Warszawa, dnia 13 stycznia 2022 r.
Sygn. akt VI Ka 558/20
1
2WYROK
2.1W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
3Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący:SSO Justyna Dołhy
protokolant: protokolant sądowy – stażysta Paulina Zborowska
4przy udziale prokuratora Mariusza Ejflera
po rozpoznaniu dnia 13 stycznia 2022 r.
5sprawy S. G. syna A. i T., ur. (...) w Ł.
6oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 kk
7na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
8od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie
9z dnia 31 stycznia 2020 r. sygn. akt III K 668/18
I. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie do ponownego rozpoznania;
II. zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie na rzecz adw. H. M. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu oskarżonego w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.
UZASADNIENIE |
||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VI Ka 558/20 |
||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
|||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||
1.1 Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||
Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 31 stycznia 2020 r., |
||||||||||||
1.2 Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||
☒ obrońca |
||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||
☐ inny |
||||||||||||
0.11.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji. |
||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||
☐ |
||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||
0.11.4. Wnioski |
||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||
0.12.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||
0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||
Lp. |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać fakt. |
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód. |
|||||||||
0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||
Lp. |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać fakt. |
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód. |
|||||||||
0.12.2. Ocena dowodów |
|||||||||||
0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||
Wskazać fakt |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu. |
|||||||||
0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||||||||
Wskazać fakt |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu. |
|||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||||||||||
Lp. |
Zarzut |
||||||||||
1. |
Obraza przepisu postępowania, mająca wpływ na treść wyroku, poprzez naruszenie art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. poprzez bezzasadne oddalenie złożonego przez obronę na rozprawie wniosku dowodowego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dodatkowej opinii przez kolejnych biegłych w sprawie na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, w szczególności jego zdrowia psychicznego i zdolności rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem skutkująca błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mającym wpływ na jego treść, a polegającym na przyjęciu w sposób sprzeczny z zebranym materiałem dowodowym, że w chwili popełnienia zarzucanych czynów oskarżony miał pełną zdolność do rozpoznania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem, zaś opinia biegłych psychiatrów dopuszczona w sprawie jest jasna. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny. |
|||||||||||
W sprawie ujawniono wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. Mając z kolei na uwadze treść art. 436 k.p.k. Sąd Okręgowy ograniczył rozpoznanie apelacji do powyższego uchybienia albowiem rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie uchybień wskazanych przez obrońcę byłoby w tej sytuacji przedwczesne. |
|||||||||||
Wniosek |
|||||||||||
Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od przypisanych mu czynów. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny. |
|||||||||||
Z uwagi na powołane okoliczności, uwzględnienie wniosku obrońcy było niezasadne. |
|||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|||||||||||
Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia |
|||||||||||
Zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności. |
|||||||||||
Analiza protokołów rozprawy przez Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie ujawniła wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., ponieważ obligatoryjny obrońca oskarżonego nie brał udziału w czynności dowodowej, w której jego udział był obowiązkowy. Wskazać w pierwszej kolejności należy, że oskarżony S. G. na rozprawie w dniu 13 marca 2019 roku podniósł, iż był leczony psychiatrycznie zarówno w formie hospitalizacji jak i ambulatoryjnie, a także przyjmował leki psychotropowe. Na tym terminie otwarto przewód sądowy, a oskarżony został przesłuchany wskazując, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanych mu czynów, nie rozumie przedstawionych mu zarzutów i odmawia składania wyjaśnień (k. 1320v). Na rozprawie w dniu 9 lipca 2019 roku Sąd Rejonowy wyznaczył oskarżonemu na jego wniosek obrońcę w trybie art. 78 § 1 k.p.k. (k. 1359). Z kolei na rozprawie w dniu 22 października 2019 roku obrońca oskarżonego przedłożył do akt część uzyskanej od rodziny oskarżonego dokumentacji medycznej z jego leczenia, a Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii dwóch biegłych lekarzy psychiatrów na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, zwrócono się także o dokumentację oskarżonego do placówek medycznych (k. 1365-1366). Od tego momentu, na skutek powziętych przez Sąd Rejonowy wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego S. G., jego obrona w niniejszej sprawie uzyskała na podstawie art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k. status obrony obligatoryjnej. Po wydaniu opinii przez biegłych i przesłuchaniu ich na rozprawie, Sąd zamknął przewód sądowy, nie powtarzając czynności przesłuchania oskarżonego z udziałem jego obrońcy. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że wobec oskarżonego S. G. zachodziła obrona obligatoryjna. Obrona obligatoryjna w wypadkach wskazanych w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. ustaje dopiero z chwilą wydania przez sąd postanowienia, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy. W niniejszej sprawie decyzja oparta na podstawie art. 79 § 4 kpk nie została podjęta, co sprawia, że obrona ma wciąż charakter obowiązkowy ze wszystkimi tego konsekwencjami (vide wyrok Sądu Najwyższego z 5.12.2018 r., V KK 506/17, Legalis). W wypadku obrony obligatoryjnej ustawa wymaga obecności obrońcy w rozprawie oraz w tych posiedzeniach, w których obowiązkowy jest udział oskarżonego (art. 79 § 3 k.p.k.). Ustalenie, że w wypadkach wskazanych w treści art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. obrońca oskarżonego w postępowaniu sądowym nie brał udziału w jakimkolwiek fragmencie czynności, w której jego udział był obowiązkowy, oznacza spełnienie bezwzględniej przesłanki odwoławczej, o której mowa w tym przepisie. Ocenianie bowiem, czy konkretna część, w rozpoznawanym przypadku rozprawy, była z punktu widzenia interesów obrony oskarżonego bardziej czy mniej ważna, oznaczałoby w istocie dokonywanie zabronionego przez art. 439 § 1 k.p.k. badania wpływu uchybienia na treść orzeczenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z 11.2.2009 r., II KK 256/08, KZS 2009, Nr 7–8, poz. 48). W niniejszej sprawie powinno dojść do konwalidowania uchybienia braku reprezentacji oskarżonego przez obrońcę w dniu 13 marca 2019 r. poprzez powtórzenie czynności przeprowadzonych wtedy tj. przesłuchania oskarżonego, czego jednak Sąd I instancji nie uczynił. |
|||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|||||||||||
0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||
1.3 1 |
Przedmiot utrzymania w mocy |
||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy. |
|||||||||||
0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||
1.3.1 1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany. |
|||||||||||
0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||
0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||||||||
Bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
|||||||||||
W niniejszej sprawie, przez przeoczenie Sądu I instancji, obrońca oskarżonego nie był obecny przy przesłuchaniu S. G. w postępowaniu sądowym mimo występowania w sprawie obrony obligatoryjnej, co powoduje zaistnienie bezwzględnej podstawy odwoławczej skutkującej, zgodnie z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., uchyleniem wyroku przez sąd odwoławczy niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia. Zaskarżony wyrok uchylono w całości i sprawę przekazano Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Na podstawie art. 436 kpk Sąd Okręgowy ograniczył rozpoznanie apelacji do powyższego uchybienia albowiem rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie uchybień wskazanych przez obrońcę byłoby w tej sytuacji przedwczesne. |
|||||||||||
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
|||||||||||
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia. |
|||||||||||
4. |
Konieczność warunkowego umorzenia postępowania |
||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania. |
|||||||||||
5. |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
|||||||||||
0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||||||||
Rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy ponownie przeprowadzi postępowanie dowodowe co do oskarżonego S. G., uwzględniając jego uprawnienia z zakresu obrony obligatoryjnej jaka go obecnie obejmuje. |
|||||||||||
0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku |
|||||||||||
Lp. |
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku. |
Przytoczyć okoliczności. |
|||||||||
6. Koszty Procesu |
|||||||||||
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku. |
Przytoczyć okoliczności. |
|||||||||
S. G. |
II |
Na podstawie art. 618 §1 pkt 11 k.p.k. w zw. z §17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszaw Pragi - Południe w Warszawie na rzecz adw. H. M. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu oskarżonego w instancji odwoławczej oraz podatek VAT. |
|||||||||
7. PODPIS |
|||||||||||
SSO Justyna Dołhy |
0.11.3 Granice zaskarżenia |
|||||||
Wpisać kolejny numer załącznika 1 |
|||||||
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca S. G. |
||||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Całość wyroku |
||||||
0.11.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||||
☐ |
co do kary |
||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||
0.11.3.2 Podniesione zarzuty |
|||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji. |
|||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||
☐ |
|||||||
☐ |
brak zarzutów |
||||||
0.11.4. Wnioski |
|||||||
☐ |
Uchylenie |
☒ |
zmiana |