Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Piotr Starosta
Sędziowie: SO Bogumił Goraj

SO Tomasz Adamski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2014 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku D. K.

przy uczestnictwie T. K.

o dział spadku

na skutek zażalenia wnioskodawczym

na postanowienie Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 16 października 2012 roku sygn. akt I Ns 170/10

postanawia:

1.oddalić zażalenie;

2. przyznać adwokatowi T. G. — M. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Inowrocławiu wynagrodzenie
w kwocie 1.476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć)
za udzielenie wnioskodawczyni pomocy prawnej z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym.

II Cz 1051/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 października 2012 roku Sąd Rejonowy w
Inowrocławiu umorzył postępowanie z wniosku D. K. przy
uczestnictwie T. K. o dział spadku po P. K. i
A. K.. Sąd wskazał, że w dniu 16 października 2012 roku na
rozprawie strony zawarły ugodę, którą dokonały działu spadku po swych
rodzicach i oświadczyły, że ugoda ta stanowi całkowite rozliczenie ich
wzajemnych roszczeń z tego tytułu. Sąd zatwierdził ugodę jako dopuszczalną
albowiem nie była ona sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia
społecznego i nie zmierzała do obejścia prawa w rozumieniu art 203 § 4 kpc
w zw. z art. 223 § 2 kpc i art. 13 § 2 kpc. W tej sytuacji postępowanie należało
umorzyć z mocy art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła D. K. domagając
się jego uchylenia i wskazując, że uchyla się od skutków prawnych ugody,
albowiem działała ona w błędnym przekonaniu, że zobowiązując się do
zapłaty na rzecz T. K. kwoty 39.150 złotych będzie uprawniona
do potrącenia z tej kwoty kwoty długów czynszowych spowodowanych przez
uczestnika, który w spadkowym lokalu zamieszkiwał (art. 84 kc). Pełnomocnik
wnioskodawczyni podniosła nadto, że wnioskodawczyni jest osobą, która nie
jest w stanie kierować swym postępowaniem w rozumieniu art. 13 i 16 kc, stąd
też koniecznym jest przeprowadzenie na okoliczność stanu jej zdrowia
dowodu z opinii biegłych lekarza psychiatry i psychologa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że D. K. jest osobą pełnoletnią, nie jest ubezwłasnowolniona w całości lub częściowo, zatem

posiada pełną zdolność do czynności prawnych i zdolność procesową. Analiza podejmowanych przez wnioskodawczynię czynności, jej pism oraz składanych zeznań i oświadczeń nie stanowi podstawy do przyjęcia twierdzenia o niemożności kierowania przez nią swym postępowaniem. Co więcej ani sąd I instancji, ani też poprzedni pełnomocnik wnioskodawczyni nie zgłosili sygnalizacyjnie do prokuratora informacji o istnieniu postaw do wystąpienia z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie D. K., supozycja aktualnego pełnomocnika wnioskodawczyni w tym zakresie nie poparta żadnymi dowodami, nie może stanowić podstawy do wystąpienia z takim wnioskiem. Brak też podstaw do prowadzenia dowodu z opinii biegłych: lekarza psychiatry i psychologa w kontekście podniesionej przez wnioskodawczynię i jej pełnomocnika podstawy uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli.

Odnosząc się do podstawy uchylenia się przez D. K. od skutków jej oświadczenia woli złożonego w dniu 16 października 2012 roku przy zawieraniu ugody w przedmiocie działu spadku, a sprowadzającej się do działania pod wpływem błędu, to wskazać należy, że składający oświadczenie woli może powołać się jedynie na błąd, który dotyczył stanu faktycznego, a nadto był uważany przez obie strony za niewątpliwy. Pozostawanie w błędzie dotyczy w tym wypadku oby stron ugody i musi być powiązane z innymi elementami opisanymi w art. 918 § 1 kc, tj. błąd musi dotyczyć stany faktycznego, który obie strony uważały za niewątpliwy, a spór nie byłby powstał, gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy.

D. K. w dniu 16 października 2012 roku złożyła oświadczenie woli dotyczące dokonania działu spadku po swych rodzicach P. K. i A. K. w skład którego wchodzą ruchomości: kamera, aparat, stolik, lustro, odtwarzacz video i dwa radia oraz własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w I. przy ul. (...) o łącznej wartości 92.500 złotych (pkt 1 ugody). Następnie strony złożyły oświadczenia woli o dokonaniu działu spadku w ten sposób, by

3

ruchomości w postaci dwóch odbiorników radiowych i odtwarzacza video oraz mieszkanie o łącznej wartości 90.500 zł przypadły na rzecz D. K., zaś pozostałe ruchomości o łącznej wartości 2.000 zł na rzecz T. K. (pkt 2 ugody). W kolejnym punkcie wnioskodawczyni zobowiązuje się zapłacić na rzecz uczestnika kwotę 39.150 zł (pkt 3), a w ostatnim strony oświadczają, że ugoda stanowi całkowite rozliczenie wzajemnych roszczeń stron z tytułu działu spadku po rodzicach (pkt 4).

Wnioskodawczyni uchylając się od swego oświadczenia woli, wskazuje, że działała pod wpływem błędu sprowadzającego się do założenia, że kwotę spłaty będzie mogła pomniejszyć o zaległości czynszowe wobec spółdzielni mieszkaniowej, które - w jej ocenie - spowodował uczestnik. Sad odwoławczy wskazuje, ze z analizy akt sprawy wynika, że majątek spadkowy wart jest 92.500 złotych. Skoro strony miały równe udziały w masie spadkowej, to wartość udziału każdego z nich wynosi 46.250 zł. Uczestnik otrzymał w naturze ruchomości o łącznej wartości 2.000 złotych, zatem matematycznie określona dopłata na jego rzecz od wnioskodawczyni winna wynieść 44.250 złotych. Z dokumentów złożonych do akt wynika, że zadłużenie czynszowe mieszkania wynosi obecnie około 3.000 złotych, a wnioskodawczyni dotąd poniosła ciężar spłaty zadłużenia w kwocie 3.300 zł (2.300 bezpośrednio do spółdzielni i 1.000 zł u komornika). Skoro zatem w ugodzie zobowiązała się zapłacić tytułem dopłaty kwotę 39.150 zł, to z przeprowadzonej operacji rachunkowej wynika, że wysokość dopłaty została już pomniejszona o zadłużenie czynszowe mieszkania oraz wartość ciężarów poniesionych dotąd przez wnioskodawczynię. W tej sytuacji uzasadnionym jest twierdzenie sądu I instancji o zgodności ugody z prawem i zasadami współżycia społecznego, choć uzasadnienie sądu rejonowego w tym zakresie jest niezwykle lakoniczne.

Co więcej podniesiona przez wnioskodawczynię okoliczność w istocie nie stanowi błędu co do treści czynności prawnej (wnioskodawczyni chciała zawrzeć ugodę, której przedmiotem jest dział spadku z obowiązkiem dokonania stosownej dopłaty), a jedynie błąd co do prawa sprowadzający się

4

do założenia o możliwości dokonania potrącenia z tą należnością innych wierzytelności wnioskodawczyni wobec uczestnika. Jeśli w istocie wnioskodawczyni uzależniała zawarcie ugody o dział spadku od tej hipotetycznej możliwości dokonania potrącenia, to dotyczyłoby to jej sfery motywacyjnej, a nie treści czynności prawnej, a błąd taki nie może stanowić podstawy do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli.

Mając powyższe na względzie sąd odwoławczy uznał, że oświadczenie D. K. o uchyleniu się od skutków prawnych jej oświadczenia woli o zawarciu ugody w przedmiocie działu spadku jest bezskuteczne zważywszy na regulację art. 918 kc, a wobec powyższego postanowienie sądu I instancji o umorzeniu postępowania - prawidłowe i wydane w oparciu o prawidłową podstawę prawną.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy zażalenie uznał za bezzasadne i na podstawie przepisów art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc je oddalił.

Nadto sąd odwoławczy wskazuje, że wnioskodawczyni korzystała w postępowaniu zażaleniowym z pomocy pełnomocnika procesowego ustanowionego z urzędu, który złożył oświadczenie, o którym mowa w § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. W związku z powyższym Sąd przyznał wynagrodzenie w wymiarze stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 5 w zw. z § 9 pkt 3 i § 13 ust. 2 pkt 1 cytowanego rozporządzenia, tj. kwotę 1.200 zł. Zgodnie z § 2 ust. 3 tegoż rozporządzenia - w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. I, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach, co łącznie daje kwotę 276 zł.