Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 18 września 2020 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa A. T. przeciwko Towarzystwu (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę

1.  zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda A. T. 7 034,56 zł, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zakresie kwoty 4 828,33 zł od 23 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty, w zakresie kwoty 2 206,23 zł od dnia 30 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty oraz 1 914 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  nakazał pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi 78,37 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa;

4.  nakazał pobrać od powoda A. T. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi 35,22 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od oddalonej części powództwa.

Sąd Rejonowy oparł powyższy wyrok na następujących ustaleniach faktycznych, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne:

W dniu 23 sierpnia 2018 r. doszło do zdarzenia wywołującego szkodę w pojeździe powoda A. T. marki J. (...) o nr rej (...).

Samochód został wyprodukowany w 2015 roku, sprowadzony ze Stanów Zjednoczonych jako bezwypadkowy z oryginalnymi częściami. Pojazd figurował w USA jako całkowicie zalany, w bazie (...) zaś po niedomknięciu okna na noc kiedy padał deszcz. Pojazd nie miał oznak zalania, czy też zapachu stęchlizny, dlatego powód nabył samochód. Elektryka w samochodzie działała, nie było zwarć, systemy bezpieczeństwa działały mimo że kupując pojazd powód liczył się z tym, że pojazd może nie być całkowicie sprawny.

Sprawca zdarzenia był ubezpieczony w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przez pozwanego ubezpieczyciela. Właściciel pojazdu zgłosił pozwanemu szkodę.

Pismem z dnia 17 września 2018 r. pozwany zawiadomił, że ustalił ostateczną wysokość kosztów naprawy pojazdu na kwotę 18.722,67 zł i przyznał kwotę do wypłaty 16.927,95 zł. Pismem z dnia 3 października 2018 r. pozwany przyznał dodatkowe 1.794,72 zł tytułem kosztów naprawy pojazdu i dodatkowo wypłacił 1.100 zł tytułem utraty wartości handlowej pojazdu. Pismem z dnia 11 grudnia 2018 r. pozwany przyznał powodowi kwotę 394,33 zł tytułem dodatkowego odszkodowania.

Zgodnie ze sporządzoną prywatną ekspertyzą koszt naprawy pojazdu wynosił kwotę 25.045,33 zł. Wartość utraconej wartości handlowej pojazdu z tytułu uszkodzenia pojazdu wyniosła 5.300,00 zł przy przyjętym koszcie naprawy w wysokości 30.266,00 zł.

Ubezpieczyciel ustalił kosztorys naprawy pojazdu powoda na kwotę 19.444,73 zł brutto, zaś wartość rynkową pojazdu w stanie sprzed zdarzenia powodującego szkodę na kwotę 66.700,00 zł.

Koszt naprawy samochodu powoda przy uwzględnieniu części oryginalnych, które uległy uszkodzeniu i przy zastosowaniu średnich stawek za roboczogodzinę na rynku lokalnym (110,00 zł/rbg) wynosił 27.251,56 zł. Nie wystąpił ubytek wartości przedmiotowego pojazdu J. (...) wskutek zdarzenia z 23 sierpnia 2018 r. przy uwzględnieniu historii samochodu. Dobór lakieru samochodowego w celu właściwie technologicznie wykonanej naprawy wymaga dobrania lakieru organoleptycznie.

Ustalając koszt naprawy samochodu Sąd Rejonowy oparł się na opinii biegłego, co do której rzetelności Sąd nie miał żadnych wątpliwości. Biegły jako osoba posiadająca wiedzę specjalistyczną, opierał się na własnym doświadczeniu i wiedzy, co wziął pod uwagę przy sporządzaniu opinii. Opinia ta ma charakter logiczny i zrozumiały, została sporządzona po zapoznaniu się z aktami sprawy i przy użyciu specjalistycznego oprogramowania, co kwalifikowało ją jako przydatną dla celów dowodowych.

Sąd Rejonowy w tak ustalonym stanie faktycznym uznał powództwo za uzasadnione w części.

Warunki odpowiedzialności pozwanego określają w przedmiotowej sprawie przepisy kodeksu cywilnego, dotyczące umowy ubezpieczenia – art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c., art. 821 k.c. i art. 822 k.c. oraz art. 436 par. 1 k.c. w zakresie odpowiedzialności ubezpieczanego sprawcy wypadku.

Poza sporem było, że sprawca szkody był ubezpieczony w ramach odpowiedzialności cywilnej u pozwanego ubezpieczyciela.

W przedmiotowej sprawie spór dotyczył wysokości odszkodowania należnego poszkodowanemu z tytułu kosztów naprawy pojazdu celem przywrócenia jego stanu sprzed zdarzenia z udziałem ubezpieczonego u pozwanego pojazdu sprawcy, a także utraty wartości handlowej pojazdu. Poza sporem jest, że powód zgłosił szkodę, a pozwany po wyliczeniu w oparciu o swoje systemy wycenił zgłoszoną szkodę i wypłacił świadczenie łącznie w wysokości 20.217,00 zł

Stosownie do treści art. 363§ 1 k.c. naprawienie szkody powinno według wyboru poszkodowanego nastąpić albo przez przywrócenie stanu poprzedniego, albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej. Dopiero, gdy przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Świadczenie ubezpieczyciela zawsze przybiera formę restytucji pieniężnej. Spełnienie świadczenia polega na zapłacie poszkodowanemu sumy pieniężnej. Okolicznością istotną jest zatem wyłącznie koszt naprawy pojazdu, który przywraca mu stan techniczny i estetyczny sprzed wypadku. Poszkodowany nie ma obowiązku naprawiać pojazdu w sposób najtańszy przy użyciu części nieoryginalnych, o ile w dacie szkody zamontowane były w pojeździe części oryginalne z logo producenta.

Według Sądu pierwszej instancji niesłusznie pozwany wywodził, że przyznanie powodowi wyższej kwoty odszkodowania mogłoby prowadzić do jego wzbogacenia. Podzielił pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z 16 maja 2020 r. w sprawie V CKN 1273/00, że podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, czyli odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Cel ten jest osiągalny poprzez naprawienie szkody uwzględniającej indywidualną sytuację poszkodowanego. Biorąc pod uwagę powyższe, wysokość odszkodowania powinna odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody. Reasumując zatem, odszkodowanie nie powinno być niższe ani wyższe niż wysokość poniesionej szkody przez poszkodowanego. Przy szkodach w pojazdach, jeśli dokonywana jest ich naprawa, rozmiarem wyrządzonej szkody jest wydatek, który poszkodowany zmuszony jest ponieść na jego naprawę.

Zdaniem Sądu Rejonowego, uwzględniającym powyższe stanowisko orzecznicze, koszt przywrócenia stanu samochodu sprzed kolizji wyliczony przez powołanego w sprawie biegłego, odpowiada doznanej przez powoda szkodzie.

Sąd nie podzielił zdania pozwanego, co do przyczynienia się powoda do zwiększenia rozmiarów szkody. Stanowisko to w żadnej mierze nie znalazło uznania Sądu w świetle zgromadzonego materiału dowodowego. Trudno uznać brak współpracy powoda z pozwanym ubezpieczycielem za przyczynienie się powoda do zwiększenia rozmiaru szkody. Szkoda powstała bowiem w chwili zdarzenia spowodowanego przez sprawcę szkody ubezpieczonego u pozwanego, zaś powód ma swobodę w zakresie naprawy pojazdu stanowiącego jego własność, o tyle o ile koszt ten nie przekroczy uzasadnionych ekonomicznie kosztów naprawy pojazdu przywracających mu stan techniczny sprzed wypadku.

Mając na względzie koszt naprawy ustalony przez biegłego na kwotę 27 251,56 zł oraz kwotę wypłaconą powodowi 20. 217,00 zł (także z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu, której biegły sądowy nie stwierdził) Sąd zasądził na rzecz powoda różnicę kwotę 7.034,56 zł. W pozostałym zakresie należało powództwo oddalić.

O kosztach procesu należało orzec zgodnie z art. 100 k.p.c. rozliczając koszty stosunkowo do wyniku sprawy. Powód wygrał sprawę w 70%, który to procent stanowi wynik porównania roszczenia dochodzonego przez powoda do roszczenia uwzględnionego przez Sąd. W toku procesu w istocie powód nie rozszerzył żądania pozwu, lecz zmienił podstawę faktyczną żądania kwoty 2 542,81 zł tytułem kosztów naprawy pojazdu. Na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych pobranie pozostałej części wynagrodzenia biegłego, jaka została pokryta tymczasowo ze środków Skarbu Państwa, stosując zasady, jak przy zwrocie kosztów procesu.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w części, t.j. w zakresie pkt 1 w całości i w zakresie pkt 3 roku w całości, zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na treść rozstrzygnięcia, a w szczególności art, 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a) dowolną ocenę dowodów oraz ukierunkowanie postępowania dowodowego na ustalenie maksymalnych kosztów restytucji tj. z pominięciem rabatów,

b) błędne założenie, że zastosowanie rabatów na części zamienne w wysokości 20 % oraz na materiały lakiernicze w wysokości 40 % jest w przedmiotowej sprawie nieuzasadnione,

£) wadliwym zaakceptowaniu stawki w kwocie 110 zł, gdy w istocie cena ta nie (100 zł rbh) była przedmiotem sporu pomiędzy stronami;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na rozstrzygnięcie,
a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego, w szczególności pominięcie dowodu z dokumentów w postaci porozumień pozwanej numer (...) oraz (...) zawartych z dostawcami części zamiennych oraz materiałów lakierniczych co skutkowało błędnym ustaleniem uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu z pominięciem rabatów oferowanych przez pozwaną;

3. naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na rozstrzygnięcie a w szczególności art. 327 ¹§ 1 k.p.c. poprzez nie zawarcie w uzasadnieniu wyroku wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia dowodów, na których sąd się oparł, przyczyn, dla których sąd odmówił mocy dowodowej w szczególności poprzez brak uzasadnienia pominięcia wniosku strony pozwanej o ustalenie kosztów naprawy pojazdu o z uwzględnieniem rabatu na oryginalne części zamienne oraz materiały lakiernicze.

4. art. 363 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że naprawienie szkody powinno według wyboru poszkodowanego nastąpić albo przez przywrócenie stanu poprzedniego lub poprzez zapłatę sumy pieniężnej bez uwzględnienia naprawy umożliwiającej obniżenie kosztów naprawy pojazdu, tj. możliwości dokonania naprawy z rozliczeniem kosztów w sposób bezgotówkowy i skorzystania z zaoferowanych w toku likwidacji przez pozwanego możliwości zakupu części zamiennych i materiałów lakierniczych z rabatem;

5. naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 822 § 1 k.c. w zw. (...) § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione nadmiernych w istocie kosztów naprawy uwzględniających części jakości O bez uwzględnienia rabatów gwarantowanych przez pozwaną, podczas gdy uwzględnienie kalkulacji opiewającej na zastosowanie rabatów na oryginalne części zamienne oraz materiały lakiernicze gwarantowane przez pozwaną również w pełni rekompensuje poniesioną szkodę;

6. naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 354 § 2 k.c. oraz w zw. z art. 826 § 1 k.c. oraz w zw. art 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przez jego niezastosowanie i pominięcie przy określaniu uzasadnionych kosztów naprawy, że poszkodowany ma obowiązek współdziałać z ubezpieczycielem w wykonaniu zobowiązania i dążyć do minimalizacji szkody, a zatem skoro został poinformowany o możliwości nabycia części zamiennych z uwzględnieniem rabatów, to powinien z takiej możliwości skorzystać. Skutkowało to błędnym przyjęciem, że uzasadnione koszty naprawy winny uwzględniać części jakości O, z pominięciem gwarantowanych rabatów na części zamienne oraz materiały lakiernicze.

W związku z podniesionymi zarzutami, apelujący pozwany wniósł o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa, rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony za wynik sprawy

W odpowiedzi na apelacje powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym według norm przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Na wstępie należy zauważyć, że zarówno zarzuty naruszenia prawa procesowego jak
i prawa materialnego podniesione w apelacji pozwanego sprowadzają się do stwierdzenia, że Sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę możliwość naprawy szkody powoda z rabatami zaproponowanymi przez pozwanego na części zamienne oraz materiały lakiernicze już na etapie likwidacji szkody. Sąd Rejonowy wskazał, że do tego zagadnienia sprowadzał się spór między stronami.

W ocenie Sądu Okręgowego, podnoszone zarzuty nie są zasadne.

Jeśli chodzi o zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., to dla skutecznego jego podniesienia konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598). Wbrew stanowisku apelującego materiał dowodowy został przez Sąd Rejonowy zgromadzony w sposób kompletny i oceniony zgodnie z zasadami wyrażonymi w tym przepisie. Apelujący nie zdołał wykazać, że ocena materiału dowodowego dokonana została w sposób nielogiczny, czy też sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego. W oparciu o przedstawione dowody Sąd Rejonowy dokonał, prawidłowych ustaleń faktycznych w kwestii sposobu i zakresu, a przede wszystkim wysokości kosztów naprawy pojazdu powoda, w tym z uwzględnieniem wysokości kosztów jednej roboczogodziny, opierając się na opinii biegłego, która dostarczyła Sądowi wiadomości specjalnych. Trafnie zaznaczył przy tym Sąd pierwszej instancji, że w stanie faktycznym sprawy poszkodowany, wbrew oczekiwaniom pozwanego ubezpieczyciela, nie ma obowiązku naprawiać pojazdu w sposób najtańszy przy użyciu części nieoryginalnych, o ile w dacie szkody zamontowane były w pojeździe części oryginalne z logo producenta.

Jako chybiony należało uznać zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c.. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku, wbrew twierdzeniom apelującego, przedstawia klarowne ustalenie faktów, wskazanie dowodów, na których Sąd się oparł, a także argumentację odnośnie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, na jakich oparte zostało rozstrzygnięcie, co umożliwia kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku.

Bezzasadnie także apelujący podnosił zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Stosownie do treści z art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. W rozpoznawanej sprawie powód jako poszkodowany wybrał sposób naprawienia szkody poprzez wypłatę sumy pieniężnej. Pozwany zgodził się na taki sposób likwidacji szkody i wypłacił powodowi kwotę bezsporną, która jednak nie wyczerpywała rzeczywistych koszty naprawy. Bez wątpienia przy tym przepis art. 363 § 1 k.c. nie uzasadnia wypłacenia przez ubezpieczyciela w celu naprawienia szkody sumy pomniejszonej o rabaty przysługujące pozwanemu w związku z porozumieniami zawartymi przez niego z innymi podmiotami dostarczającymi części znamiennych oraz materiałów lakierniczych, gdyż nie mają one wpływu na wielkość szkody w pojeździe. Przepis art. 363 § 2 k.c. jasno wskazuje, że wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. Artykuł ten nie przewiduje szczególnych przypadków, kiedy suma odszkodowania może zostać ustalona
z uwzględnieniem zniżki przysługującej osobie zobowiązanej do wypłaty odszkodowania.

W świetle powyżej poczynionych uwag, w tym miejscu należy podkreślić, że wbrew zarzutowi apelacji, dowody z dokumentów w postaci porozumień pozwanej numer (...) oraz (...) zawartych z dostawcami części zamiennych oraz materiałów lakierniczych, dotyczące możliwości uzyskania zniżek przez pozwanego, nie mogły zostać uznane przez Sąd Rejonowy jako dowody do czynienia ustaleń faktycznych, ponieważ nie miały zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Wbrew zarzutowi apelacji powód dochował obowiązku ciążącego na nim w zakresie minimalizacji szkody oraz współpracy dłużnika z wierzycielem, wynikającego z art 354 § 2k.c. oraz w zw. z art. 826 § 1 k.c. oraz w zw. art 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Roszczenie powoda kierowane do pozwanego odnosiło się wyłącznie do normalnych następstw działania, z którego szkoda wynikła. W przypadku uszkodzenia samochodu odszkodowanie obejmuje przede wszystkim kwotę pieniężną, konieczną do opłacenia jego naprawy lub przywrócenia do stanu sprzed wypadku. Osoba odpowiedzialna jest zobowiązana zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia poprzedniego stanu samochodu, do których należą koszty nowych części i innych materiałów. (por. wyrok SN z 11 czerwca 2003 roku, sygn. akt V CKN 308/01, Legalis Numer 278638). Nie sposób podzielić stanowiska apelującego, że skoro w myśl zasady, iż poszkodowany ma obowiązek współdziałać z ubezpieczycielem w wykonaniu zobowiązania i dążyć do minimalizacji szkody, to jeżeli został poinformowany przez ubezpieczyciela o możliwości nabycia oryginalnych części zamiennych z uwzględnieniem rabatów, to powinien z takiej możliwości skorzystać. W świetle art. 363 § 1 k.c. ugruntowany w orzecznictwie pozostaje pogląd, że poszkodowany nie ma obowiązku skorzystać z propozycji ubezpieczyciela naprawy bezgotówkowej, a co więcej poszkodowany nie ma obowiązku naprawy przedmiotowego samochodu. Rzeczywista naprawa nie stanowi warunku dla dochodzenia odszkodowania z tytułu uszkodzenia pojazdu, obliczonego na podstawie ustalonych kosztów naprawy.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że również niezasadnie apelujący zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 822 § 1 k.c. w zw. (...) § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione nadmiernych w istocie kosztów naprawy uwzględniających części jakości O bez uwzględnienia rabatów gwarantowanych przez pozwaną, a to w szczególności wobec faktu, że poszkodowany nie miał obowiązku skorzystać z propozycji ubezpieczyciela naprawy bezgotówkowej.

Reasumując, zarzuty apelacji okazały się nietrafne, a w konsekwencji apelację pozwanego jako bezzasadną Sad Okręgowy oddalił na podstawie art. 385 k.p.c..

Sąd Okręgowy rozstrzygnął o kosztach postępowania apelacyjnego w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym ustaloną w oparciu o § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2015 r. poz. 1800 ze zm.).