Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przy udziale –

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2009r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. B. (A. B. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi

Wojewódzkiemu w C.

o wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału

Wojewódzkiego w C.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 18 września 2008r. sygn. akt X U 2175/08

oddala apelację.

/-/SSA Z.Gwizdak /-/SSA W.Nowakowski /-/SSA A.Kolonko

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 908/09

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przez A. B. za luty 2004 r., maj, czerwiec i lipiec 2007 r. stanowi kwota 2000 zł, bowiem jeżeli podstawa wymiaru została zadeklarowana „w wysokości wyższej od obowiązującego minimum”, nie podlega ona zmniejszeniu.

W odwołaniu A. B. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że za sporne miesiące podstawa wymiaru składek stanowi kwota zgodna z korektą deklaracji rozliczeniowej, z podstawami wymiaru składek pomniejszonymi o wypłacone zasiłki chorobowe i świadczenie rehabilitacyjne.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, z przyczyn, które stanowiły podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Katowicach stwierdził, że poza sporem pozostaje, iż A. B. od 1 stycznia 2002 r. zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Za miesiące: luty 2004 r., maj, czerwiec i lipiec 2007 r. zadeklarowała i odprowadziła składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru wynoszącej 2000 zł. Następnie złożyła deklaracje korygujące, pomniejszając składki za te miesiące o wypłacone zasiłki chorobowe i a nadto – za lipiec 2007 r., w związku z przyznanym świadczeniem rehabilitacyjnym. Prawo do tych świadczeń także nie było sporne.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy wskazał dyspozycje art.18 ust.8, 9 i 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i stwierdził, że w kontekście zapisu stanowiącego, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w poprzednim kwartale, ustępy 9 i 10 wprowadzone zostały celem uniknięcia wątpliwości co do możliwości pomniejszenia proporcjonalnego składek na ubezpieczenia społeczne zadeklarowanych w kwocie minimalnej. Bez takiej regulacji niewątpliwie powstawałyby bowiem spory co do możliwości opłacenia przez ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości ustalonej od postawy wymiaru niższej od zastrzeżonej przez prawodawcę minimalnej podstawy – w wypadku prowadzenia działalności tylko przez część miesiąca, czy też w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca. Omawiana regulacja zawarta w art.18 ust.9 i 10 ustawy systemowej miała zatem na celu, w ocenie Sądu, uniknięcie wątpliwości co do możliwości pomniejszenia składek zadeklarowanych w kwocie minimalnej – w wypadku zaistnienia określonych w nich przesłanek.

Jednak w żadnym razie regulacja ta nie stanowi o braku możliwości proporcjonalnego pomniejszenia składek na ubezpieczenia społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i deklarujące ich podstawę wymiaru w kwocie wyższej od minimalnej. Dodatkowo Sąd Okręgowy wskazał na treść art.2a ust.1 i 2 ustawy systemowej, statuujących zasadę równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, dotyczącą w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, obliczania wysokości świadczeń, okresu ich wypłaty a także zachowania do nich prawa. Przyjęcie stanowiska organu rentowego prowadziłoby do naruszenia zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych w zakresie obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenia społeczne. Ubezpieczona, deklarująca i opłacająca składki w kwocie wyższej od minimalnej, postawiona byłaby w sytuacji gorszej, niż osoby opłacające składki od minimalnej podstawy wymiaru, mogące je dodatkowo, proporcjonalnie obniżyć poniżej kwoty minimalnej, w związku z zaistnieniem okoliczności określonych w art.18 ust.9 i 10 ustawy systemowej. Stanowisko Sądu nie stanowi przy tym interpretacji rozszerzającej tych norm, które zgodnie z powyższymi wywodami stanowią wyjątki od reguły wyrażonej w art.18 ust.8 ustawy i pozwalają na proporcjonalne pomniejszenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą. Wyjątkowość ust.9 i 10 nie sprowadza się jednak do zawężenia możliwości proporcjonalnego pomniejszenia jedynie najniższej podstawy wymiaru składek, lecz tylko do wskazania, że nawet najniższa podstawa wymiaru może ulec proporcjonalnemu obniżeniu. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ustalając, iż podstawę wymiaru składek A. B. na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w lutym 2004 r. w maju, czerwcu i lipcu 2007 r. stanowi zadeklarowana przez nią kwota, proporcjonalnie pomniejszona w związku z pobieraniem w tych okresach świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł organ rentowy, zarzucając naruszenie przez błędną wykładnię art.18 ust.8 i 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku przez stwierdzenie, że podstawę wymiaru składek A. B. za luty 2004 r. oraz maj, czerwiec i lipiec 2007 r. stanowi kwota 2000 zł i o zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Na uzasadnienie skarżący podniósł, że w jego ocenie, dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą zmiana zadeklarowanej już podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dopuszczalna jest tylko pod warunkiem wykazania „w dokumencie pierwszorazowym” podstawy wymiaru składek w wysokości 60 % przeciętnego wynagrodzenia i wystąpienia sytuacji określonej w art.18 ust.9 i 10 ustawy. W przypadku A. B. podstawa wymiaru składek zadeklarowana w „dokumentach pierwszorazowych” wynosiła 2000 zł i była wyższa od najniższej podstawy wymiaru składek. Z uwagi na to, że zmniejszeniu podlega jedynie najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczonej nie przysługuje prawo skorygowania dokumentów rozliczeniowych w celu wykazania niższej podstawy wymiaru składek z uwagi na niezdolność do pracy w lutym 2004 r., maju, czerwcu i lipcu 2007 r. Skarżący nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, iż taka interpretacja narusza zasadę równego traktowania ubezpieczonych określoną w art.2a ust.1 i 2 ustawy systemowej, bowiem art.18 daje płatnikom składek możliwość wyboru opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Dokonując wyboru płatnik wyraża tym samym zgodę na konsekwencje związane z wyborem, w tym przypadku zgodę na to, że zmniejszeniu podlega wyłącznie najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest bezzasadna.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie pozostawał bezsporny i został prawidłowo przedstawiony przez Sąd Okręgowy. Nie budzą też wątpliwości: trafność rozstrzygnięcia i rozważania przedstawione na jego uzasadnienie, które Sąd Apelacyjny w całości przyjmuje za swoje.

Natomiast organ rentowy w apelacji ponawia jedynie swoją nieprawidłową wykładnię art.18 ust. 9 i 10 w zw. z ust.8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Także w ocenie Sądu Apelacyjnego normy te nie odbierają ubezpieczonym, którzy zadeklarowali składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w rozmiarze przekraczającym ustawowe minimum, prawa do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składki w miesiącu w którym nastąpiło objęcie lub ostatnie ubezpieczeniami, bądź w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca. Skoro prawo takie zachowują osoby deklarujące minimalną podstawę wymiaru składek, to tym bardziej winni z niego korzystać ubezpieczeni wnoszący składki wyższe od minimalnych. Jak trafnie stwierdził Sąd Okręgowy, celem norm ust.9 i 10 art.18 cytowanej ustawy, jest wyraźne wskazanie, iż zmniejszenie podstawy wymiaru składki jest możliwe także wówczas, gdy została ona zadeklarowana w wysokości minimalnej. Całkowicie dowolne jest przy tym twierdzenie skarżącego, że zadeklarowanie składki wyższej od minimalnej oznacza domniemaną zgodę ubezpieczonego na brak możliwości zmniejszenia takiej podstawy wymiaru składki w sytuacjach opisanych w cytowanym przepisie.

Mając na uwadze powyższe, z mocy art.385 kpc orzeczono, jak w sentencji.

/-/SSA Z.Gwizdak /-/SSA W.Nowakowski /-/SSA A.Kolonko

Sędzia Przewodniczący Sędzia

GB