Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28.05. 2021 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r dla E. B.. Jako podstawę wymiaru przyjęto kwotę 791,14 zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 64,80 % , z uwzględnieniem 289 miesięcy okresów składkowych, 12 miesięcy okresów nieskładkowych, współczynnika proporcjonalnego wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 80,15%, 24 % kwoty bazowej – 293,01 zł, średniego dalszego trwania życia – 209 miesięcy. Kapitał początkowy wyniósł 102012,90 zł.

/decyzja – k. 87 akt ZUS/

Decyzją z dnia 31.05. 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wysokość emerytury E. B. od 1.02.2021 roku, czyli od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Ustalono:

- kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji –20132,19 zł

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego –440545,45 zł

- średnie dalsze trwanie życia – 190,60 miesięcy,

Wysokość emerytury wynosi 2418,56 zł, po waloryzacji od 1 marca 2021 r – 2610,86 zł. Niniejszą decyzją ustalono nową wysokość świadczenia w oparciu o ponowne ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem przedłożonych wynagrodzeń z lat 1982 – 1984. Wskazano, że nie uwzględniono okresu zatrudnienia w zakładzie poprawczym, ponieważ dokumenty nie zawierały świadectwa pracy, zaświadczenia z zakładu pracy potwierdzające zatrudnienie (pracownik młodociany).

/decyzja – k. 89 akt ZUS/.

Od powyższych decyzji odwołał się E. B., wnosząc o zaliczenie do okresu składkowego okresu 6.08.1968 r do 27.08.1971 r. Podniósł, iż w tym okresie wykonywał pracę przymusową, przebywając w zakładzie poprawczym.

/odwołanie – k. 3 /

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 20/

Sprawy z obu odwołań zostały połączone do wspólnego rozstrzygnięcia.

/postanowienie - k. 10 zał. akt/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca E. B. urodził się w dniu (...) Od 1.07.2019 r nabył prawo do emerytury.

/bezsporne/

Wnioskodawca w okresie 6.08.1968 – 27.08.1971 przebywał w zakładzie poprawczym w K. i M.. W tym okresie uczęszczał do zasadniczej szkoły zawodowej i zdobył zawód ślusarza. Zdał też egzamin czeladniczy. Pracował w warsztacie 3 razy w tygodniu po 8 godzin, 3 razy w tygodniu była szkoła. W wakacje tylko była praca. W ciągu 3 lat miał 14 dni urlopu. Praca miała charakter przymusowy. Za pracę wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie.

/zaświadczenie, zwolnienie, przyjęcie do zakładu, postanowienie, opinia – w aktach ZUS, świadectwo czeladnicze – k. 6, opinia – k. 19, zeznania wnioskodawcy e – prot. 00:01:24 w zw. z 00:09:47/

W dniu 24.02.2021 r wnioskodawca złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego, załączając do wniosku m.in. dokumenty potwierdzające pobyt wnioskodawcy w zakładzie poprawczym w okresie 6.08.1968 – 27.08.1971.

/wniosek wraz z zał. – k. 64 -72/

Decyzją z dnia 28.05. 2021 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r dla E. B.. Jako podstawę wymiaru przyjęto kwotę 791,14 zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 64,80 % , z uwzględnieniem 289 miesięcy okresów składkowych, 12 miesięcy okresów nieskładkowych, współczynnika proporcjonalnego wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 80,15%, 24 % kwoty bazowej – 293,01 zł, średniego dalszego trwania życia – 209 miesięcy. Kapitał początkowy wyniósł 102012,90 zł.

/decyzja – k. 87 akt ZUS/

Decyzją z dnia 31.05. 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wysokość emerytury E. B. od 1.02.2021 roku, czyli od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Ustalono:

- kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji –20132,19 zł

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego –440545,45 zł

- średnie dalsze trwanie życia – 190,60 miesięcy,

Wysokość emerytury wynosi 2418,56 zł, po waloryzacji od 1 marca 2021 r – 2610,86 zł. Niniejszą decyzją ustalono nową wysokość świadczenia w oparciu o ponowne ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem przedłożonych wynagrodzeń z lat 1982 – 1984. Wskazano, że nie uwzględniono okresu zatrudnienia w zakładzie poprawczym, ponieważ dokumenty nie zawierały świadectwa pracy, zaświadczenia z zakładu pracy potwierdzające zatrudnienie (pracownik młodociany).

/decyzja – k. 89 akt ZUS/.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny materiału dowodowego i zważył, co następuje :

W świetle zebranego materiału dowodowego odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i jako takie podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm..) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia
5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442).

Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Zgodnie z art. 26 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Zgodnie z art. 173 ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.

Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.

Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od dnia 1 czerwca 2000 r. przez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem wzrostu przeciętnego wynagrodzenia z 1999 r., pomniejszonego o naliczone i potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1998 r.

Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2001 r. dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-5, 9 i 10 oraz w art. 25a.

Trzeciej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2002 r. oraz kolejnych dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-8 i 10 oraz w art. 25a. Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie ubezpieczonego.

W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kapitał początkowy nie może ulec obniżeniu.

Zgodnie art. 174 kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.

Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r.

Staż ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach, z tym że jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy tego stażu ponad pełne lata, staż ten zaokrągla się w górę.

Staż ubezpieczeniowy i wymagany staż, o których mowa w ust. 8, określa się w dniach, jeżeli jest to dla ubezpieczonego korzystniejsze.

Zgodnie z art. 175 ustawy ubezpieczeni oraz płatnicy składek zobowiązani są do przekazywania Zakładowi, w terminie i trybie ustalonym przez organ rentowy, dokumentacji umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego nie później niż do dnia 31 grudnia 2006 r. Przepisy art. 115 ust. 1-3, art. 116 ust. 5, art. 117, 121, 122 ust. 1, art. 123 9 , 124 i 125 stosuje się odpowiednio.

Płatnicy składek są zobowiązani do skompletowania dokumentacji umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego dla ubezpieczonych, za których przekazują do Zakładu imienne raporty miesięczne, a następnie przekazania tej dokumentacji na żądanie organu rentowego i w terminie wyznaczonym przez ten organ.

Dla osób, które nie pozostają w ubezpieczeniu, kapitał początkowy ustala się na ich udokumentowany wniosek.

Ustalenie kapitału początkowego następuje w formie decyzji organu rentowego. Organ rentowy wydaje decyzję w sprawie kapitału początkowego w terminie do dnia 31 grudnia 2006 r. Od decyzji organu rentowego przysługują osobie zainteresowanej środki odwoławcze określone w odrębnych przepisach.

Ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku okresy (za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne) pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy.

Przedmiotem żądania wnioskodawcy w niniejszej sprawie było doliczenie do stażu pracowniczego okresu wykonywania pracy przymusowej w trakcie odbywania kary w ramach zakładu poprawczego.

Organ rentowy nie kwestionował, iż w spornym okresie wnioskodawca przebywał w zakładzie poprawczym. Kwestionował świadczenie pracy przez niego.

W tym miejscu należy przypomnieć, że w okresie przebywania wnioskodawcy w zakładzie poprawczym, kwestie postępowania w sprawach nieletnich były uregulowane przepisami Kodeksu karnego z 11 lipca 1932 r. (Dz.U. z 1932 r. Nr 60, poz. 571) utrzymanego w tym zakresie w mocy przepisami ustawy z dnia 22 grudnia 1969 r. o utrzymaniu w mocy na okres przejściowy (do czasu odrębnego uregulowania sprawy zapobiegania i zwalczania demoralizacji przestępczości nieletnich, co nastąpiło dopiero w roku 1982) niektórych dotychczasowych przepisów prawa karnego (Dz.U. z 1969 r. Nr 37, poz. 311). Z regulacji tych wynikało po pierwsze, że czyny zabronione pod groźbą kary popełnione przez nieletnich były w owym czasie traktowane jak przestępstwa, bowiem z mocy art. 3 Kodeksu karnego z 1932 r., stosowało się go wyłącznie do tych osób, które popełniły takie czyny (przestępstwa) na obszarze Państwa Polskiego. Po drugie, kwestie postępowania z osobami, które w czasie popełniania takich czynów były nieletnie, uregulowano przepisami rozdziału XI Kodeksu (art. 69-78). W myśl art. 70 omawianego Kodeksu, nieletniego, który po ukończeniu 13 lat, a przed ukończeniem 17 lat, popełnił z rozeznaniem czyn zabroniony pod groźbą kary (przestępstwo), sąd skazywał na umieszczenie w zakładzie poprawczym.

Zasady pobytu nieletnich w zakładach poprawczych były wówczas uregulowane przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1951 r. - Tymczasowego regulaminu zakładów poprawczych (Dz.U. z 1951 r. Nr 67, poz. 468). W kolejnych przepisach tego regulaminu wskazano m.in., że:

1. § 1. Zadaniem zakładu poprawczego jest wychowanie nieletnich, skazanych na umieszczenie w zakładzie na pożytecznych i ofiarnych obywateli Polski Ludowej.

2. Zadania te realizuje zakład przez naukę, szkolenie zawodowe i pracę w zorganizowanym kolektywie młodzieżowym oraz przez wpajanie zasad współżycia socjalistycznego. § 147.1. Ponieważ zadaniem zakładu jest wychowanie młodzieży na pełno-wartościowych członków społeczeństwa, należy umożliwić wychowankom zdobycie kwalifikacji zawodowych niezbędnych dla udziału w realizacji planów budowy podstaw socjalizmu w Polsce. § 148 Szkolenie zawodowe może się odbywać w szkołach i warsztatach, znaj-dujących się na terenie zakładu lub w odpowiednich ośrodkach szkoleniowych poza zakładem. O ile wszyscy wychowankowie odbywają szkolenie zawodowe w ośrodkach szkoleniowych poza zakładem, można nie organizować szkolenia zawodowego w zakładzie.

1. § 149 Nauczanie w szkołach zakładowych odbywa się na podstawie siatek godzin i programów ustalonych przez właściwe państwowe władze szkolne (np. Centralny Urząd (...), Ministerstwo Budownictwa Miast i Osiedli, Ministerstwo Rolnictwa).

2. Zajęcia praktyczne zależnie od zawodu odbywają się w warsztatach lub w gospodarstwie rolnym zakładu pod kierunkiem wykwalifikowanych instruktorów.

3. Po ukończeniu szkoły zawodowej uczniowie zdają egzamin kwalifikacyjny przed komisją egzaminacyjną, powołaną przez właściwe władze (np. Centralny Urząd (...), Ministerstwo Budownictwa Miast i Osiedli) i otrzymują odpowiednie kwalifikacje zawodowe. § 153. We wszystkich warsztatach powinny być zapewnione warunki higieny i bezpieczeństwa pracy - zgodnie z obowiązującymi przepisami. Przy kierowaniu nieletnich do wszelkich prac należy ścisłe przestrzegać przepisów, dotyczących robót zabronionych młodocianym.

1. § 154. Każdy wychowanek ma prawo i obowiązek pracy w warsztatach szkoleniowych lub w gospodarstwach rolnych, prowadzonych przez zakład. Od obowiązku tego może być zwolniony jedynie na podstawie decyzji lekarza.

2. Niezależnie od tej pracy, będącej jednocześnie formą szkolenia zawodowego, wychowankowie są obowiązani do prac prowadzonych na rzecz kolektywu zakładowego (rąbanie drzewa, sprzątanie, prace w kuchni i w gospodarstwie itp.). Prace na rzecz kolektywu powinny być wykonywane przez wychowanków w ustalonej kolejności.

3. Ponieważ obowiązek pracy obejmuje nie tylko uczniów szkoły zawodowej, ale również i uczniów uczęszczających do szkoły podstawowej, nie podlegających systematycznemu szkoleniu, należy kierować ich kolejno do pracy w gospodarstwie i w różnych warsztatach w celu zbadania, w jakim kierunku uczeń wykazuje największą przydatność do pracy i zainteresowanie.

4. Po ukończeniu szkoły podstawowej wychowanek będzie miał ułatwiony wybór odpowiedniego dla siebie zawodu. § 158. Wychowankowie obowiązani są punktualnie rozpoczynać pracę, przestrzegać podczas pracy zasad higieny i bezpieczeństwa pracy, pracować sumiennie i wydajnie, zwracać uwagę nie tylko na ilość, lecz i na jakość wykonywanej produkcji. § 159. Wychowankowie skierowani do pracy, nauki zawodowej lub szkoły ogólnokształcącej poza zakładem mogą być zwolnieni od obowiązku pracy w warsztatach zakładowych, mają jednak obowiązek pracy na rzecz kolektywu zakładowego. § 160. Za pracę wykonywaną w zakładzie wychowankowie otrzymują wynagrodzenie według zasad ustalonych w specjalnych zarządzeniach Ministra Sprawiedliwości.

Ponadto, w przepisach dotyczących: obowiązków z-cy dyrektora ds. pedagogiczno-wychowawczych (§ 17 pkt 3 regulaminu), kierownika warsztatów (§ 23 pkt 2, 4), nauczyciela zawodu (§ 26 pkt 2, 3, 5, 9), wychowawców (§ 31 pkt 3) wyraźne rozdzielone są sprawy „szkolenia zawodowego" i „pracy". Dlatego uprawnione jest stwierdzenie, że szkolenie zawodowe (nauka zawodu) odbywało się niezależnie od pracy wychowanków Zakładu, zaś praca ta odbywała się w warsztatach szkoleniowych w Zakładzie (...) i była obowiązkiem wychowanków, od którego mógł zwolnić jedynie lekarz (§ 154 pkt 1 regulaminu). Praca miała zatem charakter przymusowy, a nie dobrowolny.

Zdaniem Sądu, skoro w okresie pobytu wnioskodawcy w Zakładzie (...), do nieletnich miały zastosowanie przepisu Kodeksu karnego i praca wychowanków była przymusowa, to okres ten należy traktować jako okres pracy wykonywanej w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w rozumieniu przepisu art. 6 ust. 1 pkt 4 cytowanej ustawy.

Natomiast w ustawie z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. Nr 35, poz. 228, zm. Dz.U. z 1992 r. Nr 24, poz. 101), w art. 95g znalazł się zapis, iż okres pracy wykonywanej przez nieletniego w czasie odbywania środka poprawczego (...) uważa się za okres równorzędny z okresami zatrudnienia w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, a okresy pracy wykonywane przez nieletniego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Okresy „równorzędne z okresami zatrudnienia" z obowiązującej wówczas ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, są w przeważającej mierze identyczne z okresami wymienionymi obecnie w przepisach art. 6 ust. 2 ustawy emerytalnej. Praca wykonywana przez osadzonych nieletnich była przy tym wykonywana w warunkach zbliżonych do zatrudniania pracowników młodocianych, z tym wyjątkiem, że była przymusowa a nie dobrowolna, co z kolei uprawnia do zastosowania przepisów dotyczących wykonywania pracy w okresie odbywania kary pozbawienia wolności (osadzenie w zakładzie poprawczym było formą odbywania kary pozbawienia wolności, przewidzianą wobec nieletnich).

/tak SA w wyroku z dnia 23.11.2017 r w sprawie III AUa 331/17, OSAB 2017 nr.4 str.118 L., wraz z uzasadnieniem/.

W świetle § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237 poz. 1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Zgodnie zaś z ust. 2 w/w przepisu, jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia dotyczą wyłącznie postępowania przed organem rentowym. Natomiast w postępowaniu przed sądem okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi./por. w tym zakresie wyrok SN z dnia 2 lutego 1996 r, II URN 3/95, OSN 1996/16/239/

Z ustaleń, poczynionych na podstawie złożonych dokumentów i zeznań wnioskodawcy wynika, że wnioskodawca w okresie 6.08.1968 – 27.08.1971 przebywał w zakładzie poprawczym w K. i M.. W tym okresie uczęszczał do zasadniczej szkoły zawodowej i zdobył zawód ślusarza. Zdał też egzamin czeladniczy. Pracował w warsztacie 3 razy w tygodniu po 8 godzin, 3 razy w tygodniu była szkoła. W wakacje tylko była praca. W ciągu 3 lat miał 14 dni urlopu. Praca miała charakter przymusowy. Za pracę wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie.

W ocenie Sądu w kontekście dowodów z dokumentów w postaci zaświadczenia o pobycie w zakładzie poprawczym, informacji, że był zakład poprawczy, że wnioskodawca chodził do szkoły zawodowej i uzyskał dyplom czeladniczy, a nadto biorąc pod uwagę treść obowiązujących w spornym okresie przepisów statuujących obowiązek pracy osoby odbywającej karę w ramach zakładu poprawczego, zeznania wnioskodawcy zasługują na wiarę. Były one logiczne i spójne. Łącznie z dowodami z dokumentów stanowiły logiczny materiał dowodowy, wskazujący na fakt rzeczywistego wykonywania przez wnioskodawcę pracy w wymiarze co najmniej ½ etatu.

Brak jest podstaw do kwestionowania prawdomówności wnioskodawcy, bądź jego możliwości zrelacjonowania zapamiętywanych faktów. Z tego, że nie był on w stanie wskazać świadków mogących potwierdzić jego słowa nie można wysnuwać wniosków odnośnie wartości jego zeznań./tożsame stanowisko zajął SA w Ł. w sprawie III AUa 521/10, w uzasadnieniu do wyroku z dnia 29.10.2010 r , którym oddalił apelację organu rentowego od wyroku SO z dnia 23.02.2010 r, zgodnie z którym na podstawie zeznań wnioskodawcy zaliczono do okresu składkowego okresy pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności/. Natomiast inna dokumentacja z tego okresu nie zachowała się (z przedstawionych informacji wynika, iż uległa spaleniu).

Organ rentowy nie zgłosił wniosków dowodowych mających na celu wykazanie okoliczności przeciwnych.

Zdaniem Sądu wnioskodawca zatem wykazał, iż w czasie pobytu w zakładzie poprawczym wykonywał pracę w wymiarze czasu nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy.

Reasumując organ rentowy w sposób nieprawidłowy nie zaliczył do stażu pracowniczego wnioskodawcy okresu wykonywania pracy w trakcie odbywania kary w ramach zakładu poprawczego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, że zobowiązał do uwzględnienia w wysokości emerytury E. B. kapitału początkowego, obliczonego przy uwzględnieniu dodatkowo, jako okresu składkowego, okresu od 6.08.1968 do 27.08.1971.