Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 263/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Grażyna Tokarczyk

Protokolant Natalia Skalik-Paś

przy udziale Anny Bochenek - Prokuratora Prokuratury Rejonowej w R.

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2021 r.

sprawy W. H., syna A. i E.

ur. (...) w R.

oskarżonego z art. 286§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 14 stycznia 2021 r. sygnatura akt II K 538/19

na mocy art. 437§1 kpk, art. 636§1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 263/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej z 14 stycznia 2021 r. sygn. akt II K 538/19

0.1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.1.Granice zaskarżenia

0.0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.Wnioski

uchylenie

zmiana

1.Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1.Ustalenie faktów

0.0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.1.Ocena dowodów

0.0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

mająca wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów postępowania, a to art. 413 § 1 pkt 5 kpk, polegająca na braku rozstrzygnięcia Sądu co do czynów z art. 286 § 1 kk zarzucanych oskarżanemu W. H. i opisanych w punktach 23, 65 oraz 66 części wstępnej wyroku

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy orzekający w sprawie podziela stanowisko, że w pominięcie w wyroku orzeczenia o jednym lub kilku z zarzucanych czynów nie stanowi braku określonego rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 425 § 2 kpk.

Przedmiotem zaskarżenia może być tylko brak jednostkowego rozstrzygnięcia o konsekwencjach prawnych przypisanego czynu, a nie brak rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu w sprawach złożonych przedmiotowo, gdy sąd w wyroku nie rozstrzygnął co do jednego z zarzucanych czynów. W tym zakresie wyrażane w orzecznictwie i doktrynie stanowisko, że taki „brak” podlega usunięciu przez rozpoznanie sprawy po wyłączeniu postępowania w tym przedmiotowym zakresie zachowuje aktualność, także po zmianie ustawy. Przeciwne stanowisko zaprezentował Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 28.01.2019 r., sygn. II AKa 154/18, stwierdzając, że w aktualnym stanie prawnym, zgodnie z przepisem art. 425 § 2 zdanie drugie, przedmiotem zaskarżenia może być brak rozstrzygnięcia, co warunkuje uchylenie zaskarżonego wyroku w części nierozstrzygniętej i przekazanie sprawy w tym fragmencie sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania zgodnie z art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. Przeciwne poglądy są zdecydowanie bardziej przekonujące. Podnosi się, że zaakceptowaniu wskazanego prze Sąd Apelacyjny w Katowicach stoi na przeszkodzie wykładnia historyczna, językowa i systemowa komentowanego przepisu. Został on bowiem wprowadzony w związku z wątpliwościami podnoszonymi w doktrynie i orzecznictwie, czy brak jednostkowego rozstrzygnięcia co do konsekwencji prawnych czynu może być przedmiotem zaskarżenia. Nie bez powodu zatem ustawodawca wprowadzając do art. 425 § 2 zdanie drugie użył zwrotu „określonego rozstrzygnięcia”, a nie tylko słowa „rozstrzygnięcia”. To dookreślenie oznacza, że chodzi tu o sprecyzowane, jednostkowe rozstrzygnięcie, a więc zwrot ten nie obejmuje rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu. Jeżeli bowiem w wyroku sąd nie orzekł co do zarzucanego czynu, to nie doszło do rozpoznania sprawy i wówczas nie jest to brak „określonego rozstrzygnięcia”, tylko brak rozpoznania sprawy. Ponadto wykładnia systemowa art. 425 § 2 zdanie drugie pozwala na odczytanie zwrotu „określonego rozstrzygnięcia” w powiązaniu z art. 413 § 2 pkt 2, w którym wymienione zostały określone rozstrzygnięcia, a zatem ich brak może stanowić substrat zaskarżenia. Odczytanie art. 425 § 2 zdanie drugie w powiązaniu z art. 437 § 2 in principio prowadzi do wniosku, że sąd odwoławczy, uwzględniając środek odwoławczy wniesiony co do braku rozstrzygnięcia, wydaje orzeczenie zmieniające przez wprowadzenie do zaskarżonego orzeczenia brakującego rozstrzygnięcia (Świecki Dariusz (red.), Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany, Opublikowano: LEX/el. 2021).

W wyroku musi znaleźć się rozstrzygniecie o skazaniu, uniewinnieniu, warunkowym lub bezwarunkowym umorzeniu postępowania w odniesieniu do każdego z zarzuconych w akcie oskarżenia czynów. W przypadku zatem, gdy w orzeczeniu brak takiego wyraźnego rozstrzygnięcia, należy uznać, że sąd w ogóle nie rozważał tej kwestii i w konsekwencji mamy do czynienia z sytuacją rzeczywistego nierozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej co do jednego z zarzuconych czynów. Powoduje to w konsekwencji niedopuszczalność zaskarżenia orzeczenia co do takiego brakującego rozstrzygnięcia, gdyż nie ma tutaj substratu zaskarżenia (Matras Jarosław w: Dudka Katarzyna (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. II).

Powyższego nie zmienia okoliczność, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wypowiedział się o czynach, co do których nie orzekł, nie budzi przecież wątpliwości, że jako dokument sprawozdawczy, wtórny do orzeczenia i nie kształtuje jego treści. Za przytoczonymi poglądami przemawia w realiach sprawy również stanowisko skarżącego, który konieczność przeprowadzenia przewodu w całości opiera na twierdzeniu, że nie ma możliwości rozstrzygnięcia po raz pierwszy przez Sądem II instancji o skazaniu bądź uniewinnieniu, gdyż byłaby zamknięta droga odwoławcza. Takie twierdzenie znajduje wsparcie w treści art. 454 § 1 kpk wyłącznie w zakresie możliwości skazania pierwotnie uniewinnionego oskarżonego, o sytuacji przeciwnej nie ma mowy. W takiej sytuacji, gdyby przyznać rację skarżącemu konieczne byłoby zbadanie, czy zachodzą warunki z art. 437 § 2 zd. 2 kpk, a zatem czy zachodzi potrzeba przeprowadzenia przewodu sądowego w całości. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a w tym czynności powiązane z zarzutami przez Sąd opuszczonymi, przy zaakceptowaniu wspomnianego w uzasadnieniu wyroku stanowiska o braku dowodów winy oskarżonego co do tych czynów, prowadzić mógłby do wniosku, że istnieje możliwość zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego w instancji odwoławczej, przy braku konieczności przeprowadzenia przewodu w całości. Z pewnością też nie zachodziłyby żadne okoliczności nakazując uchylenie wyroku co do zarzutów prawidłowo rozpoznanych, o ile nie ujawniłyby się inne od zarzucanych okoliczności podlegające badaniu poza granicami zaskarżenia.

Dlatego zarzut prokuratora nie mógł być uwzględniony, a koniecznym było postanowienie o wyłączeniu do odrębnego rozpoznania sprawy oskarżonego W. H. o czyny polegające na tym, że:

- w dniu 19 kwietnia 2018 r. w R., prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadził P. P. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 492 zł, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd co do zamiaru wywiązania się z warunków zawartej z nim umowy tj. o czyn z art. 286 § 1 kk,

- w dniu 4 maja 2017 r. w R., prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadził D. T. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 400 zł, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd co do zamiaru wywiązania się z warunków zawartej z nim umowy tj. o czyn z art. 286 § 1 kk,

- w dniu 10 maja 2017 r. w R., prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadził N. L. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 400 zł, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd co do zamiaru wywiązania się z warunków zawartej z nim umowy tj. o czyn z art. 286 § 1 kk,

i przekazaniu jej w celu rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej jako sądowi I instancji.

Wniosek

uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie zachodzą okoliczności o których mowa w art. 437 § 2 zd. 2 kpk.

1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Skazanie za dwa ciągi przestępstw z art. 286 § 1 kk wraz z wymiarem kar jednostkowych i kary łącznej oraz orzeczenie środków kompensacyjnych.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Apelacja prokuratora nie jest zasadna. Wskazane opuszczenie stanowi nie rozpoznanie przedmiotu procesu, a zatem w zakresie trzech zachowań konieczne było wyłączenie sprawy oskarżonego w tej części i przekazanie Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej jako Sądowi I instancji. Nie ujawniono okoliczności nakazujących dokonanie zmian lub uchylenie wyroku poza granicami zaskarżenia, o których mowa w art. 455 kpk, 439 kpk lub art. 440 kpk.

0.1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Z powodu nie uwzględnienia apelacji prokuratora po myśli art. 636 § 1 kpk kosztami procesu za postępowanie odwoławcze należało obciążyć Skarb Państwa.

1.PODPIS

0.1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

brak orzeczenia o zarzutach 23, 65 i 66 aktu oskarżenia

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana