Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2021 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2021 r.

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko A. B. (1)

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Oddala powództwo.

II.  Przyznaje kuratorowi adw. T. K., ustanowionemu dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. B. (1), wynagrodzenie w kwocie 1 440 zł (jeden tysiąc czterysta czterdzieści złotych), które należy wypłacić z zaliczki zapisanej pod poz. 50002963172 sum depozytowych Sądu Rejonowego w Piszu.

Sygn. akt I C 487/19 upr

UZASADNIENIE

W dniu 26 czerwca 2019 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wytoczyła powództwo przeciwko A. B. (1) o zapłatę kwoty 19 482,58 złotych wraz z odsetkami:

- ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 1 951,88 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 17 485,79 zł od dnia 25.06.2019r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 2 marca 2018 roku pomiędzy stroną powodową, a pozwanym zawarta zostawała umowa pożyczki numer (...). Pozwany zobowiązał się spłacić pożyczkę w miesięcznych ratach. Do dnia dzisiejszego należność wynikająca z ww. umowy nie została w całości spłacona. W związku z rażącym naruszeniem przez pozwanego warunków umowy – brakiem spłat – powódka wypowiedziała umowę. W dniu 1 marca 2019 roku całe zobowiązanie zostało postawione w stan natychmiastowej wymagalności. Strona powodowa przez okres kilku miesięcy poprzedzających wytoczenie niniejszego powództwa, wielokrotnie podejmowała próby zamierzające do polubownego rozwiązania sporu, jednak bezskutecznie.

Powódka wskazała, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się:

- 17 485,79 zł – niespłacony kapitał pożyczki,

- 1 951,88 zł – suma odsetek umownych (naliczonych od rat kapitałowych od dnia zawarcia umowy do dnia postawienia należności w stan natychmiastowej wykonalności) i odsetek karnych (naliczonych od zaległych rat kapitałowych począwszy od dnia następnego po dniu wymagalności raty do dnia sporządzenia pozwu, tj. 24.06.2019r.),

- 44,91 zł – opłata za pakiet usług bankowych w wysokości 4,99 zł miesięcznie za okres obowiązywania umowy, na które to obciążenie pozwany wyraził zgodę w treści umowy.

Zarządzeniem z dnia 12 lutego 2021 roku Sąd Rejonowy w Piszu, na wniosek strony powodowej, ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kuratora w osobie adwokata, na którego Okręgowa Rada Adwokacka w B. wyznaczyła adw. T. K..

Kurator w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i przyznanie kuratorowi stosownego wynagrodzenia według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowczo zakwestionował roszczenie powódki tak co do zasady, jak i wysokości. Podniósł zarzut nieudowodnienia wysokości roszczenia, zarzut naliczenia przez powódkę lichwiarskich i rażąco wygórowanych kosztów oraz opłat, a także zarzut nieudowodnienia skutecznego wypowiedzenia umowy. Zakwestionował także zasadność dochodzenia przez powódkę odsetek karnych.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 2 marca 2018 roku pomiędzy (...) Bank Spółką Akcyjną z siedzibą we W., a A. B. (1) zawarta została umowa o kredyt gotówkowy i o świadczenie usług bankowości elektronicznej o numerze (...), na podstawie której A. B. (1) przyznana został kredyt w wysokości 18 478,63 złotych, obejmujący: środki przeznaczone na cele konsumpcyjne w wysokości 10 000 złotych, środki przeznaczone na sfinansowanie składki z tytułu ubezpieczenia na życie 5 488,15 złotych, środki przeznaczone na sfinansowanie prowizji banku 2 400,38 złotych, środki przeznaczone na sfinansowanie składki z tytułu ubezpieczenia assistance 582 złote oraz środki przeznaczone na sfinansowanie opłaty za wybrany przez kredytobiorcę sposób przekazania środków przeznaczonych na cele konsumpcyjne 8,10 złotych.

A. B. (2) zobowiązał się spłacić powyższą kwotę wraz z odsetkami umownymi w 60 miesięcznych ratach, przy czym 59 rat w wysokości po 397,41 złotych każda, a ostatnia w wysokości 397,19 złotych, płatnych do 1-ego dnia każdego miesiąca, począwszy od kwietnia 2018 roku.

Zgodnie z umową, kredytodawca został uprawniony do naliczania odsetek karnych (w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie) od wymagalnego kapitału, a także do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia - w przypadku nieuregulowania przez kredytobiorcę dwóch pełnych rat kredytu - po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie ustalonym przez bank nie krótszym niż 14 dni roboczych.

A. B. (2) nie wywiązał się z warunków ww. umowy o kredyt. Na dzień wniesienia pozwu w przedmiotowej sprawie, na poczet spłaty kredytu dokonał wpłat w łącznej wysokości 1 607,23 złotych.

(dowód: umowa z dnia 02.03.2018r. k. 16-18; zestawienie wpłat k. 14-15)

Sąd zważył, co następuje:

W myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Mając powyższe na uwadze, w przedmiotowej sprawie to na powódce spoczywał więc ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie. Nadto, wskazać należy, iż w sprawach cywilnych sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy czy też do uzupełnienia postępowania dowodowego o dowody, na których istnienie wskazują strony, lecz których nie przedstawiły. Obowiązek dowodzenia spoczywa bowiem na stronach.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że w dniu 2 marca 2018 roku pomiędzy stronami zawarta została umowa o kredyt gotówkowy i o świadczenie usług bankowości elektronicznej o numerze (...). Strona pozwana nie kwestionowała, że na ww. umowie, która załączona jest do akt sprawy, widnieje podpis pozwanego.

Ponieważ strona pozwana podniosła zarzut niewymagalności roszczenia dochodzonego pozwem wobec nieskuteczności dokonanego wypowiedzenia umowy pożyczki, Sąd w pierwszej kolejności zajął się tym zarzutem, gdyż uznanie go za zasadny czyniło zbędnym rozpoznawanie dalszych zrzutów zgłoszonych w odpowiedzi na pozew.

W myśl punktu III ppkt 9 przedmiotowej umowy, w przypadku nieuregulowania w terminach określonych w umowie dwóch pełnych rat kredytu, Bank może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie ustalonym przez Bank, nie krótszym niż 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Ponadto, zgodnie z art. 75c ust. 1-6 ustawy Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

Z uwagi na treść cytowanego wyżej przepisu uznać należy, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. W pierwszej kolejności bank winien doręczyć kredytobiorcy wezwanie oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu, wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych), na spłatę zadłużenia. Dopiero po upływie tego terminu może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. Procedura wynikająca z art. 75c ustawy nie może być przeprowadzona także po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, tym samym wypowiedzenie umowy kredytu nie może być konwalidowane poprzez późniejsze działania. Wskazany przepis prawa bankowego stanowi w całości przepis semidyspozytywny. Może zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu jedynie na korzyść kredytobiorcy, na przykład przez wydłużenie terminu na złożenie wniosku w sprawie restrukturyzacji kredytu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15.04.2019r. w sprawie V ACa 663/18, Legalis; podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstokuy z 19.07.2018r. w sprawie I ACa 285/18).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy zauważyć, iż powódka przedłożyła w prawdzie sądowi zaadresowane do pozwanego pismo z 10.12.2018r. wzywające do zapłaty w terminie 14 dni przeterminowanego zadłużenia i informujące o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania tegoż pisma wniosku o restrukturyzację zadłużenia na podstawie uprawnień wskazanych w art. 75c ustawy prawo bankowe (vide k. 99 akt sprawy), jednakże nie przedstawiła ani dowodu nadania, ani dowodu doręczenia powyższego pisma pozwanemu, czego konsekwencją jest uznanie przez Sąd, iż powódka dokonała wypowiedzenia umowy pożyczki w wadliwy sposób, bez wdrożenia procedury wynikającej z przepisu art. 75c ustawy Prawo bankowe. W aktach sprawy znajduje się jedynie kserokopia książki nadawczej, z której wynika, że w dniu 09.01.2019r. powódka nadała do pozwanego pismo z dnia 8 stycznia 2019 roku zawierające jej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy numer (...) (vide k. 105-106 i 100).

Podkreślić należy, że od banku jako profesjonalisty należy oczekiwać, aby działania upominawcze były zgodne z dyspozycją art. 75c prawa bankowego i tym samym poprzedzały właściwe wypowiedzenie umowy. Z samej istoty upomnienia wynika, że stanowi ono rodzaj skarcenia, napomnienia, przypomnienia, lecz nie ukarania. Sekwencja oświadczeń powodowego banku powinna być taka, że w pierwszej kolejności winien on wezwać kredytobiorcę do zapłaty, z poinformowaniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację, a następnie, w przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Wobec braku dowodu doręczenia pozwanemu pisma z dnia 10.12.2018r., stwierdzić należy, iż w rozpatrywanym przypadku takiej sekwencji oświadczeń powodowego banku nie było.

Ponieważ zatem powódka nie udowodniła, że złożyła pozwanej skuteczne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o kredyt, niemożliwe jest przyjęcie, iż nastąpił skutek w postaci wymagalności całego zobowiązania. Dlatego tez Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

Na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13.11.2013r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. z 2013r. poz. 1476) w zw. z § 2 pkt 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015., poz. 1800 ze zm.), Sąd przyznał kuratorowi adwokatowi T. K., wynagrodzenie w kwocie 1 440,00 złotych, które nakazał w całości wypłacić z zaliczki wpłaconej przez powódkę.