Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marek Szymanowski

Protokolant: Barbara Chilimoniuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 lipca 2021 r. w B.

sprawy z odwołania F. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie niepodlegania obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 lutego 2021 r. sygn. akt IV U 1468/20

oddala apelację.

Marek Szymanowski

Sygn. akt III AUa 592/21

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 10 sierpnia 2020 roku, nr: (...), na podstawie art. 38 ust. 1, art. 83 ust. 1 kpt 1, art. 6 ust. 1 punkt 5, art. 12 ust. 1 , art. 13 punkt 4 ustawy z dnia 13.10. 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019r. poz. 300 z póź. zm) oraz na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 06.03.2018r. Prawo przedsiębiorców ( Dz. U. z 2019r. poz.1292 ze zm.) stwierdził, że F. Ż. od 2 marca 2020 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył F. Ż., który wniósł o zmianę decyzji i ustalenie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 06.03.2018 r. W uzasadnieniu tego stanowiska wskazał, że wskutek pomyłki, błędnie wskazał w zgłoszeniu kod ubezpieczenia, zaś składki wpłacał do ZUS zgodnie z właściwym kodem 0540. Ponadto podniósł, że jest uczniem klasy maturalnej liceum i nie chciał podlegać ubezpieczeniom społecznym.

W odpowiedzi na odwołanie organ ubezpieczeniowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu organ podkreślił, że skarżący dokonał zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność od 02.03.2020 r., dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W kwietniu został złożony dokument rozliczeniowy za marzec 2020r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Od kwietnia 2020r,. dokumenty rozliczeniowe tworzyły się automatycznie.

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2021 r Sąd Okręgowy w Olsztynie zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że F. Ż. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność. Sąd ten ustalił, ustalił że F. Ż. jest uczniem liceum - klasy maturalnej. W dniu 2 marca 2020r. zarejestrował w (...) działalność gospodarczą w postaci sprzedaży detalicznej prowadzonej przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet.

W dniu 06 marca 2020r. odwołujący przesłał drogą elektroniczną dokument zgłoszeniowy (...) z błędnie wskazanym kodem 0570 – zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

W kwietniu 2020r. skarżący złożył dokument rozliczeniowy za marzec 2020r. z podstawą wymiaru składek wyłącznie na ubezpieczenie zdrowotne.

Pismem z dnia 7 lipca 2020 r. ZUS poinformował skarżącego o dokonanej korekcie dokumentów rozliczeniowych od marca do maja 2020r. tj. stosownie do zgłoszenia działalności z kodem 0570 tj. jako osoba, która jako podstawę wymiaru składek deklaruje kwotę nie niższą niż 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W odpowiedzi na powyższe skarżący w piśmie z dnia 10.07.2020r. wskazał, że wypełniając deklarację zgłoszeniową (...) błędnie wybrał kod ubezpieczenia 0570 zamiast 0540 i wniósł o możliwość skorygowania dokumentu zgłoszeniowego z błędnie wybranym kodem.

Z dniem 31 sierpnia 2020 r. skarżący zawiesił wykonywanie pozarolniczej działalności. (dowód: akta ZUS, wydruk z (...), twierdzenia skarżącego e-protokół k. 18)

Odnosząc powyższe ustalenia do przepisów prawa materialnego Sąd Okręgowy odwołał się do art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2019, poz. 300 ze zm.), wskazującym, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Natomiast art. 13 pkt. 4 tej ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 06.03.2018r. – Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6.03.2018r. – Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Przepis ten umożliwia przedsiębiorcom skorzystanie z ulgi polegającej na zwolnieniu z obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Stosownie do ustępu 2 tego przepisu przedsiębiorca może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w ustępie 1, przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z treścią art. 36 ustęp 1 ustawy systemowej każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniach, o których mowa w ustępie 10-12, płatnik składek zawiadamia Zakład w terminie 7 dni od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład. O zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym mowa w ustępie 10, dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzaju ubezpieczeń i terminów ich powstania, płatnik składek zawiadamia Zakład poprzez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane ( ustęp 13 i 14 art. 36 ustawy systemowej) .

W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy cytowane wyżej przepisy umożliwiały zmianę danych zawartych w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych dotyczących kodu ubezpieczenia. Niewątpliwie, wolą F. Ż. było niepodleganie ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej na podstawie art. 18 ustęp 1 ustawy z dnia 06.03.2018r. – Prawo przedsiębiorców. Wynika to z pisma z dnia 10 lipca 2020 r. złożonego przez skarżącego do ZUS, gdzie wskazał, że wypełniając deklarację zgłoszeniową (...) błędnie wybrał kod ubezpieczenia 0570 zamiast 0540 i wniósł o możliwość skorygowania dokumentu zgłoszeniowego z błędnie wybranym kodem. Ponadto tożsame argumenty odwołujący zawarł w odwołaniu od zaskarżonej decyzji, które są spójne z jego twierdzeniami podnoszonymi na rozprawie w dniu 16 lutego 2021r. Przemawia za tym również fakt, że odwołujący opłacając składki na ubezpieczenia uiścił jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

W takich okolicznościach zasadnym jest przyjęcie, że zgłoszenie dokonane w dniu 6 marca 2020 r. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej z kodem tytułu ubezpieczenia 0570 nastąpiło na skutek oczywistej omyłki.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, iż w okresie od dnia rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej tj. od dnia 02.03.2020r. F. Ż. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu – na podstawie art. 18 ustęp 1 ustawy z dnia 06.03. 2018r. – Prawo przedsiębiorców.

Uznając zatem odwołanie ubezpieczonego za zasadne Sąd w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w wyroku.

Organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w całości i zarzucił

1) naruszenie prawa materialnego tj. art. 18 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców poprzez jego niezastosowanie, w przypadku ustalenia przez Sąd I instancji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, powinien on mieć zastosowanie ponieważ skarżący zrezygnował z uprawnienia o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy Prawo (...) tak zwanej „ulgi na start".

2) naruszenie prawa materialnego tj. art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13.10.1998 r. poprzez jego niezastosowanie w przypadku ustalenia przez Sąd I instancji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, powinien on mieć zastosowanie ponieważ skarżący podlega obowiązkowo ubezpieczeniom.

3) naruszenie przepisów kodeksu postępowania cywilnego tj. art. 233 § 1 k.p.c. wyrażające się przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, tj. oceny zeznań strony i wyciągnięcie nieuprawnionych wniosków polegających na uznaniu, iż wolą skarżącego nie była rezygnacja z uprawnienia tzw. ulgi na start podczas gdy przejawem jego woli było dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych

4) powyższe naruszenie prawa procesowego spowodowało błąd w ustaleniach faktycznych polegające na :

- ustaleniu, że skarżący nie wyraził woli rezygnacji z skorzystania z tak zwanej ulgi na start podczas gdy wola taka została wyrażona poprzez zgłoszenie się do ubezpieczeń społecznych.

Wskazując na te zarzuty apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Olsztynie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja podlegała oddalaniu

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy jako poczynione zgodnie z prawem i bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów wyznaczonych art. 233 § 1 k.p.c. Na gruncie art. 233 §1 k.p.c. przyjmuje się, że sąd orzekający ma prawo do własnej oceny dowodów i ustalenia stanu fatycznego z uwzględnieniem tak dokonanej oceny dowodów, a ingerencja sądu drugiej instancji w ocenę dowodów dokonaną przez sąd I instancji powinna mieć miejsce tylko wtedy, gdy sąd ten istotnie naruszył zasady logiki, doświadczenia życiowego albo pominął istotną część materiału dowodowego, której rozważenie prowadzić mogłoby do innych wniosków i ustaleń. Sam fakt, że Sąd dokonał ustaleń faktycznych niezgodnych z twierdzeniami jednej strony co do faktów, nie jest wystarczającą podstawą do zakwestionowania tych ustaleń. Odnosząc to do niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w sposób logiczny i uprawniony przyjął, w podstawie faktycznej, że zgłoszenie się odwołującego do ubezpieczeń społecznych było wynikiem jego oczywistej omyłki i ustalenie to w sposób przekonujący uzasadnił. Odwołujący po zarejestrowaniu w (...) działalności gospodarczej w postaci sprzedaży detalicznej prowadzonej przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet, w dniu 6 marca 2020 r. przesłał drogą elektroniczną dokument zgłoszeniowy (...) z błędnie wskazanym kodem 0570 – zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (zamiast 0540). Okoliczność tę rzeczywiście potwierdza dalsze zachowanie odwołującego, który w kwietniu 2020 r. złożył dokument rozliczeniowy za marzec 2020 r. z podstawą wymiaru składek wyłącznie na ubezpieczenie zdrowotne. Następnie zaś gdy dowiedział się od ZUS ( pismo z 7.07.2020 r.) o dokonanej korekcie dokumentów rozliczeniowych od marca do maja 2020r. już w w piśmie z dnia 10.07.2020r. wskazał, że wypełniając deklarację zgłoszeniową (...) błędnie wybrał kod ubezpieczenia 0570 zamiast 0540 i wniósł o możliwość skorygowania dokumentu zgłoszeniowego z błędnie wybranym kodem. Sekwencja czasowa powyższych zdarzeń, wiek odwołującego (licealisty wówczas) i brak doświadczenia w relacji z organem rentowym – czyni ustalenia Sądu Okręgowego co do faktu oczywistej omyłki w zakresie kodu zgłoszenia pewnymi. Ustalenie, że odwołujący chciał skorzystać z należnej mu ulgi jest zatem ze wszech miar uzasadnione. W konsekwencji prawidłowo Sąd Okręgowy zastosował art. 18 ust.1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162) przewidujący dla przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, możliwość niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. W konsekwencje nie miał w sprawie zastosowania art 18 ust. 2 tej ustawy, bowiem odwołujący się z uprawnienia do czasowego niepodlegania ubezpieczeniem społecznym nie zrezygnował. W konsekwencji powyższego podniesione zarzuty naruszenia prawa materialnego są bezprzedmiotowe ponieważ opierają się one na założeniu, że odwołujący z takowej ulgi zrezygnował, a zatem odnoszą się do stanu faktycznego, który to stan faktyczny autor apelacji postuluje, a który jednak nie został przyjęty przez Sąd za podstawę swego rozstrzygnięcia.

Reasumując rozważania apelacja na zasadzie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

Na podstawie art. 15 zzs1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.) w związku z art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.1090) – niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu w składzie jednoosobowym .