Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2019 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XII Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 11.360,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 11.145,53 złotych od dnia 7 listopada 2017 roku do dnia zapłaty, od kwoty 215,25 złotych od dnia 21 lipca 2018 roku do dnia zapłaty, zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 4.886 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 157,18 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. (wyrok, k. 143).

Od wskazanego wyroku apelację złożyła pozwana, zaskarżając wyrok w części, tj. w zakresie pkt. 1 w części, tj. w zakresie pkt. 1 co do kwoty 4.362,27 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 4.147,02 złotych od dnia 7 listopada 2017 roku do dnia zapłaty, od kwoty 215,25 złotych od dnia 21 lipca 2018 roku do dnia zapłaty oraz w zakresie pkt. 2 i 3 w całości. Pozwana zarzuciła wyrokowi:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów poprzez:

-

nienadanie znaczenia okoliczności, że poszkodowanemu zaoferowano możliwość naprawy uszkodzonego pojazdu po cenach wskazanych w kalkulacji naprawy wraz z rabatem na części zamienne oraz na materiały lakiernicze, z czego poszkodowany winien był skorzystać, co powinno z kolei skutkować uznaniem, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodu z opinii biegłego i pominięcie wniosków opinii w której biegły wskazał, iż:

-

koszt naprawy pojazdu na częściach nowych i oryginalnych z uwzględnieniem rabatów na części zamienne w wysokości 18% oraz na materiał lakierniczy w wysokości 40% wskazanych przez stronę pozwaną wyniósłby brutto: 19.860,23 złotych- co powinno przemawiać za uznaniem przez Sąd za biegłym, że naprawa pojazdu na częściach nowych oryginalnych po pełnej cenie detalicznej jest ekonomicznie nieopłacalna i przez to niezasadna a powód może przywrócić stan poprzedni pojazdu za kwotę znacznie niższą.

-

nielogiczne przyjęcie, że naprawa za kwotę 19.860,23 złotych nie ma znaczenia, gdyż poszkodowany nie ma obowiązku nabywania części po kwocie wskazanej z rabatem w sytuacji, gdy Sąd za pomocą biegłego ustalał hipotetyczne koszty przywracające pojazd do stanu sprzed szkody, a obie kalkulacje biegłego obejmowały te same jakościowo części- a w konsekwencji pominięcie, że naprawa pojazdu za kwotę 19.860,23 złotych również przywracała pojazd do stanu sprzed szkody przy współpracy poszkodowanego z pozwanym towarzystwem ubezpieczeń;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowany współpracował z pozwanym z procesie likwidacji szkody oraz dopełnił ciążących na nim obowiązków, w szczególności polegających na zapobieżeniu zwiększeniu się szkody, co skutkowało nieuzasadnionym zwiększeniem rozmiaru szkody;

b)  art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ §1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji nielogiczne, błędne przyjęcie za uzasadnione nadmiernych kosztów naprawy pojazdu, które mogły być znacznie ograniczone bez żadnego uszczerbku dla poszkodowanych, gdyby zdecydowali się skorzystać z oferty pozwanej;

c)  art. 363 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że bez znaczenia dla sprawy jest możliwość nabycia części zamiennych i materiału lakierniczego w promocyjnych cenach skoro nie ma znaczenia fakt, czy poszkodowany naprawił pojazd, co sprowadza się do przyjęcia przez Sąd, że wybór sposobu naprawienia szkody dokonany przez poszkodowanego ma wpływ na wysokość odszkodowania, tj. kwoty pozwalającej na restytucję;

d)  art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji:

-

uznanie, że odszkodowanie z uwzględnieniem rabatowych cen części zamiennych i materiału lakierniczego nie stanowi pełnego odszkodowania, podczas gdy jest to kwota wystarczająca na pełne przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody albowiem obejmuje części oryginalne wskazane w opinii biegłego i tym samym restytucje, a nadwyżka stanowi wzbogacenie poszkodowanego i nie pozostaje w związku ze szkodą;

-

nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty naprawy w kwocie znacznie wyższej, niż gwarantowane poszkodowanemu bez wpływu na zakres i jakość naprawy;

-

niezasadne przyjęcie, że przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody powinno się odbyć poprzez naprawę na częściach nowych i oryginalnych w ich pełnej cenie wynikającej z programu audatex, podczas gdy z niespornego stanu faktycznego wynika, że powód może nabyć te same części i materiał lakierniczy przy współpracy z pozwanym za kwotę znacznie niższą;

e)  art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. i art. 826 § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w stanie faktycznym sprawy, a w konsekwencji uznanie, że koszt prywatnej wyceny rzeczoznawcy obejmującej kosztorys naprawy jest uzasadnionym wydatkiem pozostającym w związku ze szkodą, podczas gdy na podstawie zgromadzonego materiału faktycznego i dowodowego w niniejszej sprawy poniesienie kosztu prywatnej ekspertyzy nie sposób uznać za normalne następstwo wypadku, w wyniku którego powstała szkoda, ani za koszty niezbędne do dochodzenia wierzytelności przez poszkodowanego tym bardziej, iż Sąd w uzasadnieniu wyroku wskazał, że „ ustalając stan faktyczny sprawy Sąd nie brał również pod uwagę kalkulacji kosztów naprawy sporządzonej na zlecenie powoda (…) albowiem ich analiza przez Sąd nie może zastąpić wiedzy specjalistycznej biegłego (…) w przedmiotowym postępowaniu obydwie strony procesu wniosły o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego (…) przedmiotowe kalkulacje nie mogły zatem posłużyć za podstawę ustalenia, jaki był uzasadniony koszt naprawy pojazdu, którego dotyczy przedmiot sporu”.

W związku z podniesionymi zarzutami pozwana na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 pkt. 5 k.p.c. wniosła o:

a)  zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz stosunkowe rozdzielenie kosztów z uwzględnieniem zmiany rozstrzygnięcia przez Sąd II Instancji;

b)  zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (apelacja, k. 195-201).

W odpowiedzi apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. (odpowiedź na apelację – k.221-223)

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela co do zasady ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji przyjmując je za własne wobec ich prawidłowości. Początkowo odnieść należy się do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, gdyż tylko na gruncie prawidłowych ustaleń faktycznych można czynić rozważania w przedmiocie prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego.

Zarzut pkt. II 1 a) apelacji dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest niewłaściwie postawiony i nie może odnieść zamierzonego skutku. Na mocy powołanego przepisu Sąd ocenia wiarygodność oraz moc dowodów i czyni w oparciu o powyższe ustalenia faktyczne. Zarzucana w tym punkcie kwestia nienadania znaczenia zaoferowania naprawy uszkodzonego pojazdu wraz z rabatem przez pozwaną dotyczy sfery oceny prawnej, co Sąd I instancji zawarł w rozważaniach prawnych.

Niezasadny jest także zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. z punktu II. 1 b) apelacji. Sąd w ustaleniach nie pominął, za opinią biegłego, że naprawa na częściach nowych i oryginalnych z uwzględnieniem rabatów pozwanej wynosiłby 19.860,23 zł. Takie ustalenie znalazło się w odpowiedniej części uzasadnienia wyroku, jednakże ponownie, na gruncie rozważań prawnych Sąd nie przyjął odszkodowania w tej kwocie, o czym będzie jeszcze mowa. Dalsza część tego zarzutu z podpunktu ii. jest niewłaściwie postawiona, bo dotyczy subsumpcji stanu faktycznego pod oznaczoną normę, do czego Sąd Okręgowy ustosunkuje się przy zarzutach przepisów prawa materialnego.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego na wstępie ponieść należy, że Sąd Okręgowy w pełni podziela wywody prawne Sądu Rejonowego. Są one trafne na gruncie poczynionych ustaleń. Istota całej apelacji w zakresie kosztów naprawy pojazdu sprowadza się do twierdzenia, że odszkodowanie winno być ustalone w wariancie obejmującym koszty naprawy przy zastosowaniu rabatów, na które powoływała się strona pozwana.

Strona pozwana błędnie jednak interpretuje treść art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (...). Na gruncie kompensacji szkody w pojeździe w zakresie odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, w orzecznictwie trafnie przesądzono, że w tego typu sprawach jak niniejsza, poszkodowany może żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji, niezależnie od tego czy naprawił pojazd oraz czy sprzedał pojazd przed dokonaniem jego naprawy czy też nie sprzedał. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie tego roszczenia, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018r., sygn. akt II CNP 41/17, Legalis).

W wyroku z dnia 8 marca 2018r., II CNP 32/17, Sąd Najwyższy stwierdził, że roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody, tj. w chwili nastąpienia wypadku komunikacyjnego i pojawienia się dalszych przesłanek odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 436 k.c. Obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Należy zatem wyraźnie odróżnić sam moment powstania szkody i roszczenia o jej naprawienie od daty ewentualnego naprawienia rzeczy (samochodu), bowiem dla powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela istotne znaczenie ma sam fakt powstania szkody, a nie fakt naprawienia samochodu (sekwencja zdarzeń: wypadek komunikacyjny i uszkodzenie pojazdu, powstanie szkody w majątku poszkodowanego, powstanie roszczenie odszkodowawczego, inne zdarzenia, w tym m.in. naprawienie samodzielne samochodu przez poszkodowanego i poniesienie wydatków). Skoro powstanie szkody (uszczerbku majątkowego) należy łączyć już z chwilą uszkodzenia pojazdu (bo wtedy następuje już uszczerbek w majątku ubezpieczonego rozumianym en bloc i wtedy już powstaje roszczenie o naprawienie szkody, zgodnie z koncepcją dyferencjacyjną), to oczywiście, nie mają tu już znaczenia późniejsze zdarzenia, m.in. w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego samochodu (sygn. akt II CNP 32/17, Legalis).

Z kolei w wyroku z dnia 12 kwietnia 2018r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w świetle art. 363 § 1 i art. 822 § 1 k.c. za koszty restytucji samochodu do stanu sprzed wypadku należy uznać – nieprzekraczające wartości samochodu – wydatki, jakie właściciel auta miał ponieść w celu przywrócenia jego stanu sprzed wypadku. Na ich podstawie należy określić należne od ubezpieczyciela sprawcy szkody odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom profesjonalnej naprawy pojazdu, niezależnie od tego, czy działania właściciela auta podjęte z zamiarem osiągnięcie tego rezultatu były udane, czy nie (sygn. akt II CNP 43/17, Legalis). Odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego (postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 lutego 2019 r. III CZP 91/18 opubl. Legalis).

Poszkodowany nie ma w ogóle obowiązku naprawy pojazdu po szkodzie i nie ma obowiązku, nawet jeżeli tej naprawy dokonuje, skorzystać z zaoferowanego przez pozwaną warsztatu. Ma swobodę wyboru warsztatu często zaufanego. Już niniejsza sprawa, wskazuje, że kosztorys pozwanej i wypłacone przez nią odszkodowanie nie pozwalało na przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego. Nawet, jak wyliczył biegły, wariant naprawy z zastosowaniem „rabatów” pozwanej jest o kilka tysięcy wyższy niż kwota wypłacona. To dyskredytuje propozycję pozwanej. Jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy umowy rabatowe, na które powoływał się pozwany nie mogą odnieść zamierzonego skutku z kilku przyczyn. Po pierwsze i przede wszystkim, poszkodowany nie ma obowiązku naprawy pojazdu za pośrednictwem pozwanej. Żaden przepis prawa do powyższego poszkodowanego nie obliguje. Poszkodowany ma prawo do wyboru podmiotu, który naprawi jego pojazd, choć koszty tej naprawy muszą być ekonomicznie uzasadnione, a nie zawyżone. Jest to prawo poszkodowanego, a zatem pozwany nie może poszkodowanemu narzucić warsztatu naprawczego, czy dostawcy części. Po drugie, jak wynika z opinii biegłego kosztorys pozwanej był znacznie zaniżony, tak więc niezależnie, czy poszkodowany skorzystał z owych rabatów, to i tak znaczne różnice z kosztorysu pozwanej i opinii biegłego wskazują, że pojazd nie zostałby przywrócony do stanu poprzedniego za pośrednictwem pozwanej (w oparciu o jej kalkulację). Po trzecie, strona pozwana nie przestawiła cen wyjściowych, tak aby można było ewentualnie rabat naliczyć. Wobec powyższego zarzut naruszenia art. 363 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. nie może się ostać.

Sąd nie naruszył art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. i art. 361 k.c. i nie przyjął nadmiernych kosztów naprawy, nie pozostających w adekwatnym związku przyczynowo skutkowym ze szkodą. Oparł się w tym zakresie na opinii biegłego oraz zeznaniach świadka, z których wynikała konieczność zastosowania części nowych i oryginalnych, gdyż takie zostały uszkodzone. Potwierdził to biegły sądowy w opinii. Kwotę zaś należnego odszkodowania wyliczył biegły sądowy w opinii i Sąd w oparciu o te wyliczenia przyznał pełne odszkodowanie.

Skarżący kwestionuje także zasadność zasądzenia kwoty 215,25 zł z tytułu tzw. kosztów prywatnej ekspertyzy. Zarzut naruszenia art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. i art. 826 § 1 k.c. nie jest jednak zasadny w sprawie. Odszkodowanie, przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Skoro strona powodowa poniósł koszty takiej ekspertyzy, co miało na celu ustalenie rzeczywistego rozmiaru szkody to koszt ekspertyzy prywatnej powiększył szkodę związaną bezpośrednio z kolizją. Nie można pominąć, że pozwana znacznie zaniżyła odszkodowanie, a kosztorys sporządzony na zlecenie powoda wskazywał na kwotę uzasadnionych kosztów naprawy w kwocie znacznie bliższej niż wyliczenie pozwanej. Wydatek ten został również prawidłowo udokumentowany fakturą vat. Stwierdzenie Sądu I instancji, że nie brał pod uwagę tej ekspertyzy dla ustalenia zakresu odpowiedzialności pozwanej jest trafne, gdyż tylko w oparciu o opinię biegłego (art. 278 k.p.c.) Sąd mógł czynić takie ustalenia. Nie przekreśla to jednak zaprezentowanego poglądu, że dla określenia rozmiaru szkody i jego dochodzenia koniecznym było zasięgnięcie takiej prywatnej opinii.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 i art. 391 § 1 k.p.c. na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu obciążając nimi w całości stronę pozwaną, jako przegrywającą postępowanie apelacyjne i nakładając na nią obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez stronę powodową, na którą składa się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego adwokatem ustalone na podstawie przepisu § 10 ust. 1 punkt 1 w związku z § 2 punkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22 października 2015 r. (Dziennik Ustaw z 2018 r. poz. 1800 ze zm.).

Zarządzenie z dnia 31 marca 2022 roku

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej przez portal.