Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Ewa Oknińska
Protokolant:	p.o. sekretarza sądowego Magdalena Sasin

po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2021 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)Funduszu (...) w W.

przeciwko M. G. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda (...) w W. umowę darowizny zawartą w dniu 16 listopada 2018 r. przed notariuszem E. K. ( rep. (...)) pomiędzy G. G. (1), a pozwaną M. G. (1), na podstawie której G. G. (1) zbył na rzecz pozwanej:

- nieruchomość, stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości J., Gmina Ś., dla której Sąd Rejonowy w S. prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...),

- nieruchomość, stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości J., Gmina Ś., dla której Sąd Rejonowy w S. prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...),

- nieruchomość, stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości J., Gmina Ś., dla której Sąd Rejonowy w S. prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...),

- nieruchomość, stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości J., Gmina Ś., dla której Sąd Rejonowy w S. prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...),

w celu ochrony:

- wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy L.w dniu 27.08.2020 r., sygn. akt(...) w zakresie niespłaconej należności, która na dzień 11 sierpnia 2021 r. wynosi 30.609,89 zł,

- wierzytelności z tytułu wypłaconych rent na rzecz K. P., do dnia 11.08.2021 r. w kwocie 2.109 zł,

- wierzytelności regresowej przyszłej przysługującej powodowi przeciwko G. G. (1) z tytułu likwidacji szkody osobowej jakiej doznała K. P. na skutek wypadku zaistniałego w dniu 24 lipca 2005 r.,

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.672,00 (cztery tysiące sześćset siedemdziesiąt dwa złote 00/100) zł tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 803/20

UZASADNIENIE

Powód (...) w W. wniósł pozew przeciwko M. G. (1) o uznanie za bezskuteczną wobec powoda, zawartej w dniu 16 listopada 2018 r. pomiędzy G. G. (1) a pozwaną M. G. (1) umowy darowizny, w postaci aktu notarialnego, rep. (...) sporządzonego przez notariusza – E. K. z Kancelarii Notarialnej w S. przy ul. (...), w wyniku której to czynności G. G. (1) darował na rzecz pozwanej w całości nieruchomości o łącznej powierzchni 5,7100 ha, położone w miejscowości J., gmina Ś., objęte księgami wieczystymi prowadzonymi przez Sąd Rejonowy w S., V Wydział Ksiąg Wieczystych:

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,3400 ha,

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,3000 ha,

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 3,5400 ha,

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 1,5300 ha,

w zakresie wierzytelności regresowej obecnej i przyszłej, z tytułu likwidowanej na podstawie decyzji (...) oraz wyroku częściowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 23 stycznia 2018 r. o sygn. akt (...) i wyroku Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 2 lipca 2020 r. o sygn. akt (...), szkody osobowej jakiej doznała K. P. zd. I., poszkodowana na skutek wypadku komunikacyjnego zaistniałego w dniu 24 lipca 2005 r. na trasie Ś.-P., gmina Ś., spowodowanego przez G. G. (1), kierującego nieubezpieczonym w zakresie odpowiedzialności cywilnej motocyklem marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) i poniesionych kosztów, których łączna niezaspokojona kwota na dzień 09 lipca 2020 r. wynosi 93.094,57 zł.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 24.07.2005 r. na trasie Ś.-P., G. G. (1) będąc w stanie nietrzeźwości, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez to, że kierując nieubezpieczonym w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, motocyklem marki M. (...) o nr rej. (...), podczas wykonywania manewru wymijania z jadącym naprzeciwko samochodem marki O. (...) o nr rej. (...), kierowanym przez T. K., nie zachował bezpiecznej odległości od wymijanego pojazdu i doprowadził do nadmiernego zbliżenia się kierującego przez siebie motocykla do tegoż samochodu, w następstwie którego pasażerka motocykla K. I. została potrącona narożem przednim lewym samochodu O. (...), na skutek tego doznała obrażeń ciała, które to spowodowały u poszkodowanej ciężką chorobę długotrwałą. Sąd Rejonowy w S., w dniu 14.02.2006 r. wydał wyrok w sprawie (...) i uznał G. G. (1) winnym popełnienia czynu z art. 177§1 k.k. w zb. z art. 178§1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k.

Powód, jako zobowiązany do wypłaty odszkodowania na podstawie art. 98 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń komunikacyjnych, w procesie likwidacji szkody osobowej wypłacił na rzecz poszkodowanej kwotę 112.694,57 zł. Sprawca G. G. (1) spłacił na rzecz powoda jedynie kwotę 9.800,00 zł, natomiast w dniu 16.11.2018 r. wyzbył się jedynego posiadanego majątku w postaci nieruchomości położonych w miejscowości J. o łącznej powierzchni 5,7100 ha przekazując je nieodpłatnie pozwanej M. G. (2) – siostrze. G. G. (1) na skutek ww. czynności stał się niewypłacalny w większym stopniu, niż przed zawarciem umowy darowizny, co wypełniło przesłankę z art. 527§2 k.c. Obdarowana wspólnie zamieszkuje i prowadzi gospodarstwo domowe z G. G. (1), a wiec uzasadnione jest domniemanie z art. 527§3 k.c., że miała ona świadomość i wiedzę, że czynność darowizny skutkuje pokrzywdzeniem wierzyciela.

Jako podstawę prawną niniejszego powództwa pozwany wskazał art. 527§1 i § 3 k.c. oraz art. 528 k.c. Jako podstawę roszczeń zwrotnych w stosunku do G. G. (1) powód wskazał na przepis art. 110 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń komunikacyjnych. ( pozew – k. 3-6)

Pismem z dnia 03 grudnia 2020 r. powód sprecyzował, że jego wierzytelności regresowe, w tym poniesione przez powoda koszty likwidacji szkody wypłacone przez niego do dnia 09.01.2020 r., zostały objęte tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy L. w dniu 28.08.2020 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym, o sygn. akt (...) Wytoczone powództwo ma służyć ochronie wierzytelności wynikającej z ww. tytułu wykonawczego i wierzytelności regresowej obecnej i przyszłej z tytułu likwidowanej szkody osobowej jakiej doznała poszkodowana na skutek wypadku z dnia 24 lipca 2005 r. którym zostały objęte roszczenia wyroku częściowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 23.01.2018 r., sygn. akt(...) wyroku Sądu Apelacyjnego w W.z dnia 02.07.2020 r., sygn. akt (...)oraz z tytułu dalszych kosztów ponoszonych przez powoda w związku z likwidacją opisanej szkody.

( pismo powoda – k. 153-154)

W odpowiedzi na pozew, pozwana M. G. (1) , wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana zakwestionowała okoliczności przedstawione w treści pozwu. Wskazała, że w dniu 09.02.2021 r. zapłaciła powodowi kwotę 77.000,00 zł, która to kwota jest wyższa niż wartość przedmiotu sporu i kwota dochodzona niniejszym powództwem. Wartość realna i rynkowa dokonanej darowizny wynosiła bowiem 70.000,00 zł – taka wartość wyszła z majątku dłużnika i z takiej mógłby potencjalnie zaspokoić się powód, gdyby do zawarcia umowy darowizny między G. G. (1), a pozwaną nie doszło. Strona powoda nie wykazała niewypłacalności dłużnika i weryfikacji jego faktycznego majątku, z którego mógłby zaspokoić swe roszczenie powód. Pozwana wskazała, że w 2013 r. wyprowadziła się do O. – tam mieszkała, pracowała i studiowała, nie miała wiedzy o sytuacji majątkowej brata i jego zadłużeniu wobec powoda. Jako przyczynę darowizny wskazała, że G. G. (1) nie zajmował się nieruchomościami – nie jest on rolnikiem i pracuje w tartaku. Mimo, że G. G. (1) był właścicielem nieruchomości, to cały ciężar utrzymania i wykorzystania nieruchomości spoczywał na rodzicach i częściowo pozwanej. W związku z tym, za namową rodziców, G. G. (1) przekazał nieruchomość pozwanej, która faktycznie wykorzystuje ją zgodnie z przeznaczeniem i ponosi ciężary związane z jej utrzymaniem.

( odpowiedź na pozew – k. 179- 182)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 24.07.2005 r. na trasie Ś.-P., G. G. (1) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że będąc w stanie nietrzeźwości, kierował motocyklem marki M. (...) o nr rej. (...) i podczas wykonywania manewru wymijania z jadącym naprzeciwko samochodem marki O. (...) o nr rej. (...), kierowanego przez T. K. nie zachował bezpiecznej odległości od wymijanego pojazdu i doprowadził do nadmiernego zbliżenia się kierowanego przez siebie motocykla do tegoż samochodu, w następstwie którego pasażerka motocykla K. I. została potrącona narożem przednim lewym samochodu O. (...), w skutek czego doznała obrażeń ciała w postaci złamania kości udowej lewej, złamania kości piszczelowej lewej, rozerwania łękotki stawu kolanowego lewego, rozerwania troczków rzepki lewej oraz rozerwania wiązadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego, które to spowodowały u poszkodowanej ciężką chorobę długotrwałą. Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z dnia 14.02.2006 r. w sprawie (...), uznał G. G. (1) winnym popełnienia czynu z art. 177§2 k.k. w zw. z art. 178§1 k.k.

( dowód: wyrok z dnia 14.02.2006 r., sygn. akt (...)– k. 7-8)

Motocykl (...)o nr. rej. (...) nie posiadał w chwili zdarzenia obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

( dowód: zawiadomienie z dnia 30.05.2006 r. – k. 9-11)

Powód wypłacił na rzecz poszkodowanej następujące kwoty:

- 30.05.2006 r. kwotę 4.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia,

- 14.07.2006 r. kwotę 3.167,56 zł tytułem odszkodowania,

- 26.10. r. kwotę 2.959,37 zł tytułem odszkodowania,

- 16.07.2007 r. kwotę 681,87 zł tytułem odszkodowania,

- 23.11.2007 r. kwotę 620,15 zł tytułem odszkodowania,

- 11.08.2011 r. kwotę 5.000,00 zł tytułem zaliczki na koszty leczenia,

- 13.09.2011 r. kwotę 15.133,03 zł tytułem odszkodowania,

- 27.07.2015 r. kwotę 750 zł tytułem renty za okres od 01.04.2015 r. do 30.09.2015 r.

- od 1.10.2015 r. do 28.02.2018 r. kwotę po 375 zł kwartalnie tytułem renty.

( dowód: zawiadomienia k. 42-48, pismo powoda – k. 49)

W dniu 23 stycznia 2018 r. Sąd Okręgowy w W.wydał wyrok częściowy w sprawie o sygn. (...), w którym:

1.  zasądził od powoda i (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz K. P. kwotę 120.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od kwoty 30.000,00 zł od 16 lipca 2015 r. do dnia zapłaty i od kwoty 90.000,00 zł od 9 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z nich zwalnia drugiego tytułem dopłaty zadośćuczynienia za skutki wypadku z dnia 24 lipca 2005 r.,

2.  zasądził od powoda i (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz K. P. kwotę 52.165,59 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od 28 lutego 2016 r. do dnia zapłaty, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z nich zwalnia drugiego tytułem dopłaty odszkodowania za skutki wypadku z dnia 24 lipca 2005 r.,

3.  zasądził od powoda i (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz K. P. kwotę 12.934,64 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie płatnymi od dnia 28 lutego 2016 r. do dnia zapłaty, kwotę po 1.355,69 zł miesięcznie płatną w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., kwotę po 1.459,48 zł miesięcznie płatną od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r., kwotę po 1530,00 zł miesięcznie płatną od 1 stycznia 2018 r., wszystkie miesięczne kwoty płatne do 10 każdego miesiąca, z góry, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z nich zwalnia drugiego tytułem renty wyrównawczej za skutki wypadku z dnia 24 lipca 2005 r.

4.  w pozostałym zakresie oddalił powództwo w zakresie zadośćuczynienia, odszkodowania za koszty dojazdu, odszkodowania za koszty leczenia i rehabilitacji oraz renty wyrównawczej.

Sąd Apelacyjny w W. wyrokiem z dnia 2 lipca 2020 r. zmienił ww. wyrok częściowy w pkt 1 i 4 w taki sposób, że odsetki od kwoty 120.000,00 zł przyznanej K. P. tytułem zadośćuczynienia, zasądził od 16 lipca 2015 r. do dnia zapłaty oraz uchylił wyrok w pkt 3 i 4 co do renty wyrównawczej i tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

(dowód: wyrok częściowy SO Warszawa, sygn. akt (...) – k. 29, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, (...) – k. 41)

Powód w związku z postępowaniem sądowym poniósł koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 2.214,00 zł brutto oraz opłaty za apelację w kwocie 4.815,00 zł oraz od pełnomocnictwa w kwocie 68,00 zł.

(dowód: faktura VAT nr (...) – k. 50, nota obciążeniowa – k. 51, 54)

Powód na podstawie ww. wyroku częściowego wypłacił poszkodowanej:

- kwotę 4.106,70 zł oraz 15.083,21 tytułem odsetek

- kwotę 34.769,00 zł oraz 25.231,00 zł tytułem zadośćuczynienia

- kwotę 26.082,80 zł tytułem kosztów leczenia (odszkodowanie).

(dowód: pismo powoda z dnia 07.03.2018 r. – k. 52, potwierdzenie przelewu – k. 53, pismo powoda z dnia 09.07.2020 r. – k. 55 )

Powód pismem z dnia 01.07.2015 r. wezwał G. G. (2) do zapłaty kwoty 20.595,03 zł w związku z wypłaconymi na rzecz poszkodowanej świadczeniami. Następnie, skierował kolejne wezwania tj. w dniu 17.11.2015 r. żądając zapłaty kwoty 26.729,03 zł, w dniu 30.06.2017 r. żądając zapłaty kwoty 15.270,03 zł, w dniu 09.10.2018 r. żądając kwoty 89.913,07 zł oraz w dniu 09.07.2020 r. żądając kwoty 93.094,57 zł.

( dowód: wezwanie do zapłaty wraz z zwrotnym potwierdzeniem odbioru – k. 56 -64 )

G. G. (1) pismami z dnia 20 lipca 2015 r. i 08 grudnia 2015 r. zwracał się do powoda o umorzenie należności w części oraz rozłożenie na raty pozostałej kwoty. Wskazywał, że jest osobą bezrobotną i schorowaną. Powód rozłożył należność na okres 12 miesięcy oraz odstąpił od dochodzenia wierzytelności z tytułu regresu w kwocie 10.000,00 zł.

(dowód: pisma G. G. (1) – k. 65-66, 68, pismo powoda z dnia 15.01.2016 r. – k. 70, pismo powoda z dnia 09.03.2017 r. – k. 71)

G. G. (2) od 23.07.2015 r. był zarejestrowany jako bezrobotny w (...) w S. bez prawa do zasiłku, natomiast od 04.05.2016 r. podjął zatrudnienie z wynagrodzeniem 1850,00 zł brutto.

(dowód: zaświadczenie k. 67, umowa o pracę – k. 69)

W dniu 03.07.2015 r. rodzice G. G. (1) tj. J. G. i R. G. darowali na rzecz G. G. (1) nieruchomości o łącznej powierzchni 5,7100 ha, położone w miejscowości J., gmina Ś., objęte księgami wieczystymi prowadzonymi przez Sąd Rejonowy w S., V Wydział Ksiąg Wieczystych pod numerami:

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,3400 ha,

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,3000 ha,

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 3,5400 ha,

- (...), stanowiącą działkę nr (...) o pow. 1,5300 ha.

( dowód: umowa darowizny z dnia 03.07.2015 r. – k. 184 – 190)

G. G. (1) w dniu 16.11.2018 r. zawarł z pozwaną M. G. (1) umowę darowizny nieruchomości o łącznej powierzchni 5,7100 ha, położonych w miejscowości J., gmina Ś., objęte księgami wieczystymi prowadzonymi przez Sąd Rejonowy w S., pod numerami (...), (...), (...), (...). Wartość darowanej nieruchomości wynosi 251.000,00 zł.

(dowód: umowa darowizny – k. 72- 75, odpis księgi wieczystej (...)– k. 76-87, odpis księgi wieczystej (...) – k. 88- 96, odpis księgi wieczystej (...) – k. 97- 104, odpis księgi wieczystej (...) – k. 105- 116, zeznania pozwanej k. 295v )

W dniu 27.08.2020 r. Sąd Rejonowy L. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził od G. G. (1) na rzecz powoda kwotę 76.790,54 zł w tym kwotę 68.354,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24.04.2018 r. do dnia zapłaty, kwotę 8.436,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18.02.2020 r. oraz kwotę 960,19 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty do dnia zapłaty. W dniu 02.10.2020 r. Sąd nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności.

(dowód: nakaz zapłaty – k. 157, postanowienie – k. 158, akta sprawy Nc-e (...) – k. 250-255)

Pozwana od 15.03.2013 r. była zatrudniona w O..

(dowód: umowa zlecenie – k. 191 – 197, 200, 202, umowa o pracę – k. 198, 203, 204-206 świadectwo pracy – k. 199, 201)

G. G. (1) pismem z dnia 09.09.2020 r. zwrócił się do powoda z wnioskiem o zawarcie ugody w sprawie spłaty zobowiązań podnosząc, że jest w stanie spłacić kwotę 76.790,54 zł. Wskazał, że poprosił siostrę o wzięcie pożyczki w banku i że będzie zwracał jej raty. G. G. (1) od 01.09.2017 r. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 2.600,00 zł brutto miesięcznie.

Pozwana wpłaciła w dniu 09.02.2021 r. na rzecz powoda kwotę 77.000,00 zł. Kwota 59.586,97 zł została zarachowana na należność objętą nakazem zapłaty, kwota 17.413,03 zł na należności dochodzone w trybie dobrowolnym.

Pismem z dnia 08.03.2020 r. powód poinformował G. G. (1), że rozłożył na raty spłatę zobowiązań w kwocie 10.000,00 zł - wysokość każdej z rat 400,00 zł. Do dnia 19 maja 2021 r. G. G. (1) uiścił raty w łącznej kwocie 800 zł.

( dowód: pismo G. G. (1) z dnia 09.09.2020 r. – k. 221, 222, zaświadczenie o zarobkach – k. 223, potwierdzenie przelewu – k. 183, 267, pismo powoda – k. 266, zeznania świadka G. G. (1) -k. 285 v.)

Na dzień 11.08.2021 r. do zapłaty przez dłużnika z tytułu nakazu zapłaty sygn. akt (...) pozostała kwota 30.609,89 zł. Kwota 10.000,00 zł należności głównej z nakazu została rozłożona na raty po 400,00 zł miesięcznie, które dłużnik spłaca zgodnie z harmonogramem.

Powód wypłaca na rzecz poszkodowanej kwotę 1054,50 zł kwartalnie do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Okręgowy w W. Z tytułu wypłaconej renty wymagalna jest kwota 2.109,00 zł.

( vide: protokół z rozprawy – k. 287v, k. 295)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych sprawy, powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zasadniczej części.

Swoje rozstrzygniecie Sąd oparł na podłożonych w sprawie dokumentach, których wiarygodność nie została skutecznie podważona przez strony. Sąd uwzględnił zeznania pozwanej jak również świadków G. G. (1), R. G. oraz J. G. jedynie w tym zakresie, w którym znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Wskazać należy, że świadkowie są spokrewnieni z pozwaną i niewątpliwie mają interes w popieraniu stanowiska pozwanej. Z zeznań wymienionych osób, wynika, że dłużnik osiąga minimalne wynagrodzenie za prace, nie ma żadnego majątku.

Z poczynionych ustaleń faktycznych wynika, że G. G. (1) w dniu 24.07.2005 r. był sprawcą wypadku, w którym doznała obrażeń K. P.. Powyższe zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w S.. Pojazd, którym poruszał się wówczas G. G. (1) nie posiadał wówczas obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. G. G. (1) jako właściciel pojazdu nie zawarł umowy ubezpieczenia. Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń komunikacyjnych, Fundusz zobowiązany jest do zaspokajania roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, w przypadku szkody na osobie, w mieniu, w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zgodnie z art. 110 ust. 1 ww. ustawy, z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów. Jak zostało wskazane wcześniej, G. G. (1) w chwili wypadku nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, ponadto był w stanie nietrzeźwości. W związku z tym Fundusz, w przypadku zaspokojenia roszczeń poszkodowanej K. P. może żądać zwrotu uiszczonych kwot od G. G. (1) z przyczyn wskazanych wyżej.

W przedmiotowej sprawie powodowi przysługuje wierzytelność stwierdzona prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził od G. G. (1) na rzecz powoda kwotę 76.790,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie ( sposób liczenia odsetek wskazany szczegółowo w nakazie zapłaty) oraz kwotę 960,19 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Powyższym nakazem zapłaty objęto wszystkie roszczenia regresowe wypłacone przez powoda do dnia 09 stycznia 2020 r. Ponadto powód dopłacił poszkodowanej odszkodowanie i zadośćuczynienie (vide: k. 55) Powód aktualnie wypłaca dobrowolnie poszkodowanej rentę w kwocie 1054,50 zł kwartalnie. Przed Sądem Okręgowym w W. nadal toczy się sprawa o rentę na rzecz poszkodowanej.

Niewątpliwie część roszczeń regresowych wobec dłużnika powstała po dokonaniu czynności przez dłużnika . Powód bowiem wypłaca kwartalnie świadczenie rentowe na rzecz poszkodowanej, ponadto dopłacił poszkodowanej odszkodowanie i zadośćuczynienie. W ocenie Sądu dłużnik w chwili rozporządzania mieniem zdawał sobie sprawę, że w przyszłości będzie odpowiadał za dług. Dłużnik bowiem wiedział jakich obrażeń ciała doznała poszkodowana w wypadku, otrzymywał wezwania do zapłaty. Ponadto jak wskazał powód, w dniu 26 września 2016 r. zostało do dłużnika skierowane wezwanie do przystąpienia do sprawy toczącej się przez Sądem Okręgowym w W., sygn. akt (...) Zatem w zakresie wierzytelności powstałych po dokonaniu czynności, znajduje zastosowanie przepis art. 530 k.c. Do przyjęcia odpowiedzialności na tej podstawie nie jest istotne, czy osoba przyszłego wierzyciela była znana w chwili dokonania rozporządzenia majątkiem przez dłużnika i czy dłużnik znał konkretnie wielkość wierzytelności. Nie jest przy tym istotne, czy dłużnik wiedział, w jakiej konkretnie dacie powstanie zobowiązanie

Zgodnie ze stanowiskiem powoda (niekwestionowanym przez stronę przeciwną) na dzień zamknięcia rozprawy do zapłaty przez dłużnika z tytułu nakazu zapłaty pozostała kwota 30.609,89 zł, w tym kwota 10.000 zł z tytułu nakazu została rozłożona na raty po 400 zł, dłużnik uiszcza raty zgodnie z harmonogramem,

- kwota 2.109 zł z tytułu wypłaconej renty,

- świadczenie w przyszłości renty w kwocie 1054,50 zł kwartalnie oraz przed Sądem Okręgowym w W. nadal toczy się sprawa o rentę na rzecz poszkodowanej (vide: oświadczenie złożone przez pełnomocnika na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2021 r. – k. 295-295 v.).

Analizując zasadność żądań wskazać należy, że ustawowe przesłanki możliwości uznania czynności prawnej za bezskuteczną wobec wierzycieli zostały określone w art. 527 k.c. Zgodnie z § 1 tego przepisu, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Cytowany przepis w § 2 dalej stanowi, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonane z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (§ 3). Przepis art. 528 k.c. stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Niewątpliwie celem instytucji skargi pauliańskiej jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nielojalnego postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swego majątku na rzecz osób trzecich i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności.

W ocenie Sądu zostały spełnione wszystkie przesłanki, od których ustawodawca uzależnił możliwość skutecznego dochodzenia uznania czynności prawnej za bezskuteczną wobec wierzyciela.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że dłużnik G. G. (1) od lipca 2015 r. otrzymywał od powoda wezwania do zwrotu wypłaconych świadczeń na rzecz K. P., a każde kolejne z wezwań opiewało na coraz to wyższą kwotę. W dniu 16.10.2018 r. doręczone zostało dłużnikowi wezwanie do zapłaty kwoty 89.913,07 zł, a więc miesiąc przed dokonaniem darowizny na rzecz pozwanej (umowa darowizny została zawarta w dniu 16.11.2018 r.) Przedmiotem darowizny były nieruchomości o łącznej powierzchni 5,7100 ha.

G. G. (1) dokonując ww. czynności działał z świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, bowiem wyzbywając się nieodpłatnie głównego składnika swojego majątku na rzecz osoby trzeciej, pozbawił możliwości zaspokojenia się przez powoda z jego majątku ( art. 527§1 k.c.). Na skutek dokonanej przez siebie czynności darowizny, G. G. (1) stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż przed dokonaniem czynności. Jako zostało ustalone, pozwany osiągał w tamtym okresie dochód w wysokości minimalnego wynagrodzenia, a więc w kwocie wolnej od potrąceń i nie posiadał żadnego innego majątku niż ten który darował pozwanej. Tym samym dłużnik nieodpłatnie wyzbył się majątku, a więc stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż przed dokonaniem czynności ( art. 527§2 k.c.) Z uwagi na fakt, że pozwana uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie (umowa darowizny), nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia czy obdarowana wiedziała bądź przy zachowaniu należytej staranności mogą się dowiedzieć o tym, że G. G. (1) dokonuje czynności prawnej z świadomością z pokrzywdzeniem wierzyciela ( art. 528 k.c.).

Konsekwencją takiej oceny materiału dowodowego było uznanie, że pozwana uzyskała nieruchomość pod tytułem darmym. Zatem żądania powoda udzielenia mu ochrony prawnej, o jaką zabiegał w niniejszym postępowaniu, należało uznać za zasadne. Wierzytelność powoda względem G. G. (1) istniała na dzień dokonania darowizny na rzecz pozwanej.

Podnieść należy, że pozwana nie zwolniła się od zadośćuczynienia roszczeniu powoda. Pozwana dokonała po wniesieniu pozwu wpłaty na rzecz powoda w wysokości 77.000 zł. Wprawdzie dłużnik zeznał, że to on dokonał wpłaty, aczkolwiek z dowodu wpłaty wynika, że środki zostały uiszczone przez pozwaną. Niewątpliwie wartość nieruchomości przekracza powyższą kwotę. Pozwana na rozprawie wskazała, że wartość nieruchomości wynosi 251.000 zł, powód zaś w replice na odpowiedz na pozew wskazał na kwotę 210.000 zł. Ponadto nadal nie została zaspokojona w całości wierzytelność powoda. Zatem nie zachodzi po stronie pozwanej podstawa przewidziana w art. 533 k.c., aby zwolnić się d odpowiedzialności.

W związku z powyższym w pkt I wyroku uznano za bezskuteczne w stosunku do powoda przeniesienie na pozwaną prawa własności nieruchomości wskazanych w pozwie w celu zaspokojenia wierzytelności przysługującej powodowi przeciwko G. G. (1):

- wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy L. w dniu 27.08.2020 r., sygn. akt (...) w zakresie niespłaconej należności, która na dzień 11 sierpnia 2021 r. wynosi 30.609,89 zł,

- wierzytelności z tytułu wypłaconych rent na rzecz K. P., do dnia 11.08.2021 r. w kwocie 2.109 zł,

- wierzytelności regresowej przyszłej przysługującej powodowi przeciwko G. G. (1) z tytułu likwidacji szkody osobowej jakiej doznała K. P. na skutek wypadku zaistniałego w dniu 24 lipca 2005 r.,

Sąd oznaczył chronioną wierzytelność według stanu istniejącego na dzień zamknięcia rozprawy – zgodnie z oświadczeniem złożonym przez pełnomocnika powoda.

Z tych przyczyn na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w pkt I i II wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł po myśli przepisów art. 100 k.p.c. , mając na względzie, że powód w zasadniczej części wygrał sprawę (uznano bowiem za bezskuteczną w stosunku do powoda zaskarżoną czynność). Na koszty procesu poniesione przez powoda, składały się: kwota 4.655 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (łącznie 4672,00 zł).

sędzia Ewa Oknińska