Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 652/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski (spr.)

Sędziowie: SSO Dorota Lutostańska

SSO Leszek Wojgienica

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Jankowska

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Piotra Miszczaka

po rozpoznaniu w dniach 7 września i 30 listopada 2021 r. oraz w dniach 31 stycznia i 11 lutego 2022 r.

sprawy: J. S. ur. (...) w Ś., syna P. i N. z domu P.

oskarżonego z art. 177§2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w K. II Wydziału Karnego z dnia 15 czerwca 2021 r., sygn. akt (...)

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę do ponownego rozpoznania Sadowi Rejonowemu w K. przekazuje.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 652/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 15 czerwca 2021 r. w sprawie (...)

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

J. S.

Stan zdrowia oskarżonego oraz mechanizm zdarzenia drogowego

Opinie biegłych G. P. i S. S.

228-230, 260-261, 274-292, 298300

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Opinie biegłych: G. P. i S. S.

Opinie wydane przez biegłych sadowych; spełniające ustawowe wymogi; nie były kwestionowane przez strony

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

a) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że oskarżony J. S. nie dopuścił się nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez niezachowanie szczególnej ostrożności i nie dostosowanie prędkości do panujących warunków atmosferycznych oraz ukształtowania i warunków panujących na jezdni, w wyniku czego na łuku drogi w prawą stronę zjechał na przeciwległy pas ruchu a następnie uderzył w przydrożne drzewo w skutek czego podróżująca w/w pojazdem H. K. doznała obrażeń ciała, które doprowadziły do jej zgonu - z uwagi na to, że w chwili wypadku w sposób nieprzewidywany utracił świadomość - w sytuacji, gdy z zebranego w toku postępowania materiału dowodowego wynika, że oskarżony od 1997 r. leczył się na dolegliwości związane z nadciśnieniem tętniczym czego skutkiem jest niedotlenienie mózgu a w 1999 r. zgłaszał jako dolegliwości zawroty głowy skutkiem czego w czasie zaistnienia wypadku mógł i powinien przewidzieć, że jego stan zdrowia nie pozwała mu na bezpieczne prowadzenie pojazdów mechanicznych;

b) obrazy przepisów postępowania karnego, w szczególności wyrażonej w art. 7 k.p.k. zasady swobodnej oceny dowodów oraz określonej w art. 5 § 2 k.p.k. zasady nakazującej rozstrzyganie wszelkich niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego, mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, polegającą na przyjęciu że oskarżony J. S. przed dniem 28 stycznia 2020 r. nie odczuwał dolegliwości wynikających z jego stanu zdrowia, w tym w szczególności chwilowych zaników świadomości w sytuacji gdy stwierdzone u niego dolegliwości przejawiające się nadciśnieniem tętniczym i wynikającym z tego niedokrwieniem mózgu objawiały się zawrotami głowy oskarżonego zauważonymi przez niego już w 1999 r., co wyklucza możliwość ustalenia, że będąca przyczyną wypadku chwilowa utrata świadomości przez kierującego pojazdem J. S. wystąpiła u niego po raz pierwszy.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora odnośnie podniesionych zarzutów i zawartego w nim wniosku jest trafna i zasługuje na uwzględnienie właśnie w zakresie postulatu o ponowne rozpoznanie sprawy.

Przede wszystkim podkreślić należy, że o odpowiedzialności z art. 177 § 2 k.k. można mówić w przypadku spełnienia kumulatywnie dwóch warunków: 1) sprawca swym zachowaniem, choćby nieumyślnie, narusza zasady bezpieczeństwa w ruchu, 2) skutek w postaci śmierci innej osoby albo ciężkiego uszczerbku na jej zdrowiu winien pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z tym naruszeniem. Celowe wydaje się być odwołanie się w tym miejscu do poglądu Sądu Najwyższego, wyrażonego w wyroku z dnia 4 listopada 1998 r. (IV KKN 303/97, OSNKW 1998, z. 11-12, poz. 50), zgodnie z którym „w każdej sprawie dotyczącej występku określonego w art. 145 k.k. z 1969 r. (art. 177 obecnie obowiązującego kodeksu karnego) Sąd powinien bacznie rozważyć, czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy stwierdzonym naruszeniem przepisów, a zaistniałą kolizją drogową. Związek ten nie może być rozumiany jako jedynie czasowe lub miejscowe następstwo wydarzeń, ale jako powiązanie wypadku drogowego z poprzedzającym go naruszeniem przez oskarżonego przepisów o ruchu drogowym".

Spowodowanie skutku może być tylko wtedy obiektywnie przypisane sprawcy (co stwarza podstawę wyjściową do ustalenia realizacji ustawowych znamion czynu zabronionego określonego w art. 177 § 2 k.k.), gdy urzeczywistnia się w nim niebezpieczeństwo, któremu zapobiec miałoby przestrzeganie naruszonego obowiązku ostrożności. Akceptowana tutaj koncepcja obiektywnego przypisania opiera się na założeniu, że sprawcy spowodowanego skutku przestępnego można ów skutek obiektywnie przypisać tylko wtedy, gdy zachowanie owego sprawcy stwarzało lub istotnie zwiększyło prawnie nieakceptowane niebezpieczeństwo (ryzyko) dla dobra prawnego stanowiącego przedmiot zamachu i niebezpieczeństwo (ryzyko) to zrealizowało się w postaci nastąpienia danego skutku przestępnego .

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że dowody, które przeprowadzono w postępowaniu odwoławczym w istocie podważyły stanowisko Sądu I instancji co do tego, iż „do zdarzenia mogło dojść na skutek chwilowej utraty przez oskarżonego świadomości, a tym samym kontroli na torem ruchu pojazdu” – k.180 odw..

Biegły z zakresu neurologii G. P. (2) w opiniach: pisemnej i ustnej faktycznie wykluczył zaistnienia u J. S. incydentu ortostatycznego – k.230 i k. 260-261. Co istotne, wobec wniosków opinii biegłego B. Z., wskazać należy, że oskarżony w trakcie prowadzenia pojazdu przecież siedział w fotelu i nie zmieniał pozycji na pionową- porównaj k.144. Biegły G. P. wskazał, iż oskarżony nie był leczony neurologicznie i zdiagnozowane u niego schorzenia nie powodowały klinicznych objawów w postaci np. czasowej utraty świadomości i innych podobnych objawów wpływających na możliwość prowadzenia przez niego pojazdów mechanicznych w okresie poprzedzającym zdarzenie drogowe z dnia 28 stycznia 2020 r.

Natomiast odnośnie mechanizmu i przyczyn wypadku, to z opinii biegłego S. S. wynika, że J. S. kierując pojazdem w istocie niewłaściwie wpisał się w przebieg łuku i wykonał zbyt mały skręt w prawo, nie pozwalający na utrzymanie pojazdu na jezdni. Opiniujący między innymi zauważył, że „ możliwe było pokonanie przedmiotowego łuku bez zjeżdżania z jezdni; wystarczyło w czasie pokonywania łuku zwiększyć skręt kierownicy z początkowych 45 stopni do 102 stopni - k.280-283. W opinii ustnej biegły kategorycznie stwierdził, że oskarżony kierowanym pojazdem rozpoczął skręt w prawo, przy czym ten manewr był niewystarczający aby cały zakręt pokonać. Biegły zauważył również, że za tym, że skręt w prawo był faktycznie dokonywany świadczy także i to, że w innym wypadku tj. gdyby żadnego skrętu nie było i bezpośrednio przed tym zakrętem samochód jechałby na wprost, to pojazd nie uderzyłby w drzewo tak jak na materiale zdjęciowym- k.278-300 odw.

Wreszcie wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego brak jest innych i leżących poza oskarżonym przyczyn wypadku. Mianowicie kierowany przez niego pojazd był sprawny technicznie- k.20-25. Droga, którą poruszał się J. S. była sucha i gładka, zanieczyszczenia stanowiły liście i igliwie – k.8-9a, zaś J. S. do chwili wypadku kierował pojazdem przez stosunkowo krótki czas i nie występowały u niego objawy wpływające na możliwość prowadzenia przez niego pojazdów mechanicznych- k.230.

W ocenie Sądu Odwoławczego, przedstawione okoliczności świadczą, że oskarżony nienależycie obserwował przebieg drogi oraz obrał niewłaściwą technikę pokonywania zakrętu w prawo co stanowiło naruszenie zasad ostrożności i doprowadziło do skutku przestępnego z art. 177 § 2 k.k.

Mając te wszystkie okoliczności na uwadze, wobec powyższych wątpliwości co do prawidłowości dokonanej przez Sąd I instancji oceny zachowania oskarżonego oraz dokonanych ustaleń faktycznych, zaskarżony wyrok należało uchylić, a sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w K. (art. 437 § 2 k.p.k.). ‘

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w K.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek oskarżyciela publicznego o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w K. okazał się zasadny albowiem z uwagi na podniesione w apelacji zarzuty oraz wnioski płynące z przeprowadzonych w postępowaniu odwoławczym dowodów stwierdzić należy, że przyczyny wypadku z dnia 28 stycznia 2020 r. leżały po stronie J. S. i tym samym Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu Rejonowego, że do zdarzenia mogło dojść na skutek chwilowej utraty przez oskarżonego świadomości, a tym samym utraty kontroli na torem ruchu pojazdu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwi ęź le o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Wyrok Sądu Rejonowego w K.II Wydziału Karnego z dnia 15 czerwca 2021 r., sygn. akt (...) uchylono i sprawę do ponownego rozpoznania Sadowi Rejonowemu w K. przekazano.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 15 czerwca 2021 r. w sprawie (...)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana