Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XVII AmA 29/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 4 sierpnia 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w W. ( poprzednio: (...) S.A. z siedzibą w W.)

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania (...) S.A. z siedzibą w W. od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 29 grudnia 2017 r. Nr (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od (...) S.A. w z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska

XVII AmA 29/18

Uzasadnienie (tajemnica przedsiębiorstwa)

Decyzją z dnia 29 grudnia 2017 r. wydaną w sprawie (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stosownie do art. 33 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j.: Dz. U. z 2017 r., poz. 229, z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu wobec (...) z siedzibą w W., w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów -

I. na podstawie art. 27 ust. 2 w związku z art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, określoną w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, przedstawienie przez (...) S.A. z siedzibą w W. w komunikacie dla prasy informacji dotyczących wyników promocji prowadzonej pod nazwą "(...)" na tle informacji o wynikach zrealizowanych przez subfundusz (...) w zakresie pozyskiwania nowych środków w okresie tej promocji w sposób wprowadzający konsumentów w błąd, co do rzeczywistej skali zainteresowania przeprowadzoną promocją i liczby zawartych w jej ramach umów, a przez to mogący zniekształcać wyobrażenie konsumentów na temat atrakcyjności inwestycji w jednostki uczestnictwa w subfunduszu i wpływać na ich decyzje inwestycyjne, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz. U. z 2017 r, poz. 2070),

oraz stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 12 kwietnia 2016 r.;

a) zaniechanie zawarcia w komunikatach reklamowych zamieszczanych w portalu społecznościowym F. ostrzeżenia o tym, że przedstawiane prognozy przyszłego wyniku a inwestycja może wiązać się z utratą części zainwestowanych środków,

b) zaniechanie ujawnienia w komunikatach reklamowych zamieszczanych w portalu społecznościowym F. informacji o tym, że wyniki inwestycji mogą być pomniejszone o pobrane opłaty manipulacyjne i podatki,

a) przekazanie informacji, o których mowa w lit. a i b, na stronie internetowej urządzonej dla celów promocji w domenie (...) w komunikacie umieszczonym w dolnej części strony, sporządzonym z zastosowaniem czcionki odbiegającej wielkością i wyrazistością od czcionki zastosowanej w pozostałej części przekazu, w sposób mogący utrudniać zauważenie tych informacji i zapoznanie się z nimi,

wbrew wymogom wynikającym z § 43 ust. 4 pkt 3 i 4 w zw. z § 42 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 538) oraz stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 21 grudnia 2016 r. w zakresie opisanym w lit. a i b oraz z dniem 10 stycznia 2017 r. w zakresie opisanym w lit c;

II. na podstawie art. 27 ust. 4 w zw. z art. 26 ust. 2 i 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nałożył się na (...) z siedzibą w W. obowiązek publikacji, na koszt tego przedsiębiorcy:

a) oświadczenia o następującej treści:

"(...) z siedzibą w W. informuje, że Prezes UOKiK decyzją nr (...) z dnia stwierdził stosowanie przez Towarzystwo praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w związku z działaniami informacyjnymi i reklamowymi prowadzonymi w ramach promocji: "(...)" oraz "(...)". Decyzja jest prawomocna, treść decyzji dostępna jest na stronie internetowej (...), (...)."

w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia niniejszej decyzji, w jednym wydaniu ogólnopolskiego dziennika specjalistycznego poświęconego gospodarce, ekonomii, prawu, o średnim jednorazowym nakładzie w wysokości co najmniej 5 tysięcy egzemplarzy (np. (...), (...), (...)), na jednej z pierwszych pięciu stron wydania w module poziomym, w sposób określony poniżej:

-: w ramce czarną czcionką Times New Roman lub podobną, nie mniejszą niż 13 punktów,

-: czcionką pogrubioną (bold) zostaną przedstawione fragmenty: „Prezes UOKiK (...) stwierdził stosowanie przez Towarzystwo praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów",

b) całości niniejszej decyzji (bez informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa lub innych informacji prawnie chronionych, w tym danych osobowych), przez okres 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji, na stronie internetowej (...) z siedzibą w W. (w momencie wydawania niniejszej decyzji jest to strona pod adresem (...)), przy czym treść decyzji powinna być dostępna za pomocą hiperłącza (linku) widocznego w górnej części strony głównej i każdej z podstron, a tekst hiperłącza powinien wyglądać następująco: napis "Promocje: (...)"

oraz "(...)" - prawomocna DECYZJA UOKiK w kolorze czerwonym, czcionką Times New Roman lub podobną, wielkości co najmniej 13 pkt,

c) oświadczenia o treści wskazanej w lit. a w komunikacie (poście) zamieszczonym w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia niniejszej decyzji, na profilu przedsiębiorcy prowadzonym pod nazwą (...) S.A." w portalu społecznościowym F., w którym zwrot " decyzją nr (...) z dnia powinien stanowić hiperłącze (link) do niniejszej decyzji, opublikowanej w sposób wskazany w lit. b., przy czym powyższe obowiązki powinny być zrealizowane z zastosowaniem następujących zasad:

-: w przypadku zmiany nazwy przedsiębiorcy, jego przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, powyższe obowiązki publikacyjne powinny być zrealizowane odpowiednio przez lub za pośrednictwem danego przedsiębiorcy lub jego następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej, w przypadku zmiany adresu strony internetowej lub profilu w portalu społecznościowym, należy niniejsze rozstrzygnięcie zastosować odpowiednio do strony internetowej lub profilu funkcjonujących w dacie uprawomocnienia się niniejszej decyzji,
-: w razie zmiany treści sentencji decyzji lub jej uzasadnienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub sąd powszechny, w zakresie podlegającym obowiązkowi publikacji, należy obowiązek ten wykonać w stosunku do zmienionej treści decyzji.

III. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, nałożył się na (...) z siedzibą w W.:

1) w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt I. sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 70 143,00 zł, płatną do budżetu państwa;

1) w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt II. sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 25 179,00 zł, płatną do budżetu państwa;

IV. na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w zw. z art. 83 tej ustawy w zw. z art. 263 § 1 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1257) postanawia się obciążyć (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kosztami postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w wysokości 55,80 zł oraz zobowiązać do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

(decyzja k. 5-28)

Powód (...) z siedzibą w W. wniósł odwołanie od tej decyzji zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1. Naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 4 ust. 2 i art. 5 ust . 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym przez bezpodstawne przyjęcie, że praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów było działanie (...) polegające na opublikowaniu komunikatu prasowego o zakończeniu promocji pod nazwą „(...)”, który zdaniem Urzędu wprowadzał konsumentów w błąd co do rzeczywistej skali zainteresowania przeprowadzaną promocją i liczby zawartych w jej ramach umów, a przez to mógł zniekształcać wyobrażenie konsumentówna temat atrakcyjności inwestycji w jednostki uczestnictwa subfunduszu (...) i wpływać na decyzje inwestycyjne konsumentów, co zdaniem urzędu stanowiło nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, gdy tymczasem prawidłowa analiza komunikatu nie pozwala na wysunięcie takich zarzutów.

2. naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez bezpodstawne przyjęcie, ze praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów było:

a) działanie (...) – wbrew wymogom wynikającym z § 43 ust. 4 pkt 3 i 4 w zw. z § 42 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych – polegające na nieumieszczeniu w postach publikowanych przez Towarzystwo w portalu F. ostrzeżenia o tym, że przedstawione prognozy osiągnięcia zysku lub określonej stopy zwrotu z inwestycji nie stanowią gwarancji przyszłego wyniku, a inwestycja może wiązać się z utratą części zainwestowanych środków oraz nieumieszczenie w tychże postach informacji, że wyniki inwestycji mogą być pomniejszone o pobrane opłaty manipulacyjne oraz podatki, gdy tymczasem przepisy ww. rozporządzenia nakazujące publikowanie ww. ostrzeżeń odnoszą się wyłącznie do wyników inwestycyjnych funduszy, zaś Towarzystwo nie publikowało tych wyników, a jedynie informowało o wysokości nagrody przysługującej uczestnikom promocji, co nie wymaga publikacji ww. ostrzeżeń, a tym samym wyklucza uznanie, że Towarzystwo stosowało w tym zakresie praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów.

b) działanie (...) wbrew wymogom § 43 ust. 4 pkt 3 i 4 w zw. z § 42 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie sposobu, trybu raz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych polegające na przekazywaniu informacji o których mowa w lit. a powyżej, na stronie internetowej urządzonej la celów promocji w domenie (...) w komunikacie umieszczonym w dolnej części strony sporządzonym z zastosowaniem czcionki odbiegającej wielkością i wyrazistością od czcionki zastosowanej w pozostałej części przekazu, gdy tymczasem przywołany przez Prezesa Urzędu przepis rozporządzenia, ani przepis art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie przewiduje takiego wymogu, a tym samym wyklucza uznanie, że Towarzystwo stosowało w tym zakresie praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów.

3. naruszenie art. 26 ust. 2 i art. 26 ust. 4 w związku z art. 27 ust.

4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przez bezpodstawne nakazanie oświadczenia o treści wskazanej w pkt III a skarżonej decyzji, gdy tymczasem obowiązek ten w świetle okoliczności wyżej wskazanych nie powinien mieć miejsca, a ponadto Prezes Urzędu nie wskazał, iż ogłoszenie jest konieczne do usunięcia skutków naruszenia.

4. Naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przez bezpodstawne nałożenie kary pieniężnej w świetle okoliczności wyżej wskazanych nie powinno mieć miejsca, a ponadto narusza to art. 32 ust. 1 Konstytucji i art. 8 kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 28 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez jego niezastosowanie, ponieważ kara pieniężna została nałożona z tytułu działań (...), w wyniku których konsumenci nie ponieśli żadnej szkody majątkowej, zaś w innych przypadkach gdy konsumenci ponosili szkody majątkowej Prezes Urzędu nie nakładał kar pieniężnych zaś wydawał decyzje zobowiązaniowe, co narusza zasadę równości wobec prawa, niedyskryminacji, zaufania do organów administracji oraz odstąpienia od ustalonej praktyki.

5. Naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 111 oraz art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez przyjęcie, przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej przesłanek, które w przedmiotowej sprawie nie znajdują zastosowania i pominięcie okoliczności zaistniałych w sprawie.

6. Naruszenie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez bezpodstawne obciążenie (...) kosztami postępowania administracyjnego, które w świetle okoliczności wyżej wymienionych nie powinno mieć miejsca.

7. Naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodu, polegającą na pominięciu wniosków płynących z opinii biegłego językoznawcy dotyczącej interpretacji komunikatu prasowego o zakończeniu promocji pod nazwą (...) przedstawionej przez Towarzystwo i przyjęcie przez Urząd sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania i dowolnej interpretacji komunikatu prasowego o zakończeniu promocji pod nazwą (...).

Zarzucając powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, ewentualnie o

jej zmianę.

(odwołanie k. 29-42)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna z (...) w W. jest spółką prawa handlowego wpisaną do rejestru przedsiębiorców KRS prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy pod numerem (...).

(informacja z KRS k. 43-48)

Towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym pod nazwą (...). W ramach tego funduszu wyodrębnionych jest wiele subfunduszy. Jednym z nich jest subfundusz pod nazwą (...). Głównymi kategoriami lokat subfunduszu są dłużne papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego, w tym również nabywane zagranicą. Oferta subfunduszu jest skierowana do inwestorów, którzy mają co najmniej 3-miesięczny horyzont inwestycyjny i akceptują niskie ryzyko inwestycyjne. Indywidualna stopa zwrotu uczestnika subfunduszu z inwestycji jest uzależniona od wartości jednostki uczestnictwa w momencie jej zbycia oraz w momencie jej odkupienia przez fundusz oraz od wysokości pobranych przez fundusz opłat manipulacyjnych. Stawki opłat manipulacyjnych ustalane są w Tabeli Opłat. W okresie objętym analizowanym postępowaniem stawki opłat manipulacyjnych ustalone były na poziomie 0 %.

(prospekt informacyjny, płyta CD),

W okresie luty-marzec 2016 r. powód prowadził promocję pod nazwą „(...)". W promocji mogły wziąć udział osoby, które łącznie spełniły następujące warunki:

-: w okresie od dnia 8 lutego do dnia 31 marca 2016 r. zarejestrowały się na urządzonej dla celów promocji stronie internetowej w domenie (...), podając swoje imię, nazwisko, adres e-mail, numer telefonu komórkowego i zaakceptowały regulamin promocji,
-: w okresie od dnia 8 lutego do 31 marca 2016 r. otworzyły rejestr (rachunek na którym ewidencjonowane są w formie elektronicznej posiadane przez daną osobę jednostki uczestnictwa) za pomocą formularza elektronicznego udostępnionego na stronie internetowej (w domenie (...)) lub w punkcie obsługi klienta oraz dokonały w tym okresie wpłaty tytułem nabycia jednostek uczestnictwa w subfunduszu w wysokości (...) zł,
-: w okresie od dnia 4 kwietnia 2016 r. do dnia 12 lipca 2016 r. nie dokonały żadnego odkupienia ww. jednostek ani ich zamiany lub konwersji nie miały w dniu 8 lutego 2016 r. otwartych rejestrów z zapisanymi na nich jednostkami uczestnictwa w funduszach zarządzanych przez Towarzystwo i w okresie promocji otworzyły pierwszy rejestr w subfunduszu (...),
-: podały dane na stronie (...) tożsame z danymi podanymi we wniosku o otwarcie rejestru subfunduszu (...).

Maksymalna liczba uczestników promocji była ograniczona do 1 000. W przypadku przekroczenia liczby chętnych o zakwalifikowaniu do udziału w promocji miała decydować kolejność dokonania wpłat tytułem nabycia jednostek uczestnictwa. Organizator zastrzegł sobie przy tym prawo zwiększenia liczby uczestników promocji. Osoby, które przystąpiły do promocji i spełniły jej warunki, w tym nie dokonały zbycia jednostek uczestnictwa przez wskazany okres 100 dni były uprawnione do nagrody w wysokości 100 zł netto. Nagroda miała być wypłacona uczestnikom przez Towarzystwo w formie zakupu na ich rzecz jednostek uczestnictwa w subfunduszu o wartości 100 zł, w terminie 30 dni od daty zakończenia okresu promocji. Towarzystwo zobowiązało się pokryć z własnych środków podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłaconej w ten sposób uczestnikom promocji nagrody.

(regulamin promocji k. 53-55 akt adm.)

W okresie kwiecień-maj 2016 r. Towarzystwo prowadziło kolejną promocję, pod nazwą "(...)". Promocja ta określana była również w mediach jako "przedłużenie" (lub 2 etap) poprzedniej promocji.

Promocja ta odbywała się na podobnych zasadach, jak poprzednia, z następującymi różnicami:

-: okres rejestracji w promocji, dokonywanej za pomocą strony internetowej w domenie (...) ustalony został od dnia 1 kwietnia 2016 r. do 31 maja 2016 r., natomiast okres promocji, w którym nie można zbyć nabytych jednostek, ustalony został od dnia 1 czerwca 2016 r. do dnia 8 września 2016 r. włącznie,
-: wprowadzono możliwość wpłaty na warunkach promocyjnych kwoty w wysokości

(...) zł lub w wysokości (...) zł. Kwota nagrody, w wysokości 1 % od wpłaconej kwoty wynosiła, odpowiednio: (...) zł lub (...) zł,

-: wprowadzony został dodatkowy bonus w wysokości 0,5% za każdą kolejną osobę (łącznie do 5 osób), która przystąpi do promocji z polecenia danego uczestnika promocji,
-: maksymalna liczba uczestników promocji ograniczona została do 200 - w odniesieniu do wpłat na kwotę (...) zł oraz (...) - w odniesieniu do wpłat na kwotę (...) zł. (regulamin promocji k. 56-59 akt adm.)

Dla celów powyższych promocji prowadzona była w domenie (...) strona internetowa o adresie (...)

(wydruki treści strony internetowej k. 128-133 akt adm.)

Towarzystwo przeprowadziło jeszcze dwie kolejne promocje, pod nazwą "(...)” z wykorzystaniem strony internetowej w domenie (...) o adresie (...)

- w okresie od 1 listopada 2016 r. do 8 lutego 2017 r. z okresem rejestracji do dn. 31 października 2016 r.,

- w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 10 kwietnia 2017 r., z okresem rejestracji do dn. 29 grudnia 2016 r.

Promocje były prowadzone na poprzednich zasadach jak poprzednie, z tym że przewidziane zostały w nich bonusy w trzech wysokościach: (...) zł, (...) zł oraz (...) zł, w zależności od zainwestowanego kapitału.

(regulaminy promocji, wydruk strony internetowej k. 434-440 akt adm.)

W dniu 11 kwietnia 2016 r. Towarzystwo podało do publicznej wiadomości na stronie internetowej (...) komunikat pod tytułem „(...)” informujący o sukcesie promocji oraz jej przedłużeniu w formie kolejnej promocji pod nazwą (...).

Ponadto treść komunikatu została wcześniej przekazana redakcjom gazet „(...) i (...), a także dziennikarzowi M. S..

Na bazie informacji z komunikatu ukazały się następujące artykuły:

„(...)” w dzienniku ogólnopolskim „(...)” w dniu 9 kwietnia 2016 r, „(...)” w dzienniku ogólnopolskim (...) w dniu 11 kwietnia 2016 r., „(...)” – na blogu internetowym poświęconym finansom osobistym pod nazwą „(...)” w dniu 11 kwietnia 2016 r.

(pismo k. 357-360, artykuły prasowe k. 365-366, informacja prasowa k. 367-368 akt adm.)

Z komunikatu wynikało że promocja „(...)” odniosła duży sukces i okazała się strzałem w dziesiątkę, dlatego Towarzystwo postanowiło ją powtórzyć. Ponadto zamieszczono informację, że w lutym i marcu 2016 r. do subfunduszu napłynęły nowe środki z tytułu nabyć w wysokości (...) zł i w rezultacie aktywa subfunduszu wzrosły do (...). Z komunikatu wynikało także, że promocja cieszyła się tak dużym zainteresowaniem, że Towarzystwo zdecydowało się na powtórzenie, czy też przedłużenie promocji.

(informacja prasowa k. 367-368 akt adm.)

W rzeczywistości do promocji przystąpiło 111 osób, a środki, które napłynęły w ramach promocji stanowiły łącznie kwotę (...) zł. W dniu 10 sierpnia 2016 r. biuro prasowe (...) zamieściło sprostowanie i podało, że kwota napływu nowych środków wynosiła (...).

Kwota środków które wpływały i wypływały z subfunduszu w okresie luty-marzec 2016 r. była zbliżona do wpłacanych i wypłacanych/umarzanych środków w innych okresach lub nawet niższa w zależności od doboru porównywanych miesięcy (np. grudzień-styczeń 2015/2016.

(płyta CD 3 i 4, zestawienie k. 369 akt adm.)

Do celów promocyjnych założona została przez powoda strona internetowa w domenie (...). Na stronie tej zainteresowane osoby mogły zarejestrować się i zgłosić chęć przystąpienia do udziału w promocji. Sfinalizowanie udziału w promocji wymagało także następnego zarejestrowania się w serwisie transakcyjnym (...), w domenie (...). Ponadto, od 2009 r. Towarzystwo prowadzi swój profil w portalu społecznościowym F. (nazwa konta: (...) S.A."). Z pomocą tego profilu prowadzi komunikację, w dużej mierze o charakterze reklamowym, w mediach społecznościowych. Oficjalny profil (...) w portalu jest obserwowany przez użytkowników zarejestrowanych, a zamieszczane w tym profilu informacje są dostępne również dla użytkowników niezarejestrowanych. Zarówno na stronie w domenie (...) jak i w portalu F. Towarzystwo kierowało do potencjalnych klientów informacje mające na celu reklamę promocyjnej oferty.

(okoliczności niekwestionowana)

W okresie trwania promocji "(...)", Towarzystwo zamieściło na stronie internetowej informacje wskazujące na wysokość prognozowanej stopy zwrotu z inwestycji w jednostki uczestnictwa w (...) na warunkach promocyjnych: „(...)”

(wydruk ze strony internetowej k. 128-129 akt adm.)

W przekazie reklamowym stopa zwrotu na poziomie 5,65-6,65% była podawana jako alternatywa dla lokat bankowych.

Informacja taka była zamieszczona w portalu F. w postaci komunikatu reklamowego, zawierającego hasło o treści: „(...)” W komunikacie znajdował się odnośnik do artykułu sponsorowanego zamieszczonego na blogu „ (...)” prowadzonym przez M. I.. Artykuł zawierał w tytule tezę sformułowaną w formie przypuszczenia: „(...)”. Tytuł na blogu zawierał ponadto zdanie: „(...)”. Autor artykułu przytaczał w nim informacje zamieszczone przez Towarzystwo na stronie (...).

(płyta CD nr 1, artykuł)

Ponadto w portalu F. Towarzystwo zamieszczało w okresie luty-grudzień 2016 r. inne komunikaty reklamujące promocję. Informacje i hasła reklamowe zawarte w tych komunikatach formułowane były z użyciem określenia "(...)", np.: "(...)","(...)".

(płyta CD nr 1, zrzuty ekranu, k. 93, 107 – wydruki)

Po wszczęciu postępowania wyjaśniającego Towarzystwo ograniczyło liczbę komunikatów reklamowych, zamieszczanych w portalu F., zawierających odniesienia do przyszłego wyniku reklamowanej inwestycji w kolejnych organizowanych przez nie promocjach pod nazwą "(...)". Ostatni komunikat reklamujący możliwość udziału w promocji został zamieszczony w dniu 20 grudnia 2016 roku.

(okoliczność niekwestionowana)

Subfundusz inwestuje aktywa w krótkoterminowe instrumenty dłużne charakteryzujące się niską zmiennością. Inwestycja ta nie daje jednak pewności, że przyniesie zysk. Z inwestycją w jednostki uczestnictwa w subfunduszu wiążą się następujące ryzyka:

-: ryzyko kredytowe - związane z kondycją finansową emitentów dłużnych papierów wartościowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego subfunduszu. Ryzyko jest związane z czasową lub trwałą utratą zdolności emitentów do terminowej realizacji zobowiązań związanych z emitowanymi papierami wartościowymi,
-: ryzyko płynności - związane z brakiem możliwości efektywnego przeprowadzenia transakcji mającej za przedmiot instrument finansowy bez istotnego wpływu na cenę jej realizacji,
-: ryzyko kontrahenta - ryzyko niewywiązania się kontrahenta z zawartej umowy, co może w rezultacie spowodować wahania (w tym spadek) wartości jednostek uczestnictwa subfunduszu,
-: ryzyko operacyjne lub ryzyko związane z przechowywaniem aktywów - ryzyko bezpośredniej lub pośredniej straty wynikającej z niewłaściwych lub zawodnych procesów wewnętrznych systemów kontrolnych, ludzi i systemów informatycznych lub też ze zdarzeń zewnętrznych. Aktywa subfunduszu przechowywane są u Depozytariusza i w bankach. Nienależyta kontrola nad aktywami może doprowadzić do wahania ceny jednostki uczestnictwa subfunduszu,
-: ryzyko związane z zawieraniem przez fundusz na rachunek subfunduszu umów mających za przedmiot instrumenty pochodne, w tym niewystandaryzowane instrumenty pochodne, które mogą wpływać na wahania (w tym spadki) wartości jednostek uczestnictwa subfunduszu.

(płyta cd2, prospekt informacyjny kluczowe informacje dla inwestorów)

Cel inwestycyjny na rok 2016 zakładany przez Towarzystwo i promowany w przekazach reklamowych w postaci stopy zwrotu na poziomie 2-3 % w skali roku nie został zrealizowany. Wysokość stopy zwrotu wyniosła 1,78 %.

Na stronie promocji w domenie (...) znajdowała się informacja, że przedstawione informacje o braku gwarancji osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszy, możliwości zmniejszenia wartości, w tym utraty części zainwestowanych środków. Ostrzeżenia takiego nie było w komunikatach reklamowych publikowanych przez Towarzystwo na portalu F..

(wyliczenia Prezesa UOKiK, okoliczności niekwestionowane)

Zgodnie z postanowieniami statutu (...), przy zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa pobiera ono opłaty manipulacyjne (art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1 statutu). Skala i wysokość stawek opłat manipulacyjnych ustalana jest przez Towarzystwo w tabelach opłat (art. 21 ust. 2 i art. 22 ust. 3 statutu). Zwolnienie z opłat manipulacyjnych za zbycie i odkupienie jednostek uczestnictwa tub obniżenie ich stawek może nastąpić m.in. w okresie kampanii promocyjnej (...) lub funduszu łub subfunduszu (art. 22 ust. 4 pkt 1 statutu). Wysokość opłat manipulacyjnych pobieranych przy zbywaniu lub odkupywaniu jednostek uczestnictwa w subfunduszu nie może przekroczyć 5,00 % środków odpowiednio: wpłacanych lub wypłacanych z tego tytułu (art. 50 ust. 1 i 3 statutu).

Parametry dotyczące zyskowności inwestycji w jednostki uczestnictwa w subfunduszu (...) prezentowane były przez Towarzystwo w informacjach kierowanych do klientów przy założeniu bieżącej wysokości opłat manipulacyjnych bez uwzględnienia możliwości ich pobierania. Przy uwzględnieniu możliwości wprowadzenia 5% opłaty manipulacyjnej z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa

stopa zwrotu z inwestycji, przedstawiana w prognozowanej wysokości 5,65-6,65 %, byłaby pomniejszona o tę opłatę.

(płyta CD2, kluczowe informacje dla inwestorów)

Tryb zmiany wysokości stawek opłat manipulacyjnych pobieranych przez Towarzystwo, nie zawiera gwarancji dla uczestników promocji, że w okresie niezbędnym do wycofania kapitału zaangażowanego na warunkach promocyjnych nie zostaną wprowadzone opłaty manipulacyjne. Nie zawiera także postanowień zapewniających powiadomienie konsumentów z wyprzedzeniem umożliwiającym zamknięcie inwestycji, o zamiarze wprowadzenia opłaty za odkupienie jednostek uczestnictwa.

Na stronie internetowej promocji w domenie (...) Towarzystwo zamieściło informacje, zawierające m.in. następujące ostrzeżenie: „Prezentowane wyniki nie uwzględniają opłat manipulacyjnych związanych z lokowaniem w dany subfundusz oraz podatków. Wyniki mogą być pomniejszone o pobrane opłaty manipulacyjne i należne podatki”.

Informacja o możliwości pobrania opłat manipulacyjnych nie była natomiast zawierana w reklamach zamieszczanych w portalu F..

(okoliczności niekwestionowane, płyta CD2, kluczowe informacje dla inwestorów)

Na stronie promocji w domenie (...)Towarzystwo zamieściło komunikat (notę prawną), zawierający m.in. informacje o treści (stan na dzień 28 kwietnia 2016 r.):

„Stopa zwrotu subfunduszu (...) na 30 grudnia 2015 r. za 1 miesiąc wyniosła (...), za 3 miesiące (...), za 6 miesięcy (...), za rok (i od początku roku) (...), za 2 lata (...), za 3 lata (...), a od dostosowania struktury portfela (1 lutego 2012 r.) (...) %. Cel inwestycyjny funduszy pieniężnych i dłużnych zarządzanych przez (...) na 2016 r. to (...). TFI nie gwarantuje osiągnięcia celu inwestycyjnego. Przyznana uczestnikom promocji nagroda określona w artykule 2 pkt 4 regulaminu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych przepisami Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.). Koszt podatku zostanie poniesiony przez organizatora. Organizator programu naliczy i pobierze podatek dochodowy od osób fizycznych. Niniejszy materiał jest upowszechniany w celu reklamy lub promocji usług świadczonych przez (...) S.A. Przedstawiane informacje finansowe dotyczą wskazanego okresu w przeszłości i nie gwarantują podobnych wyników w przyszłości. Prezentowane wyniki nie uwzględniają opłat manipulacyjnych związanych z lokowaniem w dany subfundusz oraz podatków. Wyniki mogą być pomniejszone o pobrane opłaty manipulacyjne i należne podatki. Brak gwarancji osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszy; możliwość zmniejszenia wartości, w tym utraty części zainwestowanych środków. Możliwe lokaty ponad (...) wartości aktywów subfunduszu w papiery wartościowe emitowane, poręczane lub gwarantowane przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski, w papiery wartościowe emitowane, poręczane lub gwarantowane przez: Australię, Austrię, Belgię, Bułgarię, Czechy, Cypr, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Islandię, Japonię, Kanadę, Koreę Południową, Litwę, Luksemburg, Łotwę, Maltę, Meksyk, Niemcy, Norwegię, Nową Zelandię, Polskę, Portugalię, Rumunię, Słowację, Słowenię, Stany Zjednoczone, Szwajcarię, Szwecję, Turcję, Węgry, Wielką Brytanię, Włochy oraz (...) i (...) ((...)). Prospekty informacyjne, Kluczowe informacje dla Inwestorów, tabele opłat, dane o ryzyku inwestycyjnym i podatkach dostępne są na stronie (...). (...) S.A. działa na podstawie decyzji Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (obecnie: Komisja Nadzoru Finansowego) z dnia 1 czerwca 1995 r., nr decyzji (...)”.

Komunikat ten zamieszczony był na samym dole strony, podczas gdy formularz umożliwiający konsumentowi zarejestrowanie się w promocji zamieszczony był w górnej części strony, ponadto zastosowano czcionki w małym rozmiarze, w stosunku do pozostałych treści zamieszczonych na stronie a krój i kolor czcionki i kolor tła powodował, że przekaz miał niską wyrazistość. Pozostałe informacje znajdujące się na stronie o charakterze reklamowym prezentowane były czcionką większą od 125 do 400%.

(Płyta CD nr 1)

Z dniem 10 stycznia 2017 r. powód dokonał modyfikacji sposobu graficznej prezentacji noty prawnej na stronie promocji, polegającej na zwiększeniu o ok. 40% rozmiaru czcionki i zastosowaniu odmiany fontu o takiej samej grubości i kolorze kreski, jak w zastosowanym do przekazania informacji o charakterze reklamowym, znacząco poprawiając widoczność i czytelność komunikatu. Komunikat został ponadto podzielony na akapity wyodrębniające części dotyczące poszczególnych aspektów oraz poprawiony został w nim redakcyjnie, na bardziej przejrzysty, przekaz istotnych dla konsumenta ostrzeżeń i informacji.

(okoliczności niekwestionowane, płyta CD nr 1)

Obrót zrealizowany przez powoda w 2016 r. wyniósł (...) zł w tym przychody z tytułu zarządzania subfunduszem (...) wyniosły (...) zł. Towarzystwo zrealizowało zysk netto w wysokości (...) zł.

(oświadczenie i sprawozdanie finansowe (...) k. 394, 397 akt adm.)

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dokumentów w wersji papierowej i elektronicznej, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron niniejszego postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie ulega wątpliwości, że sprawa niniejsza ma charakter publicznoprawny gdyż wiąże się z ochroną interesu wszystkich konsumentów, którzy byli, są lub mogą stać się kontrahentami (...) S.A. z siedzibą w W., którzy mogli stać się odbiorcami przekazu informacyjnego kierowanego przez Towarzystwo do publicznej wiadomości i formułowanego na podstawie oficjalnego komunikatu biura prasowego (...), oraz wpisów o charakterze reklamowym zamieszczonych w oficjalnym profilu (...) w portalu społecznościowym F.. Naruszenie interesu publicznoprawnego przejawia się tym samym w naruszeniu zbiorowego interesu konsumentów. W niniejszej sprawie istnieją zatem podstawy do oceny zachowania Spółki pod kątem stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 uokik zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Art. 24 ust. 2 uokik przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:

2)naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;

3)nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;

Uznanie określonego działania przedsiębiorcy za niezgodne z zakazem stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów wymaga wykazania, że spełnione zostały kumulatywnie następujące przesłanki:

- kwestionowane działania są działaniami przedsiębiorcy,

- działania przedsiębiorcy są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami,

- działania te naruszają zbiorowe interesy konsumentów.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że powód (...) z siedzibą w W., jako spółka prawa handlowego wpisana do rejestru przedsiębiorców jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 pkt 1 uokik.

O bezprawności w rozumieniu art. 24 ust. 2 możemy mówić, gdy zachowanie przedsiębiorcy – czyli jego działanie, jak również zaniechanie – jest sprzeczne z powszechnie obowiązującym porządkiem prawnym, a więc zarówno z normami prawnymi, jak również z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. Bezprawność jest przy tym obiektywnym czynnikiem, a więc niezależna jest od winy i jej stopnia, jak również bez znaczenia jest świadomość istnienia naruszeń. Bezprawność jest także niezależna od wystąpienia szkody.

Oceny, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z bezprawnym naruszeniem interesu konsumentów, dokonujemy na podstawie analizy, między innymi, regulacji określonych aktów prawnych, które swym działaniem naruszył przedsiębiorca. W niniejszej sprawie działanie (...) było sprzeczne z normami prawnymi wynikającymi z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i rozporządzenia w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, o czym poniżej.

Dla wystąpienia przesłanki naruszenia zbiorowego interesu konsumentów istotne jest ustalenie, że działanie przedsiębiorcy może potencjalnie godzić w interesy określonej zbiorowości konsumentów. Oznacza to, że nie ilość faktycznych, potwierdzonych naruszeń, ale przede wszystkim ich charakter, a w związku z tym możliwość (chociażby tylko potencjalna) wywołania negatywnych skutków wobec określonej zbiorowości przesądza o naruszeniu-zbiorowego interesu konsumentów. Godzenie w zbiorowe interesy konsumentów może przy tym polegać zarówno na ich naruszeniu, jak i na samym zagrożeniu tym interesom. W konsekwencji, nie jest konieczne, aby którykolwiek z konsumentów został dotknięty skutkami stosowanych przez przedsiębiorcę praktyk. Wystarczająca jest choćby potencjalna możliwość wystąpienia negatywnych skutków praktyki wobec nieograniczonej liczby konsumentów.

Rację ma pozwany, że w niniejszej sprawie przesłanka ta została spełniona, bowiem zakwestionowane działania (...) mogły naruszać interesy nieoznaczonego kręgu konsumentów. W przypadku praktyki będącej przedmiotem pierwszego zarzutu z działaniami tymi mógł się zetknąć każdy potencjalny inwestor, poszukujący w prasie oraz w Internecie informacji z zakresu finansów osobistych, a w szczególności na temat możliwości ulokowania swoich oszczędności. W przypadku drugiej z praktyk jej zasięg oddziaływania był skierowany do licznej, co najmniej wielotysięcznej, grupy osób korzystających z informacji rozpowszechnianych za pośrednictwem serwisu (...), a ponadto zamieszczane w nim informacje byty dostępne również dla niezarejestrowanych w tym serwisie użytkowników Internetu.

Co do praktyki opisanej w punkcie I decyzji:

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. W myśl przepisu art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się m.in. praktykę rynkową wprowadzającą w błąd.

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym dokonuje podziału praktyk rynkowych na wprowadzające w błąd oraz agresywne praktyki rynkowe (art. 4 ust. 2 upnpr). Praktyki rynkowe wprowadzające w błąd mogą przybrać postać czynną i bierną, tj. polegać na działaniu (art. 5 upnpr) albo zaniechaniu (art. 6 upnpr) wprowadzającym w błąd.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym nie definiuje pojęcia „istotnego zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta”. Posiłkując się art. 2 lit. e Dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dot. nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (Dz. U. UE L nr 149, str. 22) - wyjaśniającym pojęcie „istotnego zniekształcenia zachowania gospodarczego konsumentów” - należy przyjąć, że istotne zniekształcenie zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta oznacza wykorzystywanie praktyki rynkowej w celu znacznego ograniczenia zdolności konsumenta do podjęcia świadomej decyzji i skłonienia go tym samym do podjęcia decyzji dotyczącej transakcji, której w innej sytuacji by nie podjął.

Należy także podkreślić, że ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym zakazuje zarówno faktycznego, jak i potencjalnego zniekształcania zachowań rynkowych konsumentów. Bez znaczenia pozostaje przy tym kwestia motywacji, zamiaru, czy świadomości sprawcy. Nie jest konieczne, aby niedozwolone działanie było podjęte np. z zamiarem osiągnięcia zysku, wprowadzenia w błąd. Już samo zagrożenie interesu konsumentów stanowi bowiem przedmiot ochrony prawnej.

Sąd Okręgowy podziela w całości rozważania pozwanego, co do przyjętego modelu przeciętnego konsumenta. W myśl ustawowej definicji zawartej w art. 2 pkt 8 upnpr, przeciętny konsument, to konsument, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić zgadzając się z pozwanym, że oferta powoda skierowana była do osoby korzystającej z Internetu, posiadającej wolne środki finansowe w wysokości co najmniej (...) zł oraz poszukującej bezpiecznej formy ich ulokowania, która nie korzystała dotąd z usług Towarzystwa. Potencjalni klienci Towarzystwa posiadający te cechy tworzą nieokreślony, niedający się wyodrębnić z góry krąg osób. Wskazanie na takie cechy jak dostateczne poinformowanie, uwaga oraz ostrożność określa pewien zespół cech mentalnych konsumenta, polegający na tym, że z jednej strony możemy wymagać od niego pewnego stopnia wiedzy i orientacji w rzeczywistości, lecz z drugiej strony nie możemy uznać, że jego wiedza jest kompletna i profesjonalna. Kwestionowane działanie (...) ukierunkowane były głównie na osoby, które nie miały dotąd do czynienia z inwestowaniem w fundusze inwestycyjne, natomiast prawdopodobnie miały do czynienia z lokatami bankowymi. Lokaty bankowe cechują się stosunkowo wysokim i porównywalnym poziomem bezpieczeństwa oraz pewności osiągnięcia założonego z góry wyniku inwestycji. Raję ma pozwany, że zakwestionowane działania Towarzystwa mogły oddziaływać na przeciętnego konsumenta poprzez manipulację przekazem odwołującym się do społecznej oceny atrakcyjności oferowanego mu produktu inwestycyjnego. Wywołanie wrażenia, że produkt ten jest śmiało, powszechnie i masowo akceptowany przez innych inwestorów mogło wpłynąć na postrzeganie tego produktu przez przeciętnego konsumenta. W szczególności mogło to wpłynąć na podwyższenie subiektywnej oceny konsumenta bezpieczeństwa inwestycji i prawdopodobieństwa osiągnięcia zakładanych korzyści, a przez to zwiększyć jego skłonność do podjęcia decyzji o skorzystaniu z oferty Towarzystwa. Zarzut powoda odnoszący się do niepełnego określenia modelu przeciętnego konsumenta przyjętego przez Prezesa UOKiK w ocenie Sądu nie zasługuje na uwzględnienie. Umiejętności dokonywania przez konsumenta analizy inwestycji oraz jej dokonywania z punktu widzenia opłacalności dla konsumenta nie pasuje do klientów, którzy jeszcze nie mieli do czynienia z produktami w postaci jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, a raczej ograniczali się do oszczędzania na lokatach bankowych. Argument w postaci atrakcyjności tego produktu dla innych inwestorów przy braku doświadczenia w inwestowaniu w tego rodzaju produkty oddziałuje szczególnie mocno na takiego konsumenta.

Okolicznością niekwestionowaną jest, że powód opublikował komunikat na stronie internetowej biura prasowego obsługującego Towarzystwo w zakresie public relations oraz przekazał go wydawnictwom prasowym i autorowi błoga internetowego o tematyce ekonomicznej. Komunikat ten opublikowany został w dniu 11 kwietnia 2016 r., a jego treść 8 kwietnia przekazana została redakcjom wydawnictw ekonomicznych i dziennikarzowi ekonomicznemu. Komunikat ten dotyczył promocji na jeden z produktów Towarzystwa –„ (...)”. Komunikat ukazał się po zakończeniu okresu przystępowania do promocji. W okresie kwiecień-maj 2016 r. Towarzystwo prowadziło kolejną promocję

(...) Promocja ta była określana w mediach jako „przedłużenie” lub 2 etap poprzedniej promocji. Komunikat zawierał informację, że promocja „(...)” „(...)”, (...)” w związku z tym Towarzystwo postanowiło ją powtórzyć. W ocenie Sądu nietrafny jest argument powoda odnoszący się do tego, że określenia powyższe nie odnosiły się do aspektu finansowego promocji rozumianego jako napływy środków do subfunduszu, ale odnosiły się wyłącznie do samego zainteresowania rozumianego jako chęć dowiedzenia się o czymś lub zobaczenia czegoś. Jest oczywiste, że celem funduszu jest osiągnięcie jak najlepszego wyniku finansowego, a nie realizowanie funkcji edukacyjnej i zapytania konsumentów co do produktu, bez zaangażowania następnie ich środków w promocję trudno byłoby uznać za sukces, o którym należy informować w czasopismach ekonomicznych, a raczej należałoby oceniać jako produkt nietrafiony. Na marginesie wskazać należy, że ustalenia dokonane przez Prezesa UOKiK w zakresie wyszukiwania w G. T. hasła „(...)” również przeczą prawdziwości twierdzeń powoda co do wzrostu świadomości i zainteresowania konsumentów tym produktem.

Wskazać też należy, że to że komunikat dotyczył zakończonej promocji nie oznacza, że nie wprowadzał klientów w błąd, bowiem pojawił się na początku okresu oferowania produktu przedstawianego jak kontynuacja lub etap 2 poprzedniej promocji. Ponadto przekaz z komunikatu podnosił atrakcyjność produktów oferowanych przez Towarzystwo. Treści artykułów opartych na komunikacie niewątpliwie mogły przemawiać do wyobraźni potencjalnych klientów funduszu, zachęcając ich do inwestowania w produkty oferowane przez fundusz. (np. fragment: (…) nie ma wątpliwości, że po raz pierwszy od dawna jakiemuś funduszowi inwestycyjnemu udało się dotrzeć do jaźni posiadaczy oszczędności i skłonić ich do przeniesienia niemałych pieniędzy z banków. Te (...) zł to porządne kilka tysięcy osób z których każda ulokowała po (...) zł.”

Artykuł ten bazował na informacjach zawartych w komunikacie, że w lutym i marcu 2016 r. do subfunduszu napłynęły nowe środki z tytułu nabyć w wysokości (...) zł. W rezultacie na koniec marca aktywa subfunduszu wzrosły do(...) zł. Również ta informacja wskazuje na to, że słowa „sukces” i „strzał w dziesiątkę” odnosiły się do aspektu finansowego promocji. Tymczasem w rzeczywistości do promocji przystąpiło tylko 111 osób (w odniesieniu do limitu (...) przewidzianego w regulaminie), a środki które napłynęły w ramach promocji stanowiły łącznie (...) zł czyli tylko ok. (...)% ze wskazanej w komunikacie kwoty (...) zł nowych środków (później sprostowanej do (...)), które wpłynęły w tym czasie do subfunduszu. Zestawienie tych danych z treścią komunikatu świadczy o tym, że przekaz był sformułowany w ten sposób, aby wywołać u odbiorców chęć skorzystania z oferty Towarzystwa, a jego celem nie było rzetelne i uczciwe poinformowanie konsumentów o wynikach promocji, ale skłonienie potencjalnych klientów do zainwestowania środków w kolejną promocję.

W ocenie Sądu nietrafny jest argument, że druga promocja zasadniczo różniła się od pierwszej. Przede wszystkim wskazać należy na treść samego komunikatu, o tym, że Towarzystwo z uwagi na sukces promocji postanowiło ją powtórzyć. Poza tym różnice dotyczyły możliwości zainwestowania większej kwoty pieniędzy (...) zł dla max 50 osób, a także możliwości uzyskania bonusu za polecenie promocji innej osobie (dodatkowe (...)). Obydwie promocje były do siebie na tyle podobne, że były one przedstawiane w czasopismach ekonomicznych (...) i (...) (...) jako przedłużenie promocji (...)”.

Sąd pominął dowod z opinii biegłego językoznawcy na okoliczność, czy publikacja prasowa (...) z 11 kwietnia 2016 r. dotycząca wyników promocji (...) Dopłata wywołuje wrażenie, że produkt oferowany w promocji jest śmiało, powszechnie i masowo kupowana przez innych inwestorów i jak należy rozumieć sformułowania wskazane sformułowania zawarte w komunikacie, czy w komunikacie została zawarta informacja o atrakcyjności a jeśli tak, to czego dotyczy, czy promocji, czy subfunduszu (...), jak rozumiana jest atrakcyjność, w szczególności czy dotyczy wyłącznie aspektu finansowego , czy jest możliwe rozumienie w inny sposób, a jeśli tak, to jaki, czy sposób przekazu informacji w komunikacie prasowym mógł sugerować że liczba osób zainteresowanych udziałem w promocji była wyższa niż ustalony limit, a ilość środków, które napłynęły w ramach promocji spowodowała znaczny wzrost aktów aktywów subfunduszu, czy podane kwoty napływu środków do subfunduszu (...) z pominięciem podania kwoty odpływu kwoty odpływów stanowi manipulację, w wyniku której można uznać, że podana kwota napływu jest kwotą netto, czy komunikat przedstawiał subfundusz (...) jako bardziej atrakcyjny pod względami zyskowności i bezpieczeństwa w porównaniu z innymi formami lokowania oszczędności z uwagi na to, że odpowiedzi na te pytania nie jest potrzebna wiedza specjalistyczna i rację ma pozwany, że ocena w tym zakresie należy do Sądu i może być dokonana zgodnie z regułami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c. na podstawie wszystkich dowodów zebranych w sprawie. Sąd pominął także dowod z zeznań świadka D. M. na okoliczność zamiarów Towarzystwa w związku z prowadzeniem promocji, przedmiotu, charakteru i zakresu informacji opublikowanej w komunikacie jako nieprzydatny do wykazania tych faktów, a w zakresie zamiarów (...) również nieistotny dla rozstrzygnięcia.

Sąd podziela stanowisko Prezesa UOKiK w zakresie przedłożonej przez powoda opinii językoznawcy sporządzonej na zamówienie Towarzystwa (k.507-509 akt. adm.), że wywodzone z niej wnioski są sprzeczne z faktami. Główny wniosek sformułowany w ww. opinii brzmi: " Lingwistyczna analiza informacji o (...) pozwala stwierdzić, że przekaz ten w miejscach strategicznych (tytuł i lid) komunikuje 'sukces' (...), jednak nie narzuca finansowej interpretacji owego pojęcia. Początkowa interpretacja słowa 'sukces’jest otwarta (nieokreślona), jednak w kolejnych partiach tekstu jest ona dookreślana przez znaczenia i wartości inne, niż finansowe. Dominuje w nich społeczne i edukacyjne rozumienie 'sukcesu'. Ostatecznie więc tekst informuje, że sukces (...) miał przede wszystkim charakter symboliczny, a nie finansowy.”

Tymczasem w komunikacje zamieszczone było następujące zdanie: „Celem promocji „(...)" jest zachęcenie klientów indywidualnych oraz firm, które dotychczas miały styczność wyłącznie z lokatami bankowymi do pogłębienia swojej wiedzy na temat funduszy inwestycyjnych i zainwestowania środków za ich pośrednictwem."

Oznacza to, że w sposób oczywisty pogłębianie wiedzy miało doprowadzić konsumentów ostatecznie do celu zakładanego przez Towarzystwo, czyli zainwestowanie środków za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych.

Rację ma powód wskazując na sprzeczność konkluzji z opinii językoznawcy : „Mylne (tj. inne niż deklarowane przez Towarzystwo w ramach przyjętej linii obrony) odczytanie intencji zawartych w tekście byłoby możliwe, ale nie wynikałoby ono ze struktury tekstu czy doboru słów, tylko z powierzchownej, ograniczającej się właściwie do przeglądania nagłówków tekstu, lektury" z wnioskami jakie zostały wyciągnięte przez profesjonalistów z dzienników ekonomicznych po zapoznaniu się z informacjami zamieszczonymi przez Towarzystwo. Co istotne Towarzystwo nie dokonywało sprostowania doniesień zawartych w artykułach opublikowanych na podstawie przekazanych przez nie informacji.

Co do podniesionego przez powoda argumentu, że z komunikatu nie wynika, że (...) jest produktem bardziej atrakcyjnym pod względem zyskowności i bezpieczeństwa niż inne formy lokowania oszczędności wskazać należy, że rację ma pozwany, że zmanipulowany przekaz medialny , że Polacy masowo skorzystali z promocyjnej oferty sugeruje, że produkt wypada korzystniej na tle innych produktów inwestycyjnych. Prawdą jest, że komunikat nie wskazuje wprost, że produkt jest bardziej bezpieczny i zyskowny od innych produktów znajdujących się na rynku, ale przekaz o tym, że jest duży popyt na ten produkt ze strony innych inwestorów pośrednio sugeruje takie cechy tego produktu, bowiem to właśnie one liczą się dla inwestorów. Przy zestawieniu tego z modelem przeciętnego konsumenta jest oczywiste, że oferta ta mogła być odbierana jako bardziej zyskowna i bezpieczna.

Wbrew sugestiom odwołania w decyzji nie zarzucono powodowi, że komunikat nie zawierał wprowadzających w błąd informacji dotyczących rzeczywistych warunków uczestniczenia w promocji tj. nagrody, czasu jej trwania, opłat, ani w innym zakresie. Rację ma pozwany, wskazując na treść art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy o pnpr, że działaniem wprowadzającym w błąd może być również rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd. Zaś zgodnie z art. 5 ust. 3 pkt 2 wprowadzanie w błąd może dotyczyć nie tylko cech produktu wymienionych w tym przepisie , ale innych aspektów wymienionych w art. 5 ust. 3 pkt 1, 3-6 takich jak istnienie produktu, jego rodzaju, ceny, dostępności, obowiązków przedsiębiorcy związanych z produktem, praw konsumenta, ceny, a także rodzaju sprzedaży, powodów stosowania przez przedsiębiorcę praktyki rynkowej, oświadczeń i symboli dotyczących bezpośredniego i pośredniego sponsorowania, informacji dotyczącej sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy. Katalog ten ma charakter otwarty, na co wskazuje użyty zwrot „w szczególności” .Istotne jest w tym zakresie określenie w „jakikolwiek sposób” użyte w art. 5 ust. 1 ustawy w odniesieniu do działania powodującego lub mogącego powodować podjęcie decyzji dotyczącej umowy przez przeciętnego konsumenta , której by inaczej nie podjął. Jak wskazano powyżej produkt był prezentowany jako taki, który cieszył się szerokim uznaniem wśród inwestorów, a informacja ta pojawiała się w ekonomicznych czasopismach branżowych. Tymczasem w rzeczywistości napływ nowych środków do funduszu był nawet mniejszy, niż w innych okresach porównawczych.

Z tych względów Sąd nie podzielił zarzutów odnoszących się do punktu I decyzji. W ocenie Sądu rację ma Prezes UOKiK, że działanie (...) w sposób istotny mogło wpłynąć na decyzję konsumentów dotyczącą przystąpienia do funduszu inwestycyjnego, której inaczej by nie podjęli, należy uznać iż Towarzystwo dopuściło się nieuczciwej praktyki rynkowej, godzącej w zbiorowy interes konsumentów, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. W związku z tym, że działania związane z poinformowaniem mediów o wynikach pierwszej z przeprowadzonych promocji, pod nazwą "(...)", podejmowane były przez Towarzystwo w dniach od 8 do 11 kwietnia 2016 r. Prezes UOKiK trafnie uznał, że praktyka została zaniechana z dniem 12 kwietnia 2016 r.

Co do praktyki opisanej w punkcie II decyzji:

Zgodnie z § 42 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 538), informacje kierowane przez towarzystwo do klientów lub potencjalnych klientów, w tym informacje upowszechniane przez towarzystwo w celu reklamy lub promocji świadczonych usług, powinny być rzetelne, nie mogą budzić wątpliwości ani wprowadzać w błąd. Informacje upowszechniane przez towarzystwo w celu reklamy lub promocji świadczonych przez nie usług są w sposób niebudzący wątpliwości oznaczane jako informacje upowszechniane w celu reklamy lub promocji usług.

W myśl § 43 ust. 4 pkt 3 i 4 tego rozporządzenia informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, mogą się odnosić do wyników przyszłych, jeżeli:

-: są oparte na wynikach brutto i ujawniają wpływ, jaki na te wyniki będą miały prowizje, opłaty i inne obciążenia związane z daną usługą,
-: zawierają wyraźne ostrzeżenie, że przedstawiane prognozy nie stanowią gwarancji przyszłych wyników.

W dniu 20 lipca 2017 r. Minister Finansów i Rozwoju wydał rozporządzenie w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (Dz. U. poz. 1444), które weszło w życie z dniem 18 sierpnia 2017 r. Rozporządzenie to zawiera te same wymogi w odniesieniu do przekazu reklamowego i informacji kierowanych do inwestorów, które wynikały z przytoczonych przepisów rozporządzenia z 2013 r. (przepisy § 42 ust. 1 oraz § 43 ust. 4 pkt 3 i 4 obydwu rozporządzeń mają identyczne brzmienie).

W niniejszej sprawie oferta Towarzystwa i jego działania reklamowe kierowane były do konsumentów, którzy dotychczas raczej przechowywali środki na lokatach bankowych i nie mieli wcześniej doświadczenia w inwestowaniu w fundusze inwestycyjne. Produkt przedstawiany był zresztą jako pewnego rodzaju alternatywa dla lokat bankowych. Oznacza to, że przy formułowaniu komunikatów reklamowych należało to uwzględnić i zachować szczególną dbałość w informowaniu klientów o cechach reklamowanego produktu inwestycyjnego, a przede wszystkim zrealizować obowiązki wynikające z przepisów. Należało poinformować konsumentów o różnicy oferowanego produktu od lokat bankowych w szczególności w zakresie ryzyk związanych z inwestowaniem w oferowany produkt (uzyskanie mniejszego niż zakładany zysk, utraty zaangażowanych środków, pomniejszenia wyniku inwestycji o opłaty manipulacyjne). Rację ma pozwany, że w przekazie reklamowym skierowanym do klientów i potencjalnych klientów sieci F. zabrakło informacji dotyczących tych ryzyk, a na stronie internetowej promocji, były one przekazywane w sposób utrudniający zapoznanie się z nimi, co uchybia obowiązkowi rzetelnego przedstawienia informacji klientom, wbrew obowiązkowi wynikającemu z rozporządzenia. Bezprawność działania Towarzystwa polegała zatem na naruszeniu obowiązków informacyjnych wynikających z § 42 ust. 1 i § 43 ust. 4 pkt 3 i 4 powyższego rozporządzenia.

Sąd nie podziela zarzutu podniesionego przez powoda, że komunikaty w portalu F. nie odnosiły się w żaden sposób do wyników przyszłych subfunduszu (...), ale odnosiły się do przewidzianej regulaminem promocji nagrody w wysokości 1 § od wpłaconej kwoty (...) zł. Rację ma pozwany, że komunikaty te odnosiły się do wyniku przyszłego inwestycji w subfundusz, bowiem wskazywały na to, że będzie on stanowił zysk, a zatem, że stopa zwrotu będzie większa niż 0 % (podczas gdy stopa zwrotu mogła również osiągnąć wartość ujemną). Ponadto przekaz ze sponsorowanego przez Towarzystwo artykułu M. I. oraz wpisu na portalu F. będącego odniesieniem do tego artykułu, co do stopy zwrotu był następujący: „(...)”

Wskazać też należy, że informacje o rzeczywistej rocznej w stopie oprocentowania lub całkowitym koszcie kredytu te powinny być zawarte bezpośrednio w przekazie reklamowym, a nie w formie odesłania do odrębnej witryny internetowej. Okoliczność, że wskazane informacje były podawane w nocie prawnej na stronie internetowej promocji również nie jest wystarczające w świetle wymogów wynikających z rozporządzenia.

Rację ma powód twierdząc, że przepisy nie nakładają na niego obowiązku publikowania informacji przy użyciu tego samego rodzaju i wielkości czcionek, praktyka polegała jednak na tym że zastosowano takie rozwiązania graficzne, które utrudniały czytelność i widoczność tekstu zawierającego informacje, których obowiązek podania wynika wprost z przepisów. Jak wskazano wcześniej komunikat zawierający istotne dla konsumenta informacje zamieszczony został na samym dole strony, zaś formularz umożliwiający konsumentowi zarejestrowanie się w promocji zamieszczony był w górnej części strony. Jednocześnie zastosowano czcionkę małych rozmiarów o bardzo niskiej wyrazistości z uwagi na jej krój, kolor i tło. Tymczasem zgodnie z wymogiem wynikającym z rozporządzenia informacje upowszechniane w celu reklamy lub promocji powinny być rzetelne i powinny być rozpowszechniane w sposób umożliwiający klientom zapoznanie się z nimi, nie mogą ukrywać, umniejszać ani przedstawiać w sposób niejasny istotnych elementów. Oczywiście prawdą jest, że konsument może powiększyć rozmiar czcionki, aby zapoznać się z zapisem znajdującym się na stronie, ale komunikat przedstawiony został w taki sposób, żeby konsument nie zwrócił na niego uwagi, a zatem nie powiększał czcionki w celu zapoznania się z jego treścią. Ponadto jak trafnie zauważa pozwany poza zamieszczeniem tych informacji we wskazany wyżej sposób na stronie samej promocji informacje te nie były w ogóle zamieszczone w komunikatach reklamowych obiecujących zysk z inwestycji publikowanych w portalu F.. Wskazać też należy, że oferta (...) była adresowana do konsumentów, którzy nie mieli dotąd do czynienia z inwestowaniem w fundusze inwestycyjne, natomiast prawdopodobnie mieli do czynienia z lokatami bankowymi. Lokaty bankowe cechują się stosunkowo wysokim i porównywalnym poziomem bezpieczeństwa oraz pewności osiągnięcia założonego z góry wyniku inwestycji. W związku z tym również ostrożny i uważny konsument mógł nie zwrócić uwagi na komunikat zamieszczony we wskazany wyżej sposób i w związku z tym nie powiększyć czcionki, aby zapoznać się z jego treścią. Informacje istotne powinny być zauważalne i czytelne bez konieczności dodatkowych zabiegów ze strony konsumenta.

Z uwagi na powyższe Sąd nie podzielił zarzutów odnoszących się do punktu II zaskarżonej decyzji. Działania Towarzystwa zakwestionowane w związku z tą praktyką wyczerpują znamiona naruszenia obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, co stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1. i ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Z uwagi na to, że po 20 grudnia 2016 r. powód nie publikował komunikatów reklamowych dotyczących promocji prowadzonych pod nazwami: "(...)" oraz "(...)" Prezes UOKiK trafnie uznał, że praktyka ta została zaniechana z dniem 21 grudnia 2016 r. w zakresie określonym w lit. a i b drugiego z zarzutów. Co do naruszenia dotyczącego informacji zamieszczanych na stronie w domenie (...), Towarzystwo udokumentowało, że w dniu 10 stycznia 2017 r. dokonało zmian na stronie promocji skutkujących poprawą widoczności i czytelności informacji zawartych w nocie prawnej, w związku z czym Prezes UOKiK trafnie przyjął, że praktyka została zaniechana z tą datą w zakresie wskazanym w lit. c drugiego z zarzutów.

Zgodnie z art. 28 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jeżeli w toku postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów zostanie uprawdopodobnione że został naruszony zakaz stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie tego zakazu, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zakończenia naruszenia lub usunięcia jego skutków, Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, zobowiązać przedsiębiorcę do wykonania tych zobowiązań. W przypadku gdy przedsiębiorca zaprzestał naruszania tego zakazu i zobowiąże się do usunięcia skutków tego naruszenia, zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio.

Decyzja powyższa ma charakter uznaniowy. Prezes UOKiK uznał, że w omówionych okolicznościach niniejszej sprawy działania zaproponowane przez Towarzystwo w ramach złożonego zobowiązania nie prowadzą do realizacji celu wydania decyzji, o której mowa w art. 28 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, bowiem w niniejszej sprawie Prezes UOKiK uznał, że zobowiązanie zaproponowane przez Towarzystwo nie powoduje bezpośredniej poprawy sytuacji konsumentów. Ponadto Prezes w uzasadnieniu decyzji wskazał, z jakich przyczyn w sprawach wskazanych przez Towarzystwo takie decyzje zostały wydane i czym różnią się one od sprawy niniejszej i dlaczego treść komunikatu wskazana przez Towarzystwo wzbudziła jego zastrzeżenia. Treść zaproponowana przez powoda obejmowała jedynie część naruszeń i akcentowała aspekt, który nie był przedmiotem zarzutu. Brak skarg konsumentów, nie jest jedyną okolicznością, którą Prezes UOKiK zbadał w niniejszej sprawie, ponadto konsumenci, nie mieli dostępu do danych, które zostały zgromadzone w niniejszym postępowaniu. Wskazać też należy, ze nie wszystkie zagrożenia wynikające z praktyk zrealizowały się w czasie jej trwania, co nie zmienia faktu, że była przedstawiana nieprawidłowa informacja. Okoliczności dotyczące niskiego poziomu szkód konsumentów zostały uwzględnione przy wymiarze kary. Z tych względów Sąd uznał, rozstrzygnięcie w tym zakresie za prawidłowe, a zarzuty nietrafne.

Zgodnie z art. 26 ust. 2 i 3 w związku z art. 27 ust. 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów Prezes Urzędu może zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia oświadczenia o określonej treści i formie, a także nakazać przedsiębiorcy publikację na jego koszt decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna. Obowiązki publikacyjne w niniejszej sprawie polegają na publikacji oświadczenia o stwierdzonych naruszeniach w mediach w których dochodziło do upowszechnienia nieprawdziwego przekazu, a także w portalu F., a także publikacji decyzji na stronie internetowej (...). W ocenie Sądu środek ten realizuje cele edukacyjne decyzji i jest proporcjonalny do wagi naruszeń i możliwości powoda. Rację ma pozwany, że powód nie wskazał żadnych konkretnych zarzutów do zastosowanych środków i stanowią one jedynie nie popartą niczym polemikę z treścią decyzji.

Z uwagi na to, że praktyki zarzucone w niniejszej sprawie przedsiębiorcy wypełniają znamiona praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2 i 3 uokik, Prezes UOKiK był uprawniony do nałożenia na przedsiębiorcę kar pieniężnych za stosowanie tych praktyk. Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24. Wskazany przepis wskazuje wprawdzie na fakultatywność wymierzania kar, niemniej jednak odstąpienie od nałożenia kary powinno mieć miejsce w wyjątkowym przypadku, który zdaniem Sądu, nie wystąpił w rozpatrywanej sprawie. Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę pozwanego, zarówno co do zasadności orzeczenia kar, jaki i ich wysokości.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 pkt 1 uokik, ustalając wysokość nakładanej kary pieniężnej Prezes UOKiK uwzględnia w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także, w przypadku kary pieniężnej, o której mowa w art. 106 ust. 1 - okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia. Ustalając wysokość kar pieniężnych zgodnie z ust. 1 Prezes Urzędu bierze pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie (art. 111 ust. 2 uokik). W ocenie Sądu Okręgowego, kary wymierzone powodowej Spółce za poszczególne naruszenia zakazu stosowania praktyk antykonsumenckich uwzględniają wszystkie kryteria wskazane w przywołanym przepisie prawa. Nie wzbudzają też zastrzeżeń kwoty bazowe przyjęte w odniesieniu do każdej z tych praktyk, a także sposób ich miarkowania, jak również uwzględnienie okoliczności obciążających.

Co do praktyki z punktu I decyzji Prezes UOKiK trafnie wskazał, że do naruszenia przepisów ustawy doszło umyślnie. Miała ona miejsce na etapie przedkontraktowym. Prezes uwzględnił także, że praktyka ta była ograniczona w czasie i nie spowodowała znaczącego uszczerbku majątkowego dla konsumentów. Uwzględniono także, że do naruszenia doszło tylko w odniesieniu do funduszu (...) i że przychody z tej działalności generują jedynie niewielki udział w przychodach powoda. Uwzględniono także krótki okres stosowania praktyki i współdziałanie z Prezesem UOKiK w trakcie postępowania. Jako okoliczność obciążającą trafnie uwzględniono stosunkowo duży zasięg praktyki. Kara pieniężna w co do tej praktyki została ustalona na poziomie odpowiadającym 0,06 % obrotu przedsiębiorcy oraz stanowiącym 0,6% maksymalnego wymiaru kary pieniężnej, dopuszczalnego przepisem art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, co nie wzbudza zastrzeżeń.

Co do praktyki z punktu II decyzji kara została wymierzona w znacznie niższej wysokości, albowiem poza okolicznościami opisanymi powyżej, które również odnosiły się do niniejszej praktyki Prezes UOKiK uwzględnił znacznie mniejszy zakres oddziaływania na konsumentów niż w przypadku I praktyki, co przełożyło się na mniejszy wymiar kary. Kara co do tej praktyki ustalona została na poziomie odpowiadającym (...) % obrotu przedsiębiorcy oraz stanowiącym (...) % maksymalnego wymiaru kary pieniężnej, dopuszczalnego przepisem art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

W ocenie Sądu kary wymierzone zaskarżoną decyzją są adekwatne i pozostają we właściwej proporcji do skali i wagi naruszeń, których dopuściła się powodowa Spółka, jak również pozwolą na realizację wszystkich przypisywanych im funkcji.

Obciążenie strony powodowej kosztami decyzji wynikało z treści art. 77 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie wobec braku podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o - wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. - zasadę odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że na koszty należne pozwanemu, jako stronie wygrywającej sprawę, złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, określone w § 14 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska

XVII AmA 29/18

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ