Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion – Hajduk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 lutego 2022 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 27 sierpnia 2021 r., sygn. akt I C 717/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Magdalena Balion – Hajduk

Sygn. akt III Ca C 927/21

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z 27 sierpnia 2021 roku zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda P. K. 5 070,48 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2020 roku, oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że 16 sierpnia 2017 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został stanowiący własność B. G. pojazd marki N. (...). Sprawca zdarzenia był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A..

Naprawa uszkodzeń powstałych w samochodzie marki N. (...) w wyniku kolizji z dnia 16 sierpnia 2017 r. swoim zakresem powinna obejmować:

a)  do wymiany następujące części: zderzak tylny, zderzak tylny dolny, absorber L zderzaka tylnego, wspornik L zderzaka tylnego, odbojnik tylny, zestaw mocowania zderzaka, ściana tylna, absorber zderzaka, zestaw do zabudowy elek., lampa tylna L, odbłyśnik T L, rynna T L W, blacha nar. ściany bocznej T L, listwa bieżni T L, wzmocnienie L podłogi bagażnika, tarcza koła T L,

b)  do naprawy następujące elementy: drzwi tyłu wzmocnienie dolne, ściana boczna T L, końcówka podłużnicy L, wnęka koła zew. T L.

Koszt naprawy zgodnie z przedstawionym zakresem, przy użyciu części oryginalnych jakości O i stawki roboczogodziny mechaniczno – blacharskiej - 88 zł netto oraz lakierniczej – 105 zł netto wyniósł 13 778,10 zł brutto.

W dniu szkody w samochodzie były zamontowane części oryginalne jakości O. Użycie do ustalenia kosztu naprawy części innych niż części uszkodzone, nie byłoby kosztem naprawy pojazdu, tj. przywróceniem jego stanu do stanu sprzed uszkodzenia, a jedynie przywróceniem pojazdu do sprawności technicznej. Jedynie części oryginalne (producenta pojazdu) posiadają tę samą specyfikację materiałową, standardy produkcyjne i jakość co części i materiały użyte do montażu pojazdu (komponenty). Części zamienniki o porównywalnej jakości, części zamienniki pozostałe lub części podróbki nie muszą posiadać i z reguły nie posiadają wszystkich atrybutów komponentów.

Wartość pojazdu, którego dotyczy żądanie pozwu, na dzień powstania szkody wynosiła 37 800 zł brutto. Jego naprawa była więc technicznie i ekonomicznie uzasadniona.

Po kolizji z dnia 16 sierpnia 2017 r. pojazd został naprawiony, a następnie sprzedany.

Decyzją z dnia 18 września 2017 r. pozwana przyznała właścicielce uszkodzonego pojazdu (B. G.) odszkodowanie w łącznej wysokości 6 131,23 zł. Poszkodowana miała możliwość odliczenia 100 % podatku VAT.

W dniu 16 sierpnia 2017 r. pomiędzy poszkodowaną B. G. i powodem została zawarta umowa cesji wierzytelności „wynikającej z prawa do uzyskania odszkodowania za szkodę” w samochodzie marki N. (...) o numerze rej. (...) (nr szkody (...)). W umowie przewidziano, że sposób rozliczenia umowy strony określą w aneksie nr (...).

Na zlecenie powoda została sporządzona przez Ł. G. kalkulacja kosztów naprawy spornego pojazdu, które określono na kwotę 12 504,82 zł netto. Z tytułu sporządzenia kosztorysu, analizy roszczenia, przygotowania dokumentacji szkodowej oraz za obsługę biurową Ł. G. wystawił powodowi fakturę VAT na kwotę 600 zł brutto (487,80 zł netto).

Sąd Rejonowy jako podstawę prawna rozstrzygnięcia powołał art. 34 ust. 1 i art. 35 ustawy z dnia 22 marca 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 z późn. zm. – dalej ustawa) art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 k.c. lub przepis art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c..

Pomiędzy stronami sporna była wysokość dochodzonego roszczenia. Sąd Rejonowy uznał, powołując się na bogate orzecznictwo oraz opinię biegłego, że przywrócenie stanu poprzedniego pojazdu, co do zasady, powinno nastąpić przy wykorzystaniu części oryginalnych (O). Jak trafnie wywodził biegły, użycie do ustalenia kosztów naprawy części innych niż uszkodzone (oryginalne - komponenty) nie byłoby kosztem naprawy, tj. jego przywróceniem do stanu sprzed uszkodzenia, a jedynie do sprawności technicznej. Ponadto, zgodnie z niekwestionowanymi twierdzeniami biegłego, części - zamienniki o porównywalnej jakości, części - pozostałe zamienniki lub części - podróbki nie muszą posiadać i z reguły nie posiadają wszystkich atrybutów komponentów.

Sąd I instancji za zasadne uznał powództwo w zakresie różnicy pomiędzy ustalonym przez biegłego kosztem naprawy pojazdu przy użyciu części oryginalnych (11 201,71 zł netto), a kwotą przyznaną przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego (6 131,23 zł netto), tj. co do kwoty 5 070,48 zł. .

Sąd Rejonowy nie uwzględnił natomiast żądania powoda dotyczącego zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawy, analizy roszczenia, przygotowania dokumentacji szkodowej oraz za obsługę biurową (łącznie 487,80 zł netto). Powód prowadzi działalność gospodarczą w zakresie nabywania i dochodzenia roszczeń z tytułu szkód powypadkowych i jako profesjonalista, nabywając wierzytelność, oszacował ją już w momencie kupna, ustalając, czy nabycie jest dla niego opłacalne. Wbrew spoczywającemu na nim we wskazanym zakresie ciężarowi dowodowemu nie wykazał celowości zlecenia sporządzenia prywatnej kalkulacji blisko trzy lata po zawarciu umowy cesji.

Pozwana w apelacji zarzuciła wyrokowi sprzeczność ustaleń z zebranym materiałem dowodowym polegającą na uwzględnieniu powództwa w zakresie kosztów naprawy, pomimo że nie zostały one wykazane i wniósł o zmianę wyroku przez oddalenie powództwa w całości i odpowiednie do tego rozstrzygnięcie o kosztach postępowania. Zarzucił, iż w niniejszej sprawie błędne jest twierdzenie, że roszczenie o odszkodowanie za szkodę w pojeździe powstaje w kwocie odpowiadającej średnim kosztom przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku. W związku w tym, że pojazd poszkodowanego został naprawiony, to istniejąca w tym momencie szkoda polega już tylko na ewentualnym spadku wartości handlowej pojazdu, która też mogła ulec obniżeniu z powodu jakości wykonanej naprawy. Dlatego też wydana przez biegłego opinia w zakresie hipotetycznych kosztów naprawy nie może mieć dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego znaczenia, gdyż w żaden sposób nie pozwala na ustalenie wysokości powstałego na skutek zdarzenia z 16 sierpnia 2018 roku uszczerbku w majątku poszkodowanej. Powód nie przedstawił poniesionych przez poszkodowaną kosztów naprawy, w związku z czym jego roszczenie w tym zakresie jest nie wykazane.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, a podniesione w niej zarzuty nie są trafne.

Sąd odwoławczy w całości podziela zarówno ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy jak też podstawę prawną rozstrzygnięcia i unikając zbędnych powtórzeń przyjmuje je za własne.

Pozwana jako odpowiedzialna za szkodę powinna wyrównać uszczerbek majątkowy powoda, który powstał w chwili wypadku. Innymi słowy szkoda jest kategorią obiektywną i nie zależy od wyboru sposobu naprawy, uzyskanych rabatów i od tego czy w ogóle pojazd został naprawiony czy też nie, a także od tego czy naprawa została wykonana prawidłowo w pełnym zakresie czy tylko po części. To poszkodowany ma prawo wyboru co zrobi ze swoim samochodem i w jakim zakresie dokonana naprawa go satysfakcjonuje, o ile pojazd po jej dokonaniu jest sprawny i może zostać dopuszczony do ruchu.

Takie stanowisko wielokrotnie zabierał Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach jak np. w wyroku z dnia 16 stycznia 2002 r., sygn. IV CKN 635/00, w którym orzekł, że roszczenie o świadczenie należne od ubezpieczyciela w ramach ustawowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego czy naprawa została już dokonana. Wysokość odszkodowania w takim wypadku należy ustalać według przewidywanych kosztów naprawy i według cen z daty ich ustalania

czy w postanowieniu z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. III CZP 102/18, w którym Sąd Najwyższy orzekł, że obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega wprawdzie na zapłacie odszkodowania, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 822 § 1 k.c.), jednak poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. bowiem jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji.

Ponadto dla powstania roszczenia o naprawienie szkody w postaci kosztów naprawy pojazdu nie mają znaczenia żadne późniejsze zdarzenia, między innymi w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego pojazdu. Okoliczność, że poszkodowany nie czekając na wypłatę odszkodowania sprzedaje uszkodzony samochód, nie pozbawia go prawa do odszkodowania w wysokości odpowiadającej hipotetycznym kosztom naprawy, skoro rzeczywista naprawa nie stanowi warunku dla dochodzenia odszkodowania. W konsekwencji poszkodowany w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, w przypadku szkody częściowej, może żądać odszkodowania w wysokości odpowiadającej niezbędnym i uzasadnionym ekonomicznie kosztom przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, także wtedy, gdy naprawy nie dokonał i sprzedał pojazd w stanie uszkodzonym. Zbycie rzeczy jest uprawnieniem właściciela tak samo, jak korzystanie z niej. Skorzystanie z tego uprawnienia nie może ograniczać wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania, gdyż ubezpieczyciel sprawcy szkody powinien wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego do pełnej wysokości szkody. Poszkodowany nie może żądać zapłaty kosztów (hipotetycznej) restytucji tylko w sytuacji, w której przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty. Koszty naprawy uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym pojazdu, nieprzewyższające jego wartości sprzed wypadku, nie są jednak nadmierne w rozumieniu art. 363 § 1 k.c. Utożsamianie przez ubezpieczyciela wysokości szkody z utratą wartości pojazdu po dokonaniu naprawy jest w niniejszej sprawie zupełnie chybione. Powód nie domagał się odszkodowania w postaci utraty wartości pojazdu a wyrównania szkody w postaci odszkodowania obejmującego koszty naprawy, które przywracały uszkodzony pojazd do stanu sprzed szkody.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze, na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako nieuzasadnioną. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na mocy art. 98 k.p.c., a złożyło się na nie wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 450zł.

SSO Magdalena Balion – Hajduk