Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy we Włocławku Sekcja Odwoławcza I Wydziału Cywilnego

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Nazdrowicz

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2022 r. we Włocławku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku W. K.

z udziałem E. K.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego we Włocławku

z dnia 5 marca 2021 roku, sygn. akt I Ns 1440/16

p o s t a n a w i a:

oddalić apelację.

SSO Mariusz Nazdrowicz

Sygn. akt I 1 Ca 207/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem wstępnym Sąd Rejonowy we Włocławku (w sprawie z wniosku W. K. z udziałem E. K. o podział majątku wspólnego) ustalił, że udział wnioskodawcy

w majątku wspólnym wynosi 3/10 części, a uczestniczki postępowania – 7/10 części.

Apelację od tego postanowienia wniósł W. K. zarzucając obrazę zarówno przepisów prawa procesowego jak i materialnego.
W ramach pierwszej grupy zarzutów wskazał na naruszenie przepisów art. 233 kpc (wskutek dowolnego przyjęcia, że strony w różnym stopniu przyczyniły się do powstania majątku wspólnego, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że skarżący pracował w gospodarstwie rolnym stanowiącym majątek odrębny uczestniczki postepowania, czynił na ten majątek nakłady

z majątku wspólnego i rozbudował dom) oraz art. 327 ¹ § 1 pkt 1 kpc (poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności zawnioskowanym przez niego świadkom, którzy konsekwentnie twierdzili, że małżonkowie w równym stopniu przyczyniali się do powstania majątku wspólnego). Obrazy przepisów prawnomaterilnych wnioskodawca dopatrywał się w błędnej wykładni przepisów art. 43 § 2 kro polegającej na przyjęciu, że zachodzą przesłanki do ustalenia nierównych udziałów, mimo iż strony w równym stopniu przyczyniły się do powstania majątku wspólnego.

Uczestniczka postępowania w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wobec braku jakichkolwiek uzasadnionych podstaw podlegała

Oddaleniu.

Jako całkowicie chybiony, a więc nie do końca zrozumiały należało ocenić zarzut obrazy przepisu art. 327 ¹ pkt 1 kpc. Do jego naruszenia mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby Sąd Rejonowy w uzasadnieniu swojego postanowienia w ogóle nie wyjaśnił dlaczego określonym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Tymczasem w uzasadnieniu środka odwoławczego apelujący wskazał, że „nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż zeznania świadków zawnioskowanych przez wnioskodawcę mają niską moc dowodową”. Sam więc przyznał (co zresztą

w świetle uzasadnienia zaskarżonego wyroku – k. 368 -368v nie budzi jakichkolwiek wątpliwości), że przyczyny odmowy wiarygodności określonym świadkom zostały przez Sąd meriti wskazane. Popadł tym samym w wewnętrzną sprzeczność, gdyż zachodzi ewidentna rozbieżność między treścią omawianego zarzutu a jego uzasadnieniem. Zupełnie natomiast czym innym jest kwestionowanie przyjętego w tej kwestii stanowiska Sądu I instancji, co dla swojej skuteczności wymaga postawienia właściwie dostosowanego zarzutu apelacyjnego.

Jeżeli chodzi o zarzut naruszenia przepisu art. 233 kpc to treść wywiedzionej przez wnioskodawcę apelacji uzasadnia wniosek, że skarżący w istocie nie kwestionuje prawidłowości poczynionych przez Sąd a quo ustaleń faktycznych,

a jedynie nie aprobuje ich oceny prawnej. Twierdził on bowiem, że pracował

w gospodarstwie i podejmował inne prace dorywcze, co było źródłem utrzymania rodziny i zgromadzonego majątku. Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych zgodnie z tymi sugestiami, natomiast z okreslonych przyczyn uznał, że stopień przyczynienia się obojga małżonków do powstania majątku wspólnego nie był równy. Apelujący w żaden sposób nie zanegował przy tym innych ustaleń Sądu Rejonowego, które doprowadziły go do wskazanej konkluzji. W rezultacie zastrzeżenia skarżącego sformułowane w tym zarzucie oceniane być muszą przez pryzmat dyspozycji przepisów prawa materialnego.

Reasumując ten wątek rozważań – Sąd I instancji dokonał prawidłowych

i w pełni przydatnych do rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych. W tej sytuacji ustalenia te Sąd Okręgowy przyjął jako własne czyniąc je podstawą orzekania

w postępowaniu apelacyjnym.

Pozbawiony słuszności okazał się również zarzut naruszenia prawa materialnego, przy czym w świetle jego uzasadnienia chodziło tu w rzeczywistości nie o wykładnię, a o niewłaściwe zdaniem skarżącego zastosowanie przepisu art. 43 § 2 kro. Niezbędne jest w tym miejscu przypomnienie, że ustalenia nierównych udziałów, o których stanowi przywołany przepis jest dopuszczalne w razie łącznego wystąpienia dwóch przesłanek, a mianowicie – przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienie ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów. Przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego rozumie się całokształt starań każdego z małżonków

o założoną przez nich rodzinę i zaspokajanie jej potrzeb (art. 27 kro), czyli nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każdego z nich, lecz także, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i ich nie trwonią (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997 roku I CKN 530/97 nie publ., LEX nr 1227478 i dalsze judykaty wskazane w uzasadnieniu). Oznacza to, że stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku nie będzie równy, gdy choć oboje pracują to jedno z nich traci pieniądze np. na gry hazardowe, narkotyki czy – jak w rozpatrywanym przypadku – na zakup alkoholu w związku

z jego nadużywaniem. W świetle poczynionych ustaleń uzależnienie od alkoholu sprawiło, że wnioskodawca przeznaczał większość zarobionych przez siebie środków na jego nabycie, a tym samym nie wykazywał należytych starań o zaspokojenie potrzeb rodziny i pomnażanie majątku małżonków. Tak więc ta przesłanka ustalenia nierównych udziałów niewątpliwie została spełniona. Sąd a quo nie stwierdził – czego zdaje się nie dostrzegał wnioskodawca - by W. K. w ogóle nie przyczynił się do powstania majątku (co uzasadniałoby przecież pozbawienia go całego udziału w majątku wspólnym).

Apelujący w ogóle nie zakwestionował zaistnienia drugiej ze wskazanych wyżej przesłanek, uzasadniających wydanie orzeczenia na podstawie przepisu art. 43 § 2 kro. Ponieważ jednak chodzi tu o właściwe zastosowanie prawa materialnego, co Sąd II instancji kontroluje z urzędu to trzeba wskazać, że ważnymi powodami są względy natury etycznej wskazujące, że w konkretnych okolicznościach równość udziałów pozostawałaby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Chodzi tu o takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia tych zasad sprzeciwiają się korzystaniu przez jednego z małżonków z części majątku wspólnego, do którego powstanie się nie przyczynił. W szczególności uwzględnia się tutaj zawinione niepodejmowanie właściwych działań zmierzających do wypełnienia obowiązków względem rodziny. Apelujący w swoim środku odwoławczym skrzętnie pominął, że przez szereg lat nadużywał alkoholu i stosował przemoc w rodzinie (zarówno wobec żony jak i dzieci), przybierającą czasami postać fizycznego maltretowania. W połączeniu ze wspomnianym wieloletnim nadużywaniem alkoholu sprawia to, że również ta przesłanka ustalenia nierównych udziałów została spełniona. Przyjęcie proporcji 7/10 do 3/10 w majątku wspólnym byłych małżonków K. na korzyść uczestniczki postępowania znajduje pełne oparcie w realiach sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy we Włocławku na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc oddalił apelację.

Postanowienie wstępne nie należy do orzeczeń, o których mowa w art. 108 § 1 kpc. Wobec powyższego o kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnie Sąd I instancji w orzeczeniu kończącym postępowanie.

SSO Mariusz Nazdrowicz