Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

Sędzia Sylwia Rehlis

Protokolant

Stażysta Marta Sepioło

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 236/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

0.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

K. M.

Będąc podatnikiem podatku od towarów i usług, w okresie od 21 maja 2014 r. do 24 listopada 2014 r. w R., składając Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w R. deklaracje VAT-7 za kwiecień 2014 r., sierpień 2014r. oraz październik 2014 r. podał nieprawdę poprzez odliczenie podatku naliczonego wynikającego z 5 faktur VAT wystawionych przez podmioty nieistniejące, tj. 4 faktur VAT wystawionych przez spółkę (...) sp. z o.o. oraz 1 faktury VAT wystawionej przez spółkę (...) sp. z o.o. dokumentujących zakup artykułów odzieżowych, przez co doszło do narażenia na uszczuplenie w podatku od towarów i usług w łącznej wysokości 20.897 złotych

tj. przestępstwo skarbowe z art. 56 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

I. K. M. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Maxim K. M. z siedzibą w R. przy ul. (...). W ramach prowadzonej firmy zajmował się sprzedażą hurtową wyrobów tekstylnych. Po towar jeździł do W. znajdującą się pod W., gdzie nie znając osobiście kontrahentów, nie pozostając z nimi w stałej współpracy handlowej, wybierał towar, za który otrzymywał od sprzedających pochodzenia azjatyckiego faktury VAT. Przed dokonaniem zakupu konsultował transakcje z L. H. z (...) E. w R., zajmującą się obsługą podatkowo-księgową prowadzonej przez niego firmy. Sprawdzał dane firm widniejących na fakturach VAT w Internecie, czy są płatnikami VAT. Nie współpracował natomiast z tymi, którzy nie wystawiali faktur VAT. Za dokonane zakupy płacił gotówką, ponieważ kontrahenci nie przyjmowali innej formy płatności.

wyjaśnienia oskarżonego

k. 219v-220

zeznania świadka L. H.

k. 226-227

wydruk informacji z (...)

k. 137

II. Otrzymanymi od dwóch firm łącznie pięciu faktur VAT-7 K. M. posłużył się składając Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w R. deklaracje VAT-7za kwiecień 2014 r. sierpień 2014 r. oraz październik 2014 r., w którym odliczył podatek w nich naliczony, a to:

a) faktur VAT wystawionych przez spółkę (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. o numerach:

1.  FV 13/04/2014 z dnia 7 kwietnia 2014 r. o wartości brutto 34.374,20 złotych, podatek VAT 6.427,70 złotych;

2.  FV 21/04/2014 z dnia 11 kwietnia 2014 r. o wartości brutto 23.337,77 złotych;

3.  FV A/04/2014 z dnia 2 sierpnia 2014 r. o wartości brutto 2.303,65 złotych, podatek VAT 430,76 złotych;

4.  FV 11/10/2014 z dnia 4 października 2014 r. o wartości brutto 27.049,04 złotych, podatek VAT 5.057,95 złotych;

b) wystawionej przez spółkę (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.:

5.  FV (...) z dnia 9 października 2014 r. o wartości brutto 24.687,58 złotych, podatek VAT 4.616,38 złotych.

wyjaśnienia oskarżonego

k. 219v-220

analiza materiału zebranego w toku kontroli podatkowej

k. 2

zapytanie do działu rachunkowego

k. 3

protokół kontroli podatkowej wraz z załącznikami

k. 8-79

III. W czasie dokonywania zakupów oraz odbierania towaru wraz z ww. fakturami VAT K. M. nie miał żadnej wiedzy na temat rzeczywistego istnienia i funkcjonowania spółek (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. Przyjął, że osoby sprzedające mu towar działają w imieniu podmiotów legalnie działających na rynku polskim i istniejących w branży sprzedażowej. Jego jedynym celem było nabycie wybranego przez siebie towaru po okazyjnej cenie, a następnie sprzedaż z zyskiem. Odbiorcami jego towarów byli (...) s.c., (...) sp. jawna, K. K. M., PPHU (...) s.c. K. S. K. B. , (...) s.c. w G., Hurtownia (...) A. L., (...) s.c. Z.A. K., E. sp. J. T. J., M. K. Z. M..

wyjaśnienia oskarżonego

k. 219v-220

zeznania świadka L. H.

k. 226-227

dokumentacja zawierająca faktury VAT nadesłana przez biuro (...) sp. z o.o. w R.

k. 230-279, 286-307

dokumentacja wraz z załącznikami w postaci faktur VAT oraz informacje od firm: (...) s.c., (...) sp. jawna, K. K. M., PPHU (...) s.c. K. S. K. B., (...) s.c. w G., Hurtownia (...) A. L., (...) s.c. Z.A. K., E. sp. J. T. J., M. K. Z. M.

k. 321 -323, 325-335, 348-365, 367-374, 379-380, 386, 387-392

IV. W spółkach (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. były prowadzone kontrole przez urząd celno-skarbowy. Dokonane w toku tych kontroli czynności pozwoliły ustalić przez kontrolujących urzędników, że spółki te działały na zasadzie fikcji i w rzeczywistości nie funkcjonowały na rynku, ponieważ nie uzyskano informacji na temat źródła i posiadania towaru rzekomo sprzedawanego. Działalność ww. spółek skupiała się na wystawianiu faktur niedokumentujących rzeczywistych transakcji handlowych zgodnie z treścią zawartą w wystawianych fakturach VAT, tzw. pustych faktur VAT. Docelowo spółki miały zaniżać zobowiązania w podatku od towarów i usług w zakresie handlu towarami pochodzenia azjatyckiego.

W toku powyższego postępowania został przesłuchany K. M. na okoliczność wystawiana fikcyjnych faktur VAT. Wobec niego również przeprowadzono kontrolę podatkową w zakresie prawidłowości rozliczenia podatku od towarów i usług za poszczególne okresy w 2014 r. Po zaleceniach, w dniu 13 września 2017 r., została przez księgową dokonana korekta ww. pięciu faktur VAT, która spowodowała, że odliczony pierwotnie podatek został doliczony i jako podatnik miał obowiązek zapłaty kwoty 20.897 złotych.

wyjaśnienia oskarżonego

k. 219v-220

zeznania świadka L. H.

k. 226-227

protokół kontroli podatkowej wraz z załącznikami

k. 8-79

decyzja dyrektora (...) w G. dot. spółki (...) sp. z o.o.

k. 80-105

decyzja dyrektora (...) we W. dot. spółki (...) sp. z o.o.

k. 106-134

wydruk karty kontowej VAT

k. 135

wydruk deklaracji oraz korekt deklaracji (...)

k. 167-172

V. Od dnia 25 kwietnia 208 r. K. M. znajduje się w upadłości konsumenckiej, a jego majątkiem zarządza syndyk masy upadłościowej. Z tego względu nie mógł on dokonać w całości zapłaty kwoty wynikającej ze skorygowanych deklaracji VAT. W konsekwencji organ skarbowy w wyniku przeprowadzonej w 2017 r. kontroli podatkowej wszczął przeciwko niemu postępowanie karno-skarbowe.

wyjaśnienia oskarżonego

k. 219v-220

wezwanie do uiszczenia podatku

k. 5-6

postanowienie o ogłoszeniu upadłości

k. 218

zawiadomienie o ujawnieniu przestępstwa

k. 1

lista zaległości podatkowych VAT z odsetkami

k. 4

lista zaległości podatkowych

k. 7

lista zaległości podatkowych VAT z odsetkami

k. 136

lista zaległości podatkowych VAT z odsetkami

k. 173

VI.

Oskarżony K. M. nie był karany za przestępstwa, w tym przestępstwa skarbowe.

karta karna

k. 285

0.1. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

K. M.

Będąc podatnikiem podatku od towarów i usług, w okresie od 21 maja 2014 r. do 24 listopada 2014 r. w R., składając Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w R. deklaracje VAT-7 za kwiecień 2014 r., sierpień 2014r. oraz październik 2014 r. podał nieprawdę poprzez odliczenie podatku naliczonego wynikającego z 5 faktur VAT wystawionych przez podmioty nieistniejące, tj. 4 faktur VAT wystawionych przez spółkę (...) sp. z o.o. oraz 1 faktury VAT wystawionej przez spółkę (...) sp. z o.o. dokumentujących zakup artykułów odzieżowych, przez co doszło do narażenia na uszczuplenie w podatku od towarów i usług w łącznej wysokości 20.897 złotych

tj. przestępstwo skarbowe z art. 56 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

II.

Nie udowodniono, aby K. M. miał zamiar dokonania oszustwa podatkowego polegającego na podaniu nieprawdy w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2014 r., sierpień 2014r. oraz październik 2014 r. i świadomie podał nieprawdę odliczając podatek naliczony, a wynikający z 5 faktur VAT wystawionych przez podmioty nieistniejące, tj. 4 faktur VAT wystawionych przez spółkę (...) sp. z o.o. oraz 1 faktury VAT wystawionej przez spółkę (...) sp. z o.o. dokumentujących zakup artykułów odzieżowych.

wyjaśnienia oskarżonego, uznane przez sąd za wiarygodne

k. 219v-220

zeznania świadka L. H.

k. 226-227

dokumentacja zawierająca faktury VAT nadesłana przez biuro (...) sp. z o.o. w R.

k. 230-279, 286-307

dokumentacja wraz z załącznikami w postaci faktur VAT od (...) s.c., (...) sp. jawna, K. K. M., PPHU (...) s.c. K. S. K. B. , (...) S.c. w G., Hurtownia (...) A. L., (...) s.c. Z.A. K., E. sp. J. T. J., M. K. Z. M.

k. 321 -323, 325-335, 348-365, 367-374, 379-380, 386, 387-392

2.  OCena DOWOdów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

I.-V.

wyjaśnienia oskarżonego

Wyjaśnienia jasne i logiczne, a jego nieprzyznanie się do winy znajduje uzasadnienie w dokonanych przez sąd ustaleniach faktycznych, w szczególności co do okoliczności, że oskarżony nie miał wiedzy, iż współpracował on z nieuczciwymi kontrahentami . Z jego wyjaśnień wynika, że księgowa „sprawdziła” firmy, były one sprawdzane w zakresie jego możliwości, a obie spółki tj. (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. były zarejestrowane i były podatnikami VAT. Oskarżony w sposób logiczny i rzeczowy opisał przebieg dokonywanych zakupów w W. pod W.. Z jego zeznań wynika, że nic nie wzbudziło w nim nieufności. Towar został mu wydany wraz z fakturami, do których również księgowa obsługująca jego firmę nie miała żadnych zastrzeżeń . Jako znajdujące potwierdzenie w zeznaniach świadka L. H. oraz przedłożonych w toku postępowania sądowego dokumentów w postaci faktur VAT i oświadczeń kontrahentów o nabyciu towaru od oskarżonego, jego wyjaśnienia zasługiwały na przymiot wiarygodnego dowodu w sprawie. Nie ulega przy tym wątpliwości, że w okresie objętym zarzutem w W. tak jak wyjaśniał oskarżony de facto odbywała się wymiana towarów. Nikt ze sprzedających osób pochodzenia azjatyckiego ( (...)) nie oddałby towaru bez gotówki, a sami sprzedający zapewnie nie dbali o to, kto w rzeczywistości widnieje na dokumentacji jako podmiot sprzedający.

I., III., IV.

zeznania świadka L. H.

Zeznania zborne, jasne i niesprzeczne, spójne z wersją oskarżonego, a nadto znajdujące oparcie w dokumentacji podatkowej. Świadek, prowadząca obsługę księgowo-podatkową firmy oskarżonego, potwierdziła, że kupował on duże partie towarów oraz to, że głównie zaopatrywał się na giełdach. Odnośnie przedmiotowych faktur wskazała, że nie dostrzegła niczego nienaturalnego, bowiem oskarżony kupował towar za ceny odpowiadające tym wskazanym w fakturach VAT, dostarczał towar do innych sklepów , miał również wynajęty magazyn. Potwierdziła również, że firmy, od których oskarżony nabywał towar, były sprawdzane w możliwy sposób, w KRS oraz (...). Zeznania świadka stanowiły istotny i wiarygodny dowód w sprawie. Sąd nie znalazł żadnych powodów, aby odmówić jej wiary.

V.

zawiadomienie o ujawnieniu przestępstwa

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

II.

analiza materiału zebranego w toku kontroli podatkowej

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

II.

zapytanie do działu rachunkowego

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

V.

lista zaległości podatkowych VAT z odsetkami k. 4

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

V.

wezwanie do uiszczenia podatku

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

V.

lista zaległości podatkowych

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

II., IV.

protokół kontroli podatkowej wraz z załącznikami

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

IV.

decyzja dyrektora UKS w G. dot. spółki (...) sp. z o.o.

Orzeczenie wydane przez uprawniony organ, w zakresie swojej kognicji, prawem przewidzianym, które nie było kwestionowane w toku postępowania.

IV.

decyzja dyrektora UKS we W. dot. spółki (...) sp. z o.o.

Orzeczenie wydane przez uprawniony organ, w zakresie swojej kognicji, prawem przewidzianym, które nie było kwestionowane w toku postępowania.

IV.

wydruk karty kontowej VAT

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

V.

lista zaległości podatkowych VAT z odsetkami

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

I.

wydruk informacji z (...)

Dokumentacja uzyskana za pomocą systemu teleinformatycznego, o mocy dokumentu urzędowego, która nie była kwestionowana w toku postępowania.

IV.

wydruk deklaracji oraz korekt deklaracji (...)

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

V.

lista zaległości podatkowych VAT z odsetkami

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu.

III.

dokumentacja zawierająca faktury VAT nadesłana przez biuro (...) sp. z o.o. w R.

Dokumentacja prywatna, zawierająca dane podatkowe firmy oskarżonego i jego kontrahentów wraz z danymi o przedmiocie transakcji, co do której nie podniesiono żadnych zarzutów w toku postępowania. Potwierdza nabycie oraz dalszą sprzedaż towarów w ramach prowadzonej przez oskarżonego działalności gospodarczej.

III.

dokumentacja wraz z załącznikami w postaci faktur VAT od (...) s.c., (...) sp. jawna, K. K. M., PPHU (...) s.c. K. S. K. B. , (...) S.c. w G.,

Hurtownia (...) A. L., (...) s.c. Z.A. K., E. sp. J. T. J., M. K. Z. M.

Dokumentacja, zawierająca dane podatkowe firmy oskarżonego i jego kontrahentów wraz z danymi o przedmiocie transakcji, co do której nie podniesiono żadnych zarzutów w toku postępowania. Potwierdza nabycie oraz dalszą sprzedaż towarów w ramach prowadzonej przez oskarżonego działalności gospodarczej.

VI.

karta karna

Dokumentacja sporządzona przez uprawnione podmioty w zakresie uprawnień, prawem przewidzianym, która nie była kwestionowana w toku procesu. Potwierdza niekaralność oskarżonego.

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

xxxx

xxxxxx

xxxxxxxxxxx

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

xxx

xxxxxxx

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

xxxxxxxxxxxxxxxx

☐

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

xxxxxx

xxxxxxxxxxxxxx

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

xxxxxx

xxxxxxxxxx

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

xxxxxxxxxxxxxxxxxxx

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

xxxxxxxx

xxxxxxxxxxxx

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

☒

3.5.  Uniewinnienie

1)

K. M.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Całokształt okoliczności ujawnionych w niniejszej sprawie nie pozwalał na uznanie winy oskarżonego w zarzucanym mu czynie z art. 56 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s.. Dowody zebrane przez finansowy organ na etapie postępowania przygotowawczego oraz uzyskane przez sąd na etapie postępowania jurysdykcyjnego - w postaci zeznań świadka L. H. i dokumentacji uzyskanej od byłych kontrahentów oskarżonego, a to: (...) s.c., (...) sp. jawna, K. K. M., PPHU (...) s.c. K. S. K. B. , (...) S.c. w G., Hurtownia (...) A. L., (...) s.c. Z.A. K., E. sp. J. T. J., M. K. Z. M. - ocenione w sposób swobodny, na podstawie doświadczenia życiowego i reguł logicznego rozumowania, uzasadniały poczynienie ustaleń faktycznych zgodnych z linią obrony oskarżonego i odrzucenie tym samym tezy forsowanej przez oskarżenie, iż oskarżony bezpodstawnie naliczył podatek VAT od transakcji handlowych, za które miał nie pobierać towarów. Jednakże z jednym ustaleniem należy się zgodzić, że oskarżony nie nabywał w rzeczywistości towaru od nabywcy wystawionego w fakturach VAT, skoro niniejsze postępowanie nie ujawniło dowodów przeciwnych niż wynikające z protokołów kontroli (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. To jednak nie wyklucza możliwości nabycia towaru od podmiotu zupełnie innego niż widniejący z nazwy na przedmiotowych pięciu fakturach VAT. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, oskarżony funkcjonował na rynku jako sprzedawca, towar był przez niego sprzedawany swoim kontrahentom, a zatem musiał wejść w jakiś racjonalny sposób w jego posiadanie . Skoro towar przedstawiony w fakturach VAT przez kontrahentów oskarżonego odpowiada towarowi opisanemu w przedmiotowych fakturach VAT to nie może być mowy o fikcyjnych zdarzeniach gospodarczych , z tym zastrzeżeniem, że postępowanie nie dostarczyło podstaw do ustalenia faktycznych podmiotów, od których oskarżony nabywał towar. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że kwestia ta nie była przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy i nie miała w związku z tym większego znaczenia. Istotną do rozstrzygnięcia kwestią była natomiast świadomość oskarżonego, że posługuje się on przed organem podatkowym danymi podmiotowymi, które nie odzwierciedlały rzeczywistości.

Określone w art. 56 § 1–3 k.k.s. typy oszustwa podatkowego mają bowiem charakter umyślny. Trafnie przeto wskazuje się w orzecznictwie, że „ przestępstwo z art. 56 k.k.s. można popełnić jedynie umyślnie (art. 4 § 1 i 2 k.k.s.)" (postanowienie SN z dnia 23 lutego 2006 r., III KK 267/05, LEX nr 180799; uzasadnienie wyroku TK z dnia 12 września 2005 r., SK 13/05, OTK-A 2005, nr 8, poz. 91). Na gruncie art. 56 § 1–3 k.k.s. zachowuje aktualność stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w odniesieniu do art. 94 u.k.s. z 1971 r., zgodnie z którym przestępstwo oszustwa podatkowego polega na podaniu w postępowaniu podatkowym nieprawdy lub zatajeniu prawdy co do okoliczności mogących mieć wpływ na ustalenie zobowiązania podatkowego, zaś do jego istoty należy umyślne wprowadzenie w błąd organu podatkowego co do rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 2 grudnia 2002 r., IV KKN 559/99, LEX nr 75491).

Z uwagi na konstrukcję znamion strony przedmiotowej typów przewidzianych w art. 56 § 1–3 k.k.s., w tym w szczególności brak znamienia intencjonalnego przesądzającego stosunek wolitywny sprawcy do realizowanego przez niego zachowania, przyjąć należy, że oszustwo skarbowe można popełnić, działając w obu odmianach umyślności, a więc zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i zamiarem wynikowym (por. art. 4 § 2 k.k.s. oraz uwagi do tego przepisu). Znamię „zataja prawdę" nie zawiera elementów subiektywnych, stąd też podzielić należy stanowisko, wedle którego „podawanie nieprawdy obejmuje taką sytuację, w której sprawca świadomie przedstawia organowi podatkowemu dane, które – w jego przekonaniu – są niezgodne z rzeczywistością, tj. ze stanem faktycznym" (R. Kubacki, A. Bartosiewicz, Kodeks karny skarbowy..., s. 317). Stąd też zasadnicze znaczenie w zakresie ograniczenia kryminalizacji zachowań polegających na podaniu nieprawdy, zatajeniu prawdy lub niedopełnieniu obowiązku zawiadomienia o zmianie danych objętych deklaracją lub oświadczeniem i narażeniu w ten sposób podatku na uszczuplenie mają komponenty strony podmiotowej. Trafnie wskazuje Trybunał Konstytucyjny, że na podstawie art. 56 § 1–3 k.k.s. podlega odpowiedzialności nie tyle sama nierzetelność deklaracji lub oświadczenia, co umyślne działanie lub zaniechanie podatnika w tym zakresie (uzasadnienie wyroku TK z dnia 12 września 2005 r., SK 13/05, OTK-A 2005, nr 8, poz. 91).

Ograniczenie kryminalizacji na podstawie art. 56 § 1–3 k.k.s. wyłącznie do zachowań umyślnych eliminuje ryzyko ponoszenia odpowiedzialności karnej za przedstawianie przez podatnika nierzetelnych danych w deklaracji lub oświadczeniu w sytuacji, gdy owa nierzetelność stanowi konsekwencję nieprawidłowej kwalifikacji prawnej z punktu widzenia prawa podatkowego rzeczywiście występujących w realiach danego stanu faktycznego okoliczności. Trafnie wskazuje Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 września 2005 r., że na pojęcie nierzetelności informacji zawartych w deklaracji lub oświadczeniu składają się zarówno zgodność przedstawionych danych z rzeczywistością, jak i prawidłowość ich oceny w perspektywie prawa podatkowego. W obu sferach ryzyko podania nieprawdy lub zatajenia prawdy obciąża podatnika. Jednak z uwagi na skomplikowany system prawa podatkowego oraz możliwość popełnienia pomyłki kryminalizacja obejmuje jedynie zachowania umyślne, których istotą jest to, że podatnik, podając nieprawdę lub zatajając prawdę, ma świadomość niezgodności przedstawianych przez siebie danych z rzeczywistością lub nieprawidłowości ich prawnopodatkowej kwalifikacji . Stąd też w każdym przypadku, gdy podanie nieprawdy wynika z błędnego zastosowania przez podatnika prawa podatkowego do istniejących w rzeczywistości okoliczności, zastosowanie ma konstrukcja błędu przewidziana w art. 10 k.k.s., wyłączająca odpowiedzialność karną. W pełni podzielić należy zatem stanowisko Trybunału, wedle którego w sytuacji, gdy trudności w prawidłowej kwalifikacji prawnej podanych przez podatnika rzetelnych faktów przekraczają horyzont ocenny przeciętnego adresata przepisów podatkowych i w ten sposób przekraczają standard znajomości prawa dla danej kategorii adresatów, brak podstaw do kryminalizacji takich przypadków nierzetelności. Stąd też zasadnie art. 56 § 1–3 k.k.s. wprowadza warunek umyślności zachowania się sprawcy (por. uzasadnienie wyroku TK z dnia 12 września 2005 r., SK 13/05, OTK-A 2005, nr 8, poz. 91).

W niniejszej sprawie oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu, że nie zweryfikował siedziby spółek (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. Jak wynika z dokonanych przez sąd ustaleń faktycznych w sprawie, oskarżony K. M. weryfikował wraz z obsługującą jego firmę księgową kontrahentów, od których zamierzał nabyć towar . Firmy były sprawdzane w możliwych bazach , tj. w KRS i (...), a także na podstawie ogólnie dostępnych danych w Internecie . Należy podkreślić, że w 2014 roku nie było takiego wachlarza możliwości weryfikowania firm, jak obecnie. W czasie zdarzenia oskarżony nie miał możliwości zweryfikowania kontrahentów za pomocą rachunków bankowych, czy tzw. białej listy, która umożliwia sprawdzenie podatników VAT.

Ponadto, oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu, że nie podjął on żadnych działań mających na celu ustalenie, czy transakcje, w których uczestniczy wiążą się z przestępstwem. Trudno wymagać od oskarżonego, aby przy każdej nowo nawiązanej współpracy podejrzewał, że kontrahent może być nieuczciwy i niejako wdrażać choćby nieświadomie w jakikolwiek proceder przestępczy. Trudno również wymagać, aby oskarżony jako przedsiębiorca występować z zapytaniem do organów ścigania na temat przestępczości gospodarczej danego podmiotu. Nie istnieje bowiem żadna ogólnie dostępna baza zawierająca listę podmiotów prowadzących przestępczość zorganizowaną gospodarczą. Ponadto, wskazać należy, że jak wynika z ustaleń faktycznych dokonanych na gruncie rozpoznawanej sprawy, oskarżony nie podejmował się współpracy z firmami nie wystawiającymi faktur VAT, a zatem wybierał krąg podatników VAT. Dokonywał płatności gotówką, ponieważ inaczej nie otrzymałby towaru, którym mógłby handlować i czerpać z tego tytułu zyski. Nie miał przy tym możliwości opłacenia towaru z odroczonym terminem płatności. Zwrócić trzeba uwagę, że w sprawie nie ujawniono żadnych przelewów na rzecz (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o., które pozwoliły by powiązać jego osobę z tymi spółkami. Oczywiście nie można wykluczyć wersji o tym, że towar wymienionych w przedmiotowych pięciu fakturach VAT sprzedawał np. pośrednik, albo osoba nieprowadząca działalności gospodarczej na terytorium RP, a faktura była wystawiana na podmiot trzeci. Oskarżony mógł oczywiście podchodzić do transakcji z większą ostrożnością, jednakże nie było w sprawie żadnych przesłanek pozwalających ustalić, że mógł on się spodziewać oszustwa ze strony kontrahenta, zwłaszcza, że zamawiany towar zgadzał się ze wstępnymi ustaleniami i ceną, a otrzymana faktura nie wzbudzała braku zaufania.

Postępowanie przeprowadzone w niniejszej sprawie nie dowiodło tego , aby oskarżony świadomie przedstawił organowi podatkowemu dane, które – w jego przekonaniu – były niezgodne z rzeczywistością. Innymi słowy, w sprawie nie ma wystarczających dowodów na czynienie ustalenia, że oskarżony obejmował świadomością i wolą to, że umyślnie posługuje się danymi nieistniejącymi w rzeczywistości, podając nieprawdę, że czyni to, kształtując w określony sposób treść deklaracji VAT-7, że w ten sposób przedstawia błędnie okoliczności istotne z punktu widzenia podstawy lub wysokości zobowiązania podatkowego oraz że naraża w ten sposób podatek na uszczuplenie .

Konkludując powyższe rozważania, w realiach niniejszej sprawy nie było wystarczających dowodów wskazujących, iż oskarżony kiedykolwiek do czasu wszczęcia postępowania kontrolnego przez organy skarbowe, powziął świadomość o możliwości wystąpienia wątpliwości co do prawidłowości jego rozliczeń podatkowych i godził się na dokonanie wątpliwych w sferze prawa rozliczeń, w tym i na narażenie podatku na uszczuplenie . Jak to już powyżej wskazano, oprócz realizacji znamion strony przedmiotowej zarzucanych czynów wymagana przez przepisy Kodeksu karnego skarbowego jako warunek odpowiedzialności karnej, umyślność zachowania się sprawcy, odnosząca się także do przestępstw i wykroczeń z zakresu obowiązków podatkowych , nie może być wywodzona z samego, nawet teoretycznego, f aktu zaistnienia znamion strony przedmiotowej danego czynu skarbowego. Nie można realizacji tak znamion przedmiotowych jak i podmiotowych w żadnym wypadku domniemywać, lecz należy je udowodnić, choćby na podstawie dowodów pośrednich, w drodze logicznego rozumowania z całokształtu zebranego materiału dowodowego, czemu oskarżyciel publiczny nie sprostał. (...) organ postępowania przygotowawczego zdaje się uznawać, że same wydane decyzje w sprawie spółek (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. przesądzają automatycznie o odpowiedzialności karnej skarbowej oskarżonego, a to jest niemożliwe do racjonalnego zaakceptowania. Fakt wadliwego rozliczenia podatkowego może pociągać i pociąga odpowiedzialność finansową sprawcy na gruncie prawa podatkowego, ale nie oznacza to, aby automatycznie rodziła się wówczas zawsze również odpowiedzialność w sferze prawa karnego skarbowego . Jednym z warunków tej ostatniej jest bowiem, poza spełnieniem znamion przedmiotowych przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, także umyślność zachowania sprawcy.

Jednocześnie w tym miejscu należy podnieść, że istota domniemania niewinności sprowadza się do tego, że oskarżony jest w procesie karnym niewinny, a wręcz przeciwnie, wina musi mu zostać udowodniona. Związana ściśle z domniemaniem niewinności zasada in dubio pro reo, oznacza, że udowodnienie winy musi być całkowite, pewne, wolne od wątpliwości. Odnośnie realiów niniejszego przeprowadzonego postępowania wskazać trzeba, że sąd nie poprzestał na przeprowadzeniu dowodów zawnioskowanych w akcie oskarżenia do przeprowadzenia na rozprawie głównej, lecz dążył do uzupełnienia z własnej inicjatywy postępowania dowodowego celem ustalenia faktów zgodnie z ich rzeczywistym przebiegiem i wyjaśnić nasuwające się w tym zakresie wątpliwości . Z tego względu, zdaniem sądu, inicjatywa dowodowa została wyczerpana w stopniu zupełnym, strony nie zgłaszały dalszych wniosków dowodowych.

Mając powyższe względzie nie sposób, w ocenie sądu, przyjąć, iż oskarżony K. M. zrealizował znamiona strony podmiotowe j (co najmniej w zamiarze ewentualnym) zarzucanego jemu czynu. W konsekwencji sąd uniewinnił oskarżonego od popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 56 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s.

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

xxx

xxxxxxxx

xxxxxxx

xxxxxxxxx

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

xxxxxxx

xxxxxxx

xxxxxx

xxxxxxxxxxxxxx

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx