Sygn. akt III Ca 1484/20
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2020 roku, Sąd Rejonowy w Brzezinach w sprawie z powództwa M. P. (1) przeciwko Powiatowi B. o zobowiązanie do dostarczenia lokalu mieszkalnego, oddalił powództwo i orzekł o kosztach postępowania.
Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowy stanowiły następujące ustalenia faktyczne i wnioski: w 1985r. powód został zatrudniony jako nauczyciel w
Zespole Szkół Rolniczych w W.. W dniu 1 października 1990 r. Zespół Szkół Rolniczych w W. zawarł z M. P. (2) umowę najmu lokalu o powierzchni 66 m 2, składającego się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, przedpokoju, położonego na terenie tej placówki oświatowej – jako mieszkania zakładowego. Prawo wspólnego zamieszkiwania w tym lokalu mieli również żona i troje dzieci. Prawo to przysługiwało im przez okres świadczenia pracy przez najemcę oraz w okresie pobierania renty lub emerytury. W latach 90-tych XX wieku powód za zgodą dyrektora szkoły przejął do używania piwnicę, komórkę, działkę pod garaż i działkę pod uprawy rolne.
Od 2006 bądź 2007 r. w lokalu mieszka tylko powód z małżonką. Powód jest rencistą od 25 sierpnia 1994 r., obecnie wystąpił z wnioskiem o przyznanie uprawnień emerytalnych. Gospodarstwo domowe prowadzi wspólnie z żoną, która uzyskuje dochody w postaci emerytury w wysokości 1.178,17 zł miesięcznie, zaś powód – rentę inwalidzką w wysokości 817,19 zł miesięcznie. Ich stałe miesięczne wydatki na opłaty i leki to około 1.400 zł. Powód oraz żona cierpią na szereg schorzeń.
W 2002 r. Powiat B. jako organ prowadzący Zespół Szkół Rolniczych w W. zlikwidował tę placówkę, a następnie jako właściciel nieruchomości, na której znajduje się budynek z mieszkaniem zajmowanym przez powoda, sprzedał osobie fizycznej tę nieruchomość w drodze przetargu, do którego powód nie przystąpił, choć wcześniej bezskutecznie zwracał się do pozwanego o wykupienie mieszkania na własność.
Pozwem z 8 grudnia 2004 r. Powiat B. wystąpił przeciwko M. P. (1) i jego żonie oraz dzieciom o opróżnienie lokalu mieszkalnego i wydanie nieruchomości. Powództwo zostało oddalone prawomocnym wyrokiem z dnia 13 września 2005 r. w sprawie I C 186/04.
W związku ze staraniami powoda o uregulowanie jego sytuacji mieszkaniowej, w 2004 r. pozwany zaproponował mu inny lokal mieszkalny na terenie Zespołu Szkół (...) w B., przy ul. (...) M. nr 5, składający się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, korytarza, o łącznej powierzchni 48 m 2. Wówczas jak i obecnie Powiat B. nie dysponuje innym lokalem Na wniosek powoda w mieszkaniu tym zostały przeprowadzone prace remontowe, o ich zakończeniu powód został powiadomiony, nie przyjął jednak lokalu, jako podstawę wskazując zbyt mały metraż i brak działki do uprawy warzyw. Wówczas zamieszkiwały z nim jeszcze trzy pełnoletnie osoby. Obecnie przedmiotowe lokale zajmowane są przez szkołę na pracownie. Szkoła podlega Powiatowi B..
W piśmie z dnia 26 lipca 2004 r. skierowanym do Zarządu Powiatu i piśmie z dnia 2 maja 2005 r. do Starosty B., powód wskazywał na wady techniczne oferowanego mu lokalu, głównie zagrzybienie sufitu, zły stan stolarki okiennej oraz zbyt małą powierzchnię (w porównaniu z zajmowaną) i brak możliwości użytkowania działki gruntu, powoływał się na dokonane na lokal nakłady, odmówił przyjęcia lokalu zamiennego i żądał sprzedania mu tego zajmowanego lokalu jako mieszkalnego.
Obecny właściciel nieruchomości nie dba o jej stan techniczny. Prowadzona jest egzekucja do przedmiotowej nieruchomości, pierwszy termin licytacji nie doszedł do skutku z powodu braku licytantów.
Przed wytoczeniem powództwa powód kontaktował się ze Starostą B. i Dyrektor Szkoły, nie oferowano mu możliwości przydzielenia przedmiotowego lokalu ponownie.
W ustalonych okolicznościach faktycznych Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne. Sąd ten stwierdził, że przyznane powodowi prawo do mieszkania zgodnie z art. 54 ust.1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela ( Dz. U Nr 3, poz. 15) ustawa rozciągnęła także na czas przebywania na rencie (art. 54 ust.6 Karty Nauczyciela w brzmieniu pierwotnym i art. 54 ust. 4 Karty Nauczyciela w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 34 ustawy z 14 czerwca 1996r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela -Dz. U. Nr 87, poz. 396). Pomimo uchylenia art. 54 ust. 1 - 4 i 6 - 8 Karty Nauczyciela przez art. 76 pkt 25 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. poz. 2203), art. 135 tej ustawy utrzymał zachowanie prawa powoda jako nauczyciela - rencisty do w/w mieszkania. Od lat 80. kolejne nowelizacje zmniejszały obowiązki mieszkaniowe wobec nauczycieli na obszarach wiejskich, tak że obecnie mają jedynie prawo do 10% dodatku mieszkaniowego. Od 1 września 2018 r. uprawnienia do lokalu mieszkalnego ma charakter wygasający.
Powód jako nauczyciel - rencista w 2004 r., gdy Powiat B. występował przeciwko niemu o opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w (...) i wydanie nieruchomości, miał uprawnienie do lokalu mieszkalnego, ale powództwo o eksmisję zostało oddalone, więc nie rozstrzygnięto również o lokalu zastępczym. Powód nie przyjął zaoferowanego mu mieszkania i polubownie nie rozwiązano umowy najmu na przedmiotowy lokal w zamian podpisując umowę najmu na ten drugi lokal. Powód zachował uprawnienie do zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu, zwłaszcza, że płaci czynsz obecnemu właścicielowi, który nie zaprzecza jego prawu i nie żąda eksmisji. Nie zmienia tego toczące się postępowanie egzekucyjne przeciwko właścicielowi nieruchomości. Za stan techniczny lokalu odpowiada w różnym zakresie zarówno najemca jak i wynajmujący. Faktycznie lokal wymaga remontu, co potwierdziła kontrola, zakres obowiązków w tym przedmiocie rozkłada się wyłącznie pomiędzy powoda a aktualnego właściciela. Powiat B. w 2004 r. miał obowiązek dostarczenia odpowiedniego lokalu powodowi, gdyby utracił uprawnienia do przedmiotowego mieszkania, a obecnie obowiązku takiego już nie ma. Powód nie ma zagrożonej pozycji prawnej co do zajmowania przedmiotowego lokalu, więc trudno przyjąć, aby nawet posiadał interes prawny w wytoczeniu powództwa ustalającego jego uprawnienia w tym zakresie (art. 189 k.p.c.), a żądanie zobowiązania Powiatu B. do dostarczenia mu w ciągu pół roku odpowiedniego lokalu mieszkalnego, jest pozbawione podstawy prawnej.
Sąd Rejonowy wskazał również, że powód jak każdy najemca ma prawo do godnych warunków lokalowych, ma także obowiązki wobec wynajmującego w zakresie utrzymania lokalu w odpowiednim stanie technicznym. To są jednak zagadnienia do ustalenia między stronami umowy, natomiast pozwany nie jest już ani właścicielem nieruchomości ani dysponentem przedmiotowego lokalu.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.
Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł powód, zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając:
- sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego i niedostateczne wyjaśnienie sprawy co do rzeczywistego stanu technicznego mieszkania zajmowanego przez powoda,
- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niezastosowanie art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r – Karta Nauczyciela w brzmieniu pierwotnym i art. 54 ust. 6 Karty Nauczyciela w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 34 ustawy z dnia 14 czerwca 1996 roku o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 87, poz. 3906) w zw. z art. 135 ustawy z dnia 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświaty (Dz. U. poz. 2203) jako podstawy prawnej uwzględnienia powództwa.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Okręgowy zważył:
Apelacja nie jest zasadna.
Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu (art. 227 k.p.c.) nie są obarczone błędem i znajdują oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Sąd Okręgowy przyjmuje zatem wskazanie ustalenia za własne, podzielając również ich ocenę jurydyczną, przeprowadzoną w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego, trzeba stwierdzić, że nie jest on uzasadniony w sytuacji, gdy powodowi przysługuje prawo do lokalu, przydzielonego mu na podstawie powołanych w apelacji przepisów art. 54 i nast. Karty Nauczyciela. Natomiast skarżący nie wyjaśnił, na czym miałoby polegać ich niewłaściwe zastosowanie. Powoływanie się zaś na regulacje ustaw reprywatyzacyjnych dla potwierdzenia stanowiska apelacji o braku ochrony powoda od czasu przejęcia budynku z przedmiotowym lokalem przez osobę fizyczną nie zasługuje na aprobatę, jako, że brak tu jakichkolwiek analogii.
Dla zobrazowania aktualnego i obowiązującego na przestrzeni lat 1982 – 2018 stanu prawnego, obejmującego zagadnienie prawa do bezpłatnych mieszkań zatrudnionych na terenie wsi i małych miast nauczycieli, przywołania wymagają następujące regulacje.
Zgodnie z pierwotnym brzmieniem art. 54 ust. 1- 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 1982 Nr 3, poz. 19) stanowił:
1. Nauczyciele zatrudnieni na terenie wszystkich wsi oraz miast liczących nie więcej niż 5000 mieszkańców mają prawo do bezpłatnych mieszkań w miejscu pracy według norm zaludnienia nie niższych od obowiązujących i przeciętnego standardu mieszkań dla danej miejscowości. Włączenie wsi do miasta liczącego ponad 5000 mieszkańców lub zaliczenie wsi w poczet miast albo zwiększenie się liczby mieszkańców w mieście do liczby ponad 5000 nie pozbawia nauczyciela nabytego prawa do bezpłatnego mieszkania.
2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, powinny być realizowane przede wszystkim przez przydzielanie nauczycielom mieszkań w budynkach szkolnych i użytkowanych przez szkoły lub pozostających w zarządzie terenowych organów administracji państwowej.
6. Uprawnienia określone w ust. 1 dla czynnych nauczycieli szkół na terenie wszystkich wsi oraz miast do 5000 mieszkańców przysługują tym nauczycielom również po przejściu na emeryturę, jeżeli bezpośrednio przedtem pracowali na wymienionych terenach co najmniej 5 lat. Warunek 5 lat pracy nie dotyczy nauczycieli przeniesionych z urzędu na te tereny oraz nauczycieli rencistów. Uprawnienia te przysługują również nauczycielom emerytom i rencistom bez względu na datę przejścia na emeryturę lub rentę.
Art. 56 powołanej ustawy z kolei stanowił, że:
1. Nauczyciel zatrudniony na terenie wsi ma prawo otrzymać do osobistego użytkowania i jego rodziny działkę gruntu szkolnego.
2.Organ prowadzący szkołę przydziela w miarę możliwości potrzebny obszar gruntu, o ile grunty szkolne nie wystarczają na realizację uprawnienia określonego w ust. 1, jednak o powierzchni nie większej niż 0,25 ha.,
zaś art. 60 wskazywał, że uprawnienia określone w art. 55-58 zachowują nauczyciele również po przejściu na emeryturę lub rentę, a uprawnienia określone w art. 59 - ich dzieci.
Powyższa regulacja art. 54 wielokrotnie zmieniana, w stanie obowiązującym po zmianie Karty Nauczyciela ustawą z dnia 5 czerwca 1992 r. (Dz.U. Nr 53, poz. 252) miała treść:
1. Nauczyciel zatrudniony na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5 tysięcy mieszkańców ma prawo do mieszkania w miejscu pracy, według norm zaludnienia nie niższych od obowiązujących i przeciętnego standardu mieszkań dla danej miejscowości.
2. Obowiązek realizacji uprawnień nauczyciela, o którym mowa w ust. 1, należy do dyrektora szkoły lub organu prowadzącego szkołę przez przydzielenie mieszkania zakładowego w budynkach użytkowanych przez szkołę lub organ prowadzący szkołę. W razie braku takich mieszkań, dyrektor szkoły lub organ prowadzący szkołę jest obowiązany, na żądanie nauczyciela, podjąć starania o zapewnienie mieszkania w budynkach stanowiących własność gminy lub innych osób prawnych bądź fizycznych.
4. Nauczyciel po przejściu na emeryturę lub rentę zachowuje prawo do zajmowania mieszkania. Prawo to służy także małżonkowi nauczyciela emeryta (rencisty) oraz dzieciom pozostającym na jego utrzymaniu i prowadzącym z nim wspólne gospodarstwo.
W stanie obowiązującym w dacie 31 grudnia 2017 roku zachowała następującą treść:
1. Nauczyciel zatrudniony na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5000 mieszkańców ma prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której położona jest szkoła.
2. Obowiązek realizacji uprawnień nauczyciela, o którym mowa w ust. 1, należy do dyrektora szkoły i organu prowadzącego szkołę.
4. Nauczyciel po przejściu na emeryturę, rentę lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne zachowuje prawo do zajmowania mieszkania. Prawo to służy także małżonkowi nauczyciela emeryta (rencisty, pobierającego nauczycielskie świadczenie kompensacyjne) oraz dzieciom pozostającym na jego utrzymaniu i prowadzącym z nim wspólne gospodarstwo domowe.
Art. 54 ust. 1-4 oraz art. 60 zostały uchylone ustawą z dnia z dnia 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2203 - t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1930), która weszła w życie 1.01.2018 r.
W art. 135 wymienionej ustawy wprowadzono uregulowanie, że nauczyciel będący emerytem, rencistą lub nauczycielem pobierającym nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, który do dnia 1 stycznia 2018 r. korzystał z uprawnień określonych w art. 54 ust. 1 lub 4, art. 56 lub art. 60 ustawy zmienianej w art. 76, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2018 r., zachowuje te uprawnienia do końca okresu, na jaki zostały mu one przyznane.
Innymi słowy, mimo uchylenia przywołanych wyżej przepisów art. 54, 56 i 60 ustawy- Karta Nauczyciela, uprawnienia nabyte przez emerytów i rencistów zostały zachowane. Powodowi służy więc, jak już powiedziano, prawo do lokalu mieszkalnego, nabytego w 1985 roku, a obawy o dalsze jego losy dotyczą stanu przyszłego, niemożliwego do zweryfikowania i uniemożliwiającego tym samym racjonalną analizę prawną.
Analizując charakter lokalu przyznawanego nauczycielom, należy wskazać, że art. 54 ust. 2 Karty Nauczyciela w sposób zróżnicowany ujmował tę kwestię. Jak wynika z przywołanych wyżej zapisów, ustawa stanowiła raz o przydzielaniu nauczycielom mieszkań w budynkach szkolnych i użytkowanych przez szkoły, to znów o przydzielaniu mieszkania zakładowego w budynkach użytkowanych przez szkołę lub organ prowadzący szkołę, aby wreszcie ogólnie powiedzieć o obowiązku realizacji uprawnień nauczyciela do lokalu mieszkalnego.
Potraktowanie przez ustawodawcę lokali mieszkalnych znajdujących się w szkołach, w tym w szkołach znajdujących się na terenach wiejskich i w małych miastach, jako mieszkań zakładowych, nie zaś jako mieszkań o charakterze szczególnym, wynikało w sposób jednoznaczny z art. 54 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 5 czerwca 1992 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (Dz.U. Nr 53, poz. 252). W przepisie tym mówiło się bowiem wyraźnie, że obowiązek realizacji uprawnień nauczyciela, o którym mowa w ust. 1, czyli w zakresie "prawa do mieszkania w miejscu pracy", należy do dyrektora szkoły lub organu prowadzącego szkołę "przez przydzielenie mieszkania zakładowego w budynkach użytkowanych przez szkołę lub organ prowadzący szkołę".
( tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r. III CZP 106/94 - OSNC 1995 nr 1, poz. 14).
Wprawdzie w późniejszych przywołanych wyżej zapisach art. 54 ust. 2 Karty Nauczyciela, wprost nie mówi się o mieszkaniach zakładowych, ale jeśli przyjąć by taką interpretację, to prawo do lokalu zamiennego wynikałoby z regulacji zawartych w ustawie z dnia czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz.U. z 2022 r. poz. 172). Lokale zamienne zapewnia bowiem Gmina, na zasadach i w przypadkach określonych w powołanej ustawie z dnia czerwca 2001 roku, oczywiście w przewidzianych ustawą sytuacjach.
I tak zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, lokal zamienny to lokal znajdujący się w tej samej miejscowości, w której jest położony lokal dotychczasowy, wyposażony w co najmniej takie urządzenia techniczne, w jakie był wyposażony lokal używany dotychczas, o powierzchni pokoi takiej jak w lokalu dotychczas używanym. Warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli na członka gospodarstwa domowego przypada 10 m2 powierzchni łącznej pokoi, a w wypadku gospodarstwa jednoosobowego – 20 m2 tej powierzchni.
Lokal zamienny przysługuje także w przypadku używania lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku. Obowiązek zapewnienia lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki spoczywa na właścicielu budynku, z zastrzeżeniem art. 32powołanej ustawy. Przepis ten stanowi, że w razie wypowiedzenia najmu takiego lokalu najemcy opłacającemu czynsz regulowany, obowiązek zapewnienia temu najemcy lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki spoczywa (do dnia 31 grudnia 2021 r.) na właściwej gminie.
Przyjmując zatem założenie, że zajmowany przez powoda lokal mieszkalny jest mieszkaniem zakładowym, w razie rozwiązania najmu przysługuje mu prawo do lokalu zamiennego.
W tym miejscu warto przedstawić zapatrywanie Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 14.03.2002 r., IV CKN 873/00: 1. zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe, mieszkaniami zakładowymi były lokale pozostające w dyspozycji zakładu pracy oddawane w najem na podstawie umowy najmu ich pracownikom lub innym osobom świadczącym pracę na rzecz tych zakładów. Dyrektor szkoły, był uprawniony, jako kierownik zakładu pracy, do zawarcia umowy najmu mieszkania zakładowego, tym bardziej, że po wejściu w życie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. Nr 95, poz. 425 ze zm.) kurator oświaty stał się organem sprawującym w zasadzie jedynie nadzór pedagogiczny nad placówkami oświatowymi i nie miał uprawnień przysługujących zakładowi pracy w rozumieniu ustawy - Prawo lokalowe.
2. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 111, poz. 723) miała na celu przede wszystkim zapewnienie skuteczniejszej niż art. 58 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 105, poz. 509 ze zm.) ochrony praw najemców mieszkań zakładowych w razie likwidacji zakładu pracy lub przeniesienia na inną osobę własności budynku, w którym znajduje się taki lokal. Nawiązywała do regulacji art. 57a ust. 4 dawnego Prawa lokalowego, który w takich sytuacjach chronił najemców mieszkań zakładowych stwierdzając, że zachowują oni na czas nieokreślony uprawnienia nabyte w wyniku zawartych umów najmu. Przepis art. 5 ust. 3 omawianej ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych stanowił natomiast, iż w razie likwidacji, przekształcenia lub upadłości zakładu pracy, a także przeniesienia własności budynków mieszkalnych na inną osobę po dniu 12 listopada 1994 r. - umowy najmu lokalu zawarte na czas trwania stosunku pracy stają się umowami zawartymi na czas nie oznaczony. Przepis ten dotyczył sytuacji faktycznych i prawnych zaszłych po dniu 12 listopada 1994 r., a więc przed wejściem w życie omawianej ustawy, a po dniu wejścia w życie ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych i miał na celu zapewnienie, w sposób w nim przewidziany, ochrony między innymi najemcom mieszkań zakładowych, których zakłady pracy uległy likwidacji po dniu 12 listopada 1994 r.
Aktualnie powód zajmuje lokal mieszkalny, na podstawie przywołanych wyżej przepisów Karty Nauczyciela (art. 54 i nast. ). I dopóki przysługuje mu prawo nabyte w świetle tych regulacji, brak jest podstawy normatywnej do dostarczenia powodowi lokalu zamiennego.
Zmianie uległy także stosunki własnościowe, bowiem nieruchomość zabudowana budynkiem zajmowanym przez powoda stała się własnością osoby fizycznej. Pozwany nie dysponuje już prawem do nieruchomości i nie posiada legitymacji do zapewnienia lokalu zamiennego. Na marginesie dodać trzeba, że Karta Nauczyciela także nie przewiduje instytucji lokalu zamiennego.
Zarzut dotyczący wadliwego ustalenia stanu technicznego przedmiotowego lokalu, na której to okoliczności faktycznej zdaje się opierać powód żądanie pozwu, nie może odnieść zamierzonego skutku, gdyż sam zły stan techniczny nie stanowi podstawy normatywnej dochodzonego roszczenia. Zły stan techniczny lokalu, eksponowany zarówno w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i w apelacji, zdaje się natomiast przemawiać za sugestią zastosowania art. 5 k.c. Nie ulega wątpliwości, że każdy najemca ma prawo do godnych warunków mieszkaniowych, jednakże, zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem judykatury, art. 5 k.c. nie może stanowić podstawy nabycia prawa podmiotowego, nie może stanowić podstawy żądania pozwu.
Z tych wszystkich względów, wobec braku podstawy prawnej zgłoszonego żądania, także w świetle zarzutów apelacji, podlegała ona oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach pomocy prawnej świadczonej na rzecz powoda z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie § 8 pkt 3 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu Dz. U. z 2019 r. poz. 18).