Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy w składzie:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Zdzisława Kosicka
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agata Szymańska

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2018 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Związku Zawodowego (...) Organizacji (...)

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej w W.

o ustalenie istnienia sporu zbiorowego

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążenia powoda kosztami postępowania.

Małgorzata Zdzisława Kosicka

Sygn. akt XXI P 87/18

UZASADNIENIE

Powód (...) Związek Zawodowy (...) Organizacja (...) w W. w pozwie skierowanym przeciwko Bankowi (...) S.A. w W., po ostatecznym sprecyzowaniu roszczenia (k. 173) , wnosił o ustalenie o ustalenie, że między nim a pozwanym toczy się od 24 listopada 2016 r. spór zbiorowy w rozumieniu ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. 55 poz. 236 ze zm.) dotyczący żądań:

a) wypłaty podwyżki wynagrodzenia dla wszystkich pracowników

-

z wynagrodzeniem zasadniczym poniżej 3000 zł brutto w kwocie 1000 zł brutto,

-

z wynagrodzeniem zasadniczym poniżej 3500 zł brutto w kwocie 750 zł brutto,

-

z wynagrodzeniem zasadniczym poniżej 4000 zł brutto w kwocie 500 zł brutto,

-

z wynagrodzeniem zasadniczym poniżej 4500 zł brutto w kwocie 250 zł brutto,

-

z wynagrodzeniem zasadniczym poniżej 5000 zł brutto w kwocie 150 zł brutto,

- z wynagrodzeniem zasadniczym poniżej 5500 zł brutto w kwocie 100 zł brutto,

z wyrównaniem od 1 lipca 2016 r.

(postulat 2 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

b)  ustalenia jednakowych zasad wypłaty odpraw, tj. zwiększenie odpraw dla pracowników ze stażem pracy w Polsce powyżej 20 lat, do 18-krotności wynagrodzenia zasadniczego liczonego jak ekwiwalent za urlop, i to zarówno w przypadku restrukturyzacji jak i w przypadku dobrowolnego odejścia pracownika przy przekroczeniu przez niego wieku 55 lat

(postulat 3 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

c)  uzgodnienia Regulaminu wypłaty premii rocznej dla prawie 5 tysięcy pracowników zatrudnionych na tzw. kontraktach MBO, określającego zarówno zasady ustalania planów jak również uwzględniającego zasadę proporcjonalnego otrzymywania premii rocznej już przy realizacji planu od 20%, a nie jak dotychczas od 80% oraz określającego wysokość wypłacanej premii, a także jej waloryzację oraz możliwość wyboru przez pracownika, czy chce pracować na premii rocznej czy kwartalnej

(postulat 4 z pisma z 24 listopada 2016 r,),

d)  ustalenia zasady, że płace wszystkich pracowników wzrastają corocznie co najmniej w takiej wysokości procentowej w jakiej wzrasta płaca Prezesa lub członka zarządu o najwyższym przyroście płacy

(postulat 5 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

e)  wypłaty nagrody świątecznej za 2007 r. wraz z odsetkami liczonymi od 1 grudnia 2007 r. dla wszystkich aktualnie zatrudnionych w Banku (...) SA pracowników, którzy przeszli 30 listopada 2007 r. z Banku (...) S.A. do Banku (...) S.A. a tej nagrody świątecznej nie otrzymali w grudniu 2007 r., a która im się należała, jak stwierdził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 3 sierpnia 2012 r., sygnatura akt I PK 42/2012 (opublikowany w 2013 r.)

(postulat 6 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

f)  skierowania na szkolenia dla SIP w listopadzie i w grudniu 2016 r. wszystkich 147 pracowników pełniących funkcję Społecznego Inspektora Pracy i wybranych na tę funkcję zgodnie z ustawą o społecznej inspekcji pracy (pismo (...) z 15 listopada 2016 r.) oraz przeprowadzenie wyborów Zakładowego Społecznego Inspektora Pracy w 2016 r. w terminie ustalonym z wszystkimi organizacjami związkowymi w Banku (...) S.A.

(postulat 9 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

a od 7 grudnia 2016 r., dotyczący żądania:

g)  zmiany treści Regulaminu ZFŚS poprzez wpisanie, że zasady gospodarowania środkami funduszu socjalnego określają tylko i wyłącznie Organizacje związkowe oraz, że zatwierdzanie planu finansowego na dany rok i przyznawanie świadczeń socjalnych – zapomóg, pożyczek następuje tylko i wyłącznie przez organizacje związkowe i reprezentujących te organizacje przedstawicieli w Komisji Socjalnej. Ograniczenie w Regulaminie ZFŚS roli pracodawcy do administrowania funduszem socjalnym, tj. uruchamianie środków z rachunku bankowego według planu przedstawionego przez organizacje związkowe i stosownie do decyzji Komisji Socjalnej składającej się tylko i wyłącznie z przedstawicieli organizacji związkowych

(postulat 10 z pisma z 7 grudnia 2016 r.).

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego, przy czym wskazał na brak interesu prawnego w żądaniu sformułowanym na podstawie art. 189 k.p.c., na niezgodność części żądań z przepisami o sporach zbiorowych pracy i na brak wyczerpania przez powoda trybu z porozumienia o zasadach współpracy przed wszczęciem sporu zbiorowego pracy – na podstawie porozumienia w sprawie zasad współdziałania Prezesa Zarządu Baku (...) S.A z działającymi w Banku zakładowymi organizacjami związków zawodowych, a nadto wskazał na brak wypowiedzenia Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, w którym uregulowane są zagadnienia objęte postulatami.

Sąd Okręgowy ustalił, że pismem z 24 listopada 2016 r. powód zwrócił się do Prezesa pozwanego z 9 żądaniami dotyczącymi m.in. warunków pracy i płacy pracowników wskazując, że w przypadku braku zrealizowania żądań w terminie do 29 listopada 2016 r. powód wszczyna spór zbiorowy stosownie do art. 7 ustawy o sporach zbiorowych i wnosi o rozpoczęcie rokowań od 30 listopada 2016 r. (k. 8-10).

W odpowiedzi pozwany wskazał, że uwzględnił pierwsze żądanie z pisma powoda, jednak wobec faktu, że powód nie stawił się we wcześniej uzgodnionym terminie na podpisanie porozumienia wraz z pozostałymi organizacjami związkowymi, pozwany uznał, że powód odstąpił od realizacji tego żądania, jakkolwiek zastrzegł, że nadal gotowy jest do zawarcia porozumienia z powodem. W zakresie żądania z pkt 4 pisma powoda, pozwany wskazał, że nie uchyla się od ustalenia regulaminu wynagradzania dla pracowników objętych systemem MBO, jakkolwiek żądanie to, podobnie jak żądania z pkt 2, 3 i 5 pisma powoda powinno zostać uzgodnione z pozostałymi organizacjami związkowymi. Pozwany wskazał, że żądania z pkt 6, 7, 8 i 9 nie mogą być przedmiotem sporu zbiorowego. Z uwagi na te okoliczności pozwany odmówił przyjęcia oświadczenia woli o proklamowaniu przez powoda sporu zbiorowego (pismo z 28 listopada 2016 r. - k. 11).

Pismem z 7 grudnia 2016 r. powód zgłosił pozwanemu żądanie zmiany treści regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (k. 183-184) wskazując, że domaga się przesłania do wszystkich pracowników komunikatu prostującego nieprawdziwe informacje rozpowszechniane przez pracodawcę na temat powodowej organizacji związkowej, zaś w przypadku braku wydania takiego komunikatu - rozszerza spór zbiorowy o żądanie zmiany treści Regulaminu ZFŚS poprzez wpisanie, że zasady gospodarowania środkami funduszu socjalnego określają tylko i wyłącznie Organizacje związkowe oraz, że zatwierdzanie planu finansowego na dany rok i przyznawanie świadczeń socjalnych - zapomóg, pożyczek następuje tylko i wyłącznie przez organizacje związkowe i reprezentujących te organizacje przedstawicieli w Komisji Socjalnej. Ograniczenie w Regulaminie ZFŚS roli pracodawcy do administrowania funduszem socjalnym, tj. uruchamianie środków z rachunku bankowego według planu przedstawionego przez organizacje związkowe i stosownie do decyzji Komisji Socjalnej składającej się tylko i wyłącznie z przedstawicieli organizacji związkowych.

Pozwany zaprosił powodowy związek na rozmowy dotyczące zgłoszonych postulatów, jednak nie uzyskał odpowiedzi na to pismo (adnotacja na piśmie k. 112).

Powód skierował 5 stycznia 2017 r. do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Socjalnej pismo zawierające „protokół rozbieżności dotyczący sporu zbiorowego pracy zawisłego w Banku (...) S.A. 24 listopada 2016 r.” wskazując, że protokół został sporządzony jednostronnie przez powoda w związku z nie podjęciem przez pozwanego rokowań. W piśmie tym powód wniósł o powołanie mediatora (k. 113 i nast.).

Pismem z 1 lutego 2017 r. (k. 12) wskazano mediatora, zgodnie z wnioskiem powoda.

Pismem z 20 kwietnia 2017 r. pozwany zakwestionował fakt sporządzenia protokołu rozbieżności bez udziału i wiedzy pozwanego. Ponownie stwierdził, że nie jest możliwe przyjęcie oświadczenia o proklamowaniu przez powoda sporu zbiorowego wskazując, że część postulatów z pisma z 24 listopada 2016 r. nie może być przedmiotem sporu zbiorowego pracy i ustosunkował się m. in. do żądań dotyczących podwyżek oraz odpraw i regulaminu premiowania pracowników objętych MBO (k. 14 i nast.).

W dalszej korespondencji prowadzonej z powodem, pozwany deklarował zamiar podjęcia rozmów w zakresie zgłoszonych postulatów, jakkolwiek każdorazowo zaznaczał, że pismo z 24 listopada 2016 r. nie wywołało skutku prawnego w zakresie wszczęcia sporu zbiorowego w rozumieniu ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (k. 11, 13, 14, 25, 26,27, 111, 121).

26 kwietnia i 1 czerwca 2017 r. strony odbyły spotkania, w czasie których omówiono postulaty zgłoszone przez powoda 24 listopada 2016 r. ustalając, że odbędą się kolejne spotkania (k. 117,118).

Strony związane są porozumieniem zawartym w kwietniu 1999 r. w sprawie zasad współdziałania Prezesa Zarządu Baku (...) S.A z działającymi w Banku zakładowymi organizacjami związków zawodowych (k. 122 i nast.). Zgodnie z § 22-24 tego porozumienia o współpracy w przypadku powstania sporu zbiorowego, strony zobowiązane są do prowadzenia rokowań celem jego rozwiązania. Przystępując do rokowań, określają czas ich trwania, a jeśli w uzgodnionym terminie spór nie zostanie rozwiązany, będzie on przekazany postępowaniu według zasad określonych w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

U pozwanego obowiązuje Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy (k. 28 -36) zawarty przez pracodawcę z 3 organizacjami związkowymi 15 grudnia 2005 r. określający zasady polityki kadrowo-płacowej, w tym zasady i warunki wynagradzania pracowników oraz zasady przyznawania innych świadczeń związanych z pracą. Powód nie jest sygnatariuszem układu i nie przystąpił do niego (bezsporne).

W oparciu o zeznania świadka E. R. (1) (k. 160 -163, 00:25:20 - 01:44:39) Sąd ustalił, że strony w czasie spotkań prowadzonych po 24 listopada 2016 r. nie ustaliły w jakim czasie prowadzony będzie etap rokowań z § 22 porozumienia o współpracy, ponieważ powód twierdził, że pozostaje na etapie ustawowego sporu zbiorowego (01:18:45).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka E. R. (1) w opisanym wyżej zakresie, albowiem korespondują one z treścią dokumentów złożonych do akt sprawy przez strony, zaś powód nie podnosił, że wyczerpał tryb objęty § 22 porozumienia o współpracy.

Na podstawie zeznań przedstawiciela powoda - Przewodniczącego powodowego związku D. K. (k. 204 – 206, 00:08:07 – 00:40:00) Sąd ustalił, że pozostałe związki zawodowe zostały poinformowane o potrzebie wszczęcia sporu zbiorowego, jednak nie doszło do uzgodnienia wspólnego stanowiska działających u pozwanego organizacji związkowych w zakresie zgłoszonych przez powoda żądań (00:19:4500:25:26).

Okoliczność powyższa nie była kwestionowana przez pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Roszczenie powoda jest nieuzasadnione.

Sąd nie podziela stanowiska pozwanego co do braku interesu prawnego powoda w żądaniu ustalenia, że strony pozostają w sporze zbiorowym pracy.

Dopuszczalność wniesienia roszczenia o ustalenie omawiana była w szeregu orzeczeń i jakkolwiek brak jest kategorycznego stanowiska w zakresie dopuszczalności wniesienia przez związek zawodowy przeciwko pracodawcy pozwu o ustalenie istnienia sporu zbiorowego pracy, Sąd uznał, że należy oprzeć się na treści uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z 15 marca 2002 r. w sprawie II CKN 919/99 (Lex nr 54376), w którym wskazano, że skuteczne powołanie się na interes prawny wymaga wykazania, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie, wynikające z przekonania co do przysługiwania powodowi określonych uprawnień, ryzyko naruszenia w przyszłości jego praw. Możliwość skutecznego wystąpienia z powództwem o ustalenie jest wyłączona w przypadku, gdy dojdzie już do naruszenia prawa, w związku z którym powodowi służy roszczenie o świadczenie (danie, czynienie, zaniechanie, znoszenie), gdyż wówczas sfera podlegająca ochronie jest szersza, a rozstrzygnięcie o różnicy zdań w stanowiskach stron nabiera charakteru przesłankowego.

Badając interes prawny powoda, Sąd uznał, że powodowi powinna być udzielona ochrona prawna w ramach powództwa o ustalenie. Powództwo to dotyczy konkretnego prawa, tj. prawa do prowadzenia sporu zbiorowego pracy, którego pozwany wobec niego nie zrealizował, tj. nie przystąpił do rokowań w ramach sporu zbiorowego pracy, zgodnie z postanowieniami art. 8 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 399 t.j.), zaś brak przystąpienia przez pozwanego do rokowań nie wiąże się z powstaniem po stronie powoda roszczeń o świadczenie.

Odnosząc okoliczności sprawy do przesłanek wskazanych w cyt. wyżej wyroku Sądu Najwyższego, Sąd uznał, że oczekiwane przez powoda rozstrzygnięcie wywoła w stosunkach między stronami skutki, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie, tj. co do istnienia lub braku między stronami sporu zbiorowego pracy i tym samym wyeliminowana zostanie niepewność związana z przysługiwaniem powodowi uprawnień wynikających z ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

Spór niniejszy jest zatem sporem o istnienie prawa i dotyczy prawa powoda do prowadzenia sporu zbiorowego pracy.

Sąd zważył, że zgodnie z art. 7 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, podmiot reprezentujący interesy pracownicze powinien dokonać tzw. zgłoszenia sporu, tj. wystąpić do pracodawcy z żądaniami w sprawach wskazanych w art. 1 ustawy i określić przedmiot żądań objętych sporem. Spór istnieje od dnia zgłoszenia, jeżeli pracodawca nie uwzględnił wszystkich żądań w terminie określonym w wystąpieniu, nie krótszym niż 3 dni.

Przepis ten zawiera przesłanki wyjściowe pozwalające na badanie sytuacji prawnej stron pod kątem podmiotowym, przedmiotowym i proceduralnym.

I. Aspekt podmiotowy ukierunkowuje ocenę roszczenia powoda na to czy jest ono zgłoszone przez podmiot reprezentujący interesy pracownicze. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych w zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna organizacja związkowa, każda z nich może reprezentować w sporze zbiorowym interesy stanowiące przedmiot tego sporu. Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie nakłada na wszystkie organizacje związkowe działające na terenie zakładu pracy obowiązku występowania w sporze zbiorowym w razie zainicjowania go przez inny podmiot.

W tym zakresie, poza zgłoszonym w odpowiedzi na pozew zarzutem braku należytego oznaczenia strony powodowej - które to uchybienie powód usunął na rozprawie (k. 159 00:03:34), brak było sporu między stronami. Pozwala to uznać, że powód był uprawniony zgodnie z art. 7 ustawy do zgłoszenia sporu zbiorowego.

II. Aspekt przedmiotowy ukierunkowuje badanie na prawidłowość określenia w zgłoszeniu sporu przedmiotu żądań objętych sporem, tj. czy żądania obejmują sprawy wskazane w art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, a zatem czy dotyczą one warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.

Analiza zgłoszonych żądań musi zostać poprzedzona wskazaniem czy sporne żądanie zgłoszone w piśmie z 7 grudnia 2016 r. (pkt „g” sprecyzowanego pozwu, wcześniej: „postulat nr 10”) stanowi przedmiot objęty zgłoszeniem przez powoda do sporu zbiorowego. W tym bowiem zakresie pozwany twierdził, że jako zgłoszone dodatkowo - nie może stanowić przedmiotu objętego zgłoszeniem.

Sąd podzielił wyrażony w piśmiennictwie pogląd, że dopuszczalne jest rozszerzenie przedmiotu sporu zbiorowego w jego toku na inne niż pierwotne zgłoszone żądania, jakkolwiek ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie przewiduje explicite dopuszczalności rozszerzenia sporu zbiorowego. K. B. w komentarzu do art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych odwołał się do tej możliwości w oparciu o dyrektywę in dubio pro libertate w odniesieniu do art. 59 ust. 2 Konstytucji RP.

W tych okolicznościach za prawidłowo zgłoszony uznano postulat wskazany przez powoda w piśmie z 7 grudnia 2016 r. odnoszący się do zmiany treści Regulaminu ZFŚS poprzez wpisanie, że zasady gospodarowania środkami funduszu socjalnego określają tylko i wyłącznie Organizacje związkowe oraz, że zatwierdzanie planu finansowego na dany rok i przyznawanie świadczeń socjalnych – zapomóg, pożyczek następuje tylko i wyłącznie przez organizacje związkowe i reprezentujących te organizacje przedstawicieli w Komisji Socjalnej. Ograniczenie w Regulaminie ZFŚS roli pracodawcy do administrowania funduszem socjalnym, tj. uruchamianie środków z rachunku bankowego według planu przedstawionego przez organizacje związkowe i stosownie do decyzji Komisji Socjalnej składającej się tylko i wyłącznie z przedstawicieli organizacji związkowych

(postulat 10).

Sąd dopuścił dowód z pisma powoda do pracodawcy z 7 grudnia 2016 r. zawierającego dodatkowy postulat powoda, albowiem uznał podane przez przedstawiciela powoda okoliczności opóźnienia w złożeniu tego pisma za usprawiedliwione (k. 204 protokół rozprawy 00:02:55).

Analiza zgłoszonych żądań w kontekście treści art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych doprowadziła do uznania, że zakresowi objętemu tym przepisem odpowiadają żądania objęte pkt:

a) wypłata podwyżek wynagrodzenia dla wszystkich pracowników (postulat 2 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

b)  ustalenia jednakowych zasad wypłaty odpraw (postulat 3 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

c)  uzgodnienia Regulaminu wypłaty premii rocznej pracowników zatrudnionych na tzw. kontraktach MBO (postulat 4 z pisma z 24 listopada 2016 r,),

d)  ustalenia zasady, że płace wszystkich pracowników wzrastają corocznie co najmniej w takiej wysokości procentowej w jakiej wzrasta płaca Prezesa lub członka zarządu o najwyższym przyroście płacy (postulat 5 z pisma z 24 listopada 2016 r.),

Żądanie te dotyczą kwestii płacowych, a przez to mieszczą się w dyrektywie art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Zważywszy, że spór zbiorowy może dotyczyć nie tylko kwestii organizacyjnych, ochronnych, dyscyplinarnych czy technicznych, ale i normatywnych, Sąd uznał za dopuszczalne objęcie sporem zbiorowym również żądań z pkt b, c i d zmierzających do uregulowania zasad wypłaty odpraw, premii i wzrostu płac, uznając je za zagadnienia związane z wynagrodzeniami na równi z żądaniem z pkt a odnoszącym się wprost do wysokości wynagrodzeń.

Żądanie z pkt e wyłączone jest z katalogu zagadnień objętych sporem zbiorowym. Obejmuje ono postulat wypłaty nagrody świątecznej za 2007 r. wraz z odsetkami liczonymi od 1 grudnia 2007 r. dla wszystkich aktualnie zatrudnionych w Banku (...) SA pracowników, którzy przeszli 30 listopada 2007 r. z Banku (...) S.A. do Banku (...) S.A.

W tym zakresie pracownikom, którzy nabyli uprawnienia do opisanego wyżej świadczenia przysługuje indywidualna droga sądowa.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu zbiorowego w celu poparcia indywidualnych żądań pracowniczych, jeżeli ich rozstrzygnięcie jest możliwe w postępowaniu przed organem rozstrzygającym spory o roszczenia pracownicze.

Również żądanie z pkt f nie może być przedmiotem sporu zbiorowego. Przeprowadzenie wyborów Zakładowego Społecznego Inspektora Pracy pozostaje w kompetencjach związku zawodowego (art. 6 ust. 6 ustawy z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy Dz. U. z 2015 r. poz. 567 j.t.). Skierowanie na szkolenia pracowników pełniących funkcję Społecznego Inspektora Pracy nie należy do obowiązków pozwanego. Jakkolwiek art. 14 ustawy o społecznej inspekcji pracy nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia społecznym inspektorom pracy odpowiednich warunków realizacji ich zadań oraz obowiązek pokrycia kosztów szkolenia, to zdaniem Sądu, uprawnienie pracownika pełniącego funkcję Społecznego Inspektora Pracy do uzyskania zwrotu kosztów szkolenia nie dotyczy chronionych art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych praw i wolności związkowych pracowników. Nadto, Sąd zaznacza, że ustawowe uprawnienie do uzyskania zwrotu kosztów szkolenia nie może zostać rozszerzone na prawo pracownika pełniącego funkcję Społecznego Inspektora Pracy do żądania skierowania go przez pracodawcę na szkolenia.

Nie może stanowić przedmiotu sporu zbiorowego pracy żądanie objęte pkt g sprecyzowanego pozwu, tj. zmiana treści Regulaminu ZFŚS poprzez wpisanie, że zasady gospodarowania środkami funduszu socjalnego określają tylko i wyłącznie Organizacje związkowe oraz, że zatwierdzanie planu finansowego na dany rok i przyznawanie świadczeń socjalnych - zapomóg, pożyczek następuje tylko i wyłącznie przez organizacje związkowe i reprezentujących te organizacje przedstawicieli w Komisji Socjalnej. Ograniczenie w Regulaminie ZFŚS roli pracodawcy do administrowania funduszem socjalnym, tj. uruchamianie środków z rachunku bankowego według planu przedstawionego przez organizacje związkowe i stosownie do decyzji Komisji Socjalnej składającej się tylko i wyłącznie z przedstawicieli organizacji związkowych.

Żądanie to jest sprzeczne z ustawą z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, która w art. 8 ust. 2 wskazuje, że zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Jakkolwiek przepis ten zawiera jedynie nakaz obligatoryjnego udziału pracodawcy w procesie ustalania regulaminu określającego zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej i nie zawiera on wprost obowiązku uczestniczenia pracodawcy w ustalaniu rocznego planu wydatków z Funduszu czy też zatwierdzaniu rocznego planu finansowego, jednak to pracodawca ponosi odpowiedzialność za sposób gospodarowania środkami funduszu, skoro w art. 8 ust. 3 tej ustawy ukształtowane zostało roszczenie związków zawodowych do wystąpienia z żądaniem zwrotu przez pracodawcę środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy. Wyłączenie pracodawcy z procesu ustalania sposobu gospodarowania środkami funduszu uniemożliwi mu kontrolę nad prawidłowym i zgodnym z prawem wydatkowaniem tych środków i pozbawi go możliwości korygowania wydatków, które mogą narazić go na konieczność uzupełniania z własnych zasobów wadliwie wypłaconych świadczeń.Pracodawca musi mieć możliwość udziału w kolegialnym sposobie gospodarowania środkami funduszu.

Z uwagi na powyższe, żądanie objęte pkt g sprecyzowanego pozwu nie może być przedmiotem sporu zbiorowego pracy.

III.  Niespełnienie przez powoda warunków prawidłowego wykonania postanowień § 22 -24 porozumienia z kwietnia 1999 r. w sprawie zasad współdziałania Prezesa Zarządu (...) S.A z działającymi w Banku zakładowymi organizacjami związków zawodowych, (k. 122 i nast.) doprowadziło do oddalenia powództwa mimo określenia przez powoda przedmiotu sporu (co do pkt a, b, c i d sprecyzowanego pozwu) zgodnie z art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych

Zgodnie z treścią tych postanowień porozumienia o współpracy z kwietnia 1999 r. w przypadku powstania sporu zbiorowego, strony zobowiązane są do prowadzenia rokowań celem jego rozwiązania. Przystępując do rokowań, określają czas ich trwania, a jeśli w uzgodnionym terminie spór nie zostanie rozwiązany, będzie on przekazany postępowaniu według zasad określonych w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

Z okoliczności faktycznych ustalonych przez Sąd wynika, że takiego „przedspornego” etapu rokowań powód nie zainicjował i w żadnym z pism, ani podczas spotkań z pozwanym powód nie wskazywał na zamiar prowadzenia tego etapu negocjacji. Przeciwnie, na podstawie zeznań świadka E. R. ustalono, że powód twierdził, że pozostaje na etapie ustawowego sporu zbiorowego, w związku z czym nie doszło do ustalenia terminu na przeprowadzenie procedury objętej § 22 porozumienia o współpracy.

Jakkolwiek przez aspekt proceduralny - zgłoszenia sporu, tj. wystąpienia do pracodawcy z żądaniami w sprawach wskazanych w art. 1 ustawy rozumieć należy wystąpienie dokonane „w okolicznościach wskazujących, że celem tego przekazania jest zgłoszenie sporu” powód zobowiązany był dochować procedury objętej porozumieniem w sprawie zasad współdziałania Prezesa Zarządu (...) S.A z działającymi w Banku zakładowymi organizacjami związków zawodowych.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika, że 24 listopada 2016 r. powód przekazał pracodawcy pismo zawierające 9 żądań, a 7 grudnia 2016 r. zgłoszono żądanie dodatkowe. Powód w piśmie tym powołał się na procedurę ustawowego zgłoszenia sporu zbiorowego, z pominięciem uzgodnionych zasad współpracy.

Pozwany zaprosił powodowy związek na rozmowy dotyczące postulatów zgłoszonych w piśmie z 28 listopada 2016 r., jednak nie uzyskał odpowiedzi na to pismo (adnotacja na piśmie k. 112).

Nawet jeśli przyjąć, że spotkania stron 26 kwietnia i 1 czerwca 2017 r., w czasie których omówiono postulaty zgłoszone przez powoda 24 listopada 2016 r. opisane w notatkach (k. 117,118) stanowiły realizację postanowienia z § 22 porozumienia, powód formalnie nie zakończył tego etapu i nie zgłosił pracodawcy, że w związku z brakiem konsensusu, przystępuje do trybu opisanego w ustawie.

Z uwagi na powyższe, powództwo podlegało oddaleniu.

Na marginesie powyższego Sąd zauważa, że na przeszkodzie uwzględnieniu roszczenia stało również to, że powód wystąpił z żądaniami pod adresem pracodawcy bez konsultacji z innymi działającymi na terenie zakładu pracy związkami zawodowymi.

Art. 7 ust. 1. ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych wskazuje, że spór zbiorowy istnieje od dnia wystąpienia przez podmiot reprezentujący interesy pracownicze do pracodawcy z żądaniami w sprawach wskazanych w art. 1, jeżeli pracodawca nie uwzględnił wszystkich żądań w terminie określonym w wystąpieniu, nie krótszym niż 3 dni.

W sytuacji, gdy tylko jedna z organizacji związkowych występuje z żądaniami pod adresem pracodawcy, pracodawca nie jest związany terminem określonym w wystąpieniu organizacji inicjującej spór, lecz ma prawo oczekiwać wystąpienia przez stronę związkową ze wspólnie uzgodnionym stanowiskiem.

Żądania z pkt b, c i d sprecyzowanego pozwu dotyczą zagadnień objętych (lub mających być objętymi) regulaminem wynagradzania i regulaminem premiowania. Zgodnie z art. 30 ust. 4 i 5 ustawy o związkach zawodowych sprawy takie wymagają przedstawienia przez organizacje związkowe wspólnie uzgodnionego stanowiska.

Mimo zatem prawidłowego zgłoszenia przez powoda żądań z pkt b, c i d oraz – braku spełnienia tych żądań przez pracodawcę w terminie 3 dni, spór zbiorowy nie został w tym zakresie wszczęty, wobec niezwrócenia się przez powoda do pozostałych funkcjonujących u pozwanego organizacji związkowych o przedstawienie pracodawcy wspólnie uzgodnionego stanowiska co do tych żądań.

Jednocześnie wskazania wymaga, że Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego co do braku możliwości wszczęcia sporu zbiorowego wobec nieprzystąpienia przez powoda do Zbiorowego Układu Zakładowego Pracy, a następnie – wypowiedzenia przez powoda tego układu. W ocenie Sądu, „związanie” organizacji związkowej brakiem możliwości wszczęcia sporu zbiorowego dotyczącego warunków wynagrodzenia objętych ZUZP, bez przystąpienia do tego układu, a następnie – wypowiedzenia go, stoi w sprzeczności z uregulowaną w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych zasadą dialogu pracodawcy i związku zawodowego w zakresie chronionych praw pracowniczych.

Zaznaczyć przy tym należy, że nawet przyjęcie za uzasadnione stanowiska pozwanego w tym zakresie, nie uniemożliwiałoby wszczęcia sporu zbiorowego co do postulatu z pkt c pozwu, albowiem pracownicy zatrudnieni na kontraktach MBO nie są objęci ZUZP pozwanego.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 189 k.p.c. orzeczono, jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach rozstrzygnięto na podstawie art. 102 k.p.c. mając na uwadze, że powód prowadzi działalność utrzymując się ze składek członków związku zawodowego.