Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2021 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Bogusław Tocicki (spr.)

Sędziowie: SA Andrzej Kot

SA Robert Zdych

Protokolant: Katarzyna Szypuła

przy udziale Dariusza Sulikowskiego prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2021 r.

sprawy R. W. oskarżonego z art. 286 § 1 kk w związku z art. 294 § 1 kk w związku z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 9 marca 2021 r. sygn. akt III K 367/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego R. W.;

II.  zasądza od oskarżonego R. W. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w wysokości 410,- złotych, na co składa się 10,- złotych tytułem przypadających na niego zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w tym postępowaniu oraz 400,- złotych tytułem opłaty za drugą instancję;

III.  zwalnia oskarżyciela posiłkowego sp. (...) od ponoszenia przypadających na niego zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w tym postępowaniu oraz zwalnia go od opłaty za drugą instancję.

UZASADNIENIE

Mimo wymogów określonych w przepisie art. 99a § 1 k.p.k., a także w przepisach Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2019r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania (Dz.U z 2019r. poz. 2349), w niniejszej sprawie odstąpiono od opracowania uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego na formularzu UK, sporządzając uzasadnienie wyroku w sposób tradycyjny. Odstępstwo od tej zasady podyktowane zostało koniecznością zagwarantowania stronom postępowania prawa do rzetelnego procesu, który obejmuje także postępowanie odwoławcze, a to w kontekście art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności.

Było to podyktowane tym, że forma oraz treść formularza w realiach niniejszej sprawy skutkowałaby niemożnością dotrzymania konwencyjnego standardu rzetelnego procesu. Należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w wyroku z dnia 11 sierpnia 2020r. (sygn. akt I KA 1/20), w który to, w ślad za prof. P. H. (por. „Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Komentarz, tom I red. L. Garlicki, Warszawa 2010, str. 305-306) uznał, że „ wprawdzie prawo do dwuinstancyjnego rozpoznania sprawy karnej nie wynika wprost z art. 6 Konwencji, jest jednak oczywiste, że skoro w systemie prawa polskiego umieszczono prawo do zaskarżenia wyroku wydanego w pierwszej instancji, to takie państwo – strona Konwencji przewidując możliwość wniesienia apelacji od wyroku, musi zapewnić do niej skuteczny dostęp, a co za tym idzie musi gwarantować odpowiednimi instrumentami procesowymi rzetelność samego postępowania odwoławczego”, a w konsekwencji, iż „ aby nie doszło do naruszenia prawa strony do rzetelnego procesu sądowego (na etapie odwoławczym) opisanego w art. 6 ust. 1 EKPC, tak, jak jest on ujmowany i tłumaczony przez orzecznictwo ETPC, zwłaszcza że w systemie prawa polskiego istnieje nadzwyczajny środek zaskarżenia (kasacja), który może być oparty na naruszeniu prawa procesowego (w tym naruszeniu art. 433 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k.), konieczne jest by kontrola ta w aspekcie standardu konwencyjnego realizowana była przez sąd odwoławczy, jak też i Sąd Najwyższy w ramach postępowania kasacyjnego”. Nie ulega przecież wątpliwości, iż kontrola ta może być dokonana jedynie poprzez zapoznanie się z argumentami sądu, przemawiającymi za przyjętym rozstrzygnięciem. Tym samym jakość uzasadnienia wyroku jest istotnym elementem prawa. Obligatoryjne nakazanie sporządzenia uzasadnień w formie formularzy (art. 99a § 1 k.p.k.), nie dawałoby w realiach niniejszej sprawy właściwego instrumentarium procesowego dla zrealizowania standardu prawa do rzetelnego procesu, gdyż niejednokrotnie, zwłaszcza w sprawach wieloosobowych i wielowątkowych, zarzuty ujęte w części wstępnej apelacji nie przystają do jej wniosków lub wykluczają się od strony formalnoprawnej, czy pozostają oderwane od wskazanej podstawy odwoławczej, bądź też formułowane są dopiero w uzasadnieniu.

W omawianej sprawie zakres podmiotowo-przedmiotowy sprawy, sposób sporządzenia apelacji (a przede wszystkim liczba zarzutów podniesionych w obu apelacjach), w odniesieniu do przedmiotu samej sprawy oraz tych elementów, które wskazywane przez autorów wniesionych środków odwoławczych nie były, lecz musiały być brane pod uwagę z urzędu, prowadzi do wniosku, że sporządzenie uzasadnienia na formularzu UK 2 skutkowałoby niemożnością rzetelnego i konkretnego ustosunkowania się w toku postępowania do każdego istotnego argumentu zawartego w apelacji stron, a przede wszystkim przedstawienia konkluzji, które dla stron byłyby czytelne i wskazywałyby w jaki sposób dany wniosek został wyprowadzony.

Uzasadnienie stanowiska tut. Sądu stanowią nadto orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz ETPC. Zważyć bowiem należy, że w sytuacji, kiedy art. 91 ust. 2 Konstytucji RP stanowi, iż „ umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową” oraz wobec jednoczesnego stwierdzenia, że formularz nie pozwala na realizowanie obowiązku wynikającego z art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k. zaniechanie sporządzenia uzasadnienia formularzowego okazało się konieczne.

Sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób tradycyjny znajduje oparcie w stanowisku Trybunału Konstytucyjnego wyrażonym w wyroku z dnia 19.12.2006r. w sprawie P 37/05 (OTK-A 2006/11/177). Stosowany zatem wprost przepis art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności (Dz.U z 1993r., poz. 61, poz. 284 ze zm.) obliguje sąd drugiej instancji do odniesienia się w uzasadnieniu wyroku do każdego istotnego – na tle konkretnej sprawy – argumentu. Tym samym brak odniesienia do takiej argumentacji stanowi o naruszeniu standardu rzetelnego procesu (tak m.in. ETPC w wyroku z 9.12.199r. Riuz Torija przeciwko Hiszpanii, A. 303-A, w: M.A. Nowicki: „Europejski Trybunał Praw Człowieka, Orzecznictwo, tom 1, Zakamycze 2001, s. 515- 516 i SN w wyroku z 16.01.2007r., sygn. akt V KK 328/06, z 6.04.2011r., sygn. akt V KK 368/10 i inne). Podobne stanowisko przedstawił Trybunał Konstytucyjny na tle art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, wskazując że uzasadnienie orzeczeń jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego procesu sądowego i podstawą kontroli zewnętrznej orzeczenia przez organ wyższej instancji, bowiem dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem (wyrok TK z 16.01.2006r., sygn. SK 30/05, OTK-A 2006, nr 1 poz. 2, teza 4.3 uzasadnienia).

Mając powyższe na uwadze, uwzględniając także stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w sprawie P 37/05 oraz Sądu Najwyższego przedstawione w sprawie I KA 1/20, formułujące obowiązek sądu odwoławczego do każdorazowej oceny, w związku z kategorycznym brzmieniem art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k., czy w danej sprawie może sporządzić uzasadnienie swojego wyroku na formularzu UK 2, nie naruszając podstawowych gwarancji strony do rzetelnego procesu odwoławczego, Sąd Apelacyjny w sprawie omawianej odstąpił od sporządzenia uzasadnienia w formie przewidzianej w art. 99a § 1 k.p.k.

Wyrokiem z dnia 9 marca 2021r. sygn. akt III K – 367/18Sąd Okręgowy we Wrocławiu orzekł następująco :

I.  uznał oskarżonego R. W. za winnego tego, że: w okresie od dnia 4 lipca 2016 r. do dnia 30 listopada 2016 r. we W. przy ul. (...), działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działając jako prezes (...) Sp. z o.o. z/s we W., poprzez wprowadzenie przedstawicieli przedsiębiorstwa (...) w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zobowiązania, podpisał w imieniu (...) Sp. z o.o. z przedstawicielami w/w podmiotu umowę na wykonanie i dostarczenie 280 elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg, doprowadzając tym samym (...) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 600 000 zł, na którą składała się kwota zaliczki wpłacona przez w/w podmiot w dniu 12 lipca 2016 r. tytułem realizacji podpisanej umowy, nie podejmując następnie w imieniu (...) Sp. z o.o. rzeczywistych czynności zmierzających do zrealizowania złożonego zamówienia i w rezultacie doprowadzając do niewywiązania się w/w spółki z zaciągniętego zobowiązania tj. niedostarczenia zamówionych przez (...) elementów nierdzewnych i niezwrócenia pomimo wezwania wpłaconej kwoty zaliczki, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k., przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. (na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 24 czerwca 2020 roku) wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego R. W. obowiązek naprawienia w całości wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę na rzecz (...) z siedzibą w K. (Islandia) kwoty 600.000 (sześciuset tysięcy) złotych;

III.  zasądził od oskarżonego R. W. koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz obciąża go opłatą sądową w kwocie 400 (czterystu) złotych.

Powyższy wyrok zaskarżyli:

1)  obrończyni z wyboru oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1) – w całości w odniesieniu do przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.;

2)  pełnomocnik z wyboru oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w K. (Islandia), adw. K. T. – w części dotyczącej orzeczenia o karze.

Obrończyni z wyboru oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1), powołując się na przepisy art. 438 pkt 1, 2, 3 i 4 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

I.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

1)  art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez ustalenie okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, potraktowanego wybiórczo i ocenionego w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz w sposób znacznie przekraczający swobodną ocenę dowodów, która nie powinna być całkowicie dowolna z pominięciem dowodów przemawiających na korzyść oskarżonego, w tym z dokumentów złożonych przez oskarżonego, a także z zeznań świadków, potwierdzających okoliczności wskazywane przez oskarżonego, w tym poprzez:

a)  pominięcie dowodów z wyciągów bankowych załączonych do odpowiedzi na pozew i złożonych też wcześniej w postępowaniu przygotowawczym, z których wynika w sposób jednoznaczny, iż z konta Spółki (...) Sp. z o.o. dokonywane były przelewy na prywatne konto D. P. (...);

b)  nieuwzględnienie przy ustaleniu faktów dowodów z dokumentów podpisywanych przez D. P. (...) w czasie, gdy to rzekomo oskarżony decydował o sprawach Spółki, z których to dokumentów jednoznacznie wynikało, że wszelkie decyzje w Spółce podejmuje właśnie ona a nie oskarżony, w tym dowodów dotyczących innych zobowiązań na rzecz (...) Sp. z o.o., oświadczenia D. P. o przekazaniu pojazdu, zgłoszenia do ZUS i inne;

c)  wyciągnięcie błędnych wniosków z zeznań J. D., która zeznała, że oskarżony przekazywał jej środki na remont domu pani P., podczas gdy Sąd I instancji, zupełni wbrew logice i zdrowemu rozsądkowi i sprzecznie z zeznaniami świadka stwierdza, że oskarżony wydał środki z zaliczki na rozliczenia związane z zakupem nieruchomości w P. od D. P., a były wydatkowane na dom w K.;

d)  sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przyjęcie, że oskarżony wydał środki z zaliczki na domek letniskowy o wartości 49.000 zł, co pomijając nieadekwatność kwot, jest bezzasadne bowiem z rachunku oskarżonego w (...) wynika, że przed wpływem zaliczki posiadał środki na ten domek;

e)  przyjęcie, że umowa zawarta z (...) była fikcyjna, podczas gdy świadek P. P. zeznał, że do umowy w efekcie nie doszło bo brakowało na niej podpisu osoby uprawnionej zgodnie z KRS;

f)  przyjęcie za wiarygodne i spójne zeznań D. P., podczas gdy są one sprzeczne z zeznaniami innych świadków, w tym świadka J. D. i I. C. i resztą materiału dowodowego, w tym z dokumentami podpisywanymi przez Panią D. w imieniu Spółki w czasie gdy rzekomo i fikcyjnie Spółką zarządzał oskarżony;

g)  przeprowadzenie dowodu jedynie z billingu telefonu oskarżonego w związku z realizacją kontraktu z (...) a pominięcie dowodów z billingów telefonów D. P. i K. P. z przedstawicielami (...);

h)  nieuwzględnienie okoliczności, iż z zeznań świadka E. P. wynika, iż to D. P. zarządzała firmą, podpisała umowę z biurem rachunkowym, przychodziła tam sama bądź z oskarżonym ale oskarżony nigdy sam nie przekazywał dokumentów, większość rzeczy załatwiała pani D., nie widziała żadnych dokumentów, z których by wynikało, że prezesem jest oskarżony;

i)  stwierdzenie, że z zeznań świadka M. G. (2) wynika, iż prezesem był oskarżony podczas gdy świadek też zeznał, że z tego co wie Pani D. była właścicielką spółki i że gdy zaczęły się problemy to rozmawiał z o nich właśnie z nią;

j)  pominięcie dowodów z potwierdzeń przelewów potwierdzających płatności z konta prywatnego oskarżonego, na które zaliczka została wpłacona z uwagi na zajęcia komornicze kont Spółki na poczet zobowiązań Spółki;

k)  pominięcie zeznań C. Ś., R. M. i W. K. w zakresie, w którym potwierdzały one obecność D. P. w Spółce i zarządzanie nią w czasie gdy rzekomo i fikcyjnie funkcję prezesa pełnił oskarżony;

l)  nieuwzględnienie dowodu z dokumentu z grudnia 2016 r. z kancelarii (...), z którego wynikało, że istnieje zobowiązanie (...) i że jedyną osobą odpowiedzialną i działającą w celu przeprowadzenia restrukturyzacji i upadłości (...) Sp. z o.o. była D. P.;

m)  nieuwzględnienie zeznać I. C. w części, w której wskazuje ona, iż to ona odbierała korespondencję i przekazywała ją D. P., która zeznała, że do niej nie trafiała korespondencja i że nie wiedziała o korespondencji z KRS dotyczącej oskarżonego a mimo to Sąd uznał jej zeznania za wiarygodne;

n)  nieprzeprowadzenie dowodu z przesłuchania K. K. bezpośrednio przed Sądem tylko dlatego, że przebywa za granicą i oparcie się na jego zeznaniach złożonych w postępowaniu przygotowawczym co narusza prawo do obrony bowiem oskarżony i jego obrońca został pozbawiony możliwości zadania pytań świadkowi.

2)  art. 170 § 1, § 1a i § 2 k.p.k. poprzez:

a)  bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie opinii biegłego z zakresu grafologii na okoliczność, iż podpis złożony pod protokołem z nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników Spółki (...) Sp. z o.o. z 30.12.2015 r. został sfałszowany (bowiem wspólnika posiadającego 99% udziałów A. K. na tym zgromadzeniu nie było i powołanie oskarżonego na Prezesa Zarządu było fikcją), co narusza art. 170 § 2 k.p.k., gdyż wbrew twierdzeniom Sądu I instancji okoliczność ta nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym, a wniosek zmierzał do wykazania przeciwieństwa tego co zostało uznane przez Sąd za udowodnione;

b)  bezzasadne oddalenie wniosku o uzupełnienie opinii sądowo-lekarskiej stwierdzające możliwość udziału oskarżonego w rozprawie podczas gdy opinia ta była wadliwa i niepełna, gdyż brakowało w niej informacji o możliwości dojazdu na rozprawę do Sądu oddalonego o kilkaset tysięcy kilometrów od miejsca zamieszkania oskarżonego, podczas gdy z zaleceń opiekujących się nim lekarzy wynika, iż nie może przebywać długo w pozycji wymuszonej a także informacji o wpływie leków zażywanych przez oskarżonego na jego zdolność do udziału w postępowaniu;

3)  art. 390 § 1 k.p.k. polegające na rozpoznaniu sprawy przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu pod nieobecność oskarżonego, który nie był w stanie stawić się na rozprawie z uwagi na stan zdrowia i przyjmowane leki i bezzasadne uznanie tej nieobecności za usprawiedliwioną na podstawie wadliwej i niepełnej opinii sądowo-lekarskiej, która dotyczyła jedynie możliwości brania udziału w postępowaniu natomiast nie dawała odpowiedzi na pytanie czy oskarżony ze względu na stan zdrowia jest w stanie przyjechać do Sądu Okręgowego we Wrocławiu ze swojego miejsca zamieszkania i czy z uwagi na przyjmowane leki jest zdolny do udziału w postępowaniu a co więcej jest sprzeczna z opinią lekarza sądowego przedłożoną przez oskarżonego;

II.  a w konsekwencji powyższych uchybień – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że:

a)  oskarżony decydował o sprawach Spółki i decydował o przeznaczeniu jej środków finansowych, w tym zaliczki wpłaconej przez (...) podczas gdy jedyną osobą decyzyjną o najważniejszych sprawach Spółki była D. P. (...), która traktowała Spółkę jak swoją własność;

b)  oskarżony wydał na własne cele środki z zaliczki wpłaconej przez (...) podczas gdy to D. P. decydowała o wydatkach i polecała dokonywać przelewy z konta Spółki na jej prywatne konto bez żadnej umowy;

c)  pieniądze przekazane J. D. związane były z rozliczeniami dotyczącymi mieszkania w P. zakupionego od D. P. przez oskarżonego podczas gdy J. D. pobierała od oskarżonego pieniądze za jej prace w domu D. P. w K.;

d)  oskarżony nie zamierzał realizować umowy z (...) z podwykonawcą (...) podczas gdy świadek P. P. zeznał, że do umowy w efekcie nie doszło bo brakowało na niej podpisu osoby uprawnionej zgodnie z KRS;

e)  D. P. nie zarządzała Spółką w czasie gdy rzekomo i fikcyjnie prezesem był oskarżony podczas gdy podpisywała w tym czasie liczne dokumenty związanie z zarządzaniem i finansami Spółki, a ponadto potwierdzają to zeznania świadków, między innymi C. Ś., R. M., W. K., E. P. i M. G. (2);

III.  w konsekwencji – obrazę prawa materialnego w postaci art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. oraz 46 §1 k.k. poprzez przypisanie oskarżonemu czynu, którego nie popełnił.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrończyni z wyboru oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1) wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy i uniewinnienie oskarżonego;

2)  ewentualnie – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Pełnomocnik z wyboru oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w K. (Islandia), adw. K. T. , zaskarżonemu wyrokowi zarzucił: rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze 3 (trzech) lat pozbawienia wolności za zarzucany czyn, podczas gdy wysoki stopień szkodliwości przypisanego czynu wynikający w szczególności z góry powziętego zamiaru jego popełnienia, działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, korzyści znacznej wartości, na szkodę wielu pokrzywdzonych, uprzednia karalność, nienaprawienie szkody, przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu surowszej kary pozbawienia wolności za przypisane przestępstwo.

Podnosząc powyższy zarzut, pełnomocnik z wyboru oskarżyciela posiłkowego (...), adw. K. T. wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie orzeczonej oskarżonemu kary 3 lat pozbawienia wolności za czyn przypisany w punkcie I wyroku do 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje wniesione przez obrończynię z wyboru oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1), kwestionującej uznanie oskarżonego za winnego przypisanego mu przestępstwa, a także przez pełnomocnika z wyboru oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w K. (Islandia), adw. K. T., kwestionującego wymiar orzeczonej w stosunku do oskarżonego R. W. kary pozbawienia wolności, nie zasługują na uwzględnienie.

Także orzeczona wobec oskarżonego R. W. kara 3 (trzech) lat pozbawienia wolności, wobec zakresu apelacji jego obrończyni oceniana przez pryzmat art. 447 § 1 k.p.k., jak również z perspektywy apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w K. (Islandia), adw. K. T., nie mogła być oceniona jaka rażąco niesprawiedliwa (niewspółmierne jako zbyt łagodna lub zbyt surowa). Kara ta wypełniają cele zapobiegawcze i wychowawcze kary w stosunku do oskarżonego (prewencja szczególna), jak również cele w zakresie społecznego oddziaływania kary (prewencja ogólna), a uzupełnione o środek kompensacyjny orzeczony od oskarżonego R. B. na rzecz pokrzywdzonego oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w K. (Islandia) na podstawie art. 46 § 1 k.k., stanowi odpowiednią odpłatę za szkodę, którą oskarżony R. W. wyrządził przestępstwem. Prowadziło to do utrzymania zaskarżonego wyroku w mocy (art. 437 § 1 k.p.k.).

W odniesieniu do zarzutów apelacji obrończyni oskarżonego

I. Należy zdecydowanie odrzucić zarzuty obrazy prawa procesowego oraz błędów w ustaleniach faktycznych zawarte w apelacji obrończyni oskarżonego, gdyż przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy Sąd Okręgowy we Wrocławiu respektował wszelkie zasady procesowe, w tym zasadę prawdy materialnej (art. 2 § 2 k.p.k.), zasadę bezstronności (art. 4 k.p.k.), zasadę in dubio pro reo (art. 5 k.p.k.), a także zasadę swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Dokonane w wyroku ustalenia faktyczne wolne są od błędów i uwzględniają całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy (art. 410 k.p.k.). Swoje stanowisko, Sąd Okręgowy we Wrocławiu uzasadnił w sposób na tyle prawidłowy, nie pomijając żadnej z istotnych okoliczności, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku w sposób rzeczowy odnosi się do najistotniejszych okoliczności sprawy, wypełnia wymogi określone w przepisie art. 424 k.p.k. i pozwala na kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku.

Materiał dowodowy w pełni dawał podstawy do przyjęcia, że oskarżony R. W. dopuścił się przypisanego mu przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. polegającego na tym, że w okresie od dnia 4 lipca 2016r. do dnia 30 listopada 2016r. we W. przy ul. (...), działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działając jako prezes (...) Sp. z o.o. z/s we W., poprzez wprowadzenie przedstawicieli przedsiębiorstwa (...) w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zobowiązania, podpisał w imieniu (...) Sp. z o.o. z przedstawicielami w/w podmiotu umowę na wykonanie i dostarczenie 280 elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg, doprowadzając tym samym (...) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 600.000 zł, na którą składała się kwota zaliczki wpłacona przez w/w podmiot w dniu 12 lipca 2016r. tytułem realizacji podpisanej umowy, nie podejmując następnie w imieniu (...) Sp. z o.o. rzeczywistych czynności zmierzających do zrealizowania złożonego zamówienia i w rezultacie doprowadzając do niewywiązania się w/w spółki z zaciągniętego zobowiązania tj. nie dostarczenia zamówionych przez (...) elementów nierdzewnych i nie zwrócenia pomimo wezwania wpłaconej kwoty zaliczki.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 1540-1549 akt sprawy) Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sposób prawidłowy i drobiazgowy, wręcz analityczny, zrekonstruował stan faktyczny poprzedzający oszustwo dokonane przez oskarżonego R. W., w tym trudną sytuację finansową, w jakiej znalazła się spółka z o.o. (...) we W., a także szereg oszukańczych zabiegów bezsprzecznie podjętych przez oskarżonego, mających na celu wprowadzenie w błąd pokrzywdzone przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w K. (Islandia). Z dowodów ujawnionych i prawidłowo ocenionych przez Sąd I instancji wynikało bowiem bezsprzecznie, że oskarżony R. W., działając w imieniu spółki z o.o. (...) we W., zapewniał przedstawicieli pokrzywdzonego o zamiarze wykonania przyjętego na siebie zobowiązania, chociaż nie miał ani woli, ani praktycznie realnych możliwości wykonania zobowiązania, natomiast uzyskane od pokrzywdzonego podmiotu środki, także decyzjami samego oskarżonego R. W. zostały przekazane na zupełnie inne cele niż realizacja przyjętego na siebie zobowiązania.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji analitycznie przedstawił przestępcze działania oskarżonego R. W., a wymowa zebranego materiału dowodowego, ocenianego uczciwie, a nie życzeniowo i dowolnie, jak to uczyniła w apelacji obrończyni oskarżonego, jednoznacznie wskazuje na popełnienie przez oskarżonego przypisanego mu przestępstwa.

Po pierwsze, Sąd Okręgowy we Wrocławiu słusznie stwierdził, że oskarżony R. W., będący poprzednio kosztorysantem, a następnie dyrektorem w spółce z o.o. (...) we W., przyjął na siebie pełnienie funkcji prezesa zarządu. Nie spełniał jednak warunków formalnych do objęcia tej funkcji, ponieważ był uprzednio karany i doskonale zdawał sobie z tego sprawę. Uchwałą numer (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) z dnia 30 grudnia 2015r. oskarżony R. W. został powołany do Zarządu Spółki, na funkcję Prezesa Zarządu. W tym samym dniu odwołano z funkcji prezesa zarządu K. P.. Oskarżony R. W. występował na zewnątrz spółki jako prezes, używał tego tytułu, posługiwał się pieczątką oraz stopką e-mail wprowadzającą w błąd co do objęcia przez niego funkcji. Co więcej, oskarżony R. W. podpisał wniosek złożony do sądu rejestrowego, do którego dołączono oświadczenie o jego rzekomej niekaralności, aby dokonano zmian w rejestrze wpisując go jako prezesa zarządu spółki. Zmiana dotycząca władz spółki (...) nie została ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym z uwagi na zarządzenie Sądu z dnia 22 kwietnia 2016r. o zwrocie wniosku, z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych tj. powołania na członka zarządu osoby, która nie jest objęta zakazem pełnienia tej funkcji. Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych z dnia 17 marca 2016r. zostało odebrane przez pracownicę spółki (...), jednak braki formalne nie zostały uzupełnione. Zarządzenie o odmowie wpisu również zostało odebrane przez I. C. w dniu 4 maja 2016r.

Podstawę do dokonania takich ustaleń faktycznych dawał Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu dowody w postaci: uchwały numer (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) we W. (k. 7, 1506), protokołu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) (k. 8, 1502-1503), uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) (k. 1504), oświadczenia o danych adresowych R. W. (k. 1505), wniosku o zmianę danych w rejestrze przedsiębiorców (k. 1514-1519), wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego spółki z o.o. (...) we W. (k. 16-21, 298-303), danych o karalności oskarżonego R. W. (k. 735-738, 752, 773, 776-781, 784, 787, 792, 1434-1436) i protokołu oględzin akt rejestrowych spółki z o.o. (...) we W. z załącznikami w postaci kopii akt rejestrowych (k. 991-1061), uzupełnione zeznaniami świadków: D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...) (k. 155-156, 216-220, 1063-1068, 1368v-1370), K. P. (k. 152-153, 1464v-1469), M. G. (2) (k. 181-182, 1370v-1371), M. W. (k. 398-399, 1427v), W. K. (k. 1406v-1407), R. M. (k. 1407-1408) i I. C. (k. 1426, 1465v), a także częściowo wyjaśnienia samego oskarżonego R. W. (k. 500-505, 1340-1341).

Wykonując te czynności, jako prezes zarządu spółki z o.o. (...) we W., oskarżony R. W. w pełni akceptował swoją rolę i czynności, które podejmował w imieniu tej spółki. Nie wyrażał żadnych zastrzeżeń co do sposobu powołania go na funkcję prezesa, jak również do przebiegu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) we W. i podjętej na nim uchwały powierzającej mu funkcję prezesa zarządu spółki (k. 7, 8, 1502-1503, 1506). Co więcej, akceptował także inne czynności podejmowane przez siebie jako prezesa, w tym wobec pokrzywdzonego przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w K. (Islandia) i przeznaczenia uzyskanej od tego podmiotu zaliczki niezgodnego z przyjętym zobowiązaniem wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu.

Po wtóre, Sąd Okręgowy we Wrocławiu jednoznacznie wykazał, że w dniu 4 lipca 2016r. oskarżony R. W., występując jako prezes zarządu spółki z o.o. (...) we W., mając świadomość złej sytuacji finansowej spółki oraz tego, że sąd rejestrowy nie uwzględnił wniosku o wpisanie go jako prezesa zarządu spółki, posługując się uchwałą nr (...) z dnia 20 grudnia 2015r., nie będąc uprawnionym do reprezentacji spółki, zawarł ze spółką (...) kontrakt zakupowy. Oskarżony R. W. zobowiązał się do produkcji elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg, chociaż spółka z o.o. (...) we W. nie miała możliwości wykonania zobowiązania, a sam oskarżony także woli. Jednocześnie oskarżony R. W. wystawił zaliczkową fakturę VAT (...) na kwotę 600.000 złotych, na poczet realizacji umowy wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu w kwocie 600.000 złotych. Fakturze nadał zajęty już numer i nie przekazał jej do księgowości. Zaliczka została zlecona przez spółkę (...) w dniu 12 lipca 2016r. i wpłynęła na rachunek (...) sp. z o.o. w dniu 14 lipca 2016r.

Podstawę do takich ustaleń faktycznych dawał materiał dowodowy w postaci: umowy z dnia 1 lipca 2016r. (k. 22-29, 30-36), faktury nr (...) (k. 37), potwierdzenia przelewu (k. 38), wyników oględzin kolejnych faktur spółki z o.o. (...) we W. (k. 287-288, 289-293), historii rachunku bankowego wraz z dokumentacją (k. 305-306, 310-371), protokołu oględzin akt sprawy PR 2 Ds. 71.2017 z załącznikami (k. 1076-1086), opinii ekonomicznej do sprawy PR 2 Ds. 71.2017 (k. 1087-1094), uzupełniony zeznaniami świadków: K. W. (k. 71-74, 1356- 1357), C. Ś. (k. 119-121, 1355v-1356), E. P. (k. 283-284, 1383v-1384), a częściowo także wyjaśnieniami oskarżonego R. W. (k. 500-505, 1340-1341).

Wykonując opisane czynności, jako prezes zarządu spółki z o.o. (...) we W., oskarżony R. W. w pełni akceptował swoją rolę i działania, które podejmował w imieniu tej spółki. Nie ujawniał spółce (...) z siedzibą w K. (Islandia) sytuacji finansowej spółki z o.o. (...), którą reprezentował, a także fałszywie zapewniał o woli i możliwościach wykonania przyjętego zobowiązania. Akceptował także inne czynności podejmowane przez siebie jako prezesa, w tym wobec pokrzywdzonego przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w K. (Islandia) i przeznaczenia uzyskanej od tego podmiotu zaliczki niezgodnego z przyjętym zobowiązaniem wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu.

Po trzecie, z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego we Wrocławiu wynika, że oskarżony R. W., wbrew zobowiązaniom przyjętym na siebie w imieniu spółki z o.o. (...) we W., nie uczynił nic w tym kierunku, aby przeznaczyć środki finansowe uzyskane tytułem zaliczki od pokrzywdzonego przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w K. (Islandia) zgodnie z przyjętym zobowiązaniem wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu. Przeciwnie, następnego dnia po wpływie środków w kwocie 600.000 złotych na rachunek firmowy spółki, oskarżony R. W. przeksięgował większość tych środków w wysokości 500.000 złotych na swoje prywatne konto, które założył na dane swojego ojca S. W., który nie miał wiedzy zarówno o założeniu konta na swoje nazwisko, jak i o przelaniu środków finansowych. Przelew został zatytułowany „Wadium budowa Budynku Mieszkalno- Usługowego w W. przy ul. (...)” na rzecz nieistniejącego podmiotu (...) U. J., co było oczywiście nieprawdziwe i miało na celu wyłącznie ukrycie przestępczego pochodzenia środków finansowych. Środki finansowe wpłacone tytułem zaliczki przez (...) oskarżony R. W. przeznaczył na własne cele własne, w tym m.in. na zakup domku kempingowego od przedsiębiorstwa (...) spółka cywilna za kwotę 49.000 złotych oraz na rozliczenia związane z zakupem nieruchomości położonej w P. i zakupionej od D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...), w tym zapłaty w ramach rozliczeń na rzecz J. D. oraz na rzecz (...), jak również na bieżącą działalność spółki.

Podstawę do takich ustaleń faktycznych dawał materiał dowodowy w postaci: pisma (...) s.c. (k. 492), kopii faktury VAT (...) (k. 493), potwierdzeń przelewów oskarżonego R. W. (k. 566-719), wypisu z księgi wieczystej KW nr (...) (k. 755-769), historii rachunku bankowego (...) wraz z dokumentacją (k. 305-306, 310-371), historii rachunku bankowego (...) wraz z dokumentacją (k. 402-471), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 807-850), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 860-872, 875-895), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 934-944), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 945-983), uzupełnione zeznaniami świadków: S. W. (k. 221-222, 1432), D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...) (k. 155-156, 216-220, 1063-1068, 1368v-1370), J. D. (k. 797-798, 1384) i M. G. (3) (k. 230-231, 1431v-1432), a częściowo także wyjaśnieniami samego oskarżonego R. W. (k. 500-505, 1340-1341).

Po czwarte, Sąd Okręgowy we Wrocławiu jednoznacznie wykazał, że oskarżony R. W., mimo niepodejmowania jakichkolwiek działań w celu wyprodukowania i dostarczenia firmie (...) z siedzibą w K. (Islandia) 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu, nadal stosował oszukańcze zabiegi, zapewniając pokrzywdzoną spółkę i jej przedstawicieli o rzekomej realizacji zobowiązania. Kiedy przedstawiciele spółki zamierzali sprawdzić prawidłowość produkcji oraz otrzymać certyfikaty użytych do produkcji materiałów, oskarżony R. W. zmieniał terminy spotkań. Co więcej, podczas wymuszonego przez stronę pokrzywdzoną spotkania w dniu 24 sierpnia 2016r. oskarżony R. W. tłumaczył spóźnienia w produkcji, obarczając za nie winą dostawców. Poinformował przedstawiciela spółki (...) o tym, że produkcja zakończy się za półtora tygodnia. Następnie unikał kontaktu w celu uniemożliwienia kontroli.

Wskazane działania oskarżonego R. W. miały miejsce w sytuacji, gdy nie była prowadzona jakakolwiek produkcja zamówionych rur, a także oskarżony R. W. nie wystąpił do żadnego kontrahenta w celu realizacji zobowiązania. Co więcej, mimo W odpowiedzi na wiadomość mailową z dnia 14 września 2016r., oskarżony R. W. fałszywie zapewnił reprezentanta pokrzywdzonej firmy, K. W., że spółka z o.o. (...) posiada już kolanka, zatyczki i materiał spawalniczy w P.. Tymczasem, pod wskazanym adresem nie odbywała się żadna produkcja, a była tam siedziba firmy transportowej.

Wskazane ustalenia faktyczne zostały oparte o zeznania świadków: K. W. (k. 71-74, 1356- 1357), P. K. (k. 106-108, 192-195, 1427v), K. K. (k. 225-226, 988-989, 1530) i D. K. (k. 177-178, 1408v) oraz korespondencję mailową (k. 39-49), dane telekomunikacyjne (k. 96, 273-275) i częściowo o wyjaśnienia oskarżonego R. W. (k. 500-505,1340-1341).

Po piąte, z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego we Wrocławiu wynika, że oskarżony R. W., wbrew zobowiązaniom przyjętym na siebie w imieniu spółki z o.o. (...) we W., dopiero w dniu 22 września 2016r. podjął pierwsze negocjacje z wykonawca rur ze stali nierdzewnej. W obliczu braku jakichkolwiek możliwości sfinansowania wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu, zgodnie z zamówieniem firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), były to niewątpliwie dzialania pozorowane. W ich ramach, oskarżony R. W. zawarł w dniu 22 września 2016r. umowę ze spółką (...) Sp. z o.o. na materiały hutnicze ze stali nierdzewnej. Oskarżony R. W. nie wpłacił jednak wymaganej przez kontrahenta zaliczki w wysokości 10% zamówienia. Spółka (...) Sp. z o.o. uznała więc zawartą umowę za nieważną, ustalając przy tym, że umowa ta nie została podpisania przez osobę uprawnioną, a jedynie przez oskarżonego R. W., który nie był ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym jako prezes zarządu oraz wobec braku wpłaty zaliczki. Co więcej, przestępcze zaangażowanie oskarżonego R. W. potwierdzało to, że wyłącznie on sam prowadził negocjacje ze spółką (...) Sp. z o.o. Mając świadomość braku możliwości realizacji kontraktu oskarżony R. W. w dalszym ciągu zapewniał spółkę (...) o realizacji umowy, podtrzymując terminy dostawy, co było zrozumiale, skoro działał ze z góry podjętym i realizowanym zamiarem oszustwa.

Podstawę do takich ustaleń faktycznych dawały dowody w postaci zeznań świadków: P. P. (k. 111-112, 187-188, 1357v-1358), K. W. (k. 71-74, 1356-1357) i P. K. (k. 106-108, 192-195, 1427v) oraz analiza umowy nr (...) z dnia 22 września 2016r. (k. 50-59), dokumentacja przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. (k. 238-267), a także częściowo wyjaśnienia oskarżonego R. W. (k. 500-505, 1340-1341).

Po szóste, nie było to pierwsze tego rodzaju przestępstwo popełnione przez oskarżonego R. W., gdyż był uprzednio wielokrotnie karany za podobne przestępstwa (por. dane o karalności – k. 735-738, 752, 773, 776-781, 784, 787, 792, 1434-1436). Mając to na uwadze, nie dziwi łatwość, z jaką oskarżony R. W. zdecydował się na dokonanie oszustwa na szkodę firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia).

II. W obliczu przedstawionego stanu faktycznego, zarzuty postawione w apelacji przez obrończynię oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1), jawią się jako nieuzasadnione i życzeniowe, oparte o całkowicie dowolnym przekonaniu, że skoro miały zaistnieć nieprawidłowości w powołaniu oskarżonego na funkcję prezesa zarządu spółki z o.o. (...) we W., polegające na sfałszowaniu danych co do obecności wspólnika spółki, posiadającego 99% udziałów, czyli A. K. na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu wspólników Spółki (...) Sp. z o.o. w dniu 30.12.2015r., a także sfałszowaniu jej podpisu w protokole tego zgromadzenia, jak również z uwagi na to, że oskarżony R. W. był tylko figurantem i nie podejmował istotnych decyzji co do działania spółki z o.o. (...), lecz decydujące znaczenie miała wola D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...), to automatycznie czyniłoby to wszelkie opisane wyżej działania oskarżonego R. W. jako dopuszczalne przez prawo i prawnokarnie obojętne.

Mówiąc wprost, zarzuty i wnioski apelacji obrończyni sugerowały, że skoro za oszustwem ze strony spółki z o.o. (...) we W., stoi D. H., poprzednio nosząca nazwisko: P. (...), której decyzją było oszukanie firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), a także skoro to na jej rzecz przekazywane były środki finansowe uzyskane z zaliczki od pokrzywdzonej spółki w wysokości 600.000 złotych, to wszelkie oszukańcze zachowanie oskarżonego R. W. wobec pokrzywdzonej spółki należy uznać za nieistotne i nieuzasadniające odpowiedzialności za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. Takie przekonanie obrończyni było absolutnie nieuzasadnione i sprzeczne z zasadą swobodnej oceny dowodów z art. 7 k.p.k., gdyż opierało się wyłącznie i bezkrytycznie na deklaracjach procesowych samego oskarżonego, bez analizy całokształtu jego zachowań przestępczych.

Z tych względów Sąd Apelacyjny oddalił na rozprawie odwoławczej wnioski dowodowe obrończyni oskarżonego, które koncentrowały się na wykazaniu przestępczego zachowania D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...) (k. 1598-1599), pomijając całkowicie przestępcze zachowania samego oskarżonego R. W. wobec firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), przedstawione we wcześniejszym fragmencie niniejszego uzasadnienia. Zresztą, świadek D. H., poprzednio nosząca nazwisko: P. (...), zdecydowanie zaprzeczała swojemu przestępczemu działaniu w celu oszukania pokrzywdzonej spółki (k. 155-156, 216-220, 1063-1068, 1368v-1370), zaś nawet gdyby brała udział w oszustwie, to nie prowadziło to do ekskulpowania oskarżonego R. W..

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów sformułowanych w apelacji obrończyni oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1), należy stwierdzić, że mimo ich wielości i pozornej szczegółowości, w istocie pomijają prawnokarną ocenę przestępczych zachowań oskarżonego, skupiając się na okolicznościach, które nie miały zasadniczego znaczenia dla jego odpowiedzialności karnej z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

a)  co do zarzutów obrazy przepisów procesowych (art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k.) oraz zarzutów błędów w ustaleniach faktycznych

Absolutnie nie były zasadne zarzuty obrazy przepisów procesowych, w tym art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k., poprzez rzekome ustalenie przez Sąd I instancji okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, potraktowanego wybiórczo i ocenionego w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz w sposób znacznie przekraczający swobodną ocenę dowodów, która nie powinna być całkowicie dowolna z pominięciem dowodów przemawiających na korzyść oskarżonego, w tym z dokumentów złożonych przez oskarżonego, a także z zeznań świadków, potwierdzających okoliczności wskazywane przez oskarżonego.

Po pierwsze, jak już wyżej wskazano, Sąd Okręgowy we Wrocławiu nie pominął dowodów z wyciągów bankowych załączonych do odpowiedzi na akt oskarżenia i złożonych też wcześniej w postępowaniu przygotowawczym, z których wynika w sposób jednoznaczny, iż z konta Spółki (...) Sp. z o.o. dokonywane były przelewy na prywatne konto D. P. (...). Okoliczność ta nie mogła zakwestionować trafnych ustaleń Sądu I instancji, że to oskarżony R. W. przedstawiał się wobec pokrzywdzonej firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), jako prezes spółki z o.o. M. C. we W., a także wprowadził przedstawicieli ten spółki w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zobowiązania, jak również że podpisał w imieniu spółki z o.o. (...) umowę na wykonanie i dostarczenie 280 elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg, doprowadzając tym samym (...) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 600.000 złotych, na którą składała się kwota zaliczki wpłacona przez ten podmiot w dniu 12 lipca 2016 r. tytułem realizacji podpisanej umowy. Następnie to właśnie oskarżony R. W. nie podejmował w imieniu spłki (...) we W. żadnych rzeczywistych czynności zmierzających do zrealizowania złożonego zamówienia i w rezultacie doprowadzając do niewywiązania się z zaciągniętego zobowiązania tj. nie dostarczenia zamówionych przez (...) elementów nierdzewnych. Właśnie w wyniku działań samego oskarżonego R. W. wpłacona zaliczka w wysokości 600.000 złotych została przeznaczona na inne cele niż realizacja przyjętego zobowiązania na rzecz (...), choć oskarżony R. W. zapewniał, że produkcja zamówionych elementów już ruszyła.

Po wtóre, Sąd I instancji Okręgowy we W., przy ustaleniu faktów, operał się na wszystkich istotnych dokumentach sporządzonych przez oskarżonego R. W. związanych z zobowiązaniem spółki z o.o. (...) do wykonania umowy na wykonanie i dostarczenie 280 elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg, na rzecz (...), a także na korespondencji oskarżonego z przedstawicielami pokrzywdzonej spółki. Drugorzędne znaczenie miały w tym zakresie dowody z dokumentów podpisywanych przez D. H., poprzednio noszącą nazwisko: P. (...), w czasie, gdy to oskarżony R. W. decydował o sprawach spółki, w tym dowody dotyczące innych zobowiązań na rzecz (...) Sp. z o.o., oświadczenia D. P. o przekazaniu pojazdu, zgłoszenia do ZUS, gdyż fakt, że osoba ta miała podejmować istotne decyzje w spółce z o.o. (...), nie wykluczała odpowiedzialności za oszustwo ze strony oskarżonego wobec pokrzywdzonej firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia).

Po trzecie, Sąd Okręgowy we Wrocławiu nie wyciągnął błędnych wniosków z zeznań J. D., która zeznała, że oskarżony przekazywał jej środki na remont domu D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...), gdyż ustalenia te nie sprzeciwiały się wnioskom, iż oskarżony wydał środki z zaliczki na rozliczenia związane z zakupem nieruchomości w P. od D. H. oraz na remont jej domu w K..

Po czwarte, Nie było sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przyjęcie, że oskarżony R. W. wydał środki z zaliczki na domek letniskowy o wartości 49.000 złotych, gdyż potwierdzają to dowody w postaci: pisma (...) s.c. (k. 492), kopii faktury VAT (...) (k. 493), potwierdzeń przelewów oskarżonego R. W. (k. 566-719), wypisu z księgi wieczystej KW nr (...) (k. 755-769), historii rachunku bankowego (...) wraz z dokumentacją (k. 305-306, 310-371), historii rachunku bankowego (...) wraz z dokumentacją (k. 402-471), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 807-850), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 860-872, 875-895), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 934-944), historii rachunku bankowego nr (...) wraz z dokumentacją (k. 945-983).

Po piąte, Sąd Okręgowy we Wrocławiu trafnie uznał za pozorowane działanie oskarżonego R. W., mające na celu znalezienie alibi dla niewykonania zobowiązania wobec pokrzywdzonej firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), zawarcie przez niego umowy z (...), skoro spółka z o.o. (...) nie posiadała środków finansowych na pokrycie należności wobec tej firmy, a nadto oskarżony R. W. nie zrealizował postulatu tej firmy, aby umowę podpisała osoba upoważniona do reprezentacji spółki z o.o. (...), wskazana w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Po szóste, Sąd I instancji miał pełne prawo do oceny zeznań świadka D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P.-B., która zdecydowanie zaprzeczała swojemu przestępczemu działaniu w celu oszukania pokrzywdzonej spółki (k. 155-156, 216-220, 1063-1068, 1368v-1370), jako istotnych dla ujawnienia przestępczych działań oskarżonego R. W.. Gdyby nawet wspomniana świadek brała udział w oszustwie, to nie prowadziłoby to do ekskulpowania oskarżonego R. W..

Niezależnie od zeznań świadków: J. D. i I. C., dokumenty podpisywane przez oskarżonego R. W. i prowadzona przez niego korespondencja dotycząca zobowiązania wobec pokrzywdzonej firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), świadczyły jednoznacznie o jego przestępczym zaangażowaniu w organizację i finalizację oszustwa.

Po siódme, Sąd I instancji miał pełne prawo do przeprowadzenie dowodu z billingu telefonu oskarżonego R. W. w związku z realizacją kontraktu z (...) z siedzibą w K. (Islandia), nie przywiązując większego znaczenia do dowodu z billingów telefonów D. P. i K. P. z przedstawicielami (...), gdyż to właśnie oskarżony R. W. reprezentował spółkę z o.o. (...) podczas negocjacji z pokrzweydozną spółką, a także podczas zawierania z nią umów i dalszych rozmów i korespondencji na temat realizacji umowy. Dokumenty podpisywane przez oskarżonego R. W. i prowadzona przez niego korespondencja dotycząca zobowiązania wobec pokrzywdzonej firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), świadczyły jednoznacznie o jego przestępczym zaangażowaniu w organizację i finalizację oszustwa.

Po ósme, dla oceny prawnokarnej zachowania oskarżonego R. W. nie miało znaczenia to, że z zeznań świadka E. P. miałoby wynikać, iż to D. H., poprzednio nosząca nazwisko: P. (...) podpisała umowę z biurem rachunkowym, przychodziła tam sama bądź z oskarżonym, a także oskarżony nigdy sam nie przekazywał dokumentów, zaś większość rzeczy załatwiała D. H.. Okoliczność ta nie stanowi żadnej kluczowej przesłanki dla odrzucenia zarzutu, że to oskarżony R. W., swoimi działaniami przedstawionym szeroko we wcześniejszym fragmencie niniejszego uzasadnienia, dokonał oszustwa na szkodę spółki (...) z siedzibą w K. (Islandia).

Po dziewiąte, dla oceny prawnokarnej zachowania oskarżonego R. W. nie miało znaczenia to, że z zeznań świadka M. G. (2) miało wynikać, iż prezesem był oskarżony R. W., chociaż świadek zeznał też, że właścicielką spółki była D. H., poprzednio nosząca nazwisko: P. (...)i że gdy zaczęły się problemy to rozmawiał z o nich właśnie z nią. Nie ma żadnej sprzeczności we wnioskach o oszustwie dokonanym przez oskarżonego R. W. z przytoczonymi wyżej danymi o stosunkach własnościowych spółki z o.o. (...).

Po jedenaste, Sąd Okręgowy we Wrocławiu nie pominął dowodu z potwierdzeń przelewów wskazujących na płatności z konta prywatnego oskarżonego, na które zaliczka została wpłacona z uwagi na zajęcia komornicze kont spółki na poczet zobowiązań Spółki. Wręcz przeciwnie, właśnie taki sposób przelewu zaliczki w wysokości 600.000 złotych od spółki (...) z siedzibą w K. (Islandia), na prywatne konto ojca oskarżonego (a nie samego oskarżonego R. W.), Sąd I instancji uznał za potwierdzenie przestępczego charakteru działań oskarżonego. Miało to służyć nie tylko wyłudzeniu środków finansowych pokrzywdzonej spółki, lecz także zamiarów ich rozdysponowania niezgodnie z przyjętym przez oskarżonego R. W. zobowiązaniem wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg na rzecz (...), wobec świadomości złej sytuacji finansowej spółki z o.o. (...), uniemożliwiającej realizację tego zobowiązania, wbrew zapewnieniom ze strony oskarżonego R. W..

Po dwunaste, dla oceny prawnokarnej zachowania oskarżonego R. W. nie miało znaczenia to, że z zeznań świadków: C. Ś., R. M. i W. K. miała wynikać obecność D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P. (...) w spółce z o.o. (...), co miało świadczyć o zarządzaniu spółki przez nią i rzekomo fikcyjnym pełnieniu funkcji prezesa przez oskarżonego R. W.. Nie ma żadnej sprzeczności we wnioskach o oszustwie dokonanym przez oskarżonego R. W. z przytoczonymi wyżej danymi o spółce z o.o. (...). Dokumenty podpisywane przez oskarżonego R. W. i prowadzona przez niego korespondencja dotycząca zobowiązania wobec pokrzywdzonej firmy (...) z siedzibą w K. (Islandia), świadczyły jednoznacznie o jego przestępczym zaangażowaniu w organizację i finalizację oszustwa.

Po trzynaste, dla oceny prawnokarnej zachowania oskarżonego R. W. nie miało znaczenia to, że z dokumentu z grudnia 2016r. z kancelarii (...) wynikało, że istnieje zobowiązanie (...) i że jedyną osobą odpowiedzialną i działającą w celu przeprowadzenia restrukturyzacji i upadłości (...) Sp. z o.o. była D. P.. Talki zarzut należy traktować wyłącznie życzeniowo ze strony autorki apelacji.

Po czternaste, dla oceny prawnokarnej zachowania oskarżonego R. W. nie miało znaczenia to, że świadek I. C. zeznawała, że to ona odbierała korespondencję i przekazywała ją D. P., zaś ta ostatnia zeznała, że do niej nie trafiała korespondencja i że nie wiedziała o korespondencji z KRS dotyczącej oskarżonego. Istotne znaczenie ma to, że oskarżony R. W. przyjął na siebie pełnienie funkcji prezesa zarządu spółki z o.o. (...) we W., chociaż nie spełniał jednak warunków formalnych do objęcia tej funkcji, ponieważ był uprzednio karany i doskonale zdawał sobie z tego sprawę. To właśnie oskarżony R. W. występował na zewnątrz spółki jako prezes, używał tego tytułu, posługiwał się pieczątką oraz stopką e-mail wprowadzającą w błąd co do objęcia przez niego funkcji. Co więcej, oskarżony R. W. podpisał wniosek złożony do sądu rejestrowego, do którego dołączono oświadczenie o jego rzekomej niekaralności, aby dokonano zmian w rejestrze wpisując go jako prezesa zarządu spółki. Zmiana dotycząca władz spółki (...) nie została ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym z uwagi na zarządzenie Sądu z dnia 22 kwietnia 2016r. o zwrocie wniosku, z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych tj. powołania na członka zarządu osoby, która nie jest objęta zakazem pełnienia tej funkcji. Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych z dnia 17 marca 2016r. zostało odebrane przez pracownicę spółki (...), jednak braki formalne nie zostały uzupełnione. Zarządzenie o odmowie wpisu również zostało odebrane przez I. C. w dniu 4 maja 2016r.

Podstawę do dokonania takich ustaleń faktycznych dawał Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu dowody w postaci: uchwały numer 5 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) we W. (k. 7, 1506), protokołu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) spółki (...) (k. 8, 1502-1503), uchwały nr 4 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) (k. 1504), oświadczenia o danych adresowych R. W. (k. 1505), wniosku o zmianę danych w rejestrze przedsiębiorców (k. 1514-1519), wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego spółki z o.o. (...) we W. (k. 16-21, 298-303), danych o karalności oskarżonego R. W. (k. 735-738, 752, 773, 776-781, 784, 787, 792, 1434-1436) i protokołu oględzin akt rejestrowych spółki z o.o. (...) we W. z załącznikami w postaci kopii akt rejestrowych (k. 991-1061), uzupełnione zeznaniami świadków: D. H., poprzednio noszącej nazwisko: P.-B. (k. 155-156, 216-220, 1063-1068, 1368v-1370), K. P. (k. 152-153, 1464v-1469), M. G. (2) (k. 181-182, 1370v-1371), M. W. (k. 398-399, 1427v), W. K. (k. 1406v-1407), R. M. (k. 1407-1408) i I. C. (k. 1426, 1465v), a także częściowo wyjaśnienia samego oskarżonego R. W. (k. 500-505, 1340-1341).

Wykonując te czynności, jako prezes zarządu spółki z o.o. (...) we W., oskarżony R. W. w pełni akceptował swoją rolę i czynności, które podejmował w imieniu tej spółki. Nie wyrażał żadnych zastrzeżeń co do sposobu powołania go na funkcję prezesa, jak również do przebiegu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. (...) we W. i podjętej na nim uchwały powierzającej mu funkcję prezesa zarządu spółki (k. 7, 8, 1502-1503, 1506). Co więcej, akceptował także inne czynności podejmowane przez siebie jako prezesa, w tym wobec pokrzywdzonego przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w K. (Islandia) i przeznaczenia uzyskanej od tego podmiotu zaliczki niezgodnego z przyjętym zobowiązaniem wykonania i dostarczenia 280 elementów ze stali nierdzewnej niezbędnych do budowy rurociągu.

Po piętnaste, nie było żadną nieprawidłowością nieprzeprowadzenie przez Sąd I instancji bezpośrednio dowodu z przesłuchania K. K. wobec pobytu za granicą i oparcie się na jego zeznaniach złożonych w postępowaniu przygotowawczym, gdyż dawał ku temu podstawy przepis art. 391 § 1 k.p.k., a nadto obrończyni nie wykazała na czym miałoby polegać przez to naruszenie prawa do obrony oskarżonego, jak również nie wskazała, jakich istotnych okoliczności w ten sposób nie wyjaśniono przez brak możliwości zadawania świadkowi pytań.

Co więcej, na rozprawie głównej w dniu 23 lutego 2021r. strony zgodnie wniosły o ujawnienie zeznań świadka K. K. z postępowania przygotowawczego na kartach 225-226 i 988-989 akt sprawy, a tym samym zaniechanie ich odczytania (k. 1530). Oznacza to, że wyraziła na to również zgodę obrończyni oskarżonego R. W., obecna na tej rozprawie, co w świetle przepisu art. 452 § 2 pkt 2 k.p.k. czyni zarzut w tym zakresie całkowicie bezzasadnym.

b)  co do zarzutów obrazy przepisów procesowych (art. 170 § 1, § 1a i § 2 k.p.k., a także art. 390 § 1 k.p.k.)

Całkowicie bezzasadny był zarzut apelacji obrończyni oskarżonego o nieuzasadnionym oddaleniu przez Sąd I instancji wniosku dowodowego o przeprowadzenie opinii biegłego z zakresu grafologii na okoliczność, iż podpis złożony pod protokołem z nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników Spółki (...) Sp. z o.o. z 30.12.2015 r. został sfałszowany. W apelacji podnoszono bowiem, że wspólnika posiadającego 99% udziałów A. K. na tym zgromadzeniu nie było, co miało – w ocenie obrończyni – uzasadniać tezę, że powołanie oskarżonego R. W. na Prezesa Zarządu było fikcją oraz naruszać przepis art. 170 § 2 k.p.k., gdyż wbrew twierdzeniom Sądu I instancji okoliczność ta nie znajdowała potwierdzenia w materiale dowodowym, a wniosek zmierzał do wykazania przeciwieństwa tego co zostało uznane przez Sąd za udowodnione.

Także Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k., oddalił wniosek dowodowy zawarty w apelacji obrończyni oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu grafologii na okoliczność, iż podpis złożony pod protokołem z nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników Spółki (...) Sp. z o.o. z dnia 30.12.2015 r. został sfałszowany (bowiem wspólnika posiadającego 99% udziałów - A. K. na tym zgromadzeniu nie było i powołanie oskarżonego na Prezesa Zarządu było fikcją).

Wspomniany dowód nie miał bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia kwestii zasadności postawionego oskarżonemu R. W. zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., którego przedmiotem nie była prawidłowość powołania oskarżonego R. W. na funkcję prezesa zarządu spółki, lecz to czy występując jako prezes spółki z o.o. (...) we W. (a zatem umocowany przedstawiciel tego podmiotu gospodarczego), poprzez wprowadzenie przedstawicieli przedsiębiorstwa (...) w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zobowiązania, podpisał w imieniu spółki z o.o. (...) we W. z przedstawicielami tego podmiotu umowę na wykonanie i dostarczenie 280 elementów ze stali nierdzewnej na rurociąg, doprowadzając tym samym (...) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 600.000 złotych, na którą składała się kwota zaliczki wpłacona przez pokrzywdzony podmiot w dniu 12 lipca 2016r. tytułem realizacji podpisanej umowy, nie podejmując następnie w imieniu spółki z o.o. (...) we W. rzeczywistych czynności zmierzających do zrealizowania złożonego zamówienia i w rezultacie doprowadzając do niewywiązania się w/w spółki z zaciągniętego zobowiązania tj. niedostarczenia zamówionych przez (...) elementów nierdzewnych i niezwrócenia pomimo wezwania wpłaconej kwoty zaliczki. Wspomniany wniosek dowodowy został zatem słusznie oddalony przez Sąd I instancji (k. 1530v).

Podobnie, całkowicie bezzasadny był zarzut apelacji obrończyni oskarżonego o nieuzasadnionym oddaleniu przez Sąd I instancji wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii sądowo-lekarskiej stwierdzające możliwość udziału oskarżonego w rozprawie. Wspomniana opinia biegłego – wbrew zarzutom obrończyni – nie była wadliwa i niepełna, a zatem nie było podstaw do jej zakwestionowania na gruncie art. 201 k.p.k.

Także Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 170 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. oddalił wniosek dowodowy zawarty w apelacji obrończyni oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza neurologa na okoliczność możliwości udziału oskarżonego w postępowaniu od jego początku oraz na rozprawie odwoławczej, z uwagi na stan zdrowia i przyjmowane leki. W postępowaniu przez Sądem I instancji został na tę okoliczność przeprowadzony dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej, korzystającego z konsultacji neurologicznej (k. 1493-1498, 1499), w wydana opinia była jasna, pełna i nie zawierała wewnętrznych sprzeczności. Praktycznie tożsamy wspomniany wniosek dowodowy został słusznie oddalony przez Sąd I instancji (k. 1530v).

W tym kontekście nie był także zasadny zarzut obrazy art. 390 § 1 k.p.k. polegającym na rozpoznaniu sprawy przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu pod nieobecność oskarżonego, który – jak sugerowała to obrończyni – nie był w stanie stawić się na rozprawie z uwagi na stan zdrowia i przyjmowane leki. Autorka apelacji, konsekwentnie i w ślad za stanowiskiem samego oskarżonego R. W. kwestionowała uznanie nieobecności oskarżonego na rozprawie przed Sądem I instancji za nieusprawiedliwioną, traktując opinie biegłego z zakresu medycyny sądowej za wadliwą i niepełną, jako dotyczącą jedynie możliwości brania udziału w postępowaniu, natomiast niedającej rzekomo odpowiedzi na pytanie czy oskarżony ze względu na stan zdrowia jest w stanie przyjechać do Sądu Okręgowego we Wrocławiu ze swojego miejsca zamieszkania i czy z uwagi na przyjmowane leki jest zdolny do udziału w postępowaniu.

W realiach niniejszej sprawy, zgodnie z przepisem art. 374 § 1 k.p.k., oskarżony ma prawo brać udział w rozprawie, zaś przewodniczący lub sąd mogą uznać jego obecność za obowiązkową. Jedynie w sprawach o zbrodnie obecność oskarżonego podczas czynności, o których mowa w art. 385 k.p.k. i art. 386 k.p.k., jest obowiązkowa (art. 374 § 1 k.p.k.). Oskarżony R. W. nie miał zatem obowiązku uczestnictwa w niniejszym procesie w rozprawie głównej (także w czynnościach, o których mowa w art. 385 k.p.k. i art. 386 k.p.k.). Nie miał obowiązku stawiennictwa w dalszej części rozprawy, nie wyłączając stawiennictwa na głosy stron. Nie miał także obowiązku wygłoszenia tzw. głosu końcowego.

Jak słusznie stwierdzono w doktrynie, uczestnik (nie tylko oskarżony) nie musi skorzystać ze swego prawa i może odmówić wygłoszenia przemówienia. Wygłoszenie przemówienia jest prawem uczestnika, a zatem odmowa jego wygłoszenia nie wymaga uzasadnienia i nie stanowi naruszenia prawa procesowego, a tym samym przyczyny odwoławczej. Uczestnik może w ogóle odmówić wystąpienia bądź też odmowa może się ograniczać jedynie do ponownego przemówienia czy repliki, przy skorzystaniu z możliwości wcześniejszego zabrania głosu (por. Sławomir Steinborn Sławomir (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, LEX/el. 2016 teza 11 do art. 406 k.p.k.).

Przedmiotem oceny Sądu Apelacyjnego powinno być zatem najważniejsze ustalenie, czy oskarżony R. W. rzeczywiście chciał wziąć udział w rozprawie głónej (następnie także w rozprawie apelacyjnej) i wygłosić po zamknięciu przewodu sądowego końcowe przemówienie, podsumowujące ujawniony materiał dowodowy, co miało dać Sądowi I instancji pełen obraz pozwalający na weryfikację materiału dowodowego, czy też faktycznie zmierzał wyłącznie do przedłużenia postępowania (ewentualnie prowokowania i szukania podstaw odwoławczych) i nie miał rzeczywistej woli podsumowania i omówienia dowodów przed wydaniem wyroku przez Sąd I instancji. W tym zakresie nie było potrzeby weryfikacji treści opinii sądowo-lekarskiej biegłego z zakresu medycyny sądowej, korzystającego z konsultacji neurologicznej (k. 1493-1498, 1499), kwestionowanej przez obrończynię oskarżonego, lecz to, czy oskarżony miał wolę stawiennictwa na rozprawie główną, aby wygłosić tzw. ostatnie słowo, zaś wspomniane zarzuty wobec opinii sądowo-lekarskiej traktował wyłącznie jako pretekst, by nie stawić się i przedłużyć postępowanie.

Należało zatem oceniać całokształt zachowań oskarżonego R. W., w tym niestawiennictwo na inne rozprawy przed Sądem I instancji przed zamknięciem przewodu sądowego (w dniach: 17 września 2019r.; 5 listopada 2019r.; 10 grudnia 2019r.; 16 stycznia 2020r.; 3 marca 2020r.; 13 lipca 2020r.; 10 września 2020r.; 15 października 2020r.; 26 listopada 2020r.; 22 grudnia 2020r.; 28 stycznia 2021r.; 23 lutego 2021r.) z powoływaniem się na stan zdrowia. Oskarżony R. W. ignorował przy tym ujawnione przez Sąd I instancji pismo lek. med. R. Z. z dnia 16 października 2020r. (k. 1479), z którego wynika, iż oskarżony może brać udział w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu oraz wskazana wyżej opinię biegłego z zakresu medycyny sądowej, korzystającego z konsultacji neurologicznej (k. 1493-1498, 1499).

Oceniając całokształt zachowań oskarżonego R. W., w tym niestawiennictwo na inne rozprawy przed Sądem I instancji po zamknięciu przewodu sądowego, a także niestawiennictwo na rozprawę odwoławczą przed Sądem Apelacyjnym, gdzie oskarżony mógł także przedstawić swoje racje osobiście i omówić dowody zgromadzone, przeprowadzone i ocenione przez Sąd I instancji, nie ulegało wątpliwości, że oskarżony R. W. miał możliwość osobistego przedstawienia swoich racji przed sądami obu instancji, a mimo to z takich możliwości nie skorzystał. Stawiennictwo na czynności końcowe w postępowaniu karnym (w tym mowy końcowe i tzw. ostatnie słowo oskarżonego) nie jest obowiązkowe, zgodnie z przepisami art. 374 § 1 i 1a k.p.k. Nie oznacza to jednak, że owe racje oskarżonego R. W. i jego ocena dowodów nie została przedstawiona sądom obu instancji. Przedstawiła ją bowiem w mowie końcowej obrończyni oskarżonego przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu, jako prawnik wspierając ją fachową prawniczą argumentacją, co przekreślało zarzuty, że brak osobistego wystąpienia oskarżonego R. W. miał wpływ na treść wyroku zapadłego w pierwszej instancji.

Co więcej, w apelacji obrończyni oskarżonego R. W. przedstawiła racje oskarżonego, także wspierając je fachową prawniczą argumentacją, co czyni nieuzasadnionymi zarzuty, że brak osobistego wystąpienia oskarżonego miał wpływ na brak uwzględnienia jego oceny materiału dowodowego podczas kontroli instancyjnej wyroku zapadłego w pierwszej instancji.

Jak słusznie przypomniał D. Ś. (D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, wyd. III, WKP 2017 teza 13 do art. 406 k.p.k.), w dawniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (przed wejściem w życie nowelizacji obowiązującej od 1.07.2015r.) wskazywano, że naruszenie art. 406 § 1 k.p.k. może stanowić podstawę uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. W wyroku z dnia 23.07.1975r. sygn. II KR – 62/75 (LEX nr 19016), Sąd Najwyższy wskazał, że ostatnie słowo daje oskarżonemu możność ustosunkowania się do przeprowadzonego przewodu sądowego, tj. do przeprowadzonych dowodów, oraz do głosów oskarżyciela i obrońców i powinno być wzięte pod uwagę przy naradzie nad wyrokiem oraz może mieć wpływ na jej wynik, a tym samym na treść wyroku. Sąd Najwyższy pogląd ten wyraził w sytuacji, gdy sąd nie udzielił głosu oskarżonym, choć uprzednio umożliwił wypowiedzenie się pozostałym stronom i obrońcy. Podobnie w wyroku z 18.01.1980r. sygn. III KR – 421/79 (OSNPG 1980/7, poz. 96), Sąd Najwyższy stwierdził, że nieudzielenie głosu oskarżonym i tym samym uniemożliwienie im skorzystania ze wszystkich uprawnień, a nadto ustosunkowania się do głosów oskarżyciela publicznego oraz obrońców, spowodowało uchylenie zaskarżonego wyroku. W wyroku z 9.08.2002r. sygn. V KKN – 380/00 (LEX nr 57167), Sąd Najwyższy wskazał, że mogło mieć wpływ na treść wyroku nieudzielenie głosu obrońcy oskarżonego (choć udzielono go samemu oskarżonemu), a to z uwagi na fakt, iż niedopuszczenie obrońcy do głosu nie tylko pozbawiło go możliwości pełnego odniesienia się do argumentacji strony przeciwnej, lecz także uniemożliwiło wyrażenie pełnego stanowiska przez oskarżonego, który w tej sytuacji nie mógł swej własnej argumentacji oprzeć na wypowiedzi działającego na jego korzyść profesjonalisty.

Przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego straciło jednak na aktualności w zakresie wskazywanej konieczności uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z powodu naruszenia art. 406 § 1 k.p.k. Stanowisko wyrażone w powołanych wyrokach powinno być obecnie oceniane również przez pryzmat aktualnego brzmienia art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. Zauważyć bowiem należy, że art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k., w brzmieniu obowiązującym od 1.07.2015r. stanowi wyraźnie, że uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 k.p.k., art. 454 k.p.k. lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Nowe brzmienie tego przepisu łączy się z przyjęciem koncepcji szerszego merytorycznego orzekania przez sąd odwoławczy. W konsekwencji należy uznać, że naruszenie art. 406 § 1 k.p.k. nie stanowi podstawy uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. To uchybienie może być natomiast konwalidowane na etapie postępowania odwoławczego przez przedstawienie w apelacji stanowiska skarżącego co do oczekiwanego merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy (por. D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, wyd. III, WKP 2017 teza 13 do art. 406 k.p.k.).

Z tych przyczyn zarzuty obrończyni oskarżonego w tym względzie należało uznać za całkowicie bezzasadne.

III. Nie podzielono także zarzutów apelacji obrończyni oskarżonego R. W. o rzekomych błędach w ustaleniach faktycznych, których miał się dopuścić Sąd Okręgowy we Wrocławiu.

Jak podkreślano w doktrynie, błąd w ustaleniach faktycznych (error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 k.p.k.), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. (T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Zakamycze 2003,– s. 1133-1134).

Wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może ograniczać się wyłącznie do polemiki z ocenami dokonanymi przez Sąd I instancji, bez wskazania jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Wyraża to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2005r. sygn. WA – 10/05: „ Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu a quo wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, lecz musi zmierzać do wykazania jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego nie na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd pierwszej instancji (…) nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może opierać się na odmiennej ocenie materiału dowodowego, innymi słowy mówiąc na forsowaniu własnego poglądu strony na tę kwestię. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji” (OSNwSK 2005, z. 1, poz. 949 oraz poz. 947; podobnie T. Grzegorczyk – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, , wyd. III, Zakamycze 2003 s. 1134 oraz P. Hoffmański, E. Sadzik, K. Zgryzek – Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2007, s. 666-667).

W realiach niniejszej sprawy, poza polemiką z ustaleniach faktycznymi, w swojej apelacji obrończyni oskarżonego nie postawiła zaskarżonemu wyrokowi rzeczowych zarzutów dotyczących niewłaściwego odczytania treści dowodów, błędów logicznego rozumowania i wnioskowania, a także sprzeczności ustaleń Sądu I instancji ze wskazaniami wiedzy i zasadami doświadczenia życiowego.

Nie można w żadnym wypadku doszukiwać się także naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów w tym, że Sąd I instancji uznał za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego R. W., w zakresie w jakim nie przyznał się do popełnionego przestępstwa. Właśnie konsekwencją obowiązywania zasady swobodnej oceny dowodów jest to, że nie ma reguły nakazującej całkowite uznanie wiarygodności lub jej braku określonego środka dowodowego. Mając powyższe na uwadze, stanowisko Sądu Okręgowego we Wrocławiu w zakresie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego bezsprzecznie pozostawało pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k.

Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29). Wszystkim tym wymogom Sąd Okręgowy we Wrocławiu sprostał, nie naruszając także przepisu art. 5 § 2 k.p.k. nakładającego obowiązek rozstrzygania nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonych. Słusznie zatem Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że oskarżony R. W. dopuścił się przypisanego mu przestępstwa i swoje stanowisko uzasadnił wyczerpująco i przekonująco, wypełniając wymogi określone w przepisie art. 424 k.p.k., uwzględniając przy tym okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonych (art. 4 k.p.k.). Uzasadnienie to pozwalało także na kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku.

Mając powyższe na uwadze, apelacja obrończyni z wyrobu oskarżonego R. W., r.pr. M. G. (1), nie zasługiwała na uwzględnienie.

Oczywiście bezzasadny był także zarzut, że w konsekwencji rzekomo błędnej oceny dowodów Sąd I instancji dopuścił się obrazy prawa materialnego w postaci art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. oraz art. 46 § 1 k.k. poprzez przypisanie oskarżonemu czynu, którego nie popełnił.

Od dawna w orzecznictwie nie budzi wątpliwości pogląd, że postawienie zarzutu obrazy prawa materialnego jest dopuszczalne tylko wówczas, gdyż autor środka odwoławczego nie kwestionuje ustaleń faktycznych.

Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w zachowującym aktualność wyroku z dnia 21 czerwca 1978r. sygn. I KR – 124/78: „ Obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony i do niego nie zastosowano właściwego przepisu. Natomiast nie ma tej obrazy, kiedy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów prawa procesowego”. (OSNPG 1979, z. 3, poz. 51). Podobne stanowisko znajdujemy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 1978r. sygn. I KR – 155/78: „ Nie ma obrazy prawa materialnego, gdy wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń, przyjętych za jego podstawę. Jeżeli autor rewizji kwestionuje przyjętą w wyroku kwalifikację prawną czynu, ponieważ w działaniu oskarżonego dopatruje się innego od przypisanego mu przestępstwa, to podstawą takiej rewizji może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku”. (OSNPG 1979, z. 3, poz. 52).

Mając powyższe na uwadze, zarzuty zawarte w apelacji obrończyni oskarżonego R. W. w całości należało rozstrzygać na płaszczyźnie obrazy prawa procesowego i błędów w ustaleniach faktycznych, gdyż autorka podważała przyjęte przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne.

W odniesieniu do apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, a także co do prawidłowości orzeczenia o karze na gruncie apelacji obrończyni oskarżonego (ze względu na przepis art. 447 § 1 k.p.k.)

I. Wobec kierunku i zakresu obu wniesionych apelacji, opierając się na przepisie art. 447 § 1 k.p.k. (co do apelacji obrończyni oskarżonego), Sąd Apelacyjny przeprowadził ocenę wymierzonej oskarżonemu R. W. kary 3 (trzech) lat pozbawienia wolności wraz z zobowiązaniem do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Wymierzona oskarżonemu R. W. kara była sprawiedliwa i z pewnością nie odznaczała się nadmierną surowością. Została ukształtowana z respektowaniem dyrektyw sędziowskiego wymiaru kary przewidzianych w art. 53 § 1 i 2 k.k., a także uwagą, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy. Sąd I instancji uwzględnił stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wzięto także pod uwagę motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza braku naprawienia szkód lub zadośćuczynieniu w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Jako okoliczności obciążające wzięto pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego wyrażający się w okolicznościach przedmiotowych (rodzaju naruszonego dobra prawnego, w tym prawidłowości, rzetelności i uczciwości funkcjonowania obrotu gospodarczego, rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw czynu, jakiego dopuścił się oskarżony, wysokości wyrządzonej szkody, jak również sposobu i okoliczności popełnienia czynu, w tym wielości zabiegów przestępczych oskarżonego) oraz w okolicznościach podmiotowych (umyślności, postaci zamiaru bezpośredniego, premedytacji w działaniu, motywacji oskarżonego, który działał z niskich pobudek, bowiem jego zachowanie miało na celu osiągnięcie bezprawnej korzyści majątkowej, pomimo wysokich zdolności zarobkowych). Słusznie Sąd Okręgowy uznał za obciążające okoliczności sposób życia oskarżonego R. W. przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu przestępstwa, w tym uprzednią wielokrotna karalność, także za przestępstwo podobne z art. 286 § 1 k.k.

Kształtując orzeczenie o karze niewątpliwie uwzględniono cele prewencji szczególnej, zwłaszcza potrzeby zapobiegawcze i wychowawcze wobec oskarżonego, przede wszystkim wyrobienie w nim przekonania, że przestępstwo się nie opłaca i jego czyn został napiętnowany, a on musi ponieść obowiązki naprawienia wyrządzonych szkód. Uwzględniono także cele prewencji ogólnej, w tym potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa wobec nagminności tego rodzaju przestępstw.

II. Nie można się zgodzić z pełnomocikiem oskarżyciela posiłkowego, aby wskazane wyżej cele kary spełnić mogą wyłącznie surowsza kara pozbawienia wolności, w wymiarze 5 (pięciu) lat. Sąd Okręgowy słusznie uznał, że cele te spełni kara w wymiarze łagodniejszym, a ponadto pozwoli ona oskarżonemu na szybsze przystąpienie do wykonania obowiązku naprawienia szkody, spełniając cel wychowawczych i zapobiegawczy kary.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sposób w pełni trafny i zgodny z prawem, wobec złożenia wniosku o naprawienie szkody przez oskarżyciela posiłkowego podczas rozprawy w dniu 11 lipca 2019r. (k. 1392v), a zatem w terminie określonym w art. 49a k.p.k., , oraz wobec uznania oskarżonego za winnego przestępstwa na szkodę (...) orzekł obowiązek naprawienia szkody. W konsekwencji Sąd na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego R. W. do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz (...) z siedzibą w K. (Islandia) kwoty 600.000 złotych.

Mając powyższe na uwadze, nie uwzględniono apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, jak również apelacji obrończyni oskarżonego w zakresie kary (w związku z domniemaniem z art. 447 § 1 k.p.k. dot. skierowania apelacji co do całości wyroku).

Orzeczenia o kosztach

Na podstawie art. 634 k.p.k. oraz art. 636 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k., jak również art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz.U. z 1983r. Nr 49, poz. 223) zasądzono od oskarżonego R. W. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w wysokości 410,- złotych, na co składa się 10,- złotych tytułem przypadających na niego zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w tym postępowaniu oraz 400,- złotych tytułem opłaty za drugą instancję. Wysokość zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu ustalono w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (tekst jednolity: Dz.U. z 2013r. poz. 663). W tym zakresie wzięto pod uwagę stan majątkowy, osobisty, zdrowotny i rodzinny oskarżonego oraz jego możliwości zarobkowe.

Jednocześnie, na zasadzie słuszności, w oparciu o przepisy art. 634 k.p.k. w zw. z art. 623 k.p.k. i art. 633 k.p.k. zwolniono oskarżyciela posiłkowego spółkę (...) od ponoszenia przypadających na niego zryczałtowanych wydatków Skarbu Państwa, w tym postępowaniu oraz zwolniono tę spółkę od opłaty za drugą instancję.