Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

19 listopada 2021 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w Rybniku V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wiesław Jakubiec

Sędziowie

Ławnicy: -/-

Protokolant: sekretarz sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

przy udziale ./.

po rozpoznaniu 19 listopada 2021 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa B. K.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce z o.o. w R.

o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, nagrodę jubileuszową,

1.  oddala powództwo,

2.  umarza postępowanie w zakresie roszczenia dotyczącego nagród jubileuszowych,

3.  zasądza od powoda na rzez pozwanej kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  odstępuje od obciążania powoda kosztami sądowymi.

Sygn. akt V P 19/21

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 29 stycznia 2021 roku powód B. K. wniósł przeciwko pozwanej Przedsiębiorstwu (...) Spółki z o.o. w R. o przywrócenie do pracy lub o zasądzenie na jego rzecz kwoty 12.300 zł brutto tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz o zapłatę nagrody jubileuszowej w wysokości 8.200 zł. Wniósł również o przywrócenie terminu na złożenie odwołania albowiem po wręczeniu mu oświadczenia o rozwiązaniu umowy popadł w stan załamania a ponadto nie widział żadnych szans zasadności odwołania z uwagi na toczące się przeciwko niemu postępowanie karne i dopiero gdy w 22.01.2021 r. otrzymał odpis prawomocnego postanowienia sądu karnego o umorzeniu postępowania, uświadomił sobie że rozwiązanie umowy było wadliwe. Powód zaprzeczył aby spożywał alkohol przed przyjściem do pracy. Wskazał, że swoje obowiązki zawsze wykonywał należycie i ze starannością.

Pismem z 23 lutego 2021 roku powód sprecyzował wartość przedmiotu sporu na kwotę 39.600 zł brutto, żądając przywrócenia do pracy, ewentualnie zasądzenie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy. W zakresie roszczenia zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy i zasądzenia nagrody jubileuszowej powód cofnął

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalanie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu przyznała, że powód był jej pracownikiem i w dniu 28 maja 2020 roku rozwiązała z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia. Zaprzeczyła, iż powód wówczas miał kwestionować fakt spożywania przez niego alkoholu przed rozpoczęciem pracy w dniu 28 maja 2020 roku Wskazała, że powód nie kwestionował zasadności i zgodności z prawem rozwiązania z nim umowy o pracę. Przyznała, że pozytywnie oceniała pracę powoda przed zdarzeniem z 28 maja 2020 roku i z uwagi na postanowienie Sądu Rejonowego Wydział Karny w Raciborzu z 20 listopada 2020 roku, przedstawiła propozycję ugodowego zakończenia sporu, tj. ponowne zatrudnienie.

Pismem z 24 maja 2021 roku, powód odmówił zawarcia ugody na powyższych warunkach z uwagi na pogorszenie się swojego stanu zdrowia i ostatecznie sprecyzował, że żąda zasądzenie na jego rzecz odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy.

Sąd ustalił co następuje:

7 lutego 2008 roku powód B. K. zawarł z pozwaną Przedsiębiorstwem (...) Spółką z o.o. w R. umowę o pracę zgodnie z którą w okresie od 7 lutego 2008 roku do 6 maja 2008 roku został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na okres próbny na stanowisku kierowcy autobusu - konduktor, w okresie od 7 maja 2008 roku do 30 kwietnia 2009 roku na czas określony, a umową o pracę z 9 kwietnia 2009 roku został zatrudniony na czas nieokreślony.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda obliczone jako ekwiwalent za niewykorzystany urlop wynosiło 3.758,92 zł brutto.

Do zakresu obowiązków służbowych i odpowiedzialności kierowcy – konduktora w pozwanej Spółce, należało m.in. przestrzeganie przepisów dotyczących dyscypliny pracy, bhp, przeciwpożarowych, zabezpieczenia mienia przed kradzieżą i dewastacją, przestrzeganie tajemnicy służbowej, państwowej oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości (pkt III ust 8).

27 maja 2020 roku powód miał dzień wolny od pracy i w tym dniu w godzinach wieczornych spożywał alkohol w postaci piwa. 28 maja 2020 roku miał świadczyć pracę w godz. od 6:30 do 10:05 i od 13:20 do 18:10. Powód jednak błędnie zakodował sobie, że idzie dopiero na drugą zmianę i nie pojawił się na poranną godzinę odjazdu. W związku z powyższym zadzwonił do niego pracownik pozwanej -K. B. (który zastępował w tym dniu dyspozytora) żądając pilnego stawiennictwa do pracy. Gdy powód przyjechał i rozpoczął prace jako kierowca autobusu linii nr(...), po ok. 20 min. zadzwoniła do K. B. anonimowa kobieta, wskazując, że kierujący autobusem ww. linii jest pijany. K. B. zadzwonił do S. M. (kierownika), informując o zaistniałej sytuacji. Kierownik zabrał z rezerwy innego kierowcę i pojechali na pętle gdzie powód miał przerwę w kursie. Powód nie oponował gdy kierownik wskazał, że ktoś doniósł na niego, że jest pod wpływem alkoholu. Jadąc w drodze powrotnej do bazy powód jedynie zastanawiał się kto to mógł być. Po przyjeździe na bazę, kierownik wraz pracownikiem działu kadr – U. K. i powodem udali się na Komendę Rejonową Policji w R., by sprawdzić u powoda zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Przeprowadzony został czterokrotny pomiar zawartości alkoholu u powoda alkomatem. Pierwszy pomiar został przeprowadzony o godz. 8:45 z wynikiem 0,310 ‰, drugi o godz. 8:47 z wynikiem 0,240 ‰, trzeci o godz. 8:49 z wynikiem 0,210 ‰, czwarty o godz. 8:50 z wynikiem 0,250 ‰. Po powrocie został sporządzony protokół oraz notatka. Informacje o zaistniałym zdarzeniu przekazano prezesowi zarządu – B. G., który wezwał powoda do siebie a ten powiedział, że „Przeprasza. Stało się”. Prezes zarządu wezwał patrol policji, który zbadał powoda alkomatem i potwierdził iż powód ma w organizmie alkohol przy czym nie ujawniono w jakiej ilości. Powód nie zaprzeczał, że spożywał alkohol.

Pismem z 28 maja 2020 roku rozwiązano z powodem bez zachowania okresu wypowiedzenia umowę o pracę wskazując, że powód naruszył podstawowe obowiązki pracownicze polegające na naruszeniu obowiązku zachowania trzeźwości w pracy .

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Raciborzu z 20 listopada 2020 roku o sygn. akt IIW 546/20 umorzono postępowania o wykroczenie przeciwko powodowi, wobec stwierdzenia, że czyny, w postaci podjęcia czynności zawodowych i kierowania autobusu po spożyciu alkoholu nie zawierały znamion wykroczenia.

Dowód: akta osobowe powoda: umowa o pracę z 07.02.2008 r., umowa o pracę z 07.05.2008 r., umowa z 09.04.2009 r., zakres obowiązków służbowych, dzienny podział służb, grafiki, rozwiązanie umowy o pracę z 28.05.2020 r., świadectwo pracy z 29.05.2020 r.

Postanowienie SR w Raciborzu z 20.11.2020 r. k. 6-9, rozwiązanie umowy o pracę z 28.05.2020 r. k.10, k. 31, umowy o pracę k. 29-30, raport nr 452 k. 32, protokół z 28.05.2020 r. k. 33, fotografia wyniku badania powoda alkomatem k. 34, zeznania świadka K. B. k. 65v-66, zeznania świadka U. K. k. 71v-72, zeznania świadka S. M. k. 72-72v, przesłuchanie powoda k.72v-73, przesłuchanie w imieniu pozwanej prezesa zarządu B. G. k. 73

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, a także w oparciu o dowód z przesłuchania stron oraz z zeznań świadków, które wraz z dowodami z dokumentów tworzyły spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy. Sąd dał wiarę przesłuchaniu powoda w zakresie w jakim jego zeznania były zgodne z zebranym materiałem dowodowym.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 265 Kodeksu pracy, pracownik, który bez swojej winy uchybił terminowi na wniesienie odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, może złożyć wniosek o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminowi.

Na podstawie art. 56 k.p. pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Zgodnie z art. 52 § 1 ust. 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia to jednostronne oświadczenie woli, stanowiące nadzwyczajny sposób ustania stosunku pracy, które powinno być stosowane przez pracodawcę z wyjątkową ostrożnością. W pojęciu "ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych" mieszczą się trzy elementy. Są to: bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego), naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy, a także zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo. Uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie musi być jedynie zawinione uchybienie pracownicze wywołujące istotną szkodę majątkową w mieniu pracodawcy. Taką przyczyną może być także zawinione działanie pracownika powodujące zagrożenie interesów pracodawcy. Warunkiem zastosowania art. 52 § 1 pkt 1 k.p. jest zatem stosunek psychiczny pracownika do skutków swojego postępowania, określony wolą i możliwością przewidywania, czyli świadomością w zakresie naruszenia obowiązku (obowiązków) o podstawowym charakterze oraz negatywnych skutków, jakie zachowanie to może spowodować dla pracodawcy (postanowienie SN z 04.06.2019 r. w sprawie IIPK 141/18).

Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U.2021.1119 t.j.) kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości (§ 1). Na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Do badania stanu trzeźwości stosuje się przepisy, wydane na podstawie art. 47 ust. 2. (§3).

Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, który wskazał, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu jego nietrzeźwości tylko na podstawie wyników badania wykonanego przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, a nie przez osobę upoważnioną przez pracodawcę (art. 52 § 1 pkt 1 k.p. w związku z art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2137 z późn. zm.). (Wyrok SN z 04.12.2018 r. o sygn. akt I PK194/17).

Powód w niniejszej sprawie złożył pozew ze znaczącym (ponad 6 miesięcznym) przekroczeniem terminu. W ocenie Sądu przedstawione przez niego okoliczności usprawiedliwiające przekroczenie terminu nie można uznać za uzasadnione i obiektywne. Powód nie wykazał tego że, aż do końca stycznia br. jego stan zdrowia uniemożliwiał mu złożenie odwołania. Powód zresztą nie ukrywał, że głównym impulsem do złożenia powództwa było dopiero otrzymanie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego Wydział Karny w Raciborzu (sygn. akt II W 546/20) o umorzeniu -na podstawie art. 5 § 1 pkt 2 kpw –postępowania o wykroczenie prowadzonego przeciwko niemu o czyny z art. 70 § 2 kw i art. 87§ 1 kw. Jeśli w organizmie powoda nie było alkoholu (bo nie go spożywał- jak twierdził w pozwie) to nie było potrzeby oczekiwania przez powoda na złożenie odwołania aż do czasu zakończenia ww. postępowania. Zdaniem Sądu powód – wbrew początkowym swoim twierdzeniom- dobrze wiedział (co zresztą przy przesłuchaniu ostatecznie przyznał), że alkohol dzień wcześniej spożywał i to w rzeczywistości była przyczyna dla której nie zdecydował się od razu zakwestionować zasadność rozwiązania umowy. Podkreślić również należy, że ostateczne korzystne dla niego rozstrzygnięcie Sądu Karnego, nie przesądziło wcale o tym, że tamtejszy Sąd uznał, że powód stawił się w dniu 28.05.2020 r. do pracy trzeźwy, tylko jedynie formalnie Sąd umarzył postępowanie z uwag na błędy w postępowaniu dowodowym popełnione przez policję i uznanie, że jego czyn nie zawiera znamion wykroczenia (szerzej poniżej).

Zatem, brak zasadności powództwa wynika z uchybień formalnych przy wnoszeniu pozwu. Nadto Sąd wskazuje, że w jego ocenie przyczyna rozwiązania umowy – wbrew twierdzeniom powoda -była rzeczywista i konkretna. Podkreślić należy, iż strona pozwana wyrażając dobrą wolę zaoferowała w ramach ugodowych propozycji przywrócenie powoda do pracy ale on na to się nie zgodził, uzasadniając odmowę swoim stanem zdrowia. Przedstawiona przez pozwaną oferta nie była uznaniem stanowiska powoda ale próbą ugodowego zakończenia postępowania i utrzymaniem w zatrudnieniu pracownika z uwagi na braki kadrowe.

Powód zarzucił, że rozwiązanie umowy o pracę było wadliwe i powołał się na postanowienie Sądu Rejonowego w Raciborzu z 20 listopada 2020 roku (sygn. akt II W 546/20). Art. 11 k.p.c. ustanawia odstępstwo od zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu cywilnego, wprowadzając wiążący prejudykat w postaci skazującego wyroku sądu karnego. Innymi rozstrzygnięciami sądu karnego (wyrokiem uniewinniającym, umarzającym postępowanie itp.) sąd cywilny związany nie jest. Sąd pracy w zakresie swej kognicji może badać wszelkie okoliczności danej sprawy i jest swobodny w ustaleniu czy określone zachowanie pracownika spełnia przesłankę zawartą w art. 52 k.p. Sąd w pełni podzielił stanowisko Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 11.12.2006 r., I PK 165/06, Pr. Pracy 2007/4/27), który stoi na stanowisku, że do celów postępowania w sprawach ze stosunku pracy nie jest konieczne ustalenie ściśle określonego stężenia alkoholu we krwi pracownika, jak to ma miejsce w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym wykroczeń, a stan nietrzeźwości pracownika w czasie pracy może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi. Skorzystanie z możliwości dopuszczenia z urzędu dowodu niewskazanego przez stronę jest uprawnieniem sądu zmierzającego do wymierzenia sprawiedliwości w sposób rzetelny, zgodny z ustalonym stanem faktycznym opartym na prawidłowej ocenie dowodów oraz prawem materialnym mającym do niego zastosowanie, jeżeli nie prowadzi do naruszenia bezstronności sądu, a w szczególności, jeżeli nie jest działaniem stronniczym.

Słuchani w sprawie świadkowie słyszeli od powoda i on sam ostatecznie przyznał, że poprzedniego dnia spożywał alkohol w postaci piwa w godzinach wieczornych. Powód podpisując zakres czynności był zobowiązany m.in. do przestrzegania ustawy o wychowaniu w trzeźwości, a także sprawdzenia harmonogramu czasu pracy. Gdyby powód zastosował się do tych dwóch zobowiązań z pewnością uniknąłby skutków jakie miały miejsce 28 maja 2020 roku. Nadto przeprowadzone w ten dzień kilkukrotne badania powoda alkomatem jednoznacznie potwierdziły u niego obecność alkoholu w organizmie. Dla uznania, że powód wykonując zawód kierowcy autobusu komunikacji miejskiej ciężko naruszył obowiązki pracownicze wystarczającym jest, że stawił się w pracy w dniu 28 maja 2020 r. pod wpływem alkoholu. Bez znaczenia jest jaka ilość tego alkoholu była wtedy w jego organizmie. W niniejszym postępowaniu Sąd nie musiał badać czy był to „stan po spożyciu alkoholu” (zdefiniowany w prawie karnym) i nie był związany ustaleniami Sądu Karnego w tym zakresie, w szczególności, że trzeba pamiętać, iż Sąd Karny w postępowaniu o sygn. akt II W 546/20 opierał się o dowody zebrane przez Policję, która swoje badanie powoda alkomatem przeprowadził co najmniej 5 godzin po tym jak on rozpoczął pracę tego dnia.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w zakresie roszczenia głównego (pkt 1).

Z kolei wobec cofnięcia przez powoda roszczenia dotyczącego nagrody jubileuszowej i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, Sąd uznając cofnięcie za dopuszczalne na podstawie art. 355 k.p.c. umorzył w tym zakresie postępowanie (pkt 2).

W pkt 3 wyroku Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. i §9 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za adwokackie z dnia 22 października 2015r. (w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania) zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Mając na uwadze szczególne okoliczności sprawy Sąd w pkt 4 wyroku odstąpił od obciążania powoda kosztami sądowymi zgodnie z dyspozycją art. 102 k.p.c. Sąd miał na uwadze art. 97 u.k.s.c. zgodnie z którym Sąd obciąża pracownika kosztami sądowymi, od których był zwolniony w wypadkach szczególnie uzasadnionych. W niniejszej sprawie nie zachodziły takie okoliczności. Powód wytoczył proces będąc przekonany o jego zasadności, a żadne szczególne okoliczności nie wskazują, aby uzasadnionym było pobrać od niego koszty sądowe.