Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2019 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Robert Grygiel

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karina Zbroińska

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2019 roku w C.na rozprawie

sprawy I. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o wysokość świadczenia kompensacyjnego

na skutek odwołania I. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 24 października 2018 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w C. z dnia 24 października 2018 roku numer (...) i ustala wysokość świadczenia kompensacyjnego I. B. w kwocie 1.922,96 zł (jeden tysiąc dziewięćset dwadzieścia dwa złote dziewięćdziesiąt sześć groszy).

Sygn. akt IV U 1351/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 października 2018 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił I. B. prawa do przeliczenia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść przepisów ustawy z dnia 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych i wskazał, że świadczenie kompensacyjne stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy emerytalnej przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego tablic średniego trwania życia. Podstawę obliczenia emerytury dla celów ustalenia wysokości świadczenia kompensacyjnego stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata świadczenia kompensacyjnego oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego. Dalej organ rentowy wskazał, że do obliczenia wysokości świadczenia odwołującej uwzględnił wszystkie składki jakie jej pracodawca odprowadził po dniu 31 grudnia 1998 roku (przed dniem 1 stycznia 1999 roku obliczony jest kapitał początkowy) i decyzją z dnia 18 października 2016 roku obliczył ostateczną wysokość przysługującego jej świadczenia, w oparciu o złożone przez nią dokumenty. Składki z OFE zostaną zaś doliczone dopiero do wysokości emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła I. B., domagając się jej zamiany i przeliczenia świadczenia kompensacyjnego w oparciu o zaświadczenie Rp-7 z dnia 5 lutego 2018 roku, w którym pracodawca wskazał wyższe wynagrodzenia niż w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 5 lipca 2016 roku, a które to zaświadczenie zostało wydane już po przejściu przez nią na świadczenie kompensacyjne we wrześniu 2016 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc, że poczynając od dnia 1 stycznia 1999 roku składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia danej osoby ewidencjonowane są na indywidualnym koncie ubezpieczonego, wobec czego wykazywanie przez pracodawcę wynagrodzenia z okresu przypadającego po dniu 31 grudnia 1998 roku na druku Rp-7 jest bezprzedmiotowe wobec pracownika ubiegającego się o ustalenie prawa do świadczeń obliczanych na nowych zasadach.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

I. B. urodziła się w dniu (...) i od dnia
1 września 2016 roku jest uprawniona do pobierania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

W okresie od 1 września 1985 roku do 31 sierpnia 2016 roku ubezpieczona była zatrudniona w Szkole (...) w C.. Z tytułu powyższego zatrudnienia odwołująca
w roku 2015 uzyskała wynagrodzenie za pracę w kwocie 59.211,42 zł i w 2016 roku 39.718,30 zł, od których to wynagrodzeń pracodawca w 2015 roku odprowadził składki na ubezpieczenia emerytalne w łącznej kwocie 11.437,74 zł (w tym składki finansowane przez płatnika 5.718,87 zł i składki finansowane przez ubezpieczonego 5.718,87 zł), a w 2016 roku w łącznej kwocie 8.221,74 zł (w tym składki finansowane przez płatnika 4.110,87 zł i składki finansowane przez ubezpieczonego 4.110,87 zł).

(v. akta rentowe, pismo Szkoły (...)
w C. z dnia 3 grudnia 2018 roku k. 19, pisma organu rentowego z dnia 7 grudnia 2018 roku k. 21-22 i z dnia 11 stycznia 2019 roku k. 26-29)

Wysokość składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej wynosiła:

- na dzień 31 stycznia 2001 roku 7.095,84 zł, w tym składki za 1999 rok 3.305,62 zł
i składki za 2000 rok 3.790,22 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2000 rok wynoszącym 112,72%;

- na dzień 31 stycznia 2002 roku 12.552,91 zł, w tym składki za 2001 rok 4.554,48 zł
i suma zwaloryzowanych składek 7.998,43 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2001 rok wynoszącym 106,68%;

- na dzień 31 stycznia 2003 roku 17.984,93 zł, w tym składki za 2002 rok 4.593,48 zł
i suma zwaloryzowanych składek 13.391,45 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2002 rok wynoszącym 101,90%;

- na dzień 31 stycznia 2004 roku 21.655,28 zł, w tym składki za 2003 rok 3.328,64 zł
i suma zwaloryzowanych składek 18.326,64 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2003 rok wynoszącym 102,00%;

- na dzień 31 stycznia 2005 roku 27.826,08 zł, w tym składki za 2004 rok 5.737,70 zł
i suma zwaloryzowanych składek 22.088,38 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2004 rok wynoszącym 103,63%;

- na dzień 31 stycznia 2006 roku 32.994,01 zł, w tym składki za 2005 rok 4.157,84 zł
i suma zwaloryzowanych składek 28.836,17 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2005 rok wynoszącym 105,55%;

- na dzień 31 stycznia 2007 roku 41.168,86 zł, w tym składki za 2006 rok 6.343,68 zł
i suma zwaloryzowanych składek 34.825,18 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2006 rok wynoszącym 106,90%;

- na dzień 31 stycznia 2008 roku 51.884,03 zł, w tym składki za 2007 rok 7.834,52 zł
i suma zwaloryzowanych składek 44.009,51 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2007 rok wynoszącym 112,85%;

- na dzień 31 stycznia 2009 roku 65.929,45 zł, w tym składki za 2008 rok 7.423,46 zł
i suma zwaloryzowanych składek 58.505,99 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2008 rok wynoszącym 116,26%;

- na dzień 31 stycznia 2010 roku 84.605,18 zł, w tym składki za 2009 rok 7.955,60 zł
i suma zwaloryzowanych składek 76.649,58 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2009 rok wynoszącym 107,22%;

- na dzień 31 stycznia 2011 roku 100.069,75 zł, w tym składki za 2010 rok 9.356,08 zł i suma zwaloryzowanych składek 90.713,67 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2010 rok wynoszącym 103,98%;

- na dzień 31 stycznia 2012 roku 114.217,69 zł w tym składki za 2011 rok 10.165,16 zł i suma zwaloryzowanych składek 104.052,53 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2011 rok wynoszącym 105,18%;

- na dzień 31 stycznia 2013 roku 129.533,10 zł, w tym składki za 2012 rok 9.398,94 zł i suma zwaloryzowanych składek 120.134,16 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2012 rok wynoszącym 104,68%;

- na dzień 31 stycznia 2014 roku 145.775,25 zł, w tym składki za 2013 rok 10.180,00 zł i suma zwaloryzowanych składek 135.595,25 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2013 rok wynoszącym 104,54%;

- na dzień 31 stycznia 2015 roku 163.233,33 zł, w tym składki za 2014 rok 10.839,88 zł i suma zwaloryzowanych składek 152.393,45 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2014 rok wynoszącym 102,06%;

- na dzień 31 stycznia 2016 roku 178.033,67 zł, w tym składki za 2015 roku 11.437,74 zł i suma zwaloryzowanych składek 166.595,93 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za 2015 rok wynoszącym 105,37%;

- na dzień 30 kwietnia 2016 roku 191.226,58 zł, w tym składki za I kwartał 2017 roku 3.632,50 zł i suma zwaloryzowanych składek 187.594,08 zł. Całość zewidencjonowanych składek winna zostać zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji za I kwartał 2017 rok wynoszącym 113,02%.

Wysokość składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej w okresie od kwietnia do sierpnia 2016 roku wynosiła 4.589,24 zł i z uwagi na nabycie przez nią prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego w III kwartale 2017 roku nie podlegały one żadnej waloryzacji.

Na dzień ustalania wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego odwołującej, łączna kwota składek zewidencjonowanych na jej koncie,
z uwzględnieniem waloryzacji, wynosiła 219.068,98 zł.

Po uwzględnieniu powyższych składek oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego w kwocie 279.938,97 zł, podstawa obliczenia wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ubezpieczonej winna wynosić 499.007,95 zł. Wysokość świadczenia kompensacyjnego przy tak ustalonej podstawie i przy uwzględnieniu średniego dalszego trwania życia dla osoby w wieku 60 w wymiarze 259,5 miesiąca wynosi 1922,96zł (499007,95:259,5=1922,96).

(v. opinia biegłej sądowej z zakresu rachunkowości Z. W. k. 42-50 wraz
z opinią uzupełniającą k. 39-43)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 128 ze zm.), świadczenie stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia tablic średniego trwania życia, o których mowa w art. 26 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

Jeżeli uprawniony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, składki na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, zwanym dalej „Zakładem”, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie (ust. 2).

Kwota świadczenia nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Świadczenie podlega waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych dla waloryzacji świadczeń w art. 88, art. 89 i art. 93 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS (ust. 4).

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że organ rentowy obliczając podstawę wymiaru nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ubezpieczonej uwzględnił wszystkie składki na ubezpieczenie emerytalne odprowadzone przez jej pracodawcę od zarobków, które uzyskała ona po dniu 31 grudnia 1998 roku, w tym również zarobków z roku 2015 w kwocie 59.211,42 zł i z roku 2016 w kwocie 39.718,30 zł. Błędnie jednak organ ten przeprowadził waloryzację tychże składek.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270 ze zm.) – dalej ustawa emerytalna, podstawę obliczenia emerytury,
o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne,
z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie,
o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Waloryzację składek przeprowadza się corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000, z uwzględnieniem art. 25a. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu (ust. 3).

Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona
o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji (ust. 4).

Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji (ust. 5).

W myśl art. 25a ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie.

W przypadku ustalania wysokości emerytury:

1)  w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;

2)  w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;

3)  w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;

4)  w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.

Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych (ust. 3).

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5
i art. 183.

Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz
w art. 27 ust. 2 i 3 (ust. 6).

Publikowane w kolejnych obwieszczeniach Ministra Pracy i Polityki Społecznej wskaźniki waloryzacji składek emerytalnych wynosiły:

Za 2016 rok	106,37%	M.P.2017.444;
Za I kwartał 2016 roku	112,16%	M.P.2016.583;
Za II kwartał 2016 roku	100,50%	M.P.2016.905;
Za III kwartał 2016 roku	100,00%	M.P.2016.1185;
Za IV kwartał 2016 roku	100,70%	M.P.2017.269;
Za 2015 rok	105,37%	M.P.2016.456;
Za 2014 rok	102,06%	M.P.2015.442;
Za 2013 rok	104,54%	M.P.2014.334;
Za 2012 rok	104,68%	M.P.2013.425;
Za 2011 rok	105,18%	M.P.2012.297;
Za 2010 rok	103,98%	M.P.2011.35.418;
Za 2009 rok	107,22%	M.P.2010.37.520;
Za 2008 rok	116,26%	M.P.2009.32.469;
Za 2007 rok	112,85%	M.P.2008.44.388;
Za 2006 rok	106,90%	M.P.2007.39.453;
Za 2005 rok	105,55%	M.P.2006.42.453
Za 2004 rok	103,63%	M.P.2006.42.453;
Za 2003 rok	102,00%	M.P.2006.42.453;
Za 2002 rok	101,90%	M.P.2006.42.453;
Za 2001 rok	106,68%	M.P.2006.42.453;
Za 2000 rok	112,72%	M.P.2006.42.453;

Nigdy nie został opublikowany wskaźnik waloryzacji składek emerytalnych za 1999 rok.

W świetle przedstawionych powyżej rozważań, rozstrzygnięcie niniejszej sprawy w praktyce sprowadza się do dokonania prawidłowej waloryzacji składek emerytalnych zgromadzonych na koncie I. B..

W pierwszej kolejności zwraca uwagę literalna treść kolejnych obwieszczeń Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wskaźników waloryzacji składek emerytalnych, w których każdorazowo wskazywany jest wskaźnik waloryzacji składek za dany rok (lub kwartał) a nie wskaźnik waloryzacji tych składek w danym roku kalendarzowym lub kwartale. Tym samym oczywiste jest, że przykładowo składki emerytalne za 2000 rok, których waloryzacja niespornie dokonywana jest w czerwcu 2001 roku, według stanu na dzień 31 stycznia 2001 roku, są waloryzowane wskaźnikiem waloryzacji składek za 2000 rok, wynoszącym 112,72%. Jednocześnie z uwagi na brak wskaźnika waloryzacji składek za 1999 rok, przy niespornym objęciu składek za ten rok reformą emerytalną, a tym samym konieczności ich zwaloryzowania, muszą być one waloryzowane po raz pierwszy w czerwcu 2001 roku, wskaźnikiem waloryzacji składek za 2000 rok, albowiem innego, który mógłby być do nich zastosowany, po prostu nie ma.

Co również warto zauważyć, w przypadku waloryzacji składek za 1999 rok ustawodawca nie wprowadził konstrukcji analogicznej jak w przypadku kapitału początkowego, gdzie z braku wskaźnika waloryzacji za 1999 rok, w przepisie art. 173 ust. 4 ustawy emerytalnej wprost wskazał, że pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od dnia 1 czerwca 2000 roku przez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem wzrostu przeciętnego wynagrodzenia z 1999 roku, pomniejszonego o naliczone i potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1998 rok. Przeciwnie, w przepisie art. 25 ust. 3 i 9 wskazano, że pierwszej waloryzacji dokonuje się za 2000 rok (nie w 2000 roku), przy zastosowaniu wskaźnika równego wskaźnikowi wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za 2000 rok
w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1999 rok (co oczywiste aby ustalić powyższy wskaźnik konieczne są dane z całego roku 2000 – siłą rzeczy dostępne dopiero w roku 2001!). Jednocześnie jak już wyżej wskazano, żaden przepis ustawy emerytalnej nie wyłącza spod waloryzacji składek za 1999 rok, a tym samym oczywiste jest, że muszą one zostać zwaloryzowane równocześnie ze składkami za rok 2000.

W świetle powyższego całkowicie błędna jest praktyka organu rentowego, który niejako dokonuje przesunięcia wskaźników waloryzacji składek emerytalnych o jeden rok wstecz, tj. wskaźnik waloryzacji składek za 2000 rok stosuje do waloryzacji składek za 1999 rok, wskaźnik waloryzacji składek za 2001 rok stosuje do waloryzacji składek za 2000 rok itd. i w istocie na końcu waloryzacji każdorazowo „brakuje” mu jednego rocznego wskaźnika waloryzacji, przez co składki za ostatnie pełne lata waloryzuje przy użyciu wskaźników kwartalnych. Jaskrawo widoczne jest to w sprawie niniejszej, w której składki emerytalne odwołującej za cały 2015 rok zostały zwaloryzowane waloryzacją kwartalną za I, II, III i IV kwartał 2015 roku, przy zastosowaniu kwartalnych wskaźników waloryzacji odpowiednio za II, III i IV kwartał 2015 roku oraz I kwartał 2016 roku.

Tymczasem zgodnie z brzmieniem cytowanych powyżej przepisów, skoro prawo do świadczenia kompensacyjnego ubezpieczona nabyła w III kwartale 2016 roku (w dniu 1 września 2016 roku), to w dniu 1 czerwca 2016 roku wina była zostać dokonana ostatnia roczna waloryzacja składek emerytalnych zgromadzonych na jej koncie według stanu na dzień 31 stycznia 2016 roku (art. 25 ust. 3 i 4 ustawy emerytalnej) – wskaźnikiem waloryzacji składek za 2015 roku wynoszącym 105,37%, a waloryzacja kwartalna powinna zostać dokonana jedynie za I kwartał 2016 roku (art. 25a ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej) – wskaźnikiem waloryzacji składek za I kwartał 2016 roku wynoszącym 112,16%.

Sposób waloryzacji składek prezentowany przez organ rentowy powoduje, że „brakuje” ostatniego rocznego wskaźnika waloryzacji składek, co w sytuacji skrajnej może prowadzić do konieczności uruchomienia waloryzacji kwartalnej za okres przekraczający jeden rok, co kłóci się z istotą waloryzacji rocznej.

Obszerne wyjaśnienie mechanizmu waloryzacji składek przedstawił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 października 2015 roku, III UZP 9/15 (LEX nr 1923849), w którym wyjaśnił, że w świetle treści art. 25 ust. 3 ustawy emerytalnej, składki podlegają w pierwszym rzędzie waloryzacji rocznej, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za 2000 rok, natomiast waloryzacja kwartalna, uregulowana w art. 25a ustawy, stanowi jej uzupełnienie. Zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy, mechanizm waloryzacji ma charakter narastający i oznacza dodawanie kwoty wynikającej z poprzedniej waloryzacji i kwoty składek za dany rok oraz podwyższenie tak uzyskanej sumy wskaźnikiem waloryzacji (pomnożenie jej przez wskaźnik waloryzacji). Wskaźnik waloryzacji jest równy wskaźnikowi cen towarów
i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego. Roczna waloryzacja polega na tym, że w czerwcu danego roku waloryzuje się składki należne do końca poprzedniego roku kalendarzowego, a podlegające zaewidencjonowaniu na koncie ubezpieczonego do dnia 31 stycznia roku, w którym przeprowadzana jest waloryzacja (roku waloryzacji). Waloryzację roczną składek przeprowadza się w dniu 1 czerwca z tego względu, że wskaźnik owej waloryzacji za poprzedni rok ogłaszany jest do dnia 25 maja kolejnego roku. Waloryzacja składek przeprowadzana w danym roku oznacza więc podwyższenie (zwaloryzowanie) kwoty składek należnych do końca poprzedniego roku, a wpłaconych do dnia 31 stycznia roku waloryzacji. Wyznaczenie daty 31 stycznia, jako dnia ustalenia stanu konta podlegającego rocznej waloryzacji, jest uzasadnione tym, że zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2019 roku, poz. 300 ze zm.), wpłaty składek za dany miesiąc należy dokonać do określonego dnia następnego miesiąca, zatem wpłata składki za grudzień danego roku następuje w styczniu kolejnego roku. W wyniku ostatniej rocznej waloryzacji przeprowadzonej przed przyznaniem danemu ubezpieczonemu prawa do emerytury (w stanie faktycznym świadczenia kompensacyjnego), podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacyjnym podlegają zatem składki należne do końca roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym przeprowadzana jest ta waloryzacja. Natomiast składki należne za okres po zakończeniu tegoż roku obrachunkowego, które nie zostaną objęte kolejną roczną waloryzacją (gdyż ta nastąpi już po przyznaniu i obliczeniu wysokości świadczenia) podlegają waloryzacji kwartalnej, o jakiej mowa w art. 25a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W trybie tego przepisu waloryzowana jest kwota składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych. Zatem, podobnie jak w przypadku waloryzacji rocznych, także i w tym przypadku mechanizm waloryzacji ma narastający charakter i oznacza dodawanie kwoty wynikającej z poprzedniej waloryzacji i kwoty składek za dany kwartał oraz podwyższanie tak uzyskanej sumy wskaźnikiem waloryzacji. Natomiast wskaźnik waloryzacji jest wynikiem algorytmu podobnego do stosowanego przy waloryzacji rocznej, z tą różnicą, że chodzi o stosunek cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja do poprzedniego kwartału, powiększony o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego. Zastosowanie powyższych zasad oznacza, że podstawę obliczenia emerytury będzie zawsze stanowić suma składek po ostatniej waloryzacji rocznej powiększona o poddane waloryzacji kwartalnej składki należne za dalszy okres do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc początkujący wypłatę.

Jako jeden z przykładów prawidłowej waloryzacji składek Sąd Najwyższy wskazał sposób ustalenia wysokości emerytury w trzecim kwartale 2014 roku, podając że wówczas podstawę obliczenia świadczenia stanowi suma:

1.  kwoty składek ustalonej po ostatniej rocznej waloryzacji przeprowadzonej
1 czerwca 2014 roku (tj. kwoty zwaloryzowanych składek należnych do końca 2013 roku);

2.  kwoty składek należnych za 2014 rok poddanych waloryzacji kwartalnej
w myśl art. 25a ust.1 pkt 3 ustawy, obejmująca stan konta po pierwszym kwartale 2014 roku (kwota składek zaewidencjonowanych do końca kwietnia tego roku) zwaloryzowany wskaźnikiem waloryzacji za pierwszy kwartał 2014 roku;

3.  nominalnej kwoty składek należnych za okres po zakończeniu pierwszego kwartału 2014 roku do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty emerytury, które w świetle art. 25a ust. 1 pkt 3 ustawy nie podlegają waloryzacji kwartalnej, gdyż ta kończy się wraz z pierwszym kwartałem 2014 roku.

Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela przedstawiony powyżej pogląd Sądu Najwyższego, przyjmując go za własny, jak również zaprezentowany przez Sąd Najwyższy sposób wyliczenia świadczenia emerytalnego, do którego prawo ubezpieczony nabył prawo w III kwartale roku kalendarzowego.

W zakresie matematycznego wyliczenia wartości składek zewidencjonowanych na koncie odwołującej Sąd Okręgowy oparł się na opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości Z. W., uznając ją za rzetelną
i miarodajną dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem została ona wydana w oparciu
o posiadaną przez biegłą wiedzę i umiejętności specjalne z zakresu rachunkowości oraz znajduje pełne oparcie w obowiązujących w spornym okresie przepisach prawa oraz w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w szczególności dokumentach znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonej, których autentyczność i wiarygodność nie budzi żadnych zastrzeżeń. Powyższa opinia nie była przy tym pod względem rachunkowym kwestionowana przez strony, zaś istota rozstrzygnięcia wynika sądu wynika z przesunięcia z przyczyn powyżej wskazanych wskaźnika waloryzacji składek na składki za cały 1999 i 2000 rok i w konsekwencji podobnego przesunięcia wskaźników waloryzacji za kolejne lata.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i ustalił wysokość świadczenia kompensacyjnego w kwocie 1922,96zł.