Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Zofia Michałowska

Protokolant:st. sekr. sąd. Beata Jaworska

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2021 r. w Opocznie na rozparwie

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda M. R. kwotę 5.000,00 (pięć tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda M. R. kwotę 1.317,00 (tysiąc trzysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale podpis Sędziego

Za zgodność z oryginałSygn. akt I C 334/21

UZASADNIENIE

Powód M. R. – reprezentowany przez pełnomocnika radcę prawnego – w pozwie z dnia 29 lipca 2021 roku (data nadania) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na swoją rzecz kwoty 5.000,00 (pięć tysięcy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 września 2010 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłat skarbowych od pełnomocnictw.

W uzasadnieniu pozwu podał, że w dniu 19 lipca 2009 r. w S. M. T. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem marki O. (...) o nr rej. (...) po drodze nr (...) zjechał na przeciwległy pas ruchu wprost pod nadjeżdżający z naprzeciwka samochód marki D. (...) o nr rej. (...) w następstwie czego śmierć poniosła m.in. pasażerka samochodu marki D. (...) A. J..

Sprawca przedmiotowego wypadku drogowego został skazany na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 26 września 2011 r. na karę dwóch lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres pięciu lat próby.

Pojazd kierowany przez sprawcę wypadku posiadał ubezpieczenie w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym Towarzystwie (...), co czyni pozwanego obowiązanym do naprawienia szkody wyrządzonej powodowi.

Pełnomocnik powoda wskazał, że powód był zięciem A. J.. Po zgłoszeniu roszczeń o wypłatę zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. pozwany odmówił wypłaty świadczenia na rzecz powoda wskazując, że zięć nie będąc najbliższym członkiem rodziny nie należy do grona osób uprawnionych do tego świadczenia.

Pełnomocnik powoda nie zgadza się z w/w stanowiskiem argumentując, że w zakresie wykładni pojęcia „najbliższych członków rodziny” wyrażonej w art. 446 § 4 k.c. należy wskazać, iż definicja kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci osoby bliskiej nie może być ujęta zbyt wąsko. W ocenie strony powodowej określenia „osoby najbliższe” nie można ograniczać wyłącznie do bliskiego pokrewieństwa np. rodzice – dziecko, czy też wspólnego zamieszkiwania i prowadzenia gospodarstwa domowego. Zdaniem strony powodowej definiując pojęcie „osoby najbliższej” należy przede wszystkim wziąć pod uwagę więzi emocjonalne, charakter stosunków łączących strony, a także ich zażyłość.

Pełnomocnik powoda podnosił, iż powód mieszkał z teściową i obcował z nią każdego dnia. Wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego sprawiało, że byli ze sobą bardzo związani. Powód podejmował z teściową ważne decyzje życiowe i zawsze liczył się z jej zdaniem. Obok domu teściowej budował swój dom, teściowa bardzo wspierała go zarówno w aspekcie finansowym, jak i duchowym. Powód mógł liczyć na pomoc teściowej w opiece nad dziećmi , wspierała go w trudnych momentach życiowych, dodawała mu wsparcia w chwilach zwątpienia. Powód bardzo cenił doświadczenie życiowe i mądrość życiową teściowej. Święta i ważne uroczystości rodzinne zawsze były spędzane wspólnie. Tragiczny wypadek położył kres szczęśliwemu życiu rodzinnemu, powód w jednej chwili stracił osobę, z którą codziennie obcował i która każdego dnia udzielała mu różnego wsparcia. Powód pielęgnuje pamięć po zmarłej teściowej, regularnie odwiedza jej grób, zamawia msze święte w jej intencji i nigdy nie zapomni roli, jaką odegrała w jego życiu.

Pełnomocnik powoda wskazywał, że biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy związane z wypadkiem oraz krzywdy i cierpienia będące udziałem powoda należy uznać, że wypłata na jego rzecz żądanej kwoty tytułem zadośćuczynienia będzie stanowiła odpowiednią rekompensatę, a biorąc pod uwagę rodzaj naruszonego dobra nie można uznać tej kwoty za kwotę wygórowaną.

/vide:- pozew z uzasadnieniem i załącznikami k. 4 – 17/

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. w odpowiedzi na pozew z dnia 8 września (...). (data nadania) wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że roszczenie powoda w całości zostało oparte na jego twierdzeniach, nieznajdujących potwierdzenia w innych dowodach, które nie zostały przez powoda przedstawione, a powództwo jako nieudowodnione powinno podlegać oddaleniu.

Pozwany zakwestionował istnienie opisanych w pozwie intensywnych i głębokich więzi psychicznych i osobistych między powodem a zmarłą, opisane w pozwie okoliczności dotyczące sposobu i zakresu kontaktów powoda ze zmarłą, sposobu wspólnego spędzania wolnego czasu, a także zakres i intensywność cierpień psychicznych powoda wywołanych śmiercią A. J., jak również konsekwencje śmierci w zakresie stanu psychicznego powoda.

Z ostrożności procesowej pozwany podniósł, że powód po śmierci teściowej nie korzystał z żadnej profesjonalnej pomocy, czy to psychiatry, czy psychologa, ale także nie był poddany leczeniu farmakologicznemu w związku ze sposobem przeżywania śmierci teściowej. Nawet obecnie mimo, iż powód powołuje się na trwające do dzisiaj skutki tragedii, powód nie szukał i nie szuka żadnej specjalistycznej pomocy.

Pozwany argumentował, że od chwili śmierci teściowej powoda upłynął już pewien okres, co ma istotne znaczenie dla określenia intensywności aktualnych cierpień oraz sytuacji rodzinnej, a co za tym idzie – oceny wysokości zadośćuczynienia, które spełniać będzie funkcję kompensacyjną. W przypadku art. 446 § 4 k.c. kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból po śmierci najbliższego członka rodziny. Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 446 § 4 k.c. winno nastąpić według kryteriów branych pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych z uwzględnieniem ciężaru gatunkowego naruszonego dobra. Pozwany wskazał, że już samo użyte w art. 446 § 4 k.c. wyrażenie „odpowiednia suma” wskazuje na niemożność ścisłego ustalenia wysokości zadośćuczynienia ze względu na istotę krzywdy. Dlatego przy ustalaniu zadośćuczynienia nie stosuje się automatyzmu, a każda krzywda oceniana jest przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy.

/vide: - odpowiedź na pozew z uzasadnieniem k. 21 – 21v/

W piśmie procesowym sporządzonym 25 listopada 2021 roku pełnomocnik powoda ustosunkował się to twierdzeń wskazanych przez pozwanego w odpowiedzi na pozew.

/ vide:- pismo z dnia 25.11.2021 r. k. 34 – 35/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 lipca 2019 r. w miejscowości S. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego zginęła A. J. – teściowa powoda M. R.. Sprawcą zdarzenia był M. T., kierujący pojazdem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...), który nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, zjechał na przeciwległy pas ruchu doprowadzając do zderzenia z jadącym z naprzeciwka samochodem osobowym marki D. (...) o nr rej. (...).

Za w/w czyn sprawca wypadku M. T. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 26 września 2011 r. wydanym w sprawie sygn. akt II K 770/09 na karę 2 lat pozbawienia wolności z zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby.

W momencie zdarzenia pojazd sprawcy ubezpieczony był w zakresie polisy OC w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S..

/bezsporne: - uzasadnienie pozwu k. 5 – 7,

- kserokopia wyroku Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia

26.09.2011 r. k. 11 – 12,

- informacja Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego k. 13,

- kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu k. 14/

Powód M. R. po zawarciu związku małżeńskiego w 1984 r. zamieszkał ze swoją żoną w domu jej rodziców. Jego teściowa A. J. bardzo im pomagała, zajmowała się dziećmi, kiedy oni szli do pracy, wzajemnie się wspierali. Powód był bardzo zżyty z teściową, rozmawiał z nią codziennie, wspólnie prowadzili gospodarstwo rolne, które było źródłem utrzymania całej rodziny. Wspólnie spędzali każde święta, powód zawsze mógł się teściowej pożalić, poradzić się jej w różnych kwestiach. W listopadzie 1994 r. małżonkowie R. przeprowadzili się do nowego domu, który wybudowali jednak na tym samym siedlisku, obok domu teściów powoda. Powód nadal miał bardzo bliski kontakt z teściową, na której wsparcie zawsze mógł liczyć.

Powód traktował A. J. jak drugą matkę, kiedy od swojego syna dowiedział się o tragicznym wypadku, w którym zginęła bardzo ciężko to przeżył, nie mógł uwierzyć w to co się stało i pogodzić się z tym psychicznie. Po zdarzeniu powoda bardzo bolała głowa, zmuszony był brać leki przeciwbólowe. Obecnie stawia z żoną pomnik teściowej, na cmentarzu jest zawsze w każdą niedzielę, a w tygodniu mniej więcej co drugi dzień, zamawia msze za nią. Nadal jest mu ciężko się pogodzić z nagłą, tragiczną śmiercią teściowej.

/dowód: - zeznania świadka B. R. skrócony protokół rozprawy z dnia

18 listopada 2021 r. k. 30v - 31 min. 00:07:14 – 00:20:18 nagranie

koperta k. 32,

- zeznania powoda M. R. skrócony protokół rozprawy z

dnia 18 listopada 2021 r. k. 31 min. 00:20:50 – 00:29:44 nagranie

koperta k. 32/

Powód M. R. zgłosił szkodę i wezwał pozwanego do wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę po śmierci A. J.. W odpowiedzi pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. decyzją z dnia 16 września 2010 r. odmówił wypłaty świadczenia, wskazując, że zięć nie będąc najbliższym członkiem rodziny nie należy do grona osób uprawnionych do tego świadczenia.

/bezsporne: - decyzja z dnia 16.09.2010 r. k. 17/

Sąd zważył, co następuje:

Sąd uznał, że w przedstawionym stanie faktycznym powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 436 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tegoż środka komunikacji. Jednakże, gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny.

W świetle art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający.

W myśl art. 34 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Przesłankami odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec poszkodowanego są zatem z jednej strony przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczonego, z drugiej zaś strony – istnienie ważnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W razie zaistnienia owych przesłanek, ubezpieczyciel odpowiada w zakresie odpowiedzialności sprawcy szkody.

Poza sporem pozostaje okoliczność, że pojazd sprawcy zdarzenia M. T. w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S., co implikuje odpowiedzialność pozwanego na podstawie wyżej przytoczonych przepisów.

Przepis art. 446 § 4 k.c. stanowi, że Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa wynikająca w szczególności z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czy ewentualnie z powinowactwa. Aby ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 listopada 2012 r. sygn. akt V ACa 849/12).

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że silne i pozytywne więzi emocjonalne łączące powoda ze zmarłą teściową dają podstawę do zastosowania art. 446 § 4 k.c. i przyznania na jego rzecz odpowiedniej sumy zadośćuczynienia.

Niewątpliwie trudno określić kryteria do oceny rozmiaru doznanej przez każdą osobę krzywdy związanej z utratą osoby bliskiej.

Kwestia wysokości zadośćuczynienia wynika z analizy konkretnego przypadku i powinna być ona „odpowiednią sumą” tj. taką kwotą, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia psychiczne związane ze śmiercią osoby bliskiej.

Kwestia wysokości zadośćuczynienia wynika z analizy konkretnego przypadku i powinna być ona „odpowiednią sumą” tj. taką kwotą, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia psychiczne związane ze śmiercią osoby bliskiej.

W ocenie Sądu zadośćuczynienie nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, ale jednocześnie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach.

Sąd uwzględnił przy określaniu wysokości zadośćuczynienia takie przesłanki jak rodzaj i intensywność więzi łączących powoda ze zmarłą oraz dramatyzm jego przeżyć po śmierci teściowej A. J. podniesione w uzasadnieniu pozwu i udowodnione, stosownie do art. 6 k.c., zeznaniami świadka oraz powoda, które ściśle ze sobą korespondowały. Z w/w zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, iż powoda łączyły z teściową silnie więzi emocjonalne, mocno ugruntowane wieloletnim wspólnym zamieszkiwaniem. Powód mógł na teściową zawsze liczyć i była dla niego dużym wsparciem, którego bardzo mu brakowało po jej śmierci.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd uwzględnił wszystkie podniesione wyżej okoliczności.

W ocenie Sądu, okoliczności przedmiotowej sprawy uzasadniają przyznanie powodowi M. R. zadośćuczynienia w kwocie 5.000,00 zł.

Taka kwota zadośćuczynienia zdaniem Sądu jest „odpowiednia” stosownie do art. 446 § 4 k.c. i w żadnym wypadku nie można jej uznać za wygórowaną.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku zasądzając ponadto odsetki w myśl art. 481 § 1 i 2 k.c. od dnia następnego po dniu doręczenia pozwu stronie pozwanej.

Żądanie pozwu w części dotyczącej odsetek liczonych od daty wcześniejszej, tj. od 17 września 2010 r. Sąd oddalił jako niezasadne. Powód nie odwołał się bowiem od decyzji pozwanego o odmowie wypłaty zadośćuczynienia i dopiero w przedmiotowym postępowaniu udowodnił przesłanki do zastosowania art. 446 § 4 k.c. Roszczenie stało się zatem wymagalne dopiero w momencie wezwania dłużnika do zapłaty i od tego momentu zasadne jest naliczanie odsetek ustawowych za opóźnienie – pkt 2. wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., w zw. z art. 99 k.p.c., na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika według norm przepisanych w kwocie 900,00 zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł i opłata sądowa od pozwu w kwocie 400,00 zł – punkt 3. sentencji wyroku.

em świadczy