Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 13 stycznia 2022 r.

Sygn. akt VI Ka 558/20

1

2WYROK

2.1W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:SSO Justyna Dołhy

protokolant: protokolant sądowy – stażysta Paulina Zborowska

4przy udziale prokuratora Mariusza Ejflera

po rozpoznaniu dnia 13 stycznia 2022 r.

5sprawy S. G. syna A. i T., ur. (...) w Ł.

6oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 kk

7na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

8od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

9z dnia 31 stycznia 2020 r. sygn. akt III K 668/18

I.  uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie do ponownego rozpoznania;

II.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie na rzecz adw. H. M. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu oskarżonego w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 558/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 31 stycznia 2020 r.,
sygn. akt III K 668/18

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Obraza przepisu postępowania, mająca wpływ na treść wyroku, poprzez naruszenie art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. poprzez bezzasadne oddalenie złożonego przez obronę na rozprawie wniosku dowodowego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dodatkowej opinii przez kolejnych biegłych w sprawie na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, w szczególności jego zdrowia psychicznego i zdolności rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem skutkująca błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mającym wpływ na jego treść, a polegającym na przyjęciu w sposób sprzeczny z zebranym materiałem dowodowym, że w chwili popełnienia zarzucanych czynów oskarżony miał pełną zdolność do rozpoznania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem, zaś opinia biegłych psychiatrów dopuszczona w sprawie jest jasna.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

W sprawie ujawniono wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. Mając z kolei na uwadze treść art. 436 k.p.k. Sąd Okręgowy ograniczył rozpoznanie apelacji do powyższego uchybienia albowiem rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie uchybień wskazanych przez obrońcę byłoby w tej sytuacji przedwczesne.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od przypisanych mu czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z uwagi na powołane okoliczności, uwzględnienie wniosku obrońcy było niezasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Analiza protokołów rozprawy przez Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie ujawniła wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., ponieważ obligatoryjny obrońca oskarżonego nie brał udziału w czynności dowodowej, w której jego udział był obowiązkowy.

Wskazać w pierwszej kolejności należy, że oskarżony S. G. na rozprawie w dniu 13 marca 2019 roku podniósł, iż był leczony psychiatrycznie zarówno w formie hospitalizacji jak i ambulatoryjnie, a także przyjmował leki psychotropowe. Na tym terminie otwarto przewód sądowy, a oskarżony został przesłuchany wskazując, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanych mu czynów, nie rozumie przedstawionych mu zarzutów i odmawia składania wyjaśnień (k. 1320v). Na rozprawie w dniu 9 lipca 2019 roku Sąd Rejonowy wyznaczył oskarżonemu na jego wniosek obrońcę w trybie art. 78 § 1 k.p.k. (k. 1359). Z kolei na rozprawie w dniu 22 października 2019 roku obrońca oskarżonego przedłożył do akt część uzyskanej od rodziny oskarżonego dokumentacji medycznej z jego leczenia, a Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii dwóch biegłych lekarzy psychiatrów na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, zwrócono się także o dokumentację oskarżonego do placówek medycznych (k. 1365-1366). Od tego momentu, na skutek powziętych przez Sąd Rejonowy wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego S. G., jego obrona w niniejszej sprawie uzyskała na podstawie art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k. status obrony obligatoryjnej. Po wydaniu opinii przez biegłych i przesłuchaniu ich na rozprawie, Sąd zamknął przewód sądowy, nie powtarzając czynności przesłuchania oskarżonego z udziałem jego obrońcy.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że wobec oskarżonego S. G. zachodziła obrona obligatoryjna. Obrona obligatoryjna w wypadkach wskazanych w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. ustaje dopiero z chwilą wydania przez sąd postanowienia, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy. W niniejszej sprawie decyzja oparta na podstawie art. 79 § 4 kpk nie została podjęta, co sprawia, że obrona ma wciąż charakter obowiązkowy ze wszystkimi tego konsekwencjami (vide wyrok Sądu Najwyższego z 5.12.2018 r., V KK 506/17, Legalis). W wypadku obrony obligatoryjnej ustawa wymaga obecności obrońcy w rozprawie oraz w tych posiedzeniach, w których obowiązkowy jest udział oskarżonego (art. 79 § 3 k.p.k.). Ustalenie, że w wypadkach wskazanych w treści art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. obrońca oskarżonego w postępowaniu sądowym nie brał udziału w jakimkolwiek fragmencie czynności, w której jego udział był obowiązkowy, oznacza spełnienie bezwzględniej przesłanki odwoławczej, o której mowa w tym przepisie. Ocenianie bowiem, czy konkretna część, w rozpoznawanym przypadku rozprawy, była z punktu widzenia interesów obrony oskarżonego bardziej czy mniej ważna, oznaczałoby w istocie dokonywanie zabronionego przez art. 439 § 1 k.p.k. badania wpływu uchybienia na treść orzeczenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z 11.2.2009 r., II KK 256/08, KZS 2009, Nr 7–8, poz. 48). W niniejszej sprawie powinno dojść do konwalidowania uchybienia braku reprezentacji oskarżonego przez obrońcę w dniu 13 marca 2019 r. poprzez powtórzenie czynności przeprowadzonych wtedy tj. przesłuchania oskarżonego, czego jednak Sąd I instancji nie uczynił.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

Bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

W niniejszej sprawie, przez przeoczenie Sądu I instancji, obrońca oskarżonego nie był obecny przy przesłuchaniu S. G. w postępowaniu sądowym mimo występowania w sprawie obrony obligatoryjnej, co powoduje zaistnienie bezwzględnej podstawy odwoławczej skutkującej, zgodnie z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., uchyleniem wyroku przez sąd odwoławczy niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia. Zaskarżony wyrok uchylono w całości i sprawę przekazano Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Na podstawie art. 436 kpk Sąd Okręgowy ograniczył rozpoznanie apelacji do powyższego uchybienia albowiem rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie uchybień wskazanych przez obrońcę byłoby w tej sytuacji przedwczesne.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy ponownie przeprowadzi postępowanie dowodowe co do oskarżonego S. G., uwzględniając jego uprawnienia z zakresu obrony obligatoryjnej jaka go obecnie obejmuje.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

S. G.

II

Na podstawie art. 618 §1 pkt 11 k.p.k. w zw. z §17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszaw Pragi - Południe w Warszawie na rzecz adw. H. M. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu oskarżonego w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

7.  PODPIS

SSO Justyna Dołhy

0.11.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca S. G.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

0.11.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

Uchylenie

zmiana