Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 222/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 5 czerwca 2020 roku w sprawie sygn. akt III K 407/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

2.1.

Obrońca oskarżonego P. J. (1) zaskarżył wyrok w całości - w zakresie winy na korzyść oskarżonego zarzucając mu na podstawie art. 438 pkt 2 i 4 k.p.k.:

1. obrazę przepisów postępowania w postaci art. 4, art. 5 § 2 i art. 7 k.p.k. poprzez zastosowanie dowolnej i nieobiektywnej oceny materiału dowodowego, która doprowadziła do uznania, iż oskarżony P. J. (1) dokonał przestępstwa rozboju kwalifikowanego, tj. z art 280 § 2 k.k., podczas gdy:

- zapis monitoringu, wyjaśnienia oskarżonego P. J. (1) oraz oskarżonego P. Z. (1) są spójne w treści i wynika z nich, że oskarżony nie miał wiedzy o posiadaniu przez P. Z. (1) miotacza gazu o wyglądzie broni palnej, natomiast zeznania pokrzywdzonej J. R. (1) dowodzą tego, że oskarżony P. J. (1) mógł widzieć miotacz gazu w momencie, kiedy P. Z. (1) wyciągnął miotacz w obecności pokrzywdzonej, ale nie ma żadnej przesłanki, która pozwoliłaby przyjąć, że miał tę wiedzę wcześniej,

i powyższe winno doprowadzić Sąd I instancji do uznania, iż nie można oskarżonemu P. J. (1) przypisać popełnienie przestępstwa stypizowanego w 280§2 k.k.

2. rażącą niewspółmierność wymierzonej kary 5 lat pozbawienia wolności, wygórowaną wysokość zasądzonej kwoty 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, podczas gdy nie odpowiadają one stopniowi zawinienia i skutków nie uwzględniają sytuacji osobistej i majątkowej oskarżonego, który jest osobą ubogą.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podniesione zarzuty okazały się o tyle zasadne, iż Sąd odwoławczy, kontrolując zaskarżony wyrok, na podstawie art. 440 kpk, niezależnie od podniesionych zarzutów, ale pod kątem jego rażącej niesprawiedliwości doszedł do wniosku, iż kwalifikacja prawna czynu przypisanego oskarżonemu była nieprawidłowa. Mianowicie błędne uznanie ręcznego miotacza gazowego niezaopatrzonego w środek obezwładniający, jako narzędzia podobnego do noża, a więc w sytuacji, kiedy użyty przez oskarżonych przedmiot, ze swej istoty, nie posiadał cech niebezpieczności, spowodowało konieczność zmiany opisu i kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu. Sądowi Apelacyjnemu znane są wypowiedzi Sądu Najwyższego i przedstawicieli piśmiennictwa podobne do poglądu wyrażonego przez Sąd pierwszej instancji (przywołane np. w: Małgorzata Dąbrowska-Kardas. Piotr Kardas Komentarz do art. 280 Kodeksu karnego Stan prawny 2016.02.13 Lex Omega, tezy 113 i 114). Jak podkreślają autorzy komentarza i ten pogląd Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje: „Za nieprzekonujące i pozostające w zasadniczej sprzeczności z jednolitą linią orzeczniczą Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych należy uznać stanowisko, według którego dla oceny niebezpieczności przedmiotu nie jest konieczne odwoływanie się do jego cech i właściwości, lecz wystarczające jest wykazanie cechy niebezpieczności przez sposób jego wykorzystania przez sprawcę (takie stanowisko prezentują S. Łagodziński, Przestępstwa rozbójnicze..., s. 72 i n., oraz B. Michalski (w:) Kodeks karny..., red. A. Wąsek, s. 840, teza 45).

Odnośnie jeszcze posługiwania się środkiem obezwładniającym, to należy zauważyć, iż w piśmiennictwie i orzecznictwie panowały rozbieżności czy środek obezwładniający, którym posługuje się sprawca, musi charakteryzować się takimi samymi cechami jak "przedmioty", a więc czy musi posiadać cechę niebezpieczeństwa. Przecinając je i wypowiadając się w tej kwestii, Sąd Najwyższy stanowczo stwierdził, że: "Wymieniony w art. 280 § 2 k.k. "środek obezwładniający" - podobnie, jak i inne wskazane tam przedmioty i sposób działania - musi być "niebezpieczny", tj. bezpośrednio zagrażający życiu człowieka" (uchwała SN z dnia 24 stycznia 2001 r., I KZP 45/00, OSNKW 2001, nr 3-4, poz. 17; zob. też glosy do tej uchwały: K. L., s. 112 i n., oraz M. B., s. 165;(...) Przegląd uchwał Sądu Najwyższego..., s. 101 i n.). Odmienne stanowisko m.in. Sąd Apelacyjnego we Wrocławiu zajęte w wyroku z dnia 29 grudnia 2000 r., II AKa 444/00, OSA 2001, z. 6, poz. 35, stwierdzającego, że: "Posłużenie się przez sprawcę rozboju środkiem obezwładniającym, skutkuje odpowiedzialnością za kwalifikowany typ tego przestępstwa, bez potrzeby wykazywania, że środek ten jest niebezpieczny w użyciu jak broń palna lub nóż", czy podobne Sądu Apelacyjnego w Katowicach w wyroku z dnia 11 marca 1999 r., II AKa 17/99, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 11-12, poz. 19, twierdzącego, iż: "Treść art. 280 § 2 k.k. wskazuje, że takiego zrelacjonowania do właściwości broni palnej lub noża wymaga jedynie sposób działania polegający na posługiwaniu się "innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem" - należy uznać za niezgodne z treścią i intencją omawianego przepisu. Konstrukcja przepisu art. 280 § 2 kk, w tym w szczególności posłużenie się spójnikiem "lub" występującym między pojęciami "podobnie niebezpieczny przedmiot" i "środek obezwładniający", przesądza, że przepis ten określa alternatywę w postaci "posłużenia się innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub posłużenia się innym podobnie niebezpiecznym środkiem obezwładniającym" (por. M. Budyn, glosa do uchwały..., s. 165). Niewątpliwie, jak na to wskazuje opinia biegłego użyty przez oskarżonych ręczny miotacz gazowy takim przedmiotem nie był chociażby z tego powodu, że w chwili jego użycia nie miał naboju ze środkiem obezwłądniajacym.

Sąd Apelacyjny rozważał również czy oskarżeni działali w sposób bezpośrednio zagrażający życiu, bo przecież urazy zadane pokrzywdzonej i jej obrażenia spowodowały konieczność ponad 4 miesięcznego leczenia. Jednakże pamiętać należy, że, zgodnie z treścią art. 280§2 kk in fine, działanie sprawcy w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu obejmuje zachowania, które nie polegają na posługiwaniu się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym. Różnica między tą postacią kwalifikowanego rozboju a rozbojem polegającym na posługiwaniu się bronią, nożem, innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym sprowadza się do tego, iż w przypadku posługiwania się przez sprawcę przedmiotami wymienionymi w art. 280 § 2 in principio ustawodawca zakłada, że samo ich użycie stwarza stan bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Dowodzeniu podlega więc w tych sytuacjach jedynie fakt posługiwania się przez sprawcę rozboju określonym przedmiotem (por. wyrok SN z dnia 3 października 1973 r., IV KR 256/73). Natomiast w przypadku działania sprawcy wykorzystującego inne przedmioty niż opisane w art. 280 § 2 wprawdzie istnieje możliwość przyjęcia kwalifikowanej postaci rozboju, ale konieczne jest jednak wykazanie, że zachowanie sprawcy stworzyło bezpośrednie zagrożenie dla życia innej osoby. Ustawa wymaga bowiem, aby sprawca działał w inny sposób (niż opisane in principio w art. 280 § 2) zagrażający życiu. Dla przyjęcia kwalifikacji z art. 280 § 2 kk konieczne jest zatem stworzenie przez działanie sprawcy owego zagrożenia dla życia. Trafnie podkreśla się w piśmiennictwie, że: "Zamieszczenie w art. 280 § 2 k.k. zwrotu "działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu" oznacza nie tylko zrównanie takiego działania z użyciem "niebezpiecznego" przedmiotu, lecz służy także ograniczeniu zakresu zastosowania tego przepisu do wypadków, w których sprawca spowodował bezpośrednie zagrożenie dla życia pokrzywdzonego (nie wystarcza zagrożenie jedynie zdrowiu atakowanego). Trafnie wskazuje Sąd Najwyższy, że: "Działalnie sprawcy w inny sposób "bezpośrednio zagrażający życiu" oznacza takie zachowanie, nie polegające na posługiwaniu się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym, które jest użyciem przez niego przemocy o szczególnej intensywności i o takim natężeniu, że stanowi ono dla pokrzywdzonego bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia. Tak więc, aby można mówić, że zachowanie sprawcy działającego w inny sposób "bezpośrednio zagrażający życiu" wypełnia dyspozycję przepisu art. 280 § 2 k.k., niezbędne jest wykazanie, iż na skutek jego działania życie pokrzywdzonego było realnie i faktycznie zagrożone, a więc, że sprawca poprzez swoje działania stworzył konkretne i bezpośrednie zagrożenie dla życia pokrzywdzonego" (postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2006 r., II KK 208/06, Prok. i Pr.-wkł. 2007, nr 7-8, poz. 9). A takiego stanu zagrożenia życia pokrzywdzonej, jak przy wystąpieniu choroby realnie zagrażającej życiu, o jakim stanowi art. 156§1 pkt 2 kk, oskarżyciele nie wykazali. Jak stwierdzał to wielokrotnie Sąd Najwyższy zachowanie sprawcy polegające np. na zadawaniu ofierze silnych ciosów np. butem w głowę nie jest działaniem, w którym sprawca posługuje się innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem, lecz może być uznane za działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażające życiu ofiary (por. wyrok SN z dnia 6 czerwca 1978 r., IV KR 154/78, OSNPG 1979, nr 3, poz. 46; zob. tak samo wyrok składu 7 sędziów SN z dnia 29 października 1971 r., RNw 141/71, LEX nr 21428; Kodeks karny z orzecznictwem..., s. 664, teza 68 do art. 210 k.k. z 1969 r.). Podobnie za działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażające życiu uznane być może zachowanie sprawcy wykorzystującego szalik, którym dusił pokrzywdzonego i spowodował zgon tej osoby (por. wyrok SN z dnia 22 sierpnia 1986 r., III KR 242/86; Kodeks karny z orzecznictwem..., s. 665, teza 73 do art. 210 k.k. z 1969 r.). Za działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażające życiu może być uznane szczucie psem, np. atakującym szyję pokrzywdzonego (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 27 listopada 2003 r., II AKa 280/03; M. Budyn, M. Kulik, glosa..., s. 146 i n.; A. Wąsek, glosa do wyroku SN..., s. 62). Zatem w przypadku czynu oskarżonych nie ma podstaw do kwalifikowania go z art. 280§2 kk, nie tylko z powodu użytego narzędzia, ale także ze względu na sposób działania.

Odnosząc się zaś do argumentacji podniesionej w apelacji obrońcy wskazać trzeba, iż dezaktualizują się częściowo twierdzenia obrońcy co znaczenia dla odpowiedzialności karnej braku świadomości P. J. (1) o tym, ze P. Z. (1) używał do dokonania rozboju motacza gazowego. Całokształt okoliczności sprawy, w tym w szczególności zeznania pokrzywdzonej J. R. (2), jednoznacznie przemawiają za tym, iż oskarżony P. J. (1) wiedział, bo widział, iż drugi ze sprawców używał narzędzia w postaci miotacza gazowego do stosowania przemocy. Zachowanie przestępne oskarżonych nie trwało jedynie krótką chwilę. Oskarżony P. J. (1) stał w uchylonych drzwiach i w czasie bicia pokrzywdzonej przez współsprawcę widział to i nawet poganiał go krzycząc, aby szybciej zabierał pieniądze przeklinając przy tym „dawaj k… szybciej” (zeznania J. R. (2) k. 501). Ta wypowiedź oskarżonego P. J. (1) i do tego jego agresja wobec pokrzywdzonej na końcu akcji przestępnej w postaci pociągnięcia jej za włosy, kiedy utrudniała ucieczkę P. Z. z miejsca zdarzenia, przesadzają w sposób definitywny, że akceptował wszystkie poczynania współsprawcy i powinien odpowiadać także za przemoc polegającą na zadawaniu uderzeń miotaczem gazu i kolanem, jaką stosował drugi ze sprawców. Zresztą za takim stanowiskiem przemawiają też stwierdzenia obrońcy zawarte w zarzucie, który pisze, iż P. J. (1) mógł widzieć, jak P. P. Z. (1) wyciągał miotacz gazowy w obecności pokrzywdzonej. A skoro, jak to zaznaczono wyżej, nie sprzeciwiał się, a akceptował w pełni wszystkie poczynania współsprawcy powzięte posiadanym przez niego narzędziem, to nie sposób przyjąć za obrońcą, iż nie powinien ponosić odpowiedzialności karnej, na zasadzie współsprawstwa, za stosowanie przemocy przez P. Z. (1) wobec J. R. (1).

Odmienne twierdzenia oskarżonych o tym, iż P. J. (1) nie wiedział o tym, iż P. P. Z. (1) posiada i zamierza użyć miotacza gazu w ramach stosowania przemocy należy uznać za nieudolną próbę złagodzenia odpowiedzialności karnej poprzez uniknięcie skazania za cięższą postać rozboju, co w ostateczności nastąpiło, ale z innych powodów. Powołanie się na zapis monitoringu i na to, iż P. J. (1) pojawił się w drzwiach sklepu po chwili, jako drugi, nie są w stanie zmienić oceny omawianego zagadnienia, chociażby z tego powodu, iż przecież z zeznań pokrzywdzonej o tym, iż P. J. (1) popędzał P. Z. (1), kiedy ten stosował przemoc, aby szybciej zabierał pieniądze jednoznacznie wynika, iż widział, wiedział to co robi współsprawca. To, że P. J. (1) nie był w środku sklepu i własnoręcznie nie stosował przemocy przed zabraniem pieniędzy nie stoi na przeszkodzie przypisaniu mu odpowiedzialności karnej i za to. Oczywistym jest bowiem, iż sprawcy tak podzielili między siebie role w wykonaniu przestępstwa, jak to zrealizowali. Nie musieli tego podziału ról dokładnie planować, a mógł on ukształtować się w toku akcji przestępczej. Skoro przyszli na miejsce przestępstwa razem i oddalali się też razem, a ponadto P. J. (1) dla umożliwienia opuszczenia sklepu przez kolegę zastosował przemoc wobec pokrzywdzonej, to oczywistym jest, iż jego zamiar obejmował wszystkie te działania, jakie wykonał P. Z. (1) bo, gdyby było inaczej i nie zgadzał się z tym co zrobił kolega, to przecież nie umożliwiałby mu ucieczki, a pokrzywdzonej udzielałby pomocy, a nie stosował wobec niej gwałtownej przemocy. W związku z powyższym argumentację obrońcy zmierzająca do wykazania, iż brak jest podstaw dowodowych do przypisania zawinienia rozboju P. J. (1), należy uznać za oczywiście bezzasadną.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary stał się aktualny dopiero po zmianie oceny prawnej czynu. Rozbój kwalifikowany jest zbrodnią, natomiast rozbój zwykły zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 2 do 12 lat. Zatem, skoro według samego ustawodawcy, czyny z §1 art. 280 kk powinny być generalnie łagodniej karane, a, poza zmianą oceny prawnej strony nie przedstawiły przekonująco istotnych okoliczności, które należałoby wziąć jeszcze pod uwagę przy wymiarze kary, toteż należało oskarżonym wymierzyć niższe kary, proporcjonalnie do łagodniejszego zagrożenia za przypisany czyn. Wymierzoną P. J. (1) przez Sąd Apelacyjny karę 4 lat i 6 miesięcy pobawienia wolności należy uznać za współmierną do wszystkich okoliczności związanych z czynem i osobą sprawcy. Dysproporcja pomiędzy karą wymierzoną P. J. (1), a P. Z. (1)oddaje istotniejszą rolę w przestępstwie drugiego sprawcy. Zatem kara 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie jest ani surowa, ani nieadekwatna do zaangażowania P. J. (1) w przebieg zdarzenia, tym bardziej, że przecież P. J. (1) także zastosował przemoc wobec pokrzywdzonej i mobilizował P. Z. (1)do sprawniejszego, skuteczniejszego działania. Nie może być łagodniejsza zważywszy, oprócz okoliczności czynu, także na właściwości oskarżonego i postawę procesową. Młody wiek, a już odpowiedzialność w recydywie, przeprosiny, ale bez szczerości w przedstawianiu przebiegu zdarzenia, deklaracje w naprawieniu szkody, ale bez realnych działań. Te okoliczności nie przemawiają za tym, aby stwierdzić, iż już niebawem osiągnięte zostaną wszystkie cele kary. Skłaniają raczej do przekonania, iż do resocjalizacji oskarżonego, o ile ten cel zostanie osiągnięty oraz osiągniecia celów prewencyjnych, potrzebny jest dłuższy od oczekiwanego okres.

Kwotę zadośćuczynienia należy uznać za odpowiednią do krzywdy, jaką swoim działaniem P. J. (1) wyrządził J. R. (1). Zastosował przemoc na końcu zdarzenia, która spotęgowała przykre doznania pokrzywdzonej. Mobilizował współsprawcę do sprawniejszego działania, zatem właśnie kwota 10 000 zł jest w stanie powetować krzywdę wyrządzoną J. R. (2). Podzielając stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 7 października 1998 r. I CKN 418/98 LEX nr 1215980, LEX nr 1215980 i poglądy piśmiennictwa (zob. np. T. O., Tytuł: Komentarz do art. 46 Kodeksu karnego

Stan prawny: 2020.10.01 Lex Omega) Sąd Apelacyjny przyjmuje, że dla oceny, czy określona suma jest "odpowiednim", w rozumieniu art. 445§1 k.c., zadośćuczynieniem za doznaną krzywdę, decydujące znaczenie ma charakter i rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Ta zaś była poważna (bardzo dotkliwe cierpienia, średnie obrażenia ciała, wielomiesięczne leczenie i długotrwały uraz psychiczny). Nie bez znaczenia jest też szeroko rozumiana sytuacja życiowa w jakiej znajduje się poszkodowany. Na ocenę tę nie ma natomiast wpływu sytuacja - w szczególności majątkowa - sprawcy szkody. Zatem powoływanie się w apelacji przez obrońcę na to, iż oskarżony jest osobą ubogą należy uznać za procesowo nieskuteczne.

Wniosek

Obrońca wniósł o :

1. zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie odmiennie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego P. J. (1), od zarzutu popełnienia czynu z art. 280 § 2 w zw. z art. 64 § 1 k.k.,

ewentualnie

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ego rozpoznania,

3. zasądzenie kosztów obrony z urzędu za postępowanie apelacyjne, które nie zostały uiszczone przez oskarżonego P. J. (1) tak w całości, jak i w żadnej innej części.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Obrońca, pomimo podniesionego zarzutu rażącej niewspółmierności kary nie domagał się zmiany orzeczenia w tym zakresie, chociaż takie rozstrzygnięcie ostatecznie sąd wydał. Zmianę oceny prawnej Sąd odwoławczy dokonał nie w oparciu o zarzuty skarżącego, a na podstawie art. 440 kpk. Skoro zarzut odnoszący się do udziału w rozboju okazał się oczywiście bezzasadny, to i wniosek w tym zakresie o uniewinnienie nie może zostać inaczej oceniony. Uwzględnić natomiast należało wniosek obrońcy o przyznanie wynagrodzenia z urzędu za obronę przed Sądem Apelacyjnym, co tenże Sąd orzekł w wyroku na podstawie przepisów przywołanych niżej.

2.2.

Obrońca P. Z. (1) na podstawie art. 425 § 1 kpk wyrok zaskarżył w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 427 § kpk wyrokowi zarzucił wymierzenie rażącej niewspółmiernej kary w postaci 8 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrońcy, podniesiony w oparciu o okoliczności przywołane w uzasadnieniu środka zaskarżenia należało uznać się bezzasadny. Nie było tak, iż Sad pierwszej instancji nie docenił okoliczności łagodzących, jak wywodzi to obrońca. Nie sposób przyjąć za przekonujące i mające istotny wpływ na wymiar kary zapewnienia oskarżonego o tym, iż chce radykalnie zmienić swoje życia, zdobyć zawód i jak najszybciej naprawić szkody wyrządzone przestępstwem. Gdyby oskarżony był zdeterminowany w zmianie sposobu życia, to by przedmiotowego przestępstwa nie popełnił. Gdyby wykazywał rzeczywistą wolę wynagrodzenia krzywdy, to przecież przekazałby pokrzywdzonej z tego tytułu jakoś kwotę. Dlatego też nie ma podstaw, aby z przywołanych powodów karę łagodzić do proponowanej przez prokuratora, która byłaby, nawet po zmianę oceny prawnej czynu za łagodna, biorąc pod uwagę przede wszystkim brutalny sposób działania oskarżonego powodujący poważne następstwa dla zdrowia pokrzywdzonej. Odpowiedzialność oskarżonego w warunkach recydywy wskazuje na to, iż oskarżony jest mało podatny na oddziaływania resocjalizacyjne w jednostce penitencjarnej, zatem skracanie kary, do proponowanych rozmiarów, jest niecelowe. Właściwości i warunki osobiste oskarżonego, jego sytuacja rodzinna (wywiad środowiskowy k. 358-361) nie charakteryzują go pozytywie, a negatywnie, co przemawia również, ze względu na jego głęboką demoralizację i brak starań na wolności na powrót do normalnego życia (np. podjęcie pracy zarobkowej), za wymierzeniem długoletniej kary pozbawienia wolności. Zatem cele ogólnie i szczególnie prewencyjne wespół ze stopniem winy i społecznej szkodliwości nie przemawiają za proponowanym przez skarżącego tak daleko idącym złagodzeniem kary. Wbrew twierdzeniom skarżącego z jego postawy procesowej nie można wnioskować skruchy, prawdomówności, aktywnego współdziałania w ujawnianiu skoro do końca wyjaśnia, iż P. J. (1) z nim nie współdziałał, a wyrażony żal na tylko charakter deklaratywny.

Wymierzenie przez Sąd Apelacyjny kary rok niższej od orzeczonej przez Sąd Okręgowy było następstwem zmiany oceny prawnej czynu z rozboju kwalifikowanego na rozbój typu podstawowego z powodów przedstawionych przy omawianiu zarzutów apelacji obrońcy P. J. (1). A skoro takie przestępstwo zagrożone jest łagodniejszą karą, to i to uwarunkowanie musiało znaleźć odzwierciedlenie w wymiarze kary pozbawienia wolności, którą Sąd Apelacyjny orzekł o rok niższą.

Stwierdzić też należy, iż bezpodstawne są zastrzeżenia obrońcy dotyczące sposobu motywowania przez Sąd pierwszej instancji rozstrzygnięcia o karze, jakoby nie pozwalające na merytoryczną kontrolę tej części orzeczenia. Oczekiwania precyzyjnego bądź bardziej szczegółowego omawiania tej kwestii, w świetle treści art. 424§2 kpk, wymagającego „jedynie” przytoczenia okoliczności, które sąd miał na względzie przy wymiarze kary należy uznać jako za daleko idące. Sąd ma powinność wskazania i zwięzłego uzasadnienia kryteriów, którymi kierował się zarówno co do wyboru rodzaju kary i środków karnych, jak też niezbędności wymierzenia kary tego właśnie rodzaju oraz w takim, a nie innym stopniu jej surowości lub łagodności (zob. tak np. Komentarz do art. 424 KPK Legalis red. Skorupka 2020, wyd. 33/R. Ponikowski/J. Zagrodnik) i te wymagania pisemne motywy kontrolowanego wyroku spełniają.

Wniosek

Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. wniósł o obniżenie tej kary do 6 lat pozbawienia wolności, tj. w wysokości, pierwotnie P. Z. (1) proponowanej przez Prokuraturę w toku postępowania przygotowawczego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy okazał się bezzasadny, natomiast zmiana kwalifikacji prawnej z przestępstwa typu kwalifikowanego na typ podstawowy łagodniej zagrożony spowodowała potrzebę wymierzenia kary łagodniejszej o rok, która jest współmierna do wszystkich okoliczności branych pod uwagę przy kształtowaniu kary i, zdaniem Sadu Apelacyjnego, spełnia wszystkie dyrektywy oraz cele, w tym i prewencyjny oraz wychowawczy.

3.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

3.1.

Na podstawie art. 440 kpk rażąca niesprawiedliwość wyroku polegająca na nieprawidłowej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonym.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W świetle powyższych rozważań dotyczących kwalifikacji prawnej czynu należało zakwalifikować go jako rozbój zwykły, a nie kwalifikowany i obniżyć kary, gdyż oskarżeni odpowiedzialność karną ponosili za mniej groźne przestępstwo, niż traktował je prokurator i Sąd pierwszej instancji.

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

4.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyroku z pkt III – VIII.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Są one prawidłowe. Obowiązek naprawienia szkody i zadośćuczynienie dostosowane są do rozmiaru szkód materialnej i niematerialnej wyrządzonych E. W. i J. R. (1). Zasadne jest też obciążenie oskarżonych kosztami procesowymi, które są w stanie ponieść. Są młodzi, zdrowi, a odbywając karę pozbawienia wolności mogą pracować i osiągać dochody, z których będą w stanie spłacać długi wobec pokrzywdzonych i Skarbu Państwa. Areszt tymczasowy i zatrzymanie podlegało obligatoryjnie zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności i tak też Sąd pierwszej instancji uczynił.

1.6.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

4.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Kwalifikacja prawna i związany z nią opis czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

Jak wykazał to Sad Apelacyjny przy omawianiu apelacji obrońcy P. J. (1) Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo ręczny miotacz gazowy niezaopatrzony w substancję obezwładniającą, potraktował jako niebezpieczny przedmiot, podczas gdy nie posiada on takich cech „niebezpieczności jak nóż. Ponadto stosowanie przemocy przez oskarżonych nie spowodowało bezpośredniego zagrożenia dla życia J. R. (1). Stąd też nie można oskarżonym przypisać kwalifikowanego rozboju, a rozbój w postaci podstawowej ze sposobem działania polegającym na stosowaniu przemocy w formie opisanej w sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego.

5.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

Za świadczoną oskarżonym przez obrońców z urzędu pomoc prawną w postępowaniu odwoławczym należało im się wynagrodzenie, stosownie do treści art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze (tj. z dnia 16 września 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 1651) i § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tj. z dnia 30 listopada 2018 r. Dz.U. z 2019 r. poz. 18 ze zm.). Możliwości zarobkowe oskarżonych, pomimo odbywania wieloletnich kar pozbawienia wolności (młody wiek, dobry stan zdrowia, zatrudnienie w ZK) dają podstawę do obciążenia ich kosztami sądowymi postępowania odwoławczego na zasadzie art. 636§1 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 5 (P. J. (1)) oraz pkt 6 (P. Z. (1)) ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz.U. z 1983r. Nr 49 poz. 223 ze zm.).

6.  PODPIS

SSA Małgorzata Jankowska SSA Stanisław Kucharczyk SSA Andrzej Wiśniewski

1.7.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uznanie za winnego i wymiar kary

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.8.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana