Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion – Hajduk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 grudnia 2021 r. w G.

sprawy z powództwa W. K.

przeciwko A. K., (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 10 marca 2021 r., sygn. akt I C 1886/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion – Hajduk

Sygn. akt III Ca 459/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 10 marca 2021 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach oddalił powództwo W. K. co do pozwanego A. K. i nie obciążył powódki kosztami procesu w zakresie dotyczącym tego powództwa oraz zasądził od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powódki W. K. 8.219 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 września 2018 roku, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że 28 listopada 2013r. W. K. pośliznęła się i upadła na chodniku za przejściem dla pieszych przy ul. (...) w P., graniczącym z placówką Poczty Polskiej. Strażnicy Miejscy I. M. oraz J. Ł. udzielili jej pomocy i przetransportowali ją na Izbę Przyjęć Szpitala (...) w P.. Warunki atmosferyczne w chwili zdarzenia były trudne. W nocy temperatura wynosiła ok 2-3 stopni C, a ze względu na zimny wiatr i padający marznący deszcz na chodniku utworzyła się śliska warstwa lodu. Chodnik nie był niczym posypany, udzielający pomocy powódce S. Miejscy odczuli, iż chodnik jest śliski, zdarzenie opisali w notatnikach, a w następnie w oświadczeniu z dnia 18 września 2014 roku.

W szpitalu rozpoznano u powódki stłuczenie barku lewego, stłuczenie kciuka ręki prawej i zalecono stosowanie leków. Po wypisaniu ze szpitala powódka kontynuowała leczenie w (...). W trakcie leczenia korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych, wykonywanych w kilku seriach oraz z leczenia farmakologicznego.

Kiedy powódka zwróciła się do Urzędu Miasta o wypłatę odszkodowania dowiedziała się, iż odpowiedzialność ponosi Poczta Polska S.A., która jest użytkownikiem wieczystym działki nr (...). Skierowała więc pismo do Poczty Polskiej S.A., od której otrzymała odpowiedź z dnia 17 marca 2014 roku, iż ta powierzyła wykonywanie usługi sprzątania terenu Przedsiębiorstwu Usługowemu (...) z siedzibą w P..

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty zadośćuczynienia skierowanego do Przedsiębiorstwa Usługowego (...) w P. powódka otrzymała odmowę wypłaty żądanej kwoty w piśmie z dnia 8 kwietnia 2014 roku.

Dnia 31 marca 2012 roku A. K. (...) Przedsiębiorstwo Usługowe (...) w P. zawarł z Pocztą Polską S.A. w W. umowę. Zgodnie z par. 1 umowy zobowiązał się do świadczenia kompleksowych usług w zakresie sprzątania i utrzymania w czystości obiektów użytkowanych przez jednostki organizacyjne zamawiającego w tym przyległych do nich placów, chodników i schodów zewnętrznych. Zgodnie z załącznikiem 1 do powyższej umowy określone zostały wymogi w zakresie sprzątania powierzchni zewnętrznej utwardzonej. Do wymogów tych należało między innymi: zamiatanie i utrzymanie w czystości chodników, schodów zewnętrznych, podjazdów dla niepełnosprawnych, ramp, usuwanie liści w okresie jesienno-zimowym, odśnieżanie w okresie zimowym zgodnie z wymogami w zakresie odśnieżania. Wymogi w zakresie ośnieżania zostały szczegółowo określone w części końcowej powyższego załącznika, gdzie w punkcie 11 znajdował się następujący zapis: „w okresie zimowym (w czasie występowania niesprzyjających warunków atmosferycznych tj. opadów śniegu, ujemnych temperatur i występowaniu gołoledzi, śliskości terenów zewnętrznych, błota pośniegowego itp. krotność wykonywania usługi w tygodniu automatycznie zostaje zwiększona do ilości niezbędnej do utrzymania tych powierzchni w takim stanie aby na chodnikach, dojściach, przejściach, podestach, stopniach, schodach, pochylniach, podwórzach, placach manewrowych, parkingach itp. nie zalegał śnieg, błoto, błoto pośniegowe, lód, nie występowała śliskość, utrudnienia z dojściem czy przejściem, przejazdem na tych powierzchniach. Wykonawca będzie wykonywał te usługi bez wezwania (…) Czas reakcji Wykonawcy do 2 godzin od wystąpienia niekorzystnego zjawiska”. Powyższa umowa dotyczyła również Urzędu Pocztowego w P. przy(...). Zakres zobowiązań strony pozwanej obejmował sprzątanie połowy chodnika od strony ul. (...) oraz całego chodnika od ul. (...).

Przed wypadkiem powódka pracowała jako woźna w szkole, do jej obowiązków należało również mycie okien i sprzątanie. Po wypadku powódkę bardzo bolała ręka, ból odczuwała cały czas, a kiedy się kładła wieczorem jeszcze się nasilał. Powódka nie była w stanie samodzielnie się ubrać ani umyć, nie mogła robić zakupów, przygotowywać posiłków ani sprzątać. Pomagała jej rodzina, sąsiadka i członkowie wspólnoty modlitewnej, w której była animatorem. Powódka pozostawała na zwolnieniu i zasiłku rehabilitacyjnym łącznie przez okres 9 miesięcy, po powrocie do pracy gorzej szło jej wykonywanie obowiązków, odczuwa ból do dzisiaj ale się z nim oswoiła więc leki przeciwbólowe przyjmuje rzadko.

Za zabiegi rehabilitacyjne oraz porady ortopedyczne powódka zapłaciła 1219 zł.

W wyniku wypadku u powódki rozpoznano stan po urazie lewego stawu barkowego z uszkodzeniem stożka rotatorów w części przedniej, z pourazowym zespołem ciasnoty podbarkowej, na tle współistniejących wcześniej zmian chorobowych samoistnych, stan po urazie prawej dłoni, kciuka, bez obecności udokumentowanych zmian pourazowych, długotrwałych bądź trwałych następstw urazu, które to obrażenia skutkowały powstaniem stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 3%, przy uznaniu że w obrazie dysfunkcji lewego stawu barkowego powódki równoważny wpływ mają zmiany pourazowe, co zmiany chorobowe samoistne. Aktualny stan zdrowia powódki został przez biegłego określony jako dobry, jednak nie wróci do stanu sprzed wypadku, ograniczenia funkcji stawu są niewielkie, jednak mają charakter utrwalony, dotyczą wszystkich powtarzalnych czynności wymagających pełnej, siłowej i ruchowej sprawności kończyn górnych powyżej linii barków. Powódka nie wymaga obecnie pomocy innych osób, w okresie pourazowym wymagała jej przez okres 2 miesięczny a wymiar dobowy tej pomocy wynosił 2 godziny dziennie.

Przedsiębiorstwo Usługowe (...) A. K. Zakład Pracy (...) 31 marca 2015 roku uległo przekształceniu w (...) Zakład Pracy (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W związku z tym, że pozwany A. K. wykonujący działalność gospodarczą pod firmą (...) A. K. Zakład Pracy (...) został wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej z powodu wpisania do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą. Aktualnie spółka działa pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013r. poz. 21, 228, 888) właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku (…) chodników położonych wzdłuż nieruchomości. Użytkownikiem wieczystym nieruchomości, przy której doszło do wypadku była Poczta Polska S.A. Na podstawie umowy z dnia 31 marca 2012 roku Poczta Polska S.A. w W., jako zamawiający zobowiązała A. K. (...) Przedsiębiorstwo Usługowe (...) w P., jako wykonawcę, do świadczenia kompleksowych usług w zakresie sprzątania i utrzymania w czystości obiektów użytkowanych przez jednostki organizacyjne zamawiającego w tym przyległych do nich placów, chodników i schodów zewnętrznych a więc bez wątpienia również w miejscu gdzie powódka się przewróciła. Jak ewidentnie wynika z załącznika 1 do powyższej umowy w czasie występowania niesprzyjających warunków atmosferycznych tj. śliskości terenów zewnętrznych krotność wykonywania usług w tygodniu automatycznie była zwiększona do ilości niezbędnej do utrzymania tych powierzchni w takim stanie aby na chodnikach nie występowała śliskość. Wykonawca miał wykonać te usługi bez wezwania (…) Czas reakcji wykonawcy do 2 godzin od wystąpienia niekorzystnego zjawiska”.

Na tej podstawie Sąd I instancji uznał, że pozwane przedsiębiorstwo zobowiązane było do usunięcia powstałej w nocy z 27 na 28 listopada 2013 roku śliskiej warstwy z chodnika, po którym poruszała się powódka i to bez względu na panujące warunki atmosferyczne, które w dniu zdarzenia były trudne. W nocy temperatura była ujemna co doprowadziło do powstania śliskiej warstwy na chodniku. Obowiązkiem zleceniobiorcy było posypanie lub odśnieżenie chodnika, czego nie wykonał. Chodnik czyszczony był dopiero ok. godz. 8.00.

Nie ma przy tym znaczenia fakt, iż Poczta Polska S.A. nie zgłaszała reklamacji dotyczących wykonania usługi. Istotne jest, iż wykonawca przyjął i zobowiązał się do świadczenia kompleksowych usług w zakresie sprzątania i utrzymania w czystości obiektów użytkowanych przez jednostki organizacyjne zamawiającego, w tym przyległych do nich placów, chodników i schodów zewnętrznych, a jego odpowiedzialność opiera się na art. 415 k.c., zgodnie z którym kto ze swej winy wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Po przekształceniu Przedsiębiorstwa Usługowego (...) A. K. Zakład Pracy (...) w (...) Zakład Pracy (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, podmiot ten, obecnie prowadzący działalność pod firmą (...), jest następcą prawnym PU (...). Pozwany A. K. nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej, powództwo skierowane przeciwko niemu, wobec braku legitymacji czynnej po jego stronie, zostało oddalone.

Jako podstawę prawną zasądzonego roszczenia Sąd I instancji powołał 444 § 1 k.c. i art. 445 § 1 k.c., biorąc pod uwagę czynniki obiektywne w postaci czasu trwania oraz stopnia intensywności cierpień fizycznych i psychicznych, nieodwracalności skutków urazu (zespoły bólowe), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, wieku poszkodowanego, a także czynniki subiektywne, jak poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową. Sąd ustalił, że należne powódce zadośćuczynienie winno wynosić 7.000 zł. Powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który biegły określił na 3%, po wypadku powódkę bardzo bolała ręka, ból odczuwała cały czas, a kiedy się kładła wieczorem jeszcze się nasilał. Powódka nie była w stanie samodzielnie się ubrać ani umyć, nie mogła robić zakupów, przygotowywać posiłków ani sprzątać. Pomagała jej rodzina, sąsiadka i członkowie wspólnoty modlitewnej, w której była animatorem. Powódka pozostawała na zwolnieniu i zasiłku rehabilitacyjnym łącznie przez okres 9 miesięcy, po powrocie do pracy gorzej szło jej wykonywanie obowiązków, odczuwa ból do dzisiaj ale się z nim oswoiła więc leki przeciwbólowe przyjmuje rzadko. Aktualny stan zdrowia powódki został przez biegłego określony jako dobry, jednak nie wróci do stanu sprzed wypadku, ograniczenia funkcji stawu są niewielkie, jednak mają charakter utrwalony, dotyczą wszystkich powtarzalnych czynności wymagających pełnej, siłowej i ruchowej sprawności kończyn górnych powyżej linii barków. Powódka nie wymaga obecnie pomocy innych osób, w okresie pourazowym wymagała jej przez okres 2 miesięczny a wymiar dobowy tej pomocy wynosił 2 godziny dziennie.

Sąd zasądził również na rzecz powódki odszkodowanie, stanowiące zwrot kosztów leczenia. Powódka przedłożyła faktury VAT za porady ortopedyczne oraz zabiegi rehabilitacyjne. Ich łączna kwota wynosi 1.219 zł.

W pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odszkodowania stanowiącego zwrot utraconych zarobków, zostało oddalone jako niewykazane.

Sąd Rejonowy nie podzielił zarzutu przedawnienia roszczenia zgłoszonego w oparciu o art. 442 (1) k.c. Powódka wystąpiła z pozwem przeciwko podmiotowi zobowiązanemu do utrzymania w czystości tereny a wskazanemu przez Pocztę Polską S.A., przed upływem lat trzech od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności, dowiedziała się o osobie obowiązanej do naprawienia szkody. Pozew został wniesiony w lipcu 2015 roku, a informację powódka uzyskała w piśmie z dnia 17 marca 2014 roku.

Pozwany w apelacji wniósł o uchylenie wyroku i oddalenie powództwa oraz zasadzenie kosztów postępowania.

Zarzucił naruszenie przepisów postępowania tj.

- art. 233 § 1 k.p.c. polegające na błędnej ocenie dowodów zebranych w sprawie, co skutkowało błędną konstrukcją stanu faktycznego i prawnego, w szczególności bezzasadnym rozszerzeniem przez Sąd Rejonowy zakresu umowy zawartej z Pocztą Polską przez uznanie, że z tej treści wynika obowiązek pozwanego do zabezpieczenia ciągów pieszych przed śliskością i opadami śniegu przez całą dobę. Sąd I instancji przyjął dowolną i nieuzasadnioną interpretację pojęcia kompleksowych usług,

-art. 328 § 2 k.p.c. przez pominięcie w uzasadnieniu dowodów, którym Sąd odmówił wiarygodności, to jest potwierdzenia Poczty Polskiej o należytym wykonaniu usług w listopadzie 2013 roku, zeznań koordynatora usług ze strony pozwanej R. P. odnośnie zakresu czasowego wykonywania usług oraz listy obecności pracowników pozwanego zatrudnionych w tym czasie w obiekcie Poczty Polskiej w wymiarze 8 godzin pracy i uznanie przez sąd że zdarzenie, jakiemu uległa powódka pozostaje w związku przyczynowym z obowiązkiem pozwanego wynikającym z zawartej umowy

i naruszenie art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1k.c. przez powiązanie skutków procesu leczenia i rehabilitacji powódki z nienależytym usługi przez pozwanego.

Powódka wniosła o oddalenia apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała uwzględnienie.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił w sprawie stan faktyczny w oparciu o zebrane dowody, a ich ocena mieści się w dyrektywie zawartej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd I instancji wskazał fakty, które uznał za udowodnione i dowody, na których się oparł. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy nie naruszają reguł wynikających z doświadczenia życiowego i zasad logiki. Sąd odwoławczy instancji nie znajduje podstaw do ich korygowania.

Sąd Rejonowy zastosował również prawidłową podstawę prawną. Sąd Okręgowy, unikając zbędnych powtórzeń ustalenia te oraz podstawę prawną przyjmuje za własne.

Odnosząc się do dalszych zarzutów apelacji wskazać należy, że z treści zawartej przez pozwanego umowy z Pocztą Polską wynika, iż dotyczy ona sprzątania i utrzymania w czystości obiektów użytkowanych przez zamawiającego, w tym przylegających do nich placów, chodników i schodów zewnętrznych określony w załączniku nr 2 go umowy - § 1 pkt 1 umowy. § 1 pkt 3 stanowi, że sprzątanie odbywać się będzie w dniach i godzinach pracy jednostek zamawiającego zajmujących dane pomieszczenia, w sposób niezakłócający ich pracy, a w obiektach strzeżonych całodobowo przed lub po zakończeniu pracy przez pracowników. W § 5 ust. 3 g ustalono stawki w związku ze sprzątaniem 1 m ² powierzchni zewnętrznej utwardzonej (odśnieżanie w okresie opadów śniegu nawet codziennie w zależności od potrzeb). Załącznik nr 1 określa wymogi dotyczące powierzchni utwardzonej zewnętrznej jak odśnieżanie zgodne z wymogami w zakresie odśnieżania i bieżące posypywanie piaskiem środkami zapobiegającymi powstanie gołoledzi. Pkt 11 załącznika nr 1 do umowy stanowi, że w okresie zimowym w czasie występowania niesprzyjających warunków atmosferycznych, to jest opadów śniegu, ujemnych temperatur i występowania gołoledzi, śliskości terenów zewnętrznych, błota pośniegowego itp. krotność wykonywania usługi w tygodniu automatycznie zostaje zwiększona do ilości niezbędnej do utrzymania tych powierzchni w takim stanie, aby na chodnikach, dojściach, przejściach, podestach, stopniach, schodach, pochyleniach, podwórzach, placach manewrowych, parkingach itp. nie zalegał śnieg błoto, błoto pośniegowe nie występowała śliskość, utrudnienia z dojściem, z przejściem, przejazdem na tych powierzchniach. Wykonawca będzie wykonywał te usługi bez wezwania. Usługa sprzątania dotyczy zlikwidowania/usunięcia odpowiednimi narzędziami i środkami śniegu, śliskości, gołoledzi, błota. Czas reakcji wykonawcy do dwu godzin od wystąpienia niekorzystnego zjawiska.

Treść tych postanowień jednoznacznie wskazuje, iż strona pozwana miała obowiązek zabezpieczenia chodnika, na którym przewróciła się powódka, przez zapobieganie śliskości i odpowiednio odśnieżanie i posypywanie środkami zapobiegającymi gołoledzi. Z zeznań pozwanej oraz świadków - strażników miejskich którzy bezpośrednio po zdarzeniu udzielali pozwanej pomocy wynika jednoznacznie, że pozwany nie wykonał swoich obowiązków i chodnik nie był zabezpieczony w żaden sposób. Także z zeznań świadka R. P. pracownika pozwanej nie wynika, aby umowa w tym zakresie była wykonywana w sposób należyty. Świadek zeznał że mieli sprzątać chodnik, na którym przewróciła się powódka , że mieli sprzątać 1 raz dziennie w umówionych godzinach zgodnie z umową. Pracownik pracował na etacie od 7.00 i nie miał obowiązku reagować na pogodę. Świadek zeznał również, że nie czytał umowy, dostał tylko zakres obowiązków, z których wynika częstotliwość sprzątania. Treść tych zeznań jest sprzeczna z opisanymi wyżej obowiązkami wynikającymi z zawartej umowy. Z zeznań tych wynika jednoznacznie, że pozwany jako strona umowy źle zorganizował swoją pracę oraz pracę swoich pracowników, w sposób uniemożliwiający należyte wywiązywanie się z umowy. Zakres obowiązków pracowniczych nie pokrywa się z zobowiązaniami jakie na siebie pozwany przyjął w umowie zawartej z Pocztą Polską. To że Poczta Polska jako strona umowy nie zgłaszała zastrzeżeń do wykonania umowy nie ma w świetle pozostałych dowodów znaczenia, skoro z pozostałych dowodów wynika, iż umowa nie była wykonywana w sposób należyty, co doprowadziło ostatecznie do wypadku, jakiemu uległa powódka.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako nieuzasadnioną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 108 i 98 k.p.c. zgodnie z zasada odpowiedzialności za wynik procesu, a na koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 900zł.

SSO Magdalena Balion – Hajduk