Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2021r.

Sąd Rejonowy w Giżycku IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Bożena Makowczenko

Protokolant st. sekr. sąd. Barbara Małecka

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2021r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa H. T.

przeciwko Szkole Podstawowej Nr (...) im. Papieża J. P. II w P.

o odprawę emerytalną

1.  Zasądza od pozwanego Szkoły Podstawowej Nr (...) im. Papieża J. P. II w P. na rzecz powódki H. T. kwotę 14763,60 zł (czternaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt trzy złote 60/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2020r. do dnia zapłaty tytułem odprawy emerytalnej.

2.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

3.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2700,00 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

4.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 750,00 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty sądowej, od uiszczenia której powódka byłą zwolniona.

5.  Wyrokowi w pkt 1 do kwoty 4921,20 zł (cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia jedne złotych 20/100) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Bożena Makowczenko

Sygn. akt IV P 79/ 21

UZASADNIENIE

Powódka H. T. w pozwie z dnia 23 marca 2021r. domagała się zasądzenia na jej rzecz kwoty 10 437,81 zł netto wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2020r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Jako datę wymagalności roszczenia wskazała datę 31 sierpnia 2020r.

W uzasadnieniu podała, że jako nauczyciel zatrudniona była u pozwanego pracodawcy przez 39 lat – od dnia 1 września 1981r. do 31 sierpnia 2020r. Była nauczycielem mianowanym.

W dniu 22 kwietnia 2020r. pozwana wręczyła powódce rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem a jako przyczynę wskazała zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby godzin na stanowisku nauczyciela kształcenia zintegrowanego, co u uniemożliwiać miało dalsze zatrudnianie powódki w pełnym wymiarze godzin. Pozwana przy tym poinformowała, że nie ma możliwości zatrudnienia powódki w świetlicy szkolnej. W kryteriach doboru nauczyciela do zwolnienia pracodawca wskazał, że pracownik posiada najkrótszy okres uprawniający do świadczenia emerytalnego. Okres wypowiedzenia stosunku pracy powódce wynosił 3 miesiące licząc od dnia 1 czerwca 2020r. do 31 sierpnia 2020r.

Powódka poinformowana została przez pracodawcę, że otrzyma dwie odprawy – odprawę pieniężną w wysokości 6- miesięcznego wynagrodzenia powódki na podstawie art. 20 ust. 2 KN czyli odprawę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy oraz odprawę emerytalną. Pracodawca wskazał powódce, że wymaga złożenia wniosku o wypłatę odprawy emerytalnej co też powódka zrobiła w maju/czerwcu 2020 roku. Nie otrzymała jednak odpowiedzi na złożony wniosek. Informacja ta stanowiła przyczynę odstąpienia powódki od wniesienia odwołania od wręczonego jej wypowiedzenia umowy o pracę.

Pismami z dnia 21 sierpnia 2020r. powódka poinformowana została przez pracodawcę, że przyznano jej odprawę pieniężną na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela oraz o przyznaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Od dnia 10 sierpnia 2020r. do dnia 7 września 2020r. powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, które następnie trzykrotnie zostało przedłużone do dnia 9 listopada 2020r. Przez ten czas powódka pobierała zasiłek chorobowy.

W dniu 10 listopada 2020r. powódka złożyła wniosek o przyznanie jej emerytury i decyzją z dnia 30 listopada 2020r. świadczenie to zostało powódce przyznane. Wynikało z tej decyzji, iż na emeryturze powódka przebywa od dnia 6 listopada 2020r. czyli od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego.

Wniosek o wypłatę odprawy emerytalnej powódka złożyła do pozwanego pracodawcy w dniu 10 listopada 2020r. i wskazała w nim, że od dnia 10 sierpnia 2020r. do 9 listopada 2020r. nieprzerwanie przebywała na zwolnieniu lekarskim. Pismo to także pozostało bez odpowiedzi.

Kolejny taki wniosek powódka złożyła u pozwanego w dniu 14 grudnia 2020r. i wezwała w nim do wypłaty odprawy. Podała uzasadnienie swego żądania i załączyła pismo ZUS o przyznaniu emerytury i zaświadczenia o zwolnieniach lekarskich. Również i to pismo pozostało bez odpowiedzi.

Ponowiła wezwanie do zapłaty odprawy pismem z dnia 9 lutego 2021r. skierowanym do pozwanego za pośrednictwem pełnomocnika. Na to pismo otrzymała odpowiedź, z której to wynikało, że pracodawca nie uznaje żądania powódki .

Uzasadniając swoje żądanie podała w szczególności powódka, że w sprawie zastosowanie znajduje art. 87 ustawy Karta Nauczyciela, zgodnie z którym:

1. Nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, jeżeli nie uzyskał z tego tytułu odprawy przewidzianej w art. 28, przyznaje się odprawę w wysokości dwumiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy.

2. Nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, który przepracował w szkole co najmniej 20 lat, przyznaje się odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy.

3. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

4. W razie zbiegu prawa do odprawy wymienionej w ust. 1 i 2, przysługuje jedna odprawa - korzystniejsza.

Na podstawie zatem cytowanego przepisu, zdaniem powódki, odprawa pieniężna przysługuje nauczycielowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę. Związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę rozumiany jest szeroko i jak wynika z orzecznictwa sądowego, może być związkiem : czasowym (pracownik przechodzi na emeryturę bezpośrednio po ustaniu stosunku pracy czyli ustanie stosunku pracy zbiega się z przejściem pracownika na emeryturę), przyczynowym (ustanie stosunku pracy następuje z powodu przejścia na emeryturę), funkcjonalnym (nabycie prawa do emerytury następuje po pewnym czasie od ustania stosunku pracy, ale przyznanie prawa do świadczenia jest następstwem sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia).

Powódka przywołała następnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2008r. wydany w sprawie I PK 54/08, w którym to wskazano, że: „związek ustania stosunku pracy z przejściem na emeryturę lub rentę nie musi być przyczynowo - skutkowy a może być też funkcjonalny albo czasowy. Odprawa pieniężna należy do płacowych uprawnień pracowniczych, których można pozbawić pracownika wyłącznie w razie wystąpienia normatywnie określonych przeszkód jego nabycia. Może nią być np. zakaz ponownego nabycia tego prawa przez pracownika, który wcześniej otrzymał odprawę z tego samego tytułu. Powódka przytoczyła w dalszej części fragment uzasadnienia powyższego wyroku. W szczególności wskazała na postawione w nim tezy, że w celu skutecznego nabycia przez pracownika prawa do odprawy emerytalnej lub rentowej nie jest konieczne rozwiązanie z nim stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę ani nie jest konieczne aby przejście na emeryturę lub rentę nastąpiło równocześnie z rozwiązaniem z tego powodu stosunku pracy. Przepisy szczególne przewidujące prawo do tego rodzaju odprawy nie zawierają zastrzeżenia dotyczącego jednego określonego sposobu rozumienia związku między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę warunkującego prawo do odprawy. W szczególności przepisy te nie przewidują możliwości pozbawienia prawa do tego świadczenia tylko z tego powodu, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z innej przyczyny np. z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, w tym z powodu zmian organizacyjnych powodujących ograniczenie zatrudnienia, jeżeli po ustaniu stosunku pracy z tej przyczyny pracownik przeszedł na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ spełniał warunki uprawniające do emerytury lub renty. Następnie powódka przytoczyła treści wyroków jakie zapadały przed sądami powszechnymi. Zacytowała część ich uzasadnień a w szczególności wskazał na wyrok z dnia 29.03.2019 roku jaki wydany został przez Sąd Rejonowy Gdańsk Południe w Gdańsku, w którym to uzasadnieniu podano m.in., że odprawa emerytalna jest świadczeniem powszechnym, ale powszechność ta jest realizowana w sposób wyznaczony przez konkretne przepisy. Podkreślono, że związek rozwiązania stosunku pracy z przejściem na emeryturę lub rentę nie jest tym samym czym rozwiązanie stosunku pracy z powodu przejścia emeryturę lub rentę. Nabycie prawa do emerytury, a właściwie przyznanie go nie musi wobec tego stanowić przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Związek między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty może mieć charakter czasowy, przyczynowy bądź czasowo – przyczynowy. Pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do świadczenia zachodzi także związek funkcjonalny.

Rozumienie istoty funkcjonalnego związku przyczynowego wyjaśniono m.in. w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdańsku - P. z dnia 08.12.2015 roku gdzie podano, że między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do świadczenia może zachodzić także związek funkcjonalny gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje przed spełnieniem warunków uprawniający do emerytury lub renty, ale nabycie prawa do jednego z tych świadczeń i przyznanie świadczenia po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy.

Opierając się na przytoczonych wyrokach i ich uzasadnieniach powódka wskazała, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy niewątpliwie rozwiązanie stosunku pracy z powódką pozostaje w związku z przejściem przez nią na emeryturę, zaś brak jest jakichkolwiek przesłanek negatywnych do wypłaty przedmiotowej odprawy, czy też brak jest przepisu szczególnego wyłączającego rzeczone uprawnienie. Podkreśliła, że jej niezdolność do pracy powstała w okresie trwania stosunku pracy z pozwaną i była ona nieprzerwana również w okresie uzyskania uprawnień emerytalnych, które powódka nabyła w krótkim okresie czasu to jest po 2 miesiącach od ustania stosunku pracy. Powódka zasiłek chorobowy pobierała również z tytułu zatrudnienia jej u pozwanej zatem w takiej samej wysokości jakby była nadal zatrudniona u pozwanej. Przebywała na zwolnieniu lekarskim ponadto w okresie od ustania stosunku pracy z pozwaną do momentu nabycia prawa do emerytury. Powódka nie podjęła żadnej działalności, czy to zarobkowej, zawodowej czy osobistej. Pracodawca zaś miał pełną świadomość w jakiej sytuacji znajduje się powódka i że za 2 miesiące po ustaniu stosunku pracy nabędzie ona uprawnienia emerytalne albowiem w wypowiedzeniu stosunku pracy wskazał on jako kryterium doboru najniższy okres czasu pozostały do nabycia przez powódkę uprawnień emerytalnych. Wobec tego, jak również mając na względzie fakt, że powódka przepracowała w szkole jako nauczyciela 39 lat pracy i jej ostatnim pracodawcą była pozwana szkoła, to pozwana winna wypłacić powódce odprawę emerytalną. Przejście przez powódkę na emeryturę było naturalną konsekwencją ustania jej stosunku pracy z pozwanym . W myśl wykładni wynikającej z ugruntowanego orzecznictwa sądowego istnieje związek funkcjonalny pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy z powódką i nabyciem przez nią uprawnień emerytalnych, który to związek jest de facto związki przyczynowo - skutkowym. Podała też powódka, posiłkując się orzecznictwem sądowym, że odprawa emerytalna stanowi gratyfikację za staż pracy a prawo do niej należy do płacowych uprawnień pracowniczych, których można pozbawić pracownika wyłącznie w razie wystąpienia normatywnie określonych przeszkód. Ma ono charakter jednorazowy i powszechny a w niniejszym stanie faktycznym brak jest jakichkolwiek negatywnych przesłanek do jej wypłaty.

Z powódką stosunek pracy rozwiązany został z przyczyn dotyczących pracodawcy, zaś nabycie z tego tytułu odprawy na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela nie wyłącza nabycia odprawy na podstawie art. 87 ust. 1 lub ust. 2 tejże ustawy. Nabycie uprawnień emerytalnych nie musi stanowić przyczyny rozwiązania stosunku pracy, jak i nie musi zbiegać się w czasie z tymże rozwiązaniem. Tym samym zaistniały, w ocenie powódki, wszystkie przesłanki do wypłaty odprawy emerytalnej i brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych aby uznać aby to Zakład Ubezpieczeń Społecznych był obowiązany do wypłaty odprawy emerytalnej, albowiem ostatnim pracodawcą powódki była pozwana i z tytułu zatrudnienia u niej powódka pobierała zasiłek chorobowy po ustaniu stosunku pracy. Zdaniem powódki nieprzyznanie jej odprawy emerytalnej w okolicznościach niniejszej sprawy byłoby również rażąco niesprawiedliwe w świetle powszechności uregulowania odprawy emerytalnej w polskim prawie. Brak wypłaty stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego i społeczno - gospodarczego przeznaczenia prawa do odprawy na zasadzie art. 5 k.c. w związku z art. 8 kp i art. 91c ust. 1 KN. Wskazała też powódka, że jako czynny nauczyciel przepracowała w szkole 39 lat pracy z czego tylko 1 dzień skorzystała z urlopu bezpłatnego. Odbiło się to znacząco na jej zdrowiu. Po operacji kręgosłupa i z uwagi na problemy foniatryczne zmuszona była korzystać z urlopu dla poratowania zdrowia. Jedynie wobec interwencji pracodawcy został on skrócony z 1 roku do 6 miesięcy. Powódka powróciła zatem do pracy jako nauczyciel z zamiarem kontynuowania zatrudnienia co najmniej do końca roku szkolnego 2020/2021 aby móc spokojnie przejść na emeryturę i uzyskać związaną z tym gratyfikację, w tym odprawę emerytalną oraz nagrodę jubileuszową za 40 lat pracy. Jednakowoż pracodawca niezwłocznie po powrocie powódki wręczył jej wypowiedzenie łączącego ich stosunku pracy i w dniu doręczenia powódce wypowiedzenia poinformował ją o tym, iż otrzyma ona zarówno odprawę w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy z powodów organizacyjnych pracodawcy, jak i odprawę emerytalną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Co więcej, poinformował powódkę, że w zakresie odprawy emerytalnej musi ona złożyć do niego wniosek co powódka uczyniła w maju/ czerwcu 2020 roku. Tym samym powódka nie miała żadnych podstaw by przypuszczać, iż pracodawca wycofa się ze złożonych deklaracji w związku z tym odstąpiła od złożenia odwołania do wręczonego jej wypowiedzenia stosunku pracy. Postawa pracodawcy uległa zmianie gdy ustał już stosunek pracy z powódką bowiem uchylał się on od wypłaty odprawy emerytalnej jak i od udzielenia informacji powódce z jakich powodów nie dokonuje tej wypłaty. Trzy wnioski powódki pozostały bez jakiejkolwiek reakcji pracodawcy i dopiero wezwanie wystosowane przez prawnika powódki przyniosło odpowiedź.

W przekonaniu powódki pracodawca wypowiadając stosunek pracy w kwietniu 2020 roku pozbawił ją możliwości uzyskania prawa do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy. Tym samym przypuszczać można, że zachowanie pracodawcy miało na celu poczynienie jak największych oszczędności dla siebie pozbawiając powódkę gratyfikacji pieniężnych związanych z jej wysokim stażem pracy. Takie zachowanie w okolicznościach niniejszej sprawy nie może zasługiwać na ochronę prawną. Powódka jest osobą samotną a na skutek przebytego ostrego zawału mięśnia sercowego wymaga stałej kontroli lekarza kardiologa, zaś z racji odległych terminów przyjęć na NFZ zmuszona była do korzystania z prywatnej opieki lekarskiej co wiąże się ze znacznym obciążeniem budżetu powódki.

Jako datę wymagalności roszczenia powódka wskazała datę 31.08.2020 roku jako dzień rozwiązania stosunku pracy.

W odpowiedzi na pozew pozwany pracodawca – Szkoła Podstawowa nr (...) im. Papieża J. P. II w P. – powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podał pozwany, że nie neguje faktów przywołanych przez powódkę a dotyczących stanu faktycznego za wyjątkiem jednego. Mianowicie zaprzeczył pozwany jakoby powódka poinformowana była przez pozwanego o rzekomo przysługujących jej 2 odprawach, w tym o odprawie emerytalnej. Odprawa ta bowiem przysługiwałaby powódce gdyby przeszła na świadczenie kompensacyjne lub przeniesiona została w stan nieczynny przed przejściem na emeryturę i o tym fakcie powódka szczegółowo informowana była przez przedstawicieli pozwanego. Zaprzeczył też pozwany jakoby powódka zapewniona została, że otrzyma dwie odprawy niezależnie od tego w jaki sposób ustanie jej stosunek pracy. Było wręcz odwrotnie, mianowicie poinformowana została jakie winna podjąć działania i jakie przesłanki spełnić aby obie te odprawy otrzymała. Powódka mogła przejść w stan nieczynny jak również skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego a wówczas po uzyskaniu wieku emerytalnego otrzymałaby świadczenie z tytułu przejścia na emeryturę. Zdaniem pozwanego powódka uznała najprawdopodobniej, że przebywanie na długotrwałym zwolnieniu lekarskim już po ustaniu stosunku pracy spowoduje, że nadal będzie uważana za pracownika pozwanego.

Odnosząc się do przywoływanych w pozwie orzeczeń sądowych podniósł pozwany, że wydane one zostały w innych stanach faktycznych i nie znajdują zastosowania w niniejszej w sprawie. Wskazał, że powódka w momencie nabycia przez nią prawa do emerytury nie była związana w żaden sposób formalnoprawny ze swoim byłym już pracodawcą. Przebywała jedynie na zwolnieniu lekarskim, na który co prawda udała się jeszcze w trakcie trwania stosunku pracy, ale nie konstytuował ten fakt w żadnym zakresie tego związku .

Zdaniem pozwanego powódka nie wypełniła wymogów formalnych, które byłyby podstawą do ubiegania się o odprawę emerytalną w związku z czym złożone przez nią powództwo uznać należy za pozbawione podstaw.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Bezspornym między stronami pozostawało, że powódka H. T. była długoletnim pracownikiem pozwanej szkoły zatrudnionym na stanowisku nauczyciela. Poza sporem również pozostawało to, że pismem z dnia 20 kwietnia 2020 roku pozwany pracodawca wypowiedział powódce umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który to upłynął w dniu 31.08.2020 roku. W piśmie tym pracodawca wskazał, że jego przyczyną są zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby godzin na stanowisku nauczyciela kształcenia zintegrowanego co uniemożliwia dalsze zatrudnienie powódki w pełnym wymiarze godzin. Poinformował też, że nie ma możliwości zatrudnienia powódki w świetlicy szkolnej a powódka posiada najkrótszy okres uprawniający ją do świadczenia emerytalnego. Ma też możliwość skorzystania z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Podano też, że w ostatnich 3 latach przebywała powódka na długotrwałych zwolnieniach lekarskich i urlopie dla poratowania zdrowia co w ogromnym stopniu dezorganizowało pracę w szkole.

/dowód: wypowiedzenie umowy – akta osobowe powódki/

Wypowiedzenie umowy o pracę wręczała powódce dyrektor pozwanej szkoły A. M.. Miało to miejsce w dniu 22.04.2020 roku. Doszło wówczas do rozmowy między stronami, podczas której powódka usłyszała o przyczynach wręczenia jej wypowiedzenia umowy o pracę. Usłyszała mianowicie od dyrektora szkoły, że zmniejsza się liczba godzin a ona niedługo przechodzi na emeryturę i choruje. Usłyszała też, że może przejść w stan nieczynny lub na świadczenie kompensacyjne. Co do dalszych kroków, w szczególności jeśli chodzi o świadczenia pieniężne, dyrektor wysłała powódkę do kadrowej K. C.. Powódka tego samego dnia rozmawiała z kadrową na temat należności i świadczeń jakie może otrzymać. Usłyszała, że przysługuje jej sześciomiesięczna odprawa z tytułu wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn od niej niezależnych, a jeśli chodzi o odprawę emerytalną K. C. podała, że aby ją uzyskać to musiałaby przejść na świadczenie kompensacyjne lub w stan nieczynny. Jeśli tak zrobi winna złożyć u pracodawcy wniosek o wypłatę stosownych odpraw. Kwestia świadczeń jakie przysługiwały powódce z tytułu zwolnienia z pracy powódka już wcześniej omawiała z kadrową. Wówczas jednak rozmowa ta była ogólna a powódka usłyszała od kadrowej, że w przypadku gdy dochodzi do zwolnienia z przyczyn organizacyjnych to nauczyciel dostaje zarówno odprawę emerytalną i odprawę 6- miesięczną.

/dowód: zeznania św. K. C. k. 92v- 93/

Powódka nie odwoływała się od wręczonego jej wypowiedzenia w związku z czym z dniem 31.08.2020 roku jej stosunek pracy z pozwaną szkołą uległ rozwiązaniu. Jeszcze wcześniej, mianowicie pismem z dnia 08.06.2020 roku powódka zwróciła się do pozwanego o wypłacenie jej odprawy emerytalnej w związku z tym, że od 1 września jej umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu a ona przejdzie na emeryturę. Pismo to pozostało bez odpowiedzi a powódka nie otrzymała żądanej odprawy. Wypłacono natomiast odprawę pieniężną w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego w oparciu przepis art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela. Wypłacono nadto ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze 12 dni.

Kolejne pismo, w którym powódka zwracała się do pozwanego o wypłatę odprawy emerytalnej, złożyła do pracodawcy w dniu 10.11.2020 roku. Na to pismo również nie otrzymała odpowiedzi w związku z czym w swoim kolejnym piśmie z dnia 14.12.2020 roku powódka ponowiła swój wniosek szeroko go argumentując i załączyła również kserokopię decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznaniu jej z dniem 06.11.2020 roku świadczenia emerytalnego. Również i na to pismo powódka nie otrzymała odpowiedzi od pozwanego, który to w dalszym ciągu nie wypłacał jej odprawy emerytalnej . Pełnomocnik powódki wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty odprawy, które wpłynęło do pracodawcy w dniu 12.02.2021 roku. W odpowiedzi na to wezwanie pracodawca wystosował pismo, w którym wskazał w szczególności, że ustanie stosunku pracy powódki nie było spowodowane żadną z przyczyn, która stanowiłaby przesłankę wypłacenia jej odprawy emerytalnej, które to wymienia art. 87 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela w związku z czym nie uznaje pozwany roszczenia powódki w tym zakresie.

/dowód; pisma stron – akta osobowe powódki/

Zważyć należy, co następuje:

Roszczenie powódki zgłoszone w pozwie co do zasady uznać należało za zasadne.

Prawo do odprawy emerytalnej powódki wynika, zdaniem Sądu, z treści uregulowań zawartych w art. 87 ustawy Karta Nauczyciela, zgodnie z którymi nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, jeżeli nie uzyskał z tego tytułu odprawy przewidzianej w art. 28, przyznaje się odprawę w wysokości dwumiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy.

Nauczycielowi zaś spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, który przepracował w szkole co najmniej 20 lat, przyznaje się odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy.

Aby zatem można było mówić o nabyciu przez powódkę prawa do odprawy należałoby przyjąć, iż powódka spełniła wszystkie wymienione wyżej przesłanki, czyli: spełnia powódka warunki do przyznania emerytury, renty lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, przeszła na emeryturę, rentę lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, jej stosunek pracy ustał w związku z przejściem na ww. świadczenie, nie uzyskała odprawy określonej w art. 28 KN.

Jak wspominano wyżej, powódka prawo do emerytury nabyła w dniu 6 listopada 2020r. czyli z dniem ukończenia 60 roku życia, jej zaś stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 31 sierpnia 2020r. Między zatem tym ostatnim dniem a dniem 6 listopada 2020r. minął pewien okres czasu. Odmiennie jednak aniżeli wskazuje na to pozwany pracodawca, Sąd jest zdania, iż taka odległość czasowa między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury nie niweczy prawa powódki do odprawy emerytalnej. Zdaniem Sądu uregulowania prawne w tym zakresie nie wskazują wprost aby koniecznym warunkiem nabycia prawa do tego świadczenia było to aby nabycie przez pracownika prawa do emerytury miało miejsce jeszcze w trakcie trwania danego stosunku pracy. Wystarczającym bowiem jest aby między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury istniał związek przyczynowy. W tym zakresie Sąd w pełni podziela argumentację prezentowaną w procesie przez stronę powodową a odnoszącą się w szczególności do istoty funkcjonalnego związku przyczynowego. W szczególności wskazanym jest przywołanie tez postawionych w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2008r. wydanym w sprawie I PK 54/08, w którym to wskazano między innymi, że: „związek ustania stosunku pracy z przejściem na emeryturę lub rentę nie musi być przyczynowo - skutkowy a może być też funkcjonalny albo czasowy”.

Podano nadto w uzasadnieniu tego wyroku, że odprawa pieniężna należy do płacowych uprawnień pracowniczych, których można pozbawić pracownika wyłącznie w razie wystąpienia normatywnie określonych przeszkód jego nabycia. Może nią być np. zakaz ponownego nabycia tego prawa przez pracownika, który wcześniej otrzymał odprawę z tego samego tytułu. W celu skutecznego nabycia przez pracownika prawa do odprawy emerytalnej lub rentowej nie jest konieczne rozwiązanie z nim stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę ani nie jest konieczne aby przejście na emeryturę lub rentę nastąpiło równocześnie z rozwiązaniem z tego powodu stosunku pracy. Przepisy szczególne przewidujące prawo do tego rodzaju odprawy nie zawierają zastrzeżenia dotyczącego jednego określonego sposobu rozumienia związku między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę warunkującego prawo do odprawy. W szczególności przepisy te nie przewidują możliwości pozbawienia prawa do tego świadczenia tylko z tego powodu, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z innej przyczyny np. z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, w tym z powodu zmian organizacyjnych powodujących ograniczenie zatrudnienia, jeżeli po ustaniu stosunku pracy z tej przyczyny pracownik przeszedł na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ spełniał warunki uprawniające do emerytury lub renty.

Powyżej prezentowany pogląd nie jest odosobniony bowiem w literaturze i orzecznictwie w tym temacie wskazuje się, że odprawa przysługuje pracownikowi w związku z nabyciem prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, a nie pracownikowi, który nabył już prawo do tych świadczeń lub też w chwili nabycia tego prawa. Oznacza to, że ustawodawca zakłada, iż odprawa przysługuje także po rozwiązaniu stosunku pracy, a więc tym samym osobom, które pracownikami już nie są. Powstanie prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej nie musi mieć miejsca bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, byleby między tym rozwiązaniem a powstaniem prawa do tych świadczeń zachodził „związek”. Może to być, oczywiście, związek przyczynowy i czasowy, ale wystarczy także związek funkcjonalny, gdyż w przeciwnym razie ustawodawca posłużyłby się bardziej restryktywną z punktu widzenia interesów pracownika formułą prawną, wymagającą np. by rozwiązanie stosunku pracy następowało „z powodu” (z przyczyny) nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej bądź też z powodu podjęcia przez strony (stronę) stosunku pracy działań zmierzających do uzyskania przez pracownika emerytury lub renty inwalidzkiej i uzyskania przez niego takiego świadczenia. Oznacza to, że prawo do omawianej odprawy przysługuje nauczycielowi, którego stosunek pracy został rozwiązany przed nabyciem uprawnień emerytalnych z końcem roku szkolnego jeśli do uzyskania uprawnień emerytalnych nie podjął innego zatrudnienia, a następnie przeszedł na emeryturę. Tak właśnie rozumieć należy ów „związek” między obu zdarzeniami.

Pogląd prezentowany wyżej z pewnością można odnieść do niniejszej sprawy bo z takim właśnie stanem faktycznym mamy w niej do czynienia.

Powódka od dnia 10 sierpnia 2020r., czyli jeszcze w czasie trwania okresu wypowiedzenia, przebywała na zwolnieniach lekarskich nieprzerwanie do dnia 9 listopada 2020r. Nie podjęła żadnego zatrudnienia po ustaniu stosunku pracy z pozwaną. Poza tym, przy wyborze osób do zwolnienia z pracy – w oparciu o zmiany organizacyjne o jakich mowa w art. 20 ustawy Karta Nauczyciela – jednym z kryterium przywołanym przez pracodawcę a dotyczącym powódki było to, że posiada ona najkrótszy okres, który uprawnia ją do nabycia prawa do emerytury. Fakt zatem, iż niedługo po ustaniu stosunku pracy powódka prawo do emerytury nabędzie miał znaczenie na podjęcie przez pozwanego decyzji o wręczeniu wypowiedzenia chociaż główną, rzecz jasna, przyczyną takiej decyzji były te, które wskazane są w art. 20 ust. 1 KN czyli owe zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby godzin na stanowisku nauczyciela kształcenia zintegrowanego uniemożliwiające dalsze zatrudnianie powódki w pełnym wymiarze godzin.

Tym samym, zdaniem Sądu, przyjąć należy, iż spełnione zostały w odniesieniu do powódki przesłanki nabycia przez nią prawa do odprawy emerytalnej wymienione w art. 87 KN w związku z czym powództwo co do zasady należało uwzględnić.

Inaczej niż powódka jednak Sąd przyjął datę wymagalności odsetek. Skoro bowiem w dniu 31 sierpnia 2020r. ustał stosunek pracy między stronami to z tym to dniem pozwany pracodawca winien był rozliczyć się z powódką także w zakresie odprawy. Jeśli tego nie czyni to z następnym dniem – od 1 września 2020r. – pozostaje w zwłoce. Od tej zatem daty orzeczono odsetki.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasada odpowiedzialności za wynik procesu i w myśl uregulowań Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

O rygorze orzeczono zgodnie z art. 477 ² §1 kpc.