Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 listopada 2018 roku (data prezentaty) K. Z. wniosła o podwyższenie alimentów od W. B. zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 13 września 2017 roku sygn. akt VI RC 174/17 z kwoty po 700 zł do kwoty po 1300 zł, począwszy od dnia wniesienia pozwu, płatnych z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami w przypadku zwłoki w płatności każdej z rat. (k. 4-7)

Pozwem wzajemnym z dnia 9 lipca 2018 roku (data prezentaty) W. B., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego ustalonego ww. wyrokiem oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym również kosztów zastępstwa prawnego. (k. 69-72)

W odpowiedzi na pozew wzajemny z dnia 14 lutego 2019 roku (data prezentaty) K. Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zwolnienie jej od kosztów sądowych w całości. (k. 119-112)

W odpowiedzi na pozew główny W. B., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz wzajemne zniesienie kosztów postępowania. (k. 183-185)

Na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020 roku pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie alternatywnie wniósł o obniżenie alimentów do kwoty 300 zł, powódka prawidłowo wezwana nie stawiła się. (k. 332-334).

S ąd ustalił następujące fakty:

Wyrokiem z dnia 13 września 2017 roku, sygn. akt VI RCa 174/17 Sąd Okręgowy w Olsztynie zasądził od pozwanego na rzecz powódki alimenty w wysokości po 700 zł miesięcznie.

Sytuacja stron by ła wówczas następująca:

Powódka K. Z. od 2014 roku mieszka w W. w mieszkaniu, które początkowo stanowiło wspólny dorobek jej rodziców, następnie było własnością wyłącznie jej ojca. Koszty związane z utrzymaniem mieszkania ponosił pozwany. W 2014 roku zdała maturę i rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie (...), z których zrezygnowała po I semestrze. Po tym podjęła pracę w R., a później w sklepie odzieżowym co trwało do około 2016 roku. Następnie postanowiła wrócić na studia i rozpoczęła naukę na Akademii (...) w W. gdzie zaocznie studiowała prawo.

Pracowała w (...), miała elastyczne godziny pracy. Zarabiała około 1150 zł miesięcznie. Ponadto podjęła umowę o współpracę w kancelarii prawniczej, gdzie za miesiąc marzec 2017 roku osiągnęła wynagrodzenie w wysokości 1845 zł. Miała debet na karcie kredytowej w wysokości 3 000 zł. Miała problemy ze zdrowiem. Była pod opieką chirurga naczyniowego oraz gastrologa. Przyjmowała na stałe leki. Nosiła okulary. Korzystała z porad psychologa i brała udział w terapii psychologicznej.

Matka powódki M. B. pracowała w (...) sp. z o.o. za wynagrodzeniem w wysokości od około 2000 zł. Jest właścicielką mieszkania położonego przy ul. (...). Uczestniczyła w kosztach utrzymania córki.

Na wydatki związane utrzymaniem powódki składały się wówczas: czesne – 715 zł; wyżywienie – 500 zł; zajęcia językowe i zakup podręczników – 200 zł; Internet – 60 zł; telefon komórkowy – 90 zł. Matka łożyła na jej utrzymanie alimenty w wysokości 300 zł.

Pozwany W. B. od 2005 roku pracował w Irlandii, gdzie też mieszkał. Prowadził działalność gospodarczą związaną z ogrodnictwem za stawkę wynoszącą 9,25 euro za godz., co roku miał inne dochody. Praca była sezonowa. W okresie zimowym przebywał w Polsce. W sezonie zatrudniał pracowników. Posiadał maszyny rolnicze. W weekendy dorabiał poza prowadzoną działalnością. Posiadał samochód osobowy O. (...) z 2008 roku oraz samochód osobowy R. (...), który po podziale majątku przypadł matce powódki. W Irlandii mieszkał w wynajmowanym domu, co kosztowało go 1500 euro. Prowadził budowę domu w W.. Był współwłaścicielem mieszkania położonego w B., które zostało następnie sprzedane. Ponadto był właścicielem nieruchomości położonej w P. oraz mieszkania położonego w W., które zakupił za gotówkę. Miał kredyt, którego miesięczna rata wynosiła 850 zł.

Deklarował zarobki na poziomie około 7200 zł miesięcznie. Był współwłaścicielem mieszkania położonego w W.. Poza córką nie miał innych osób na utrzymaniu. Poza alimentami, opłacał córce czynsz za mieszkanie i media, przy czym sam czynsz kosztował 360 zł. (akta III RC 230/16 k. 8, 56-59, 69-69v, 69v-70v, 80, 81, 82, 90v, 91)

Aktualnie sytuacja stron jest nast ępująca:

Powódka K. Z. (poprzednio B., k. 53) obecnie ma 25 lat. Wyprowadziła się z mieszkania ojca i od sierpnia 2017 roku mieszka w dwupokojowym mieszkaniu wynajmowanym. Czynsz wraz z mediami wynoszą około 1470 zł miesięcznie. (k. 16, 17, 18, 260)

Do stycznia 2019 roku pracowała w Kancelarii (...) za wynagrodzeniem podstawowym w wysokości 4800 zł brutto. Od stycznia 2019 roku pracuje w Banku (...) S.A. na stanowisku asystenckim za wynagrodzeniem w wysokości 4500 zł brutto. Z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wynika, że w okresie od stycznia do sierpnia 2019 roku jej średnie miesięczne wynagrodzenie wynosiło około 3276 zł netto. W banku pracowała do 30 listopada 2019 roku. (k. 265, 287) Od stycznia 2020 roku pracowała na podstawi umowy zlecenia w (...) sp. z o.o. Umowa została jej wypowiedziana w marcu 2020 roku. (k. 297). W marcu 2020 roku rozwiązano z nią także umowę zlecenie w ramach której pracowała w Kancelarii Adwokackiej adw. J. S.. Zleceniodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz powódki kwoty 2000 zł. (k. 298)

W PIT-36 za rok 2018 wykazała dochód po odliczeniach w wysokości 59 403,09 zł (k. 268-273)

Nadal studiuje na Akademii (...) w W.. Zajęcia odbywały się od czwartku do soboty. Od roku akademickiego 2018-2019 roku studia czesne za studia wynosiło 725 zł. Planowany termin zakończenia studiów to koniec września 2021 roku (k. 12, 136)

W grudniu 2018 roku i styczniu 2019 roku była hospitalizowana na oddziale ginekologiczno-położniczym. Często ma omdlenia. Przyjmuje leki (k. 125-129, 132, 239-240. 241) Ma astygmatyzm, nosi okulary korekcyjne.

Posiada zadłużenie na karcie kredytowej w wysokości 3000 zł. Ponadto spłaca raty za zakup notebooka w wysokości po 100 zł miesięcznie. (k. 262)

Ustalone przez Sąd koszty utrzymania powódki wynoszą około 3600 zł, w tym: czynsz i media – 1470 zł; czesne – 725 zł; opłata za Internet – 61 zł; opieka medyczna i leki – 100 zł; telefon – 50 zł; transport 60 zł; odzież – 300 zł; kosmetyki i higiena – 100 zł; wyżywienie – 800 zł.

Pozwany W. B. pod koniec 2017 roku doznał urazu kolana, po którym wrócił do Polski. W 2018 roku przebywał na oddziale chirurgii w związku z wewnętrznym uszkodzeniem stawu kolanowego. Zgodnie z zaleceniami lekarskimi przez kolejne 6 tygodni musiał nosić ortezę. Uczęszczał na rehabilitację. Nie mógł wykonywać dotychczasowych obowiązków zawodowych, utrzymywał się z oszczędności. (k. 78-80, 333-334) Z zaświadczenia lekarskiego wydanego w kwietniu 2019 roku wynika, że cierpi na chonodromalację stawu kolanowego, co uniemożliwia mu pracę w ogrodnictwie. (k. 210)

Od czerwca 2018 roku uzyskuje dochód z najmu mieszkania w wysokości 1600 zł miesięcznie. (k. 81-82) W listopadzie 2018 roku w ramach umowy darowizny został właścicielem gospodarstwa rolnego o łącznej pow. 2,4094 ha. Nieruchomość położona jest w miejscowości P.. (k. 217-219). Pozwany wydzierżawił ww. nieruchomość w styczniu 2019 roku za kwotę 500 zł. (k. 220-221) Aktualnie jest w trakcie przekwalifikowywania. Dąży do prowadzenia własnej działalności, chciałby założyć pasiekę. (k. 333-334) W 2018 roku wykazał dochód ze stosunku pracy w wysokości 61 825,72 zł; z tytułu najmu w wysokości 9 600 zł i z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości w wysokości 25 000 zł. (k. 209)

Mieszka z partnerką i jej rodzicami w woj. (...)- (...). Mieszkanie kosztuje około 800 zł. Partnerka pozwanego prowadzi kwiaciarnie. Pozwany pomaga jej w prowadzeniu działalności. Miesięczny obrót w kwiaciarni wynosi około 2300 zł. (k. 276, 333-334)

Spłaca kredyt w wysokości 855zł. Kredyt był zaciągnięty na zakup działki budowlanej i budowę nieruchomości. Comiesięcznie otrzymuje od siostry kwotę 300 zł tytułem z tytułu spłaty nieruchomości. Koszty swojego utrzymania ocenia na kwotę około 500-600 zł. (k. 333-334)

P. ższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach przedmiotowej sprawy oraz aktach sprawy III RC 230/16, a także zeznań pozwanego W. B. (k. 333-334).

Zeznania pozwanego by ły dla Sądu wiarygodne w zakresie w jakim pozostawały zgodne z pozostałym materiałem dowodowym, z tego względu Sąd z ostrożnością odnosił się do aktualnej sytuacji zarobkowo-majątkowej pozwanego jako niemającej w pełni pokrycia w pozostałym materiale dowodowym.

Za nieprzydatne do poczynienia powyższych ustaleń faktycznych Sąd uznał kserokopie paragonów z uwagi na to, że nie pozwalają one zidentyfikować nabywcy towarów na nim wskazanych.

S ąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 133 § 1 i 3 k.r.o. rodzice mają obowiązek świadczeń względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Zakres obowiązku alimentacyjnego, zgodnie z art. 135 § 1 i 2 k.r.o., zależy z jednej strony od potrzeb osoby uprawnionej, z drugiej zaś strony od możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego. W takim przypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Zgodnie z art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Powództwo główne jako niezasadne podlegało oddaleniu.

W ocenie Sądu powódka posiada możliwości zarobkowe pozwalające jej na samodzielne utrzymanie się. Należy zaznaczyć, że od czasu podjęcia studiów powódka jest aktywna zawodowo. Do stycznia 2019 roku pracowała w kancelarii prawnej, z czego deklarowała dochód w wysokości 4800 zł brutto miesięcznie, przy czym jak wynika z zeznania podatkowego w roku 2018 jej miesięczne dochody wynosiły około 4950 zł netto miesięcznie, podczas gdy ustalone przez Sąd usprawiedliwione koszty utrzymania powódki wynoszą około 3600 zł. Powódka następnie podjęła pracę w banku (...), gdzie osiągała wynagrodzenie w wysokości około 4500 zł brutto. Jednocześnie wykonywała prace na podatnie umów cywilnoprawnych, przy czym należy zauważyć, że do czasu wypowiedzenia rzeczonych umów, nie ujawniała przed Sądem faktu uzyskiwania dochodów z tego tytułu. O ile zgromadzony materiał dowodowy pozwala na ustalenie w jakim okresie powódka pracowała w (...) sp. z o.o., to jednak nie pozwala na ustalenie kiedy wykonywała zlecenie w Kancelarii (...). Powyższe okoliczności nie budzą wątpliwości, że powódka - mimo, że nadal studiuje – posiada już możliwości samodzielnego utrzymania się. Zdobyła już cenne doświadczenie na rynku pracy, a nawiązywanie współpracy z kolejnymi pracodawcami świadczy, że jest osobą zaradną. Nie bez znaczenia jest także, że powódka de facto niedługo powinna ukończyć studia, a po uzyskaniu dyplomu jej potencjał zarobkowy wzrośnie. Jednocześnie same studia obecnie nie kolidują w sposób znaczący z pracą. Sąd miał na względzie, że zajęcia odbywają się także w dni pracujące, niemniej trzeba zaznaczyć, że w godzinach popołudniowych. W związku z tym o ile może zajść konieczność nieznacznego skrócenia czasu pracy w te dni, to jednak nie jest wiarygodne aby stanowiło to istotną przeszkodę dla pracodawcy. Jednocześnie, bez większego znaczenia jest, że powódka aktualnie nie pracuje. Nie zdołała bowiem wykazać istnienia okoliczności, które nie pozwalałyby jej podjąć podobnej pracy jak dotychczas. Jednocześnie wątpliwości budzi złożenie wypowiedzeń niemal w tym samym czasie.

Jeżeli chodzi o uzasadnione koszty utrzymania powódki, to w ocenie Sądu zostały one nieznacznie zawyżone i w ocenie Sądu wynoszą około 3600 zł miesięcznie. Sąd nie zakwestionował wydatków związanych z wynajem mieszkania, czesnym, transportem i opieką medyczną. Pozostałe wydatki podlegały jednak szczegółowej weryfikacji. Uwzględniając sytuację powódki, Sąd uznał za zawyżone koszty higieny, wyżywienia i abonament telefoniczny. W szczególności Sąd uznał za niezasadny wydatek na telefon. Powódka nie wykazała bowiem, że jest to wydatek konieczny dla jej utrzymania. W szczególności jednak, przy uwzględnieniu całokształtu materiału dowodowego, Sąd nie znalazł podstaw do obciążania nim pozwanego.

Mając na względzie powyższe okoliczności, należy wskazać, że znacznie pogorszyła się sytuacja pozwanego. Chociaż Sąd podaje w wątpliwość, że faktycznie pozostaje na utrzymaniu partnerki, to jednak wykazał, że wskutek problemów zdrowotnych nie jest już w stanie pracować w dotychczasowej branży i osiągać wynagrodzenia na takim poziomie, jakie osiągał pracując w Irlandii. Aktualnie jest na etapie przekwalifikowywania się, co wymaga nie tylko nakładów czasowych, ale często też finansowych.

Uwzględniając powyższe, Sąd orzekł jak w pkt. 1 i 2 sentencji orzeczenia przyjmując za datę wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, datę wpływu pozwu wzajemnego.

O kosztach postępowania jak w pkt. 3 i 4 sentencji orzeczenia, Sąd orzekł podstawie art. 98, 102 k.p.c. poprzez nieobciążanie powódki (pozwanej wzajemnej) kosztami postępowania w sprawie oraz przejęciem na rachunek Skarbu Państwa kosztów nieuiszczonej opłaty sądowej od powództwa o podwyższenie alimentów od której strona powodowa była zwolniona na podstawie art. 96 ust. 1 pkt. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku.