Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2019 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Ireneusz Wiliczkiewicz

Protokolant: Tomasz Bałys

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 września 2019 roku w R.

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A.

w W.

przeciwko Ł. R.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego Ł. R. na rzecz powódki (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 201 591,71 (dwieście jeden tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt jeden 71/100) złotych;

2)  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3)  zasądza od pozwanego Ł. R. na rzecz powódki (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 19 350,34 (dziewiętnaście tysięcy trzysta pięćdziesiąt 34/100 ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia del. Ireneusz Wiliczkiewicz

Sygn. akt II C 21/19

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2015 r. powódka (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., wniosła przeciwko pozwanym Ł. R. oraz A. F. (1) w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew o zapłatę solidarnie kwoty 216.417,80 zł, na którą składają się: 161.467,62 zł - tytułem należności głównej dochodzonej wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego liczonymi od dnia 16 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty, 15,00 zł tytułem należności z tytułu opłat i prowizji bankowych oraz 54.935,18 zł tytułem należności z tytułu odsetek umownych naliczonych do dnia 15 grudnia 2015 r.

Postanowieniem z 18 marca 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie VI Nc-e (...) stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gliwicach zgodnie z właściwością miejscową i rzeczową. Sprawę zarejestrowano w II Wydziale Cywilnym tut. Sądu pod sygn. akt II C 21/19.

Pismem z dnia 28 lutego 2019 r. powódka sprecyzowała żądanie pozwu poprzez wskazanie, iż odsetki umowne za opóźnienie w łącznej kwocie 54.935,18 zł nie zostały skapitalizowane i nie żąda od nich dalszych odsetek, zaś dalszych odsetek umownych za opóźnienie od kwoty należności głównej dochodzi od dnia 16 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty. Wskazała zapisy § 12 umowy kredytu P. nr (...) z dnia 12 lutego 2010 r., § 2 ust. 4 ugody z dnia 16 stycznia 2013 r. oraz ugody z dnia 27 października 2014 r. jako podstawę naliczania odsetek umownych za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego z uwzględnieniem ograniczenia dotyczącego wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, tj. nie więcej niż dwukrotność stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Natomiast w uchwale zarządu (...) Banku (...) S.A. o nr (...) z dnia 21 sierpnia 2007 r. w sprawie oprocentowania środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych i kredytów udzielonych klientom rynku detalicznego została określona wysokość odsetek karnych za opóźnienie. Jednocześnie powódka wniosła o zasądzenie od pozwanych na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W swoich odpowiedziach na pozew obaj pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa według norm prawem przepisanych. Zarzucili niedołączenie do pozwu oryginałów dowodowych dokumentów, z których miałaby wynikać ich odpowiedzialność. Podnieśli niewykazanie przez powódkę sposobu wyliczenia odsetek, skuteczności wypowiedzenia umowy, ewentualnego wejścia w życie dowodowych ugód.

W replice powódki na odpowiedzi na pozew cofnięto pozew przeciwko A. F. (1); powódka podniosła, że w jej piśmie z dnia 28 lutego 2019 r. wykazana została podstawa naliczania odsetek. Odnosząc się do zarzutu pozwanego w przedmiocie wymagalności roszczenia oraz przedawnienia wierzytelności wskazano, iż jest ono niezasadne, gdyż wypowiedzenie, które zakwestionował pozwany zostało dokonane w dniu 12 września 2012 r. i skutecznie doręczone pozwanemu w dniu 25 września 2012 r. Następnie umożliwiono pozwanemu restrukturyzację zadłużenia poprzez zawarcie ugody z dnia 16 stycznia 2013 r., która została wypowiedziana 3 marca 2014 r. ze skutkiem na dzień 14 kwietnia 2014 r., wobec wystąpienia kolejnych zaległości w spłacie. Kolejna ugoda została zawarta w dniu 27 października 2014 r., w tym przypadku pozwany dokonał tylko 4 wpłat rat zgodnie z harmonogramem. Wbrew twierdzeniom pozwanego umowa ugody weszła w życie i obowiązywała przez okres 7 miesięcy, gdyż wobec niedotrzymania przez Ł. R. jej postanowień całość stała się natychmiast wymagalna. Powódka podniosła, iż roszczenia nie można uznać za przedawnione, gdyż pozew o zapłatę w niniejszym postępowaniu został wniesiony do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 19 grudnia 2015 r. Nadto wierzytelność nie byłaby przedawniona nawet wówczas, gdyby umowa ugody nigdy nie weszła w życie, gdyż od dnia skutecznego wypowiedzenia poprzedniej ugody do dnia wniesienia powództwa nie upłynął termin 3 lat.

Na skutek cofnięcia pozwu w stosunku do pozwanego A. F. (1) Sąd postanowieniem z dnia 16 maja 2019 r. umorzył względem niego postępowanie i zasądził od powódki na rzecz pozwanego A. F. (1) koszty zastępstwa procesowego. Postanowienie to jest prawomocne.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2019 r. powódka złożyła pismo datowane na 11 czerwca 2019 r. Wskazała w nim, że pozwany nie wykazał istnienia żadnej przesłanki wyłączającej lub ograniczającej jego odpowiedzialność za dług z tytułu umowy kredytu P. nr (...), zaś powódka wykazała zarówno istnienie, jak i wysokość zobowiązania. Z przedłożonych przez nią dokumentów wynika, iż wierzytelność ta pozostaje niespłacona oraz jest w całości wymagalna. Przedstawione dokumenty stanowią dowód na to, iż pozwany wielokrotnie uznał roszczenie w związku z czym niemożliwym jest przedawnienie wierzytelności.

Następnie powódka w piśmie z dnia 5 września 2019 r. wskazała, iż do umowy kredytu P. nr (...) nie mają zastosowania przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, gdyż do umów zawartych przed jej wejściem w życie stosuje się przepisy dotychczasowe, a zatem przepisy ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 20 lipca 2001 r. Umowa kredytu stanowiąca przedmiot niniejszego postępowania została zawarta w dniu 12 lutego 2010 r. na kwotę 120.000 zł i należy stosować wobec niej przepisy poprzednio obowiązującej ustawy. Nadto wskazała, iż art. 13 tejże ustawy stanowi, iż nie ma ona zastosowania do umów o kredyt w wysokości większej niż 80.000 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska, dlatego też w obecnym stanie faktycznym nie ma możliwości zastosowania przepisów ustawy o kredycie konsumenckim.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 lutego 2010 r. Ł. R. zawarł z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu gotówkowego P. na kwotę 210.000 zł. Celem zabezpieczenia spłat kredytu poręczenia wekslowego udzielił pozwany A. F. (2). Zgodnie z umową datą wypłaty kwoty kredytu przelewem na wskazany rachunek bankowy był dzień 12 lutego 2010 r. Spłata kredytu miała nastąpić w 95 miesięcznych ratach liczonych według formuły anuitetowej. Odsetki miały być spłacane w ratach miesięcznych, w wysokości i terminach ustalonych w planie spłaty kapitału i odsetek stanowiącym integralną część umowy. Wpłaty kredytobiorcy były zaliczane przez powódkę na spłatę zadłużenia w następującej kolejności: określone w umowie koszty powódki, prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zapadłe(zaległe), zadłużenie przeterminowane z tytułu skapitalizowanych odsetek, zadłużenie przeterminowane z tytułu kredytu, odsetki bieżące, zadłużenie z tytuł skapitalizowanych odsetek, zadłużenie z tytułu kredytu. Wypowiedzenie umowy w przypadku m.in. wystąpienia zaległości w spłacie dwóch pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności poprzedzone miało zostać poprzedzone wysłaniem przez powódkę do Kredytobiorcy listem poleconym wezwania o zapłaty zaległych należności, zaś Kredytobiorca zobowiązany był do wpłaty zaległej należności w terminie 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Bieg terminów wynikających z korespondencji rozpoczynał się od daty pierwszego awizowania nieodebranej przez Kredytobiorcę korespondencji wysyłanej na ostatni adres wskazany przez Kredytobiorcę.

(dowód: umowa kredytu P. k. 44-46)

Kwota kredytu została wypłacona zgodnie z umową. Pozwany Ł. R. nie wywiązał się z postanowień umowy i kredyt spłacił jedyni częściowo.

(bezsporne)

W dniu 16 stycznia 2013 r. powódka zawarła z pozwanym Ł. R. ugodę do umowy kredytu P. z dnia 12 lutego 2010 r. Przedmiotem ugody było ustalenie zasad spłaty wymagalnego zadłużenia pozwanego z tytułu umowy kredytu. Zgodnie z treścią § 1 ust. 13 ugody warunkiem wejścia w życie ugody było dokonanie przez pozwanego pierwszej wpłaty przewidzianej harmonogramem ugody. Pozwany nie dokonał wpłat zgodnie z warunkami ugody.

(dowód: umowa ugody do umowy pożyczki / kredytu z dnia 2010-02-12 k. 47-50)

Pismem z dnia 12 września 2012 r. powódka wezwała Ł. R. do zapłaty i wypowiedziała ugodę; w treści pisma nie wskazano ugody, której ono dotyczy. Powyższą korespondencję pozwany odebrał osobiście.

(dowód: wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy ugody k. 100, potwierdzenia odbioru k. 101-102)

Pismem datowanym na 03.03.2014 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty i warunkowo wypowiedziała umowę kredytu w przypadku niezrealizowania wezwania.

W dniu 27 października 2014 r. powódka zawarła z pozwanym Ł. R. kolejną ugodę do umowy kredytu P. z dnia 12 lutego 2010 r. Pozwany potwierdził, że stan zadłużenia na dzień zwarcia przedmiotowej ugody wynosi 205.179,27 zł w tym 164.769,18 zł jako kapitał, 40.109,09 zł tytułem odsetek oraz 301 zł tytułem kosztów. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 209.804,52 zł. Strony uzgodniły spłatę tego zadłużenia w 7 miesięcznych ratach opisanych w harmonogramie spłaty stanowiącym integralną część ugody. Tak jak we wcześniejszej ugodzie warunkiem wejścia w życie ugody było dokonanie przez pozwanego pierwszej wpłaty przewidzianej harmonogramem ugody. W § 1 ust. 5 ww. ugody pozwany Ł. R. uznał w całości zadłużenie określone w ugodzie. W dniu 31 października 2014 r. dokonał również pierwszej wpłaty w kwocie 900 zł.

(dowód: wezwanie do zapłaty z wypowiedzeniem umowy k. 103,ugoda z dnia 27 października 2014 r. k. 90-93, zestawienie operacji na rachunku technicznym Ł. R. za okres od 27.10.2014r. do 24.04.2019 r. k. 82)

Dnia 11 kwietnia 2016 r. do (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. wpłynął wniosek Ł. R. o zawarcie umowy restrukturyzacyjnej. Wniosek ten został w dniu 20 kwietnia 2016 r. rozpatrzony negatywnie. Wskazano jednak warunki na jakich powódka skłonna byłabym zawrzeć umowę restrukturyzacyjną.

(dowód: wniosek o zawarcie umowy restrukturyzacyjnej z dnia 07.04.2016 r. k. 103-105, oświadczenie powoda o negatywnym rozpatrzeniu wniosku k. 106)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zasadniczej części.

Odpowiedzialność pozwanego wynika z zawartej ze stroną powodową umowy kredytu z dnia 12 lutego 2010 r. Umowa kredytu zdefiniowana została w art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 roku, poz. 128). Zgodnie z ust. 1 tego przepisu przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Obowiązek zwrotu kredytu przez kredytobiorcę jest jego podstawowym obowiązkiem wymienionym w art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe .

Powódka wykazała, że pozwany Ł. R. zawarł z nią umowę kredytu, przedkładając dokument umowy, jak również dokumenty zawartych później ugód. Powódka przedłożyła do akt dowód wypowiedzenia jednej z ugód, jednak nie wskazała, której ugody one dotyczą. Niewątpliwie w treści ugody z dnia 27 października 2014 r. pozwany zawarł oświadczenie o uznaniu długu wynoszącego na dzień 27 października 2014 r. łącznie 205.179,27 zł.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powódki. Terminy przedawnienia roszczeń pieniężnych określone zostały w art. 118 k.c. Zgodnie z tym przepisem: „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata”. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie banku o zwrot kredytu ma związek z prowadzeniem działalności gospodarczej przez bank. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zgodnie z art. 118 k.c. wynosi trzy lata.

Zgodnie z przedmiotową umową z 12 lutego 2010 r. kredyt został udzielony bez określenia daty zakończenia na okres 95 miesięcy.

Powódka jako podstawę twierdzenia o wypowiedzeniu umowy kredytu przed końcem okresu, na jaki została zawarta przywołała skierowane do pozwanego pismo datowane na 03.03.2014 r., zawierające w swojej treści jednoczesne wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy kredytu. W umowie kredytu strony uzgodniły, że wypowiedzenie umowy miało nastąpić m.in. w przypadku wystąpienia zaległości w spłacie dwóch pełnych rat kredytu za co najmniej dwa pełne okresy płatności oraz miało zostać poprzedzone wysłaniem do pozwanego listem poleconym wezwania do zapłaty zaległych należności. Dopiero brak zapłaty we wskazanym w wezwaniu terminie stanowił podstawę do wypowiedzenia umowy przez powódkę. Jakkolwiek powódką już wcześniej, bo pismem datowanym na 12 września 2012 r. wezwała pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty 4.369,99 zł , ale przywołała przy tym zapisy ugody zawartej w bliżej nieoznaczonej dacie oraz nie wykazała, ż wskazana w wezwaniu kwota dotyczy zaległości w spłacie dwóch pełnych rat kredytu za co najmniej dwa pełne okresy płatności. Dlatego pismu temu nie można nadać waloru skutecznego oświadczenia powódki w przedmiocie wypowiedzenia umowy z uwagi na sprzeczność z umową. Konieczność kierowania odrębnych pism do kredytobiorcy wynika również z ugruntowanego stanowiska orzecznictwa, zgodnie z którym bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu, jeśli nie wdrożył uprzednio tzw. działań upominawczych. Dokonanie wypowiedzenia umowy kredytowej nie może być bowiem czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy nawet jeśli istnieją podstawy do podjęcia takiego działania zgodnie z treścią umowy. Jest to najbardziej dotkliwa sankcja dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań (tak ostatnio Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 8 sierpnia 2019 r., I ACa 160/19).

Stosownie do treści przepisu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. , bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. Mając na uwadze powyższe, Sąd stwierdził że zawierając ugody ze stroną powodową, pozwany Ł. R. każdorazowo dokonał uznania długu wobec powódki.

Powódka nie wykazała natomiast, że którakolwiek z umów weszła w życie, gdyż nie wykazała dokonania wpłat przez pozwanego zgodnie z harmonogramem przewidzianym w każdej z nich.

Z tych względów Sąd uznał, że przedmiotowa umowa kredytu nie została przez żadną ze stron skutecznie wypowiedziana ani zmodyfikowana.

Ponieważ umowa o kredyt nie jest umową o świadczenia okresowe termin biegu przedawnienia rozpoczyna swój bieg z dniem następnym po upływie terminu trwania umowy. Powódka nie przedstawiła dowodu w postaci harmonogramu spłaty kredytu, z którego wynikałyby terminy zapadalności poszczególnych rat kredytu. Wobec ustalenia, że kwota kredytu została przekazana do dyspozycji pozwanego w dniu zawarcia kredytu i miała zostać spłacona w 95 miesięcznych ratach spłata ostatniej z rat nastąpić mogła najwcześniej w styczniu 2018 r., to jest w toku procesu w niniejszej sprawie. Jakkolwiek powódka zaoferowała jako dowód dokument zatytułowany harmonogramem spłaty kredytu nr (...), to wobec zakwestionowania tego dokumentu przez pozwanego ze względu na brak podpisów pozwanego na tym dokumencie Sąd odmówił mu przymiotu dowodu w przedmiocie rzeczywistej treści harmonogramu opisanego w umowie kredytu.

Jakkolwiek pozwany zakwestionował sposób wyliczenia odsetek przez powódkę, to nie wskazał, w jakiej wysokości odsetki te mają zostać naliczone ani nie zaoferował żadnego dowodu na tę okoliczność.

Z tego względu Sąd na podstawie ustalonego stanu faktycznego oraz przytoczonych przepisów i zapisów umownych sąd uznał powództwo za zasadne w zakresie kwoty 161.467,62 zł tytułem niespłaconych rat kredytu, kwoty 15 zł tytułem należności z tytułu opłat i prowizji oraz kwoty 40109, 09 zł tytułem skapitalizowanych odsetek umownych za opóźnienie, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Kwota należności głównej dochodzonej przez powódkę została uznana przez pozwanego oświadczeniem z dnia 27.10.2014 r. Dochodzone przez powódkę odsetki zostały zasadzone również w wysokości uznanej przez pozwanego tym samym oświadczeniem. Należności z tytułu opłat i prowizji pozwany nie kwestionował.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. , zgodnie z zasadą że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Strona pozwana przegrała sprawę w 93% i wobec tego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 19.350,34 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na kwotę tę składają się: opłata od pozwu w kwocie 10.817 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 10.800 zł (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sędzia

Z/odnotować i doręczyć pełnomocnikom stron.

R., 6 listopada 2019 r.