Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 380/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 16 grudnia 2020 roku sygn. akt VII K 930/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów postępowania, mająca wpływ na treść wyroku;

- art. 374 & 1 k.p.k. i art. 6 k.p.k. poprzez pozbawienie oskarżonego prawa do wzięcia udziału w rozprawie poprzez niezawiadomienie go w sposób właściwy o terminie rozprawy, a tym samym pozbawienie go elementarnego praw do obrony,

- art. 7 k.p.k., art. 410 kpk i art. 424 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnych ocen i wyciągnięcie błędnych logicznie wniosków co do sprawstwa oskarżonego W. S. wyłącznie w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu przygotowawczym

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty naruszenia prawa do obrony i zasady bezpośredniości w związku z przeprowadzaniem postępowania dowodowego są zasadne. Sąd pierwszej instancji rozpoznał sprawę na rozprawie głównej w dniu 16 grudnia 2020 roku. Wezwanie dla oskarżonego W. S. zostało wysłane na wskazany przez niego adres domowy i doręczone w trybie art. 133 k.p.k. ( przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego, pozostawione w dniu 10 listopada 2020 roku w najbliższej placówce pocztowej z umieszczeniem o tym zawiadomienia w skrzynce do doręczania korespondencji, ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono oraz że należy je odebrać w ciągu 7 dni i jednorazowe powtórzenie tej czynności w dniu 18 listopada 2020 roku z powodu bezskutecznego upływu wskazanego powyżej terminu. ( zwrotne potwierdzenie odbioru karta 140 akt ). Sąd rejonowy uznał, iż oskarżony W. S. został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy i postanowił prowadzić postępowanie pod jego nieobecność. Należy podkreślić, iż w tamtym momencie był do podjęcia takiej decyzji uprawniony. Postąpił zgodnie z regulacją przepisu art. 374 & 1 k.p.k, zważywszy na brzmienie art. 75 & 1 k.p.k. nakładającego na oskarżonego obowiązek zawiadamiania organu prowadzącego postępowanie o każdej zmianie miejsca swojego zamieszkania lub pobytu trwającego dłużej niż 7 dni, w tym także z powodu pozbawienia wolności w innej sprawie, o którym został pouczony ( karta 74 akt ). Odczytał wyjaśnienia oskarżonego W. S. dwukrotnie składane na etapie dochodzenia - protokoły przesłuchania podejrzanego z karty 72 -73, 75 - 76 , w których ten ostatni przyznał się jedynie werbalnie do zarzucanego czynu, po czym rozwijając swoje wypowiedzi negował swoje sprawstwo zasłaniając się niepamięcią będącą, następstwem spożytego alkoholu.

Już po wydaniu wyroku, w postępowaniu incydentalnym o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku, inicjującego postępowanie odwoławcze zostało ustalone że oskarżony W. S. zgłosił się do Komendy Rejonowej Policji V w W. w związku z zastosowanym postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 października 2019 roku w przedmiotowej sprawie środkiem zapobiegawczym w postaci dozoru policji ( karta 81 - 82 akt ) i wówczas w trakcie tego stawiennictwa w dniu 2 października 2020 roku został zatrzymany ( pismo Wydziału Prewencji (...) W. V z dnia 10 marca 2021 roku karta 201 akt ). Mając na uwadze datę skierowania do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim aktu oskarżenia przeciwko ww., która to czynność została dokonana w dniu 30 grudnia 2019 roku, ww. pozostawał od tego momentu w dyspozycji wskazanego sądu. Miał zatem prawo, jak przekonująco wywodzi obrona, pozostawać w uzasadnionym przekonaniu, że funkcjonariusze policji dokonujący jego zatrzymania podczas czynności realizowanej w przedmiotowej sprawie, powiadomią o tym fakcie sąd do dyspozycji którego pozostawał, a ten mając od organów ścigania wiedzę o jego przebywaniu w zakładzie karnym zawiadomi go o terminie rozprawy głównej nie na adres domowy lecz na adres właściwej jednostki penitencjarnej.

Warunkiem realizacji obrony w sensie materialnym jest przysługujące oskarżonemu prawo do udziału między innymi w rozprawie ( art. 374 & 1 k.p.k. ), a urzeczywistnienie prawa do obrony możliwe jest dzięki konkretnym uprawnieniom , a mianowicie prawie oskarżonego do składania wyjaśnień, prawie do zadawania pytań osobom przesłuchiwanym oraz składania wyjaśnień co do każdego dowodu, prawie do składania wniosków dowodowych.

Warunkiem prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego jest prawidłowe zawiadomienie go o jej miejscu i czasie. Przeprowadzenie rozprawy z naruszeniem przepisów gwarantujących oskarżonemu możliwość wzięcia w niej udziału, przepisów dotyczących sposobu doręczeń, doprowadziło do pozbawienia go prawa do udziału w rozprawie głównej, a w konsekwencji prawa do złożenia wyjaśnień, zważywszy że de facto nie przyznaje się on do popełnienia zarzucanego mu czynu. Doszło zatem do naruszenia przepisów postępowania ( art. 6 k.p.k., art. 374 & 1 k.p.k. ), mającego wpływ na treść wyroku.

Akt oskarżenia zawierał listę osób podlegających wezwaniu na rozprawę. Znaleźli się na niej, oprócz oskarżonego W. S. drugi z oskarżonych A. R., czterej świadkowie: M. G., M. T., Ł. K. i A. S.. Sąd rejonowy zaniechał wezwania na rozprawę trzech ostatnio wymienionych świadków. Wezwał przed swoje oblicze jedynie pokrzywdzonego M. G., który nie stawił się nie odbierając wezwania, pomimo dwukrotnego jego awizowania. Nie stawił się także oskarżony A. R., zawiadomiony w trybie art. 133 k.p.k.

W zaistniałej sytuacji sąd merytoryczny odczytał wyjaśnienia obu oskarżonych z postępowania przygotowawczego na podstawie art. 389 & 1 k.p.k., do czego był uprawniony. Następnie w dalszym toku przewodu sądowego w trybie art. 392 & 1 k.p.k. sąd ten postąpił w taki sam sposób z zeznaniami wszystkich czterech świadków uznając, że bezpośrednie przeprowadzenie tych dowodów nie jest niezbędne. Tymczasem analiza protokołów przesłuchań oskarżonego W. S. wskazuje, że ten przyznał się jedynie werbalnie do popełnienia zarzucanego czynu, po czym rozwijając swoje wypowiedzi negował swoje sprawstwo zasłaniając się niepamięcią, będącą następstwem spożytego alkoholu.

Zasada bezpośredniości nakazywała sądowi przeprowadzenie dowodów na rozprawie, a tymczasem sąd ten nie przeprowadził żadnego dowodu osobowego bezpośrednio na swoim forum, pomimo że nie ujawniły się jakiekolwiek przeszkody uniemożliwiające przeprowadzenie tych czynności. W przypadku osób przesłuchiwanych ważny jest bezpośredni kontakt sądu z nimi. Jest oczywiste, że jeśli sąd styka się z osobami przesłuchiwanymi, może je obserwować, czynić spostrzeżenia na podstawie sposobu wysławiania się, gestów, reakcji na poszczególne pytania. Ułatwia to dokonanie oceny wiarygodności składanych zeznań. Realizacja tej zasady jest jedną z gwarancji rzetelnego procesu.

Sąd rejonowy procedując w przedmiotowej sprawie dopuścił się zatem obrazy art. 392 § 1 kpk. Zgodnie z jego brzmieniem tylko w przypadku, gdy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne, a więc jeżeli dowód taki nie ma zasadniczego znaczenia dla sprawy, a żadna z obecnych stron temu się nie sprzeciwia, może być odczytany na rozprawie głównej. Jeżeli natomiast zeznania świadków dotyczą okoliczności o istotnym znaczeniu dla rozstrzygnięcia sprawy, to nieodzowne jest bezpośrednie przeprowadzenie dowodu z ich zeznań na rozprawie głównej.

W rozpoznawanej sprawie odczytane zeznania wszystkich czterech wskazanych powyżej świadków, będących bezpośrednimi obserwatorami zdarzenia, którego dotyczy zarzut aktu oskarżenia, miały bezsprzecznie istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia. Dotyczyły kwestii kluczowych dla rozstrzygnięcia sprawy gdyż świadkowie ci byli w miejscu zdarzenia i w czasie gdy pokrzywdzony doświadczył agresywnego zachowania ze strony napastników. Mają więc wiedzę o przebiegu zajścia. Ponadto zeznania świadków były ewidentnie sprzeczne z wyjaśnieniami oskarżonego W. S.. Tak więc poprzestanie na odczytaniu ich zeznań nie znajduje oparcia w regule określonej w art. 392 § 1 kpk, stanowiącej wyjątek od bezpośredniego przeprowadzania dowodów na rozprawie. Sąd jest bowiem zobowiązany dążyć do wykrycia prawdy. Za niedopuszczalne należy więc uznać odstępstwo od zasady bezpośredniości w wypadkach gdy zeznania świadków mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a zwłaszcza dla ustalenia winy oskarżonego.

Rozpoznanie zarzutów apelanta odnoszących się do wartościowania dowodów osobowych jest aktualnie przedwczesne.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sadowi pierwszej instancji

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przeprowadzenie postępowania przez sąd pierwszej instancji pod nieobecność oskarżonego W. S., nienależycie zawiadomionego o terminie rozprawy głównej oraz z powodu naruszenia zasady bezpośredniości przy przeprowadzaniu dowodów z zeznań świadków, było wadliwe i wymaga powtórzenia w całości.

Zważywszy, iż przeprowadzenie postępowania pierwszoinstancyjnego – z przyczyn wskazanych powyżej - było wadliwe, sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 2 kpk , uchylił zaskarżony wyrok w stosunku do ww. i przekazał sprawę sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Zgodnie z aktualnie obowiązującym art. 437 § 2 kpk uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1, art. 454 lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Wymóg powtórzenia postępowania dowodowego czyni potrzebę przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego. W związku z tym konieczne jest ponowne rozpoznanie sprawy przez sąd pierwszej instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd rejonowy nie zaktualizował karty karnej oskarżonego W. S.. Nie ustalił zatem w należyty sposób okoliczności istotnych w procesie kształtowania kary. Załączona na karcie 93 -95 akt karta karna była wystawiona 25 października 2019 roku, a sąd wyrokował w dniu 16 grudnia 2020 roku. Nie miał zatem wówczas wiedzy czy dwa uwzględnione w niej wyroki skazujące nie uległy zatarciu, jako że okres próby określony ostatnim z wyroków upływał 24 stycznia 2020 roku, a kolejnych 6 miesięcy24 lipca 2020 roku, czyli znacznie wcześniej niż zapadł zaskarżony wyrok. Dopiero w postępowaniu incydentalnym o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku, ujawniła się okoliczność osadzenia tego oskarżonego w zakładzie karnym do odbycia kary pozbawienia wolności orzeczonej w innej sprawie, a na rozprawie odwoławczej obrońca potwierdził zarządzenie wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności orzeczonej za rozbój.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Niezbędne jest powtórzenie pierwszoinstancyjnego przewodu sądowego w pełnym zakresie. Konieczność wydania orzeczenia kasatoryjnego zarysowała się z dwóch powodów;

- naruszenia przepisów procesowych odnoszących się do prawidłowego przebiegu postępowania rozpoznawczego, co wymaga jego ponownego przeprowadzenia ( sąd rozpoznał sprawę pod nieobecność oskarżonego W. S., któremu zaniechano doręczenia zawiadomienia o terminie rozprawy głównej na adres zakładu karnego ),

- nieprawidłowo przeprowadzono dowody z zeznań naocznych świadków zdarzenia, z pogwałceniem zasady bezpośredniości,

- zaniechano załączenia aktualnej karty karnej oskarżonego W. S..

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd pierwszej instancji przeprowadzi postępowanie od początku w pełnym zakresie w stosunku do oskarżonego W. S., respektując prawo oskarżonego do udziału w rozprawie głównej, jego prawo do składania wyjaśnień, prawo do zadawania pytań osobom przesłuchiwanym oraz do składania wyjaśnień co do każdego dowodu, prawo do składania wniosków dowodowych i wezwie na rozprawę świadków wskazanych w akcie oskarżenia oraz w charakterze świadka A. R., co do którego wyrok stał się prawomocny - celem realizacji zasady ich bezpośredniego przesłuchania. Ponadto załączy aktualną kartę karną oskarżonego W. S. aby w sposób należyty uwzględnić jego uprzednią karalność przy wymiarze kary.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego W. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok skazujący oskarżonego W. S.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana