Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 lipca 2013r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. J. (1) prawo do emerytur od dnia 1 czerwca 2013r.

Sygn. akt V U 1110/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lipca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. J. (1) prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W dniu 6 sierpnia 2013 roku pełnomocnik J. J. (1) wniósł odwołanie od powyższej decyzji i jej zmianę przez przyznanie prawa do emerytury wnioskodawcy.
W uzasadnieniu wniósł o zaliczenie wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. w okresach od 21 marca 1977 roku do 31 grudnia 1982 roku oraz od 1 stycznia 1985 roku do 31 grudnia 1988 roku oraz od 8 marca 1990 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowiskach monter konstrukcji stalowych oraz monter-spawacz.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. J. (1), urodzony (...), złożył w dniu 18 czerwca 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz miał rozwiązany stosunek pracy.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych plik II, odpis skrócony aktu urodzenia k. 9 akt emerytalnych plik I)

J. J. (1) na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 27 lat 8 miesięcy i 4 dni w tym 3 lata i 1 miesiąc pracy w szczególnych warunkach tj. okres zatrudnienia od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1984 roku i od 1 stycznia 1989 roku do 31 stycznia 1990 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. na stanowisku spawacz.

Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów:

- od 21 marca 1977 roku do 31 grudnia 1982 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. na stanowisku monter konstrukcji stalowych i cieśla,

- 1 stycznia 1985 roku do 31 grudnia 1988 roku ww. przedsiębiorstwie na stanowisku monter-spawacz,

- od 8 marca 1990 roku do 31 grudnia 1998 roku ww. przedsiębiorstwie na stanowisku monter-spawacz i monter.

(dowód: decyzja z dnia 24.07.2013 r. k. 9 akt emerytalnych plik II, odpowiedź na odwołanie k. 9-10)

W okresie od 21 marca 1977 roku do 30 czerwca 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B. (poprzednio w B. – (...) Kombinacie (...) w B.). Wystawionym świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia zajmował stanowisko monter konstrukcji stalowych.

W okresie zatrudnienia wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego od dnia :

- 19 października 1979 roku do 15 października 1980 roku w związku z pracą na budowie eksportowej w Libii,

- 15 września 1987 roku do 24 lutego 1988 roku w związku z pracą na budowie eksportowej w Bułgarii,

- 16 stycznia 1989 roku do 31 stycznia 1990 roku w związku z pracą na budowie eksportowej w Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej.

(dowód: świadectwo pracy k. 5 akt, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 15-22 akt emerytalnych)

W okresie od 26 listopada 1980 roku do 10 grudnia 1980 roku wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego.

(dowód: zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 15)

W ww. okresie zatrudnienia wnioskodawca uzyskał tytułu mistrza w zawodzie monter konstrukcji stalowych.

(dowód: świadectwo pracy k. 5 akt)

W okresie od dnia 1 lipca 1991 roku do 30 kwietnia 2004 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy
w Przedsiębiorstwie (...) S.A. (powstałym
z przekształcenia Przedsiębiorstwa (...) w B.).
W wystawionym w dniu 30 kwietnia 2004 świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował na stanowisku monter – spawacz.

W okresie zatrudnienia wnioskodawca przebywał na budowie eksportowej w okresie od 15 maja 1996 roku do 12 sierpnia 1996 roku a ponadto korzystał z urlopu bezpłatnego: od 16 lutego 2004 roku do 30 kwietnia 2004 roku.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 2004 r. k. 4 akt sprawy)

Przedsiębiorstwo (...) w B. oraz Przedsiębiorstwo (...) S.A budowało m.in. (...) w B..

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz w Przedsiębiorstwie (...) S.A (poza okresem urlopu bezpłatnego od 26 listopada 1980 roku do 10 grudnia 1980 roku) praca wnioskodawcy polegała montażu konstrukcji stalowych na wysokości. Gotowe elementy stalowe z otworami wnioskodawca musiał zmontować pod odpowiednim kątem, poskręcać śrubami. (...) stalowe były wznoszone na wysokość od 6 metrów do ok. 100 metrów. Wnioskodawca pracował w takim charakterze przy wznoszeniu budynków Elektrowni (...), ale także podczas wszystkich wyjazdów na budowy eksportowe w tym m.in. do Libii, Bułgarii, Czechosłowacji.

Prace te należały do stałych obowiązków wnioskodawcy, wykonywał je przez 8 godzin dziennie, do innych prac nie był kierowany.

Wnioskodawca posiadał uprawnienia do wykonywania pracy na wysokościach.

(dowód: zeznania świadka Z. J. protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku od minuty 3.35 do minuty 9.42 k. 28, zeznania świadka J. O. protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku od minuty 10.01 do minuty 13.48 k. 28, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014 roku od minuty 14.15 do minuty 19.35 k. 28 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 29 listopada 2013 roku od minuty 0.44 do minuty 5.10 k. 19)

Wnioskodawcy nie zostało wystawione świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 21 marca 1977 roku do 30 czerwca 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz od 1 lipca 1991 roku do 30 kwietnia 2004 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Okres pracy wnioskodawcy od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1984 roku i od 1 stycznia 1989 roku do 31 stycznia 1990 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B., a następnie w (...) S.A. został zaliczony przez organ rentowy do okresu pracy w warunkach szczególnych. Do oceny pozostawały zatem pozostałe okresy wyodrębnione z całego okresu zatrudnienia w ww. przedsiębiorstwach tj. od 21 marca 1977 roku do 31 grudnia 1982 roku, od 1 stycznia 1985 roku do 31 grudnia 1988 roku i od 8 marca 1990 roku do 31 grudnia 1998 roku. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tych wymienionych okresach tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci przesłuchania wnioskodawcy oraz zeznań świadków: Z. J. oraz J. O., którzy razem z wnioskodawcą pracowali w Przedsiębiorstwie (...) w B., a później w (...) S.A. wykazało, że w całym spornym okresie czasu pracy wnioskodawca miał taki sam zakres obowiązków i wykonywał taką samą pracę, polegającą na montażu konstrukcji stalowych na wysokości. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca cały czas w spornym okresie pracował przy montowaniu konstrukcji stalowych na wysokości. Pracę te wykonywał przy budowie (...) w B. oraz na budowach zagranicznych. Wnioskodawca wykonywał w/w prace w pełnym wymiarze czasu pracy, będąc zatrudnionym na cały etat. Zważywszy, że świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornym okresie, należy uznać że dysponują oni bezpośrednią, szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona. Ponadto jak wynika ze świadectwa pracy wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. uzyskał tytuł mistrza w zawodzie monter konstrukcji stalowych, co uwiarygodnia zeznania wnioskodawcy dotyczące charakteru wykonywane przez niego pracy.

W ocenie Sądu nazwa stanowiska wnioskodawcy z tych spornych okresów zawarta w angażach osobowych wnioskodawcy i wskazująca, że pracował on na stanowiskach: cieśla, spawacz, monter-spawacz elektryczny i gazowy, monter-spawacz, spawacz-monter, spawacz, monter, nie świadczy o rodzaju pracy wykonywanej przez wnioskodawcę. O szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj pracy rzeczywiście wykonywanej przez pracownika. Wiarygodne są zeznania wnioskodawcy, iż niejednokrotnie wskazana w angażach nazwa stanowiska były wpisywana przez pracowników kadr w sposób dowolny lub miała na celu uzasadnienie przyznania wyższego wynagrodzenia. Jak wynika z treści angaży, w żadnym z nich nie zostało J. J. (2) powierzone stanowisko pracy czy nowe obowiązki. Każdy z angaży dotyczył nowej stawki zaszeregowania.

Rodzaj wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, jak wynika z zeznań świadków, był niezmienny w całym okresie zatrudnienia i polegał na montowaniu konstrukcji stalowych na wysokości. Należy podkreślić, na co zwracał uwagę świadek Z. J., że od początku zatrudnienia wnioskodawca miał uprawnienia do pracy na wysokości. A więc uprawnienia, których nie posiadali wszyscy montażyści, bowiem byli również tacy, którzy mogli pracować przy montażu konstrukcji stalowych na ziemi. Ponadto podnieść należy, iż praca na wysokości wynikała ze specyfiki pracy w (...)jak i w (...) S.A. polegającej na wznoszeniu kolejnych budynków nowo budowanej (...).

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w B. jak i w Przedsiębiorstwie (...) S.A. przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy , jak i warunki w jakich praca była świadczona.

Zatrudnienie przy pracach przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości zostało wymienione wykazie A, Dziale V, poz. 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i podlega uwzględnieniu jako praca w warunkach szczególnych na cele emerytalno – rentowe.

Oceny tej nie zmienia okoliczność nie wystawienia wnioskodawcy przez Przedsiębiorstwo (...) w B. ( Kombinat (...) w B.) oraz (...) S.A. świadectwa pracy w szczególnych warunkach za sporny okres czasu. Na marginesie wskazać należy, iż mimo braku takiego świadectwa pracy, wnioskodawcy pewien okres zatrudnienia został zaliczony przez organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych tj. okres od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1984 roku i od 1 stycznia 1989 roku do 31 stycznia 1990 roku.

Skoro przeprowadzone w sprawie dowody wykazały, że wnioskodawca taką pracę rzeczywiście świadczył, brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, czy wskazanie w świadectwie z dnia 30 kwietnia 2004 roku iż wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych, nie może go pozbawiać prawa do emerytury, jak chce tego organ rentowy.

Z uwagi na powyższe ustalenia zasadne jest przyjęcie, że wnioskodawca jako pracownik zatrudniony przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości wykonywał w spornych okresach od 21 marca 1977 roku do 31 grudnia 1982 roku, od 1 stycznia 1985 roku do 31 grudnia 1988 roku i od 8 marca 1990 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów przebywania na urlopie bezpłatnym, ale z uwzględnieniem okresów pracy na budowach eksportowych), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę w szczególnych warunkach. Wnioskodawca po zaliczeniu spornego okresu pracy wykazał, iż w szczególnych warunkach pracował przez okres znacznie przekraczający 15 lat.

Zatem biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełniał jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, a jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca, w którym złożył on wniosek o emeryturę, gdyż z tym dniem została spełniona ostania przesłanka od której to prawo było uzależnione.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.