Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2021 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. Ż.

przeciwko R. S.

o zapłatę

I.zasądza od pozwanego R. S. na rzecz powódki A. Ż. kwotę 140.000 (sto czterdzieści tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty,

II.zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 17.417 zł tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

III. nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Olsztynie kwotę 1.597,04 zł tytułem kosztów sądowych.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 65/21

UZASADNIENIE

Powódka A. Ż. wniosła pozew przeciwko R. S. o zapłatę kwoty 140.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 15 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że od 6 stycznia 2017 r. jest właścicielem nieruchomości, objętych księgami wieczystymi Kw Nr (...), Kw nr (...), Kw nr (...), Kw nr (...), Kw Nr (...), Kw Nr (...). Pomiędzy stronami trwały negocjacje co do warunków umowy dzierżawy, na początkowym etapie K. Ś. pełniła rolę pośrednika. Pozwany miał rozpocząć dzierżawę od 1 stycznia 2018 r. na okres 5 lat, przy czynszu rocznym z tytułu dzierżawy 700 zł za 1 h, miały go obciążać wszelkie należności i Powódka wyraziła zgodę na korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości w listopadzie i grudniu 2017 r. w celu wykonania niezbędnych prac przygotowawczych pod przyszłą działalność rolną. Negocjacje w sprawie warunków umowy przedłużały się, a pomiędzy stronami pojawiały się rozbieżności w zakresie terminu płatności, czy sposobu zabezpieczenia zapłaty czynszu. Ponadto pozwany zaczął zgłaszać oczekiwania, że umowa powinna być zawarta na 10 lat. Pomimo zastrzeżenia terminu na zawarcie umowy dzierżawy, pozwany unikał kontaktu z powódką. Wobec wątpliwości co do prawdziwych intencji pozwanego, powódka powiadomiła pozwanego, że nie jest zainteresowana wydzierżawieniem nieruchomości. Pozwany korzystał z nieruchomości powódki do listopada 2018 r., pobierał również pożytki cywilne w postaci przyznania płatności od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Powódka wezwała pozwanego do zapłaty za bezumowne korzystanie oraz zwrotu pożytków cywilnych lub zapłaty ich równowartości oraz wartości pożytków naturalnych. Wezwanie pozostało bez odpowiedzi.

Na kwotę dochodzoną pozwem składają się:

- kwota 90.000 zł z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, za okres od 1 listopada 2017 r. do 1 listopada 2018 r.,

- kwota 50.000 zł z tytułu zwrotu pożytków cywilnych pobranych przez pozwanego lub ich równowartości pobranych przez pozwanego z nieruchomości powódki w okresie od 1 listopada 2017 r. do 1 listopada 2018 r.

Powódka wskazała, że dochodzi wynagrodzenia i pożytków cywilnych z tytułu bezumownego korzystania pozwanego z następujących nieruchomości:

1)  działek gruntu nr (...); 1/5; 1/6; 5/1; 5/2; 9, 14, 20/4; 22; 3; 15 objętych księgą wieczystą nr KW nr (...),

2)  działki gruntu r: 117/1, objętej księgą wieczystą nr KW nr (...),

3)  działki gruntu nr: 105/4, objętej księgą wieczystą nr KW nr (...),

4)  działki gruntu nr (...), objętej księgą wieczystą nr KW nr (...),

(pozew k. 115-126).

W odpowiedzi na pozew R. S. wniósł o oddalenie powództwa w całości kwestionując roszczenie powódki co do zasady i co do wysokości. Nadto wniósł o zwrot kosztów procesu.

W ocenie pozwanego korzystał z nieruchomości powódki za jej zgodą, a opłaty z tytułu dzierżawy miał ponieść dopiero po podpisaniu umowy. Przyznał, że strony ustaliły czynsz dzierżawny na 700 zł za hektar plus podatek od gruntu, przy czym w ocenie pozwanego okres trwania umowy miał wynosić nie krócej niż 10 lat. Do sfinalizowania umowy nie doszło, gdyż to powódka zmieniała jej warunki, w szczególności zmianę okresu dzierżawy na okres 5 lat. Powód przyznał, że był przekonany, że dojdzie do podpisania umowy, dlatego zawierał umowy kontraktacji na odbiór plonów z gruntów należących do powódki. Na przełomie marca i kwietnia pozwany dokonał zasiewu na nieruchomościach gorczycy i pszenżyta. Jednak z uwagi na słabą jakość plonów związaną z niską jakością gruntów, nastąpiła odmowa zakupu plonów, a pozwany poniósł w związku z tym straty. Koszt ziarna to wartość 40.000 zł, uprawa i karczowanie, równanie terenu, prace koparki oraz wynagrodzenie pracowników to 170.000 zł., usługa koszenia kombajnem 20.000 zł, nawozy i środki ochrony roślin 50.000 zł. Pozwany przyznał, że w trakcie korzystania z nieruchomości powódki wystąpił do (...) o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Pismem z 24 maja 2018 r. został wezwany do natychmiastowego zaprzestania naruszenia własności powódki. Jednak będąc w trakcie zbiorów plonów, nie mógł wydać powódce nieruchomości, albowiem poniósłby znaczne straty. Po zakończeniu zbiorów wydał nieruchomość powódce.

Wskazał również, że to powódka zachowała się nielojalnie wobec pozwanego, gdyż zmieniała warunki dzierżawy, w trakcie ustnej umowy dzierżawy. Prace na roli wymagają kilku lat aby przywrócić ugorom prawidłowy stan, a przez zachowanie powódki, było to niemożliwe ( odpowiedź na pozew k. 228-230)

Pismem z 4 maja 2021 r. powódka rozszerzyła powództwo w ten sposób, że obok roszczenia głównego, wniosła ewentualnie o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 139.900 zł z tytułu czynszu dzierżawnego z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w przypadku przyjęcia, że strony zawarły umowę dzierżawy (pismo zawierające rozszerzenie powództwa k. 285-292).

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka A. Ż. jest właścicielką:

- nieruchomości stanowiącej się m.in. z działek gruntu nr (...) (obecnie 20/5 i 20/6), 22, 3, 15, objętej księgą wieczystą nr KW nr (...),

- nieruchomości stanowiącej działki nr: (...), objętej księgą wieczystą nr KW nr (...),

- nieruchomości, stanowiącej działkę gruntu nr (...), objętej księgą wieczystą nr KW nr (...),

- nieruchomości stanowiącej działki gruntu nr (...), objętej księgą wieczystą nr KW nr (...).

Powyższe nieruchomości powódka odziedziczyła po zmarłym ojcu. Powódka zamierzała wydzierżawić grunty. Z uwagi na to, że pracuje w P. zwróciła się do sołtysów pobliskich miejscowości z prośbą o pomoc w znalezieniu dzierżawcy. Powódka zwróciła się do K. Ś. - sołtysa ze wsi K., w której mieszkał ojciec powódki o pomoc w prowadzeniu negocjacji z pozwanym w sprawie uzgodnienia warunków dzierżawy. Pozwana przekazała K. Ś. dane do kontaktu z pozwanym.

(dowód: zeznania świadka K. Ś. k. 295v-296v, odpisy ksiąg wieczystych k. 130-160, akt poświadczenia dziedziczenia – k. 161- 162, wypisy z rejestru gruntów k. 163-165, 167-168, wykaz - k. 166, zawiadomienie o zmianie ewidencji gruntów k. 169, zeznania powódki k. 417v-418v)

K. Ś. prowadziła rozmowy z pozwanym dotyczące dzierżawy gruntów. W listopadzie 2017 r. poinformowała powódkę, że pozwany chce wykonać na gruntach prace przygotowawcze pod zasiewy wiosenne. Powódka wyraziła zgodę na rozpoczęcie prac przygotowawczych przez pozwanego i udostępniła nieodpłatnie pozwanemu grunty w okresie od 1 grudnia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r.

Następnie K. Ś. przekazała powódce warunki dzierżawy. Wskazała, że czynsz dzierżawny za użytkowany 1 ha wynosić ma 700 zł z płatnością w dwóch ratach w lutym i we wrześniu za cały rok , dzierżawa na okres co najmniej 5 lat. Ponadto dzierżawca miał uiszczać podatek od gruntu. Czynsz i podatek miał być płacony od stycznia 2018 r.

W dniu 31 stycznia 2018 r. powódka zwróciła się do profesjonalnego pełnomocnika o zajęcie się sprawą zawarcia umowy dzierżawy. W mailu z dnia 06 lutego 2018 r. wskazała, że K. Ś. przekazała jej warunki dzierżawy gruntów: m.in., rolnik pobiera dotację, powódka otrzymuje 700 zł za każdy hektar użytkowy, długa dzierżawa co najmniej 5 lat.

K. Ś. w dniu 13 lutego 2018 r. w korespondencji mailowej wskazała powódce, że w użytkowaniu jest 160 ha, jako stawkę wskazała 700 zł dzierżawy plus podatek, płatności w dwóch ratach,

(dowód: zeznania p owódki k. 417 v. – 418v, zeznania świadka K. Ś. – k. 295v. 296 v., korespondencja mailowa z dnia 31 stycznia 2018 r. – k. 169 v., z dnia 06 lutego 2018 r. – k, 169 v., z dnia 13 lutego 2018 r. – k. 170)

Od marca 2018 r. w rozmowach negocjacyjnych między stronami uczestniczył profesjonalny pełnomocnik powódki. W korespondencji mailowej z dnia 22 marca 2018 r. przesłał pozwanemu projekt umowy dzierżawy na czas do dnia 26 grudnia 2022 r. Ostatecznie powódka wyraziła zgodę na 7-letnią dzierżawę. Z uwagi na brak stanowiska pozwanego co do projektu umowy, pełnomocnik powódki korespondencją mailową z dnia 20 kwietnia 2018 r. poinformował pozwanego, że powódka uważa sprawę negocjacji i zawarcia umowy za zakończoną. Ponadto mailem z dnia 30 kwietnia 2018 r. wezwał pozwanego, aby nie wykonywał jakichkolwiek działań na gruntach powódki bez jej zgody.

(dowód: korespondencja mailowa –k. 172 - 188, k, 189 -190, 191-192)

Powódka pismem z dnia 24 maja 2018 r. wezwała pozwanego do zaprzestania działalności rolniczej na nieruchomościach stanowiących własności powódki.

(dowód: wezwanie wraz z potwierdzeniem nadania przesyłki – k. 196- 199)

Pozwany korzystał z nieruchomości powódki od 1 grudnia 2017 r. do 1 listopada 2018 r., wykonując prace polowe na gruntach. W grudniu 2017 r. pozwany wykonywał prace przygotowawcze do zasiewu, polegające min. na rekultywacji ziemi. W dniu 20 lutego 2018 r. zawarł umowę kontraktacji z (...) S.A. w I., na podstawie której pozwany zobowiązał się wyprodukować i dostarczyć spółce nasiona ze zbioru gorczycy białej na gruntach o powierzchni 51,5 ha, stanowiących własność powódki. Ponadto w dniu 23 kwietnia 2018 r. pozwany zawarł umowę kontraktacji na wytworzenie pszenżyta na powierzchni 35 ha. Spółka w dniu 19 czerwca 2018 r. wystawiła świadectwo oceny polowej materiału siewnego gorczycy białej. Następnie w dniu 12 lipca 2018 r. (...) S.A. wystawiła świadectwa oceny polowej materiału siewnego pszenżyta. Pismem z dnia 11.02.2021 r. spółka poinformowała, że towar z umów kontraktacji nie został odebrany z powodu złych parametrów jakościowych i niespełniających norm materiału siewnego.

Pozwany korzystał nie tylko z gruntów rolnych powódki. Bez zgody powódki dokonał wyrębu lasu na nieruchomościach powódki, korzystał z jeziora (kłusując na ryby), budynku gospodarczego znajdującego się na gruntach powódki.

(dowód: zeznania powódki k. 417 v. – 418v ., umowa kontraktacji z dnia wraz z załącznikiem do umowy– k. 205 - 207, świadectwa oceny polowej – k. 208-212, informacja – k. 233, umowa kontraktacji z 23.04.2018 r. – akta z (...) )

Pozwany R. S. w dniu 15 czerwca 2018 r. złożył wniosek do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o przyznanie mu płatności na potrzeby działalności rolnej za 2018 r. Wśród wymienionych działek znalazły się działki należące do powódki, a udostępnione pozwanemu do prac rolnych tj.: 105/4, 117/1, 1/5, 1/6, 10, 12, 125, 14, 15, 20/4, 22, 3, 5/1, 5/2, 9.

Na podstawie decyzji Kierownika Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w G. z 6 czerwca 2019 r. pozwanemu przyznano m.in. jednolitą płatność obszarową za 2018 r. w wysokości 63.090,28 zł (powierzchnia działek rolnych zatwierdzona do jednolitej płatności rolnej wyniosła 139,23 ha), płatność za zazielenienie – 42.342,30 zł, płatność redystrybucyjną w wysokości 4,742,92 zł, płatność do powierzchni upraw roślin strączkowych na ziarno w wysokości 16.966 zł.

(dowód: pismo pozwanego – k. 204, dokumenty z akt (...) Biuro Powiatowe w G. nr (...)-6400- (...)- (...) – wniosek, decyzja nr (...) z 6.06.2019 r.,

Powódka pismem z 2 sierpnia 2019 r. wezwała pozwanego do zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości w kwocie 206.398,43 zł i wartości pożytków pobranych w związku z korzystaniem nieruchomości w kwocie nie niższej niż 626.555 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Powyższe wezwanie odebrała żona pozwanego 7 sierpnia 2019 r.

(dowód: wezwanie k. 200, potwierdzenie nadania - k. 202, potwierdzenie odbioru - k. 203)

Stawki czynszu dzierżawy za okres od 1 listopada 2017 r. do 1 listopada 2018 r. gruntów, stanowiących działki nr: (...) (obecnie nr 20/5, 20/6), 22, 3, 15 oraz działki (...) położonych w obrębie Ś. oraz działki nr (...) położone w obrębie P., gmina R. o łącznej powierzchni 252,2076 ha przy założeniu, że umowa dzierżawy trwałaby rok wynosi 632 zł/ha/ rok tj. 52,67/zł/ha/ miesiąc.

Wysokość łącznego wynagrodzenia za okres od 1 listopada 2017 r. do 1 listopada 2018 r. w tytułu oddania nieruchomości w dzierżawę powyższych działek wynosi w zaokrągleniu 159.400 zł.

(dowód: opinia biegłego sadowego ds. szacowania nieruchomości A. T. k. 316-369)

Sąd zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego roszczenie powódki zasługuje na uwzględnienie. Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł na dokumentach, których wiarygodność nie została podważona przez żadną ze stron. Ponadto Sąd uwzględnił zeznania powódki i świadka K. Ś. w takim zakresie, w jakim znajdują potwierdzenie w zebranym w pozostałym materiale dowodowym.

Nie była w niniejszej sprawie wątpliwa, ani kwestionowana okoliczność, że powódka jest właścicielem nieruchomości. Pozwany przyznał również fakt, że korzystał z przedmiotowych gruntów oraz że nie uiszczał z tego tytułu powódce żadnych należności. Nie było również spornym, że pozwany dokonał zasiewu nieruchomości, rekultywował ziemię, oraz dokonał zbioru plonów. Pozwany nie zaprzeczył również okolicznościom, że został skazany wyrokiem karnym za dokonanie wyrębu drzewa na nieruchomości powódki Dodatkowo pozwany za gospodarowanie na spornym gruncie pobrał za 2018 r. dopłaty unijne. Niewątpliwe jest, że strony prowadziły negocjacje w kwestii zawarcia umowy dzierżawy. Początkowo to K. Ś. prowadziła rozmowy z pozwanym, w trakcie których pozwany zgodził się uiszczać stawkę czynszu dzierżawnego 700 zł za 1 ha oraz uiszczać podatek od gruntu na okres trwania umowy.

Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy, wskazać należy, że negocjacje prowadzone przez K. Ś. z pozwanym nie doprowadziły do zawarcia umowy dzierżawy. Jak wynika z zeznań świadka, wymieniona nie miała upoważnienia do zawarcia umowy, a jedynie powódka zwróciła się do niej z prośbą o ustalenie z pozwanym warunków umowy. Świadek przekazała pozwanemu, że powódka jest zainteresowana długoletnią dzierżawą. To jedynie z rozmów pomiędzy świadkiem a pozwanym wynikało, że pozwany jest zainteresowany 10 letnią dzierżawą gruntów. Natomiast z dowodów zgromadzonych w sprawie nie wynika, aby powódka wyraziła zgodę na taki okres dzierżawy. Powódka zeznała, że wyraziła zgodę na dzierżawę gruntów na 5 lat. Twierdzenia powódki w tym zakresie znajdują potwierdzenie w mailu z dnia 06 lutego 2018 r., w którym wskazała, że K. Ś. przekazała jej warunki dzierżawy, w tym że okres dzierżawy wynosi co najmniej 5 lat oraz, że na koniec lutego 2018 r. pozwany miał zapłacić połowę czynszu należnego za cały rok, drugą ratę miał zapłacić we wrześniu 2018 r.

W ocenie Sądu negocjacje prowadzone przez K. Ś. nie miały wiążącego charakteru prawnego i nie doprowadziły do zawarcia umowy. Umowa zostaje bowiem zawarta wówczas, gdy negocjatorzy osiągną pełną zgodę co do wszystkich istotnych postanowień. Zatem w myśl art.72 k.c. rozmowy prowadzone przez świadka z pozwanym nie doprowadziły do zawarcia umowy. Ponadto do zawarcia umowy nie doszło w sposób dorozumiany. Z niezaprzeczonych zeznań strony wynika, że powódka udostępniła pozwanemu nieodpłatnie grunty jedynie w okresie od 1 grudnia 2017 r. do 31 grudnia 2017r., aby pozwany mógł wykonać prace przygotowawcze pod zasiewy wiosenne. Od stycznia 2018 r. strony miały być związane umową dzierżawy, do zawarcia której nie doszło.

Powódka wywodzi swoje roszczenie z prawa własności wskazując, że w okresie objętym sporem, pozwany zajmował nieruchomość bez tytułu prawnego. Ocena prawna tak sformułowanego żądania winna być dokonana w oparciu o art. 230 k.c., 224 oraz 225 k.c., które regulują stosunku bezumowne w sytuacji, w której rzecz znalazła się w jakikolwiek sposób w zależnym posiadaniu pozwanego. Niewątpliwie pozwanego należy uznać za posiadacza zależnego w rozumieniu art. 230 k.c., albowiem wykonując władztwo nad nieruchomościami powódki, nie miał do tego odpowiedniego prawa skutecznego względem właściciela. Zatem pozwany zobowiązany jest do zapłaty właścicielowi wynagrodzenia za korzystanie z gruntów. Nie ma przy tym znaczenia, czy zajęcie nastąpiło samowolnie czy też posiadacz wszedł w posiadanie gruntu za zgodą powódki.

Posiadaczem w złej wierze, jest ten kto wie albo wiedzieć powinien na podstawie towarzyszących okoliczności, że nie przysługuje mu prawo władania rzeczą. W niniejszej sprawie, nie ulega wątpliwości co do świadomości pozwanego co do tego, że od dnia 1 stycznia 2018 r. korzystał on z gruntów powódki, nie będąc ich właścicielem i nie mając tytułu prawnego. W związku z tym, na pozwanym ciążył obowiązek uiszczenia powódce stosownego wynagrodzenia za korzystanie z nich, wynikający z regulacji prawnej w przepisie art. 225 k.c., art. 224 par. 2 kc. w zw. z art. 230 k.c

Powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy jak i wysokość wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść (por. SN z 15 kwietnia 2004 r., IV CK 273/03). W związku z tym, właścicielowi przysługuje wynagrodzenie za bezumowne korzystanie, które wiąże się z faktem wykonywania posiadania zależnego, a nie wyrządzeniem szkody w jakiejkolwiek postaci i jest ono należne bez względu na uszczerbek majątkowy jako poniósł lub mógł ponieść właściciel pozbawiony możliwości korzystania z rzeczy. Wynagrodzenie to stanowi zapłatę za korzystanie z rzeczy właściciela, którą posiadacz musiałby jemu zapłacić, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej. Zatem jest to wynagrodzenie, które powódka mogłaby uzyskać, gdyby rzecz oddała w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego czyli umowy.

Oceniając zasadność dochodzonego żądania w zakresie wysokości wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotowych nieruchomości, wskazać należy, że zasługiwało ono na uwzględnienie w całości.

W judykaturze wskazuje się, że wysokość należnego właścicielowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego rzeczy powinno się ustalać według stawek cen rynkowych. Nie budzi też wątpliwości, że podstawą ustalenia wynagrodzenia za korzystanie z cudzej nieruchomości powinna być kwota, jaką posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 maja 2005 roku w sprawie III CK 556/04, LEX nr 221731).

Sąd przyjął, że powódce należy się wynagrodzenie od pozwanego za korzystanie z gruntów za okres od 1 stycznia 2018 r. do 1 listopada 2018 r. Wskazać należy, że powódka zgodziła się na nieodpłatne korzystanie z gruntów przez pozwanego do 31 grudnia 2017 r.

Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Sąd oparł się na opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. W treści opinii biegły wskazał, że w okresie od listopada 2017 r. do listopada 2018 r obejmującym korzystanie z działek nr (...) (obecnie nr 20/5, 20/6), 22, 3, 15 oraz działki (...) położonych w obrębie Ś. oraz działki nr (...) położone w obrębie P., gmina R. o łącznej powierzchni 252,2076 ha – nie było uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy R. działki te są położone na obszarze rolniczej przestrzeni produkcyjnej, w tym również na obszarze wód powierzchniowych, a także na obszarze przeznaczonym na cele turystyczno-wypoczynkowe. Część ww. nieruchomości zlokalizowana jest w strefie ograniczonego zagospodarowania w obszarach chronionego krajobrazu (opinia biegłego k. 332-333). (...) położone są w gminie R., w powiecie (...), w województwie (...). Przedmiotowe nieruchomości stanowią kompleks o łącznej powierzchni 252,2076 ha charakteryzujący się nieregularnym kształtem, rozdzielony rzez rzekę D. i jezioro Ś. przebiegającymi przez centralną część kompleksu.

W celu określenia wysokości rocznego czynszu dzierżawnego możliwego do uzyskania biegły przeanalizował segment stawek rynkowych dzierżaw nieruchomości rolnych w północnej i północno-wschodniej części województwa (...) tj. powiatów (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...). Przyjęte do wyceny stawki czynszów dzierżawnych w przeliczeniu na 1 ha wahały się w granicach od 462,43 zł/ha do 1.013,98 zł/ha rocznie, oscylując średnio wokół 763,55 zł.

U. powierzchnię poszczególnych działek, wynagrodzenie za rok bezumownego korzystania od 1 listopada 2017 r. do 1 listopada 2018 r. wynosi 632 zł/ha/ rok tj. 52,67zł/ha/miesięcznie. Oznacza to, że w przyjętym przez sąd okresie (tj.10 miesięcy od dnia 1 stycznia 2018 r. do 01 listopada 2018 r.) z tytułu korzystania z nieruchomości, stanowiących działki (...) (obecnie nr 20/5, 20/6), 22, 3, 15 oraz działki (...) położonych w obrębie Ś. oraz działki nr (...), położone w obrębie P., gmina R. o łącznej powierzchni 252,2076 ha pozwany winien jest zapłacić wynagrodzenie w wysokości 132.837,74 zł (52,67 zł x 252,2076 ha x 10 miesięcy). Powódka w niniejszej sprawie żądała z tego tytułu 90.000 zł.

W ocenie Sądu sporządzona przez biegłego opinia jest wyczerpująca, fachowa i logiczna, a w konsekwencji nie budząca wątpliwości i w pełni zasługująca na wiarę. Przedstawione przez biegłego określenie sposobu wyceny, podejście, metoda i technika wyceny oraz procedura oszacowania są w ocenie sądu rzetelne, wyczerpujące, spójne, a nadto pozostające w zgodzie z wymogami, by wynagrodzenie ustalone było według cen rynkowych przy uwzględnieniu położenia, jego przeznaczenia, wielkości, sposobu wykorzystania, warunków miejscowych. W tym miejscu warto wskazać, że żadna ze stron nie kwestionowała opinii. Dla przypomnienia należy nadmienić, że podana stawka tj. 632 zł/ha/rocznie jest zbliżona do stawki uzgodnionej we wstępnych rozmowach pomiędzy stronami, która była ustalona na poziomie 700 zł/ha. Podać również trzeba, że pozwany nie kwestionował powierzchni gruntów, z których korzystał.

Odnosząc się do żądania zapłaty kwoty 50.000 zł z tytułu pożytków cywilnych wskazać należy, że płatności obszarowe, które uzyskał pozwany powstały na podstawie stosunku administracyjnoprawnego. Powyższy stosunek powstał pomiędzy pozwanym a organem administracyjnym. Uzyskanie płatności przez pozwanego było uwarunkowane posiadaniem nieruchomości i rolniczym użytkowaniem gruntu. Jednakże jednolite płatności obszarowe stanowią przychód z nieruchomości. Dla uzyskania tego przychodu konieczne było posiadanie gruntów. W ocenie Sądu pozwany jako posiadacz zależny w złej wierze powinien rozliczyć się z powódką z otrzymanej za 2018 r. jednolitej płatności obszarowej w wysokości 63.090,28 zł. Zgodnie z poglądem wyrażonym w wyroku SN z dnia 25 maja 2017 r. (II CSK 635/16) jednolite płatności obszarowe wykazują podobieństwo do pożytków cywilnych nieruchomości w rozumieniu art. 53 § 2 k.c. Samoistny posiadacz nieruchomości rolnej w złej wierze powinien zwrócić właścicielowi wartość płatności uzyskanej w okresie posiadania. Mając powyższe na uwadze, uznano za zasadne żądanie powódki o zasądzenie od pozwanego kwoty 50.000 zł z tego tytułu.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka Ł. C. i P. S. albowiem okoliczności, na które mieliby zeznawać wymieni świadkowie są bezsporne. Zatem ich przesłuchanie prowadziłoby do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania. Ponadto na podstawie art. 302 § 2 k.p.c. Sąd ograniczył przesłuchanie stron do przesłuchania powódki, albowiem pozwany pomimo wezwania nie stawił się na rozprawę w dniu 18 sierpnia 2021 r. i nie złożył usprawiedliwienia nieobecności.

Z tych przyczyn na podstawie powołanych przepisów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 140.000 zł z odsetkami ustawowymi od 15 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z art. 455 k.c. wynika, że jeśli termin spełnienia świadczenie nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Powódka jako datę od której żądała odsetek wskazała 15 sierpnia 2019 r. tj. od dnia następnego po upływie 7 dni od doręczenia wezwania do zapłaty. Uznając, że stanowisko powódki zasługuje na uwzględnienie, orzeczono o obowiązku płatności odsetek od tego dnia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Powódka wygrała proces w całości i poniosła następujące koszty: opłatę sądową od pozwu – 7.000 zł, opłatę od pełnomocnictwa – 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 5.400 zł, wydatki na wynagrodzenie biegłeg – 5.000 zł, łącznie 17.417 zł. Z tych przyczyn zasądzono w pkt II wyroku kwotę 17.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Jednocześnie na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. z uwagi na to, że pozwany przegrał sprawę, Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 1.597,04 zł tytułem kosztów sądowych. Powyższe koszty obejmują zwrot wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa na wynagrodzenie biegłego.

sędzia Ewa Oknińska