Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Małgorzata Kuracka

Sędzia SA– Ewa Śniegocka

Sędzia SO (del.) – Małgorzata Borkowska

Protokolant: – sekr. sąd. Mariola Frąckiewicz

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

przy udziale zainteresowanego: (...) Sp. z o.o. w W.

o zmianę umowy

na skutek apelacji pozwanego i zainteresowanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 14 marca 2011 r.

sygn. akt XVII AmT 114/09

I.  oddala obie apelacje;

II.  zasądza od (...) Sp. z o.o. w W. i Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz (...) S.A. w W. kwoty po 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 988/11

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 stycznia 2009 r. (...) Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, na podstawie art. 28 ust. 1 w zw. z art. 30 i art. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm., dalej: „Pt”), zmienił postanowienia Umowy o wzajemnej współpracy i zasadach rozliczeń zawartej w dniu 10 sierpnia 2001 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. w W. - obecnie (...) Sp. z o.o. w W. - i (...) Sp. z o.o., obecnie (...) S.A. w W., w zakresie określenia warunków współpracy i zasad rozliczeń w zakresie stawek za zakończenie połączeń w publicznej sieci telefonicznej (...) („stawka MTR”), w ten sposób, że ustalił stawkę za w/w usługę w okresie do 30 czerwca 2009 r. w wysokości 0,2162 zł/min, zaś w okresie od 1 lipca 2009 r. w wysokości 0,1677 zł/min, zatem dostosował ją do poziomu określonego w decyzji Prezesa UKE z dnia 22 października 2008 r. nr (...). Prezes UKE ustalił okres obowiązywania decyzji do 13 lipca 2009 r. i nadał jej rygor natychmiastowej wykonalności.

Na skutek odwołania wniesionego przez (...), obecnie (...) S.A. w W., w Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem z dnia 14 marca 2011 r. uchylił powyższą decyzję oraz zasądził na rzecz (...) od Prezesa UKE oraz od zainteresowanego (...) Sp. z o.o. w W. po 230 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił między innymi, że Prezes UKE po przeprowadzeniu analizy rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefoniczne ( usługa (...)), wydał 17 lipca 2006 r. decyzję Nr (...) ( (...)), w której uznał powódkę za przedsiębiorcę zajmującego pozycję znaczącą na rynku świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej powódki i nałożył na nią szereg obowiązków regulacyjnych, w tym na podstawie art. 40 Pt obowiązek polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty.

Powyższy obowiązek regulacyjny pozwalał - z jednej strony - na uwzględnianie w opłatach z tytułu dostępu kosztów faktycznie poniesionych, - z drugiej zaś - umożliwiał Prezesowi UKE ocenę prawidłowości stosowanych opłat i uprawniał Prezesa UKE do wydania decyzji nakazującej dostosowanie poziomu opłat za dostęp telekomunikacyjny do poziomu obowiązującego na porównywalnych rynkach konkurencyjnych. Realizując decyzję (...), powódka w kolejnych latach publikowała niezbędne informacje dotyczące wysokości stawek z tytułu świadczenia usługi (...) w sieci (...).

Po analizie w/w informacji, Prezes UKE w dniu 26 kwietnia 2007 r. wydał decyzję Nr (...) ( (...)) w sprawie dostosowania stawek (...) w sieci (...) i nałożył na powódkę obowiązek dostosowania stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...) zróżnicowanej ze względu na porę i rodzaj dnia - od 1 maja 2007 r. do poziomu 40,00 gr/min, a także obowiązek dostosowania stawki (...) od 1 maja 2010 r. do poziomu 21,62 gr/min i corocznego przedstawiania Prezesowi UKE uzasadnienia wysokości stawki (...) w oparciu o ponoszone koszty.

Decyzją z 26 listopada 2007 r. Nr (...) Prezes UKE utrzymał w mocy decyzję z 26 kwietnia 2007 r. (MTR 2007), zaś decyzją z 30 grudnia 2008 r. Nr (...) stwierdził wygaśnięcie decyzji z 26 kwietnia 2007 r. (MTR 2007).

Następnie w roku 2008 Prezes UKE wydał decyzję z 22 października 2008 r. Nr (...) („MTR 2008”), w której nałożył na powódkę obowiązki dostosowania stawki z tytułu zakończenia połączeń głosowych w publicznej sieci telefonicznej (...) do poziomu 0,1677 zł/min według następującego harmonogramu: - od 1 stycznia 2009 r. do 30 czerwca 2009 r. do wysokości 0,2162 zł/min, zaś - od 1 lipca 2009 r. do wysokości 0,1677 zł/min. Jednocześnie Prezes UKE nałożył w w/w decyzji na (...) obowiązek corocznego przedstawiania Prezesowi UKE uzasadnienia wysokości stawek w oparciu o ponoszone koszty i nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Okręgowy ustalił również, iż od powyższej decyzji powódka złożyła odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wyrokiem z 10 maja 2010 r. (sygn. akt XVII AmT 40/09) przedmiotową decyzję uchylił. Apelację pozwanej od powyższego wyroku Sąd Apelacyjny w Warszawie, wyrokiem z 10 listopada 2010 r. (sygn. akt VI ACa 899/10) oddalił. Powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie jest prawomocny.

Sąd Okręgowy ustalił też, że (...) pismem z 19 grudnia 2008 r. wystąpiła do (...) o zmianę łączącej ich umowy o dostępie telekomunikacyjnym z 10 sierpnia 2001 r. w zakresie dostosowania stawek rozliczeniowych za zakańczanie połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) stosownie do stawek określonych w decyzji Prezesa UKE z 22 października 2008 r. (MTR 2008). Następnie (...) z żądaniem tym wystąpiła do Prezesa UKE, który uwzględnił to żądanie (...) w zaskarżonej decyzji, zmieniając odpowiednio umowę stron.

Mając na względzie powyższe ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy stwierdził, przede wszystkim, że Prezes UKE przed wydaniem zaskarżonej decyzji nie przeprowadził wymaganego przepisami Prawa telekomunikacyjnego (art. 15 Pt w zw. z art. 17 Pt) postępowania konsultacyjnego.

Wskazując, że niniejsza sprawa dotyczyła obowiązku regulacyjnego, a podstawą do nałożenia tego obowiązku stanowił przepis art. 25 ust. 4 Pt w zw. z art. 40 Pt, Sąd Okręgowy zauważył, że stosownie do art. 17 Pt, a także do przepisu w art. 7 ust. 6 dyrektywy ramowej (2002/21/WE), Prezes UKE może bez przeprowadzania postępowania konsultacyjnego wydać decyzję w sprawach, o których mowa w art. 15 Pt jedynie w przypadkach wyjątkowych wymagających pilnego działania ze względu na bezpośrednie i poważne zagrożenie konkurencyjności lub interesów użytkowników. Powyższe dotyczy również kolejnej decyzji w tej samej sprawie, która winna być co do zasady poprzedzona postępowaniem konsultacyjnym.

Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego, Prezes UKE nie wykazał, by w niniejszej sprawie takie wyjątkowe okoliczności miały miejsce.

Podane przez Prezesa UKE w zaskarżonej decyzji okoliczności uzasadniające zaniechanie przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego takie jak: przedłużanie się negocjacji pomiędzy (...) i (...) w sprawie wprowadzenia do umowy stawek z decyzji MTR 2008; możliwość stosowania różnych stawek MTR pomiędzy (...) i (...), a (...) i innymi przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi; możliwość niewprowadzenia przez (...) w ogóle obniżenia stawki MTR dla operatorów stacjonarnych, co skutkowałoby wystąpieniem trudności przy opracowywaniu oferty konkurencyjnej w stosunku do oferty operatorów sieci mobilnych, i w konsekwencji narażałoby interesy użytkowników, którzy nie mogliby skorzystać z nowych, atrakcyjnych finansowo stawek za połączenia do sieci mobilnych (tj. sieci (...)) – Sąd Okręgowy ocenił jako zbyt ogólne i niekonkretne.

W konsekwencji, w ocenie Sądu I instancji zaniechanie postępowania konsultacyjnego w niniejszej sprawie nastąpiło z naruszeniem art. 17 Pt. Już zatem tylko z tego powodu, na podstawie art. 479 ⁶⁴ § 2 k.p.c. zaskarżona decyzja podlegała uchyleniu, co jak zaznaczył Sąd jednocześnie czyniło bezprzedmiotowym wniosek o wstrzymanie jej wykonania.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyli zarówno pozwany, jak i zainteresowany.

Pozwany Prezes UKE zaskarżając wyrok w całości, zarzucił Sądowi I instancji:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a). art. 479 ⁶⁴ § 1 k.p.c., poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy odwołanie nie zawierało zarzutów uzasadniających jego uwzględnienie oraz gdy istniała podstawa prawna do wydania Decyzji, a także art. 479 ⁶⁴ § 2 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uchyleniu zaskarżonej Decyzji, gdy nie było ku temu przesłanek oraz na wadliwym działaniu Sądu Okręgowego, który w niniejszej sprawie rozstrzygał jako sąd formalnie kontrolujący wydanie decyzji przez Prezesa UKE, a nie jako sąd merytorycznie badający sprawę;

b). art. 233 § 1 k.p.c., polegające na błędnej ocenie dowodów, a wskutek tego nieprawidłowej rekonstrukcji stanu faktycznego, poprzez uznanie przez Sąd Okręgowy, iż skarżona Decyzja jest decyzją nakładającą obowiązki regulacyjne;

c). art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 w zw. z art. 244 § 1 k.p.c., poprzez naruszenie norm dotyczących ciężaru dowodu w postępowaniu przed Sądem toczącym się z odwołania od decyzji Prezesa UKE i uznanie, iż to na Prezesie UKE spoczywa ciężar dowodu w sprawie;

d). art. 328 § 2 k.p.c., poprzez wadliwe uzasadnienie wyroku;

- które to naruszenia miały wpływ na wynik sprawy.

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 17 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.), poprzez jego błędną wykładnię i uznanie przez Sąd Okręgowy, iż w przypadku wydania skarżonej Decyzji nie wystąpiły przesłanki wskazane w tym przepisie.

Podnosząc powyższe Prezes UKE wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości, poprzez oddalenie w całości odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, a nadto o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Z kolei zainteresowany (...) Sp. z o.o. w W. zaskarżając wyrok w całości, zarzucił:

A. nieważność postępowania spowodowaną pozbawieniem pełnomocnika procesowego zainteresowanego możliwości brania udziału w rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku (art. 379 pkt 5 w związku z art. 86 k.p.c.), przez nieodroczenie rozprawy w dniu 2 marca 2011 r., mimo informacji o chorobie pełnomocnika procesowego oraz nieotwarcie rozprawy pomimo stosownego wniosku w tym zakresie;

B. naruszenie art. 328 § 2 k.p.c., które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy przez sporządzenie uzasadnienia niespełniającego warunków wskazanych w tym przepisie, co w konsekwencji uniemożliwia odniesienie się przez zainteresowanego do motywów, jakimi kierował się Sąd wydając wyrok; zatem z powodu sporządzenia uzasadnienia niespełniającego wymogów wskazanych w tym przepisie doszło do naruszenia zasady instancyjności;

C. naruszenie prawa materialnego tj. art. 40 PT przez błędne przyjęcie, że przedmiotowa sprawa dotyczyła decyzji, o której mowa w tym przepisie, podczas gdy Decyzja Prezesa UKE z dnia 21 stycznia 2009r. nr (...) została wydana w oparciu o art. 28 PT i dotyczyła sprawy spornej;

D. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 17 w związku z art. 15 pkt 3 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjnego (Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.), przez jego błędne zastosowanie, przez przyjęcie, że na tle stanu faktycznego w sprawie nie było przesłanek do pominięcia postępowania konsultacyjnego;

E. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 Dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz.U.UE.L.02.108.33 ze zm.,) w związku z art. 15 pkt 3 PT, przez przyjęcie obowiązku prowadzenia konsultacji w stosunku do decyzji, o których mowa w art. 28-30 PT, pomimo braku zgodnie z Dyrektywą ramową obowiązku prowadzenia konsultacji odnoście takich decyzji.

Podnosząc powyższe zainteresowany, z powołaniem się na zarzuty wskazane w lit. A. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania; ewentualnie, z powołaniem się na zarzuty wskazane w lit. B. i C. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania; zaś z powołaniem się na zarzuty wskazane w lit. D. i E. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I i II, poprzez oddalenie odwołania i zasądzenie na rzecz zainteresowanej kosztów postępowania przed Sądem I instancji według norm przepisanych, a także o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Powódka w odpowiedzi na powyższe apelacje wniosła o ich oddalenie, a także o zasądzenie od pozwanego oraz od zainteresowanego kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zarówno apelacja pozwanego jak i apelacja zainteresowanego nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny uznając za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu I instancji w przytoczonym powyżej zakresie przyjmuje je za własne, nie były one zresztą przez strony kwestionowane co do przywołanych faktów, sporna była w istocie ich interpretacja prawna. W szczególności kwestia czy sporna decyzja jest decyzją nakładającą obowiązki regulacyjne należy do sfery oceny prawnej nie zaś ustaleń faktycznych.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu nieważności postępowania, związanego z nieodroczeniem przez Sąd I instancji rozprawy z dnia 2 marca 2011 r., poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku - wskazać należy, że w myśl art. 214 § 1 k.p.c. rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć.

Oznacza to, iż nie każde wydarzenie nadzwyczajne, a jedynie takie którego nie można przezwyciężyć, skutkujące nieobecnością strony czy też jej pełnomocnika procesowego na rozprawie, uzasadnia konieczność uwzględnienia wniosku o odroczenie rozprawy.

Po pierwsze odróżnić należy sytuację gdy, choroba uniemożliwiająca stawiennictwo na rozprawie dotyka stronę niereprezentowaną przez pełnomocnika, od sytuacji która miała miejsce w niniejszej sprawie, gdy strona korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika i choroba dotyka jej pełnomocnika.

W drugim przypadku, nadzwyczajne wydarzenie takie jak np. choroba dotycząca pełnomocnika procesowego jest bowiem jedynie wtedy przeszkodą, której nie można przezwyciężyć w rozumieniu art. 214 k.p.c., gdy pełnomocnik ten - ze względu na nią - nie miał możności skutecznego ustanowienia swojego substytuta procesowego (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 6 października 1995 r., I CRN 150/95).

Podobny wniosek płynie także z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., II CKN 757/97, gdzie wskazano, iż za niemożliwą do przezwyciężenia przeszkodę w rozumieniu art. 214 k.p.c. nie można zawsze traktować choroby pełnomocnika procesowego, bez względu na ocenę wykorzystania przez stronę istniejących możliwości pozwalających jej na zapewnienie sobie przed sądem należytej reprezentacji (np. ustanowienie substytuta lub innego pełnomocnika) lub osobistego uczestnictwa w rozprawie.

Nie można bowiem uznać, by każda choroba, udokumentowana zaświadczeniem lekarskim o czasowej niezdolności do pracy, bez względu na jakiekolwiek związane z nią okoliczności, jak choćby czas jej trwania, miała zawsze być utożsamiana w sposób automatyczny z niemożliwą do przezwyciężenia przeszkodą w rozumieniu art. 214 k.p.c. Za nie dającą się przezwyciężyć przeszkodę w rozumieniu tego przepisu można traktować tylko taką nagłą chorobę pełnomocnika procesowego, która - uwzględniając termin rozprawy - wręcz wyklucza możliwość, bądź to ustanowienia substytuta lub innego pełnomocnika, bądź też osobistego przybycia przez stronę na rozprawę celem obrony swoich interesów.

Taka sytuacja zdaniem Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie nie miała jednakże miejsca.

Nieobecność pełnomocnika zainteresowanego, choć niewątpliwie wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem – znaną sądowi jego chorobą, potwierdzoną stosownym zaświadczeniem lekarskim, nie stanowiła okoliczności której nie można było przezwyciężyć (art. 214 § 1 k.p.c.).

Po pierwsze, pełnomocnik zainteresowanego adwokat K. T., w sytuacji gdy wezwanie na rozprawę w dniu 2 marca 2011 r. zainteresowany otrzymał z dużym wyprzedzeniem, bo już w dniu 3 grudnia 2010 r. /k. 682/, miała w myśl art. 91 pkt 3 k.p.c. a contrario możliwość ustanowienia chociażby pełnomocnika substytucyjnego. Powyższa możliwość została zresztą wprost wskazana w treści pełnomocnictwa /k. 673/, zaś zainteresowany niemożności skorzystania przez jego pełnomocnika z tej możliwości nie wykazał. We wniosku o odroczenie rozprawy w ogóle nie podnosił, by stan zdrowia jego pełnomocnika uniemożliwiał mu udzielenie substytucji. Co więcej, z treści zaświadczenia lekarskiego wynika, że problemy zdrowotne adwokat K. T. skutkujące jej pobytem w szpitalu nie wystąpiłyby tuż przez wyznaczoną rozprawą ale w dniach 18.02.2011 r. – 14.03.2011 r. Przyjąć zatem należy, że już co najmniej od 18 lutego 2011 r. wiadomym było, że pełnomocnik nie będzie miał możliwości uczestniczyć w rozprawie w dniu 2 marca 2011 r. Można było w tym czasie ustanowić więc chociażby innego pełnomocnika. Podnoszony przez zainteresowanego stopień skomplikowania i zawiłości niniejszej sprawy mający utrudniać znalezienie pełnomocnika substytucyjnego bądź też ustanowienie innego pełnomocnika, w sytuacji gdy strona jest profesjonalnym podmiotem gospodarczym, a jej pełnomocnik informację o niemożności uczestniczenia na rozprawie w dniu 2 marca 2011 r. miał już co najmniej dwa tygodnie wcześniej, nie zasługiwał zatem na uwzględnienie.

W kontekście powyższego, należało też oceniać zachowanie zainteresowanego, który informację o chorobie pełnomocnika i wniosek o odroczenie rozprawy w dniu 2 marca 2011 r. /jedynie fax/ przesłał do Sądu dopiero w dniu 1 marca o godz. 18:31 /k. 704/. Ubocznie zauważyć też należy, że twierdzenia zainteresowanego o szczególnej zawiłości i stopniu skomplikowania sprawy nie korespondują z faktem, iż przez znaczny okres w toku procesu był on reprezentowany jedynie przez pracownika, nie zaś profesjonalnego pełnomocnika.

Uzasadnienia zarzutu nieważności postępowania nie może także stanowić podnoszona przez zainteresowanego okoliczność, iż identyczny wniosek o odroczenie rozprawy złożony w sprawie XVII Amt 120/09 w tym samym dniu, został przez Sąd uwzględniony. Kwestia sposobu procedowania przez Sąd w innej sprawie jest irrelewantna z punktu widzenia oceny prawidłowości czynności Sądu w niniejszym postępowaniu.

Nieuwzględnienie przez Sąd I instancji wniosku zainteresowanego o odroczenie rozprawy z dnia 2 marca 2011 r. nie uchybiło więc dyspozycji art. 214 k.p.c. Nieobecność zainteresowanego oraz jego pełnomocnika na przedmiotowej rozprawie, ocenić należy jako skutek zaniedbań samego zainteresowanego ewentualnie zaniedbań jego pełnomocnika, w żadnym natomiast stopniu jako skutek uchybień procesowych Sądu.

Sąd I instancji prawidłowo również nie uwzględnił wniosku zainteresowanego o otwarcie na nowo rozprawy, skoro w myśl art. 316 § 2 k.p.c. powyższe warunkowane jest ujawnieniem się w sprawie już po zamknięciu rozprawy okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, taka zaś sytuacja w niniejszej sprawie nie zachodziła.

Z tych wszystkich względów, Sąd Apelacyjny uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie doszło do pozbawienia zainteresowanego możności obrony jego praw, zatem zarzut naruszenia art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 86 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie znalazł również podstaw do uwzględnienia podniesionego przez obu skarżących zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. uznając, że pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada wszelkim wymogom określonym powyższym przepisem, w szczególności zawiera wyjaśnienie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia, umożliwiając stronom procesu odniesienie się do kwestii istotnych i pozwalając na poddanie rozumowania Sądu kontroli instancyjnej.Za utrwalony w orzecznictwie należy uznać pogląd, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. możliwe jest tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Zarzut ten może zatem znaleźć zastosowanie jedynie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania zaskarżonego orzeczenia. Taka sytuacja w niniejszej sprawie jednak nie zachodzi.

Przechodząc natomiast do oceny trafności samego uchylenia przez Sąd I instancji zaskarżonej decyzji, wskazać należy, że kwestią najistotniejszą w niniejszej sprawie jest ustalona prawidłowo przez Sąd Okręgowy okoliczność że sporna decyzja wydana została w oparciu o Decyzję MTR 2008 z dnia 22 października 2008 r. Nr (...), w celu dostosowania stawek MTR przyjętych w umowie łączącej powoda z zainteresowanym do stawek ustalonych w tej Decyzji, zaś Decyzja MTR 2008 została następnie prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 10 maja 2010 r., sygn. akt XVII AmT 40/09 usunięta z obrotu. /k. 647/.

Tym samym wyeliminowanie Decyzji MTR 2008 z obrotu pozbawia pozwanego możliwości skutecznego powoływania się w sprawie niniejszej na to, że na (...) S.A. ciążył wynikający z niej obowiązek stosowania stawki MTR zgodnie z przedstawionym w niej harmonogramem.

Podnieść należy, że Sąd rozpoznając sprawę z odwołania od decyzji Prezesa UKE na podstawie art. 316 § 1 k.p.c. bierze pod uwagę stan faktyczny istniejący w dacie zamknięcia rozprawy, a zatem był obowiązany uwzględnić ten fakt w ustalonym stanie faktycznym. Nadto wskazać należy, że rolą sądu powszechnego nie jest dokonywanie kontroli legalności decyzji administracyjnych, lecz merytoryczne orzekanie w przedmiocie spraw poddanych ich kognicji, stąd zakres badania sprawy przez sąd powszechny wynika z przedmiotu toczącego się przed nim postępowania. Sąd Apelacyjny podziela bowiem stanowisko, według którego Sąd I instancji rozstrzyga sprawę cywilną, a nie ocenia legalność zaskarżonej decyzji (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2008 r., sygn. III SK 39/07). W tej zaś sytuacji musiał uwzględnić okoliczność, że doszło do uchylenia decyzji MTR 2008 oraz wynikające z tego faktu skutki.

Niezależnie od powyższego, wskazać należy, że nie ulega wątpliwości, iż prawomocne uchylenie decyzji MTR 2008 wywiera skutek ex tunc, a zatem ma moc wsteczną. Wprawdzie, nie można wprost porównywać skutków decyzji uchylanych przez sąd powszechny w ramach postępowania z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej toczącego się według reguł wynikających z kodeksu postępowania cywilnego i decyzji, które są uchylane w postępowaniu administracyjnym toczącym się według przepisów ustawy – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie mniej jednak w doktrynie prezentowany jest pogląd (patrz Komentarz do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów pod red. Prof. UW dr hab. Tadeusza Skocznego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009, str. 1828), mogący przez analogię mieć zastosowanie do kwestii związanych z uchyleniem decyzji Prezesa UKE, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest władny wydać wyrok, w którym może decyzję Prezesa organu regulacyjnego uchylić w całości w drodze orzeczenia kasatoryjnego przede wszystkim wówczas, gdy jej wydanie nastąpiło bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa materialnego, jak również wtedy, gdy dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną lub gdy została ona skierowana do podmiotu nie będącego stroną w sprawie. Są to więc, w istocie rzeczy identyczne przesłanki, jakie dają podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji w oparciu o art. 156 k.p.a., który stanowi, że organ administracji stwierdza nieważność, między innymi decyzji, która wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej decyzją ostateczną, została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie, zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie ma, w świetle przepisów k.p.c. możliwości stwierdzenia nieważności decyzji, natomiast uchylenie decyzji w postępowaniu przed tym sądem nie powoduje przekazania sprawy Prezesowi UKE do ponownego rozpoznania. Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie ma w stosunku do decyzji administracyjnych charakteru orzeczenia kasatoryjnego. Dlatego też uznać należy, że prawomocne uchylenie decyzji MTR 2008 wywiera skutek ex tunc. W skutek tego niezależnie od daty na jaką Sąd będzie ustalał stan faktyczny i prawny sprawy, decyzja ta nie mogła wywoływać żadnych skutków prawnych. Wobec tego każda kolejna decyzja wydana „w oparciu” o tę uchyloną decyzję, nawet jeśli data jej podjęcia wyprzedza orzeczenie sądu uchylające decyzję „MTR 2008”, musi być uznana za decyzję podjętą bez podstawy prawnej, a zatem podlegającej jedynemu przewidzianemu przez przepisy prawa procesowego rozstrzygnięciu – uchyleniu.

Została ona wydana wobec niedostosowania przez (...) stawek z tytułu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych, pomimo nałożenia na nią takiego obowiązku w decyzji MTR 2008. Natomiast uchylenie decyzji MTR 2008, mającej charakter decyzji regulacyjnej sprawiło, iż powódki nigdy ten konkretny obowiązek nie obciążał i tym samym nie może obciążać na przyszłość, a Prezes UKE nie miał podstaw prawnych do zmiany zawartej przez nią umowy i zmuszenia jej w ten sposób do stosowania tych stawek bez przeprowadzenia szczegółowego postępowania zmierzającego do ustalenia ich właściwej wysokości.

W tym stanie rzeczy, przyjąć należy, iż już tylko z uwagi na powyższe, odwołanie (...) S.A. zasługiwało na uwzględnienie. Wyeliminowanie z obrotu Decyzji MTR 2008 spowodowało bowiem odpadnięcie przesłanek uzasadniających wydanie spornej decyzji, co w sytuacji gdy, pozwany nie wykazał w postępowaniu przed sądem istnienia innych faktycznych i prawnych podstaw takiej właśnie ingerencji organu regulacyjnego w treść umowy łączącej strony postępowania administracyjnego, skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonej decyzji. Już zatem z uwagi na powyższe, zarówno apelacja pozwanego jak i apelacja zainteresowanego nie mogły zostać przez Sąd Apelacyjny uwzględnione.

Wobec powyższego znaczenia dla rozstrzygnięcia zasadności obu apelacji nie mogła mieć ocena zasadności, podnoszonych przez skarżących zarzutów naruszenia art. 17 w zw. z art. 15 pkt 3 ustawy z dnia 16 lipca 2014 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 6 Dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz. U. UE. L.02.108.33 ze zm.), związanych z przyjęciem przez Sąd I instancji braku przesłanek do pominięcia przez Prezesa UKE postępowania konsultacyjnego. Kwestia wskazanej przez Sąd Okręgowy konieczności przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, mogłaby co najwyżej stanowić jedynie dodatkowy argument uzasadniający uchylenie zaskarżonej decyzji.

W sytuacji jednak, gdy już samo uchylenie decyzji MTR 2008 w dostatecznym stopniu uzasadniało uchylenie zaskarżonej decyzji, a tym samym przesądzało oddalenie apelacji skarżących, odnoszenie się do zarzutów nieprawidłowej oceny Sądu I instancji w płaszczyźnie art. 17 Pt, a także do zarzutu naruszenia art. 40 Pt i zarzutów procesowych związanych z naruszeniem art. 479 ⁶⁴ § 1 i 2 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c., art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 w zw. z art. 244 § 1 k.p.c., jako nie mogących w żaden sposób zmienić oceny zasadności zarówno apelacji pozwanego jak i zainteresowanego, Sąd Apelacyjny, uznał za niecelowe.

Z tożsamych przyczyn, Sąd Apelacyjny na rozprawie poprzedzającej wydanie niniejszego orzeczenia, nie uwzględnił wniosku zainteresowanego o zwrócenie się z pytaniem prawnym do ETS, czy też wniosku o zawieszenie niniejszego postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., co czasu udzielenia przez ETS odpowiedzi na pytanie prawne zadane przez Sąd Najwyższy w sprawie III Sk 59/12. Powyższe kwestie, w świetle wyżej wskazanych rozważań i w sytuacji prawomocnego uchylenia decyzji MTR 2008,stanowiły okoliczności irrelewantne z punktu widzenia treści niniejszego rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 14 ust 3 pkt 3 w zw. z § 12 ust 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 Nr 163, poz. 1349 ze zm.).