Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2021r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2021r. w Suwałkach

sprawy E. P.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA w W.

o wysokość świadczeń służb mundurowych

w związku z odwołaniem E. P.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA w W.

z dnia 8 sierpnia 2017 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje E. P. prawo do emerytury poczynając od 1 października 2017r. w kwotach ustalonych z pominięciem art. 15c w zw. z art. 32 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t. jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 708 ze zm.).

UZASADNIENIE

Decyzją z 8.08.2017 r. Nr (...)Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ponownie ustalił wysokość emerytury E. P. od 01.10.2017 r., stwierdzając, że od 01.10.2017 r. wysokość miesięcznego świadczenia wraz z przysługującymi wzrostami i dodatkami wynosi kwotę (...)zł, a po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie (...)zł i zaliczki na podatek dochodowy w kwocie (...)zł (obliczonej od podstawy opodatkowania w kwocie (...)zł) wynosi kwotę (...)zł.

Podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota (...)zł. Emerytura wynosi 61,10 % podstawy wymiaru. Łączna wysokość emerytury stanowi 61,10 % podstawy wymiaru i wynosi kwotę (...)zł. Ustalona wysokość emerytury jest wyższa od kwoty(...)zł, tj. przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS, wobec tego wysokość emerytury ogranicza się do kwoty (...)zł.

Decyzja została wydana na podstawie art. 15c w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 18.02.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz na podstawie otrzymanej z IPN informacji nr (...)z dnia 22.05.2017 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła E. P., zaskarżając ją w całości i zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 Konstytucji RP, polegające na arbitralnym obniżeniu przysługujących świadczeń, co narusza zasadę ochrony praw nabytych i zasadę sprawiedliwości społecznej, a także zasadę zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa oraz niedziałania prawa wstecz, wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego świadczenia emerytalnego, co stanowi nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego;

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 30 oraz art. 47 Konstytucji RP w zw. z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na naruszeniu godności skarżącej, prawa do ochrony czci, dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego, poprzez przyjęcie, że jej służba w okresie przed 31.07.1990 r. stanowiła „służbę na rzecz totalitarnego państwa”, a tym samym arbitralne przypisanie jej – w akcie prawnym rangi ustawy – winy za działania związane z naruszeniem praw człowieka, których dopuszczali się niektórzy przedstawiciele władzy publicznej PRL oraz niektórzy funkcjonariusze organów bezpieczeństwa PRL, do których skarżąca w żaden sposób się nie przyczyniła;

4. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 45 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na zastosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie w tym zakresie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwróceniu w ten sposób zasady domniemania niewinności przez uznanie wszystkich funkcjonariuszy będących w służbie przed 31.07.1990 r. za winnych działań zasługujących na penalizację,

5. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na arbitralnym naruszeniu osobistych praw majątkowych i prawa do poszanowania mienia, które podlegają równej dla wszystkich ochronie, na skutek nieproporcjonalnego naruszenia prawa skarżącego do zabezpieczenia społecznego, co stanowi przejaw dyskryminacji i nieuzasadnionej represji ekonomicznej.

W oparciu o powyższe zarzuty, odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie jej świadczenia w dotychczasowej wysokości, a także zasądzenie od organu na rzecz odwołującej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ – Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od odwołującej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i uznając zarzuty wyrażone w odwołaniu za niezasadne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Odwołująca E. P., urodzona (...) legitymuje się wykształceniem średnim ogólnym. Ukończyła Liceum Ogólnokształcące (...)w S.. W dniu 15.12.1961 r. została przyjęta do służby na stanowisko maszynistki w KPMO w S. i pracowała na tym stanowisku do 1964 r., w którym to roku przeniesiono ją do Biura Dowodów Osobistych oraz Paszportów. Z dniem 1.04.1967r. Biuro Paszportów znalazło się w gestii Służby Bezpieczeństwa, w związku z tym wnioskodawczyni kontynuowała służbę w Referacie Paszportów KPMO w S., podlegającego administracyjnie pod Wydział Paszportów Komendy Wojewódzkiej MO w O. i została tam mianowana funkcjonariuszem w służbie stałej. Następnie w dniu 1.04.1975 r. wnioskodawczyni została służbowo przeniesiona do Wydziału Kadr Komendy Wojewódzkiej MO w O., gdzie piastowała stanowisko inspektora do kwietnia1990 r. Na podstawie decyzji WUSW w O. z 26.04.1990 r. wnioskodawczyni nabyła prawo do emerytury milicyjnej.

Instytut Pamięci Narodowej sporządził dla organu informację o przebiegu służby nr (...) z 22.05.2017 r., wskazując, że na podstawie posiadanych akt osobowych skarżąca w okresie od 01.04.1967 r. do 31.05.1975 r. pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z 18.02.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Po uzyskaniu informacji o przebiegu służby Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA wydał decyzję będącą przedmiotem zaskarżenia w niniejszym postępowaniu.

Po wydaniu zaskarżonej decyzji E. P. nie zwracała się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, o rozważenie przewidzianej w art. 8a ustawy zaopatrzeniowej, możliwości odstąpienia od decyzji zmniejszającej uprzednio ustaloną wysokość świadczenia emerytalnego.

E. P. na etapie postępowania odwoławczego przed Sądem kwestionowała to, że jej służba w okresie od 01.04.1967 r. do 31.05.1975 r. była wykonywana na rzecz totalitarnego państwa w rozumieniu art. 13b cyt. ustawy. Wskazywała, że jej służba w Wydziale Paszportów, była pracą administracyjną, związaną z wykonywaniem czynności o charakterze technicznym takich, jak np. przyjmowanie dokumentów, wydawanie zaświadczeń i wkładek paszportowych. Wnioskodawczyni zaprzeczyła, aby w uwzględnionym przez pozwanego okresie pełnienia służby, podejmowała merytoryczne decyzje.

Powyższy stan faktyczny nie był sporny między stronami.

Spornym natomiast w przedmiotowej sprawie było, czy decyzja ponownie ustalająca skarżącej wysokość świadczenia jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa, czy jak twierdzi odwołująca, jako niezgodna z prawem winna podlegać zmianie.

W ocenie Sądu odwołanie E. P. jest zasadne.

W postanowieniu z dnia 9 grudnia 2011 r. II UZP 10/11, Sąd Najwyższy zaprezentował stanowisko, że sąd powszechny - sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający sprawę w wyniku wniesienia odwołania od decyzji organu emerytalnego w sprawie ponownego ustalenia (obniżenia) wysokości emerytury policyjnej byłego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, nie jest związany treścią informacji IPN zarówno co do faktów (ustalonego w tym zaświadczeniu przebiegu służby), jak i co do kwalifikacji prawnej tych faktów (zakwalifikowania określonego okresu służby jako służby w organach bezpieczeństwa państwa).

Stanowisko to Sąd Okręgowy w pełni akceptuje. Ustalenia faktyczne i interpretacje prawne Instytutu Pamięci Narodowej nie mogą więc wiązać Sądu, do którego wyłącznej kompetencji należy ustalenie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w przedmiocie prawa do emerytury policyjnej i jej wysokości oraz odpowiednia kwalifikacja prawna ustalonych faktów.

Odnośnie wnioskodawczyni zakwalifikowano jego służbę w Wydziale Paszportów w KPMO S., w okresie od 01.04.1967 r. do 31.05.1975 r., jako służbę na rzecz totalitarnego państwa.

Uczyniono to jednak w oderwaniu od realiów rozpoznawanej sprawy.

Oceniając bowiem wiarygodne zeznania odwołującej nie sposób zasadnie przyjąć, aby niedoświadczonej wnioskodawczyni, legitymującej się przy tym jedynie średnim ogólnym wykształceniem, powierzano wykonywanie złożonych i dla sposobu funkcjonowania Służby Bezpieczeństwa doniosłych zadań. Przekonujące są zatem twierdzenia skarżącej, zgodnie z którymi w okresie służby w Wydziale Paszportów w KPMO S., nie powierzano jej wykonywania zadań o merytorycznym charakterze. O tym, że tak było istotnie wymownie świadczą wskazania zawarte w jej opiniach służbowych, za okresy służby pełnionej w przedziałach czasowych od 20.04.1967 r. do 15.01.1969 r. - (k.69 akt osobowych), od 15.01.1969 r. do 1.01.1971 r. - (k.142 akt osobowych), od 1.01.1971 r. do 20.05.1973 r. (k.148 akt osobowych), i od 20 .03.1973 r. do 20.02.1975 r.,(k.152 akt osobowych),

W szczególności, z treści opinii za okresy służby skarżącej od 1.01.1971 r. do 20.05.1973 r. i od 20 .03.1973 r. do 20.02.1975 r. - (k.148 i 152 akt osobowych), wprost wynika, że wnioskodawczyni nie miała przygotowania operacyjnego, nie posiadała predyspozycji do wykonywania pracy operacyjnej i efektywnie zadań o charakterze operacyjnym nie wykonywała.

W aktach osobowych oraz aktach emerytalnych E. P. brak jest dokumentów, które wskazywałyby na podejmowanie przez wnioskodawczynię działań polegających na zwalczaniu opozycji demokratycznej czy dopuszczania się czynów naruszających prawa człowieka, a organ rentowy prezentując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji oraz w toku postępowania przed Sądem, nie przestawił żadnych dowodów przeciwnych.

Pozwany nie zgłaszał również żadnych zastrzeżeń do rzetelności zeznań złożonych przez odwołującą.

Zatem w ocenie Sądu wydanie zaskarżonej decyzji, bez uwzględnienia indywidualnego charakteru pracy odwołującej nie było zasadne.

Ta konkluzja znajduje potwierdzenie w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16.09. 2020 r., III UZP 1/20, w której orzeczono, że: „Kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 723) powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka”. Zaznaczono w ustnym uzasadnieniu uchwały, że pytania skierowane do Sądu Najwyższego dotyczyły sprawiedliwości dziejowej. Dodano, że państwo jest uprawnione do rozliczeń z byłym reżimem, który łamał zasady demokratycznego państwa prawnego. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że odpowiedzialności osoby nie można odrywać od jej indywidualnych czynów w czasie PRL, ale nie ma odpowiedzialności zbiorowej. Państwo totalitarne nie przestrzegało żadnych praw jednostki, więc teraz należy je uszanować, gdyż inaczej staniemy się takim samym systemem, jak ten, który krytykujemy. W rezultacie stwierdzono, że miejsce pracy i czas pełnienia służby nie może być jedynym kryterium pozbawienia prawa do zaopatrzenia emerytalnego osób, które proces weryfikacji przeszły i pracowały już w wolnej Polsce. Dodano, że sądy muszą badać przebieg służby, czy dana osoba dopuszczała się czynów naruszających prawa człowieka, czy zwalczała opozycję demokratyczną, nie tylko na podstawie zaświadczeń wystawionych przez IPN, ale także na podstawie konkretnej drogi życiowej. Wtedy można ocenić, czy obniżenie emerytury było zasadne.

Mając na uwadze powyższe stanowisko, Sąd doszedł do przekonania, że zastosowanie odnośnie odwołującej regulacji przewidzianych art. 15 c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin nie znajduje uzasadnienia.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 KPC Sąd orzekł jak w wyroku.