Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Machnij (spr.)

Sędziowie: SA Ewelina Jokiel

SA Przemysław Banasik

Protokolant: sekr. sąd. Agnieszka Jama

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2021 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy ze skargi(...) a.s. z siedzibą w V. (R.) i (...) a.s. w upadłości w P. (R.)

przeciwko Uniwersytetowi (...)w G.

o uchylenie wyroku sądu polubownego

1)  odrzuca skargę (...) a.s. w upadłości w P.,

2)  oddala skargę (...)a.s. z siedzibą w V.,

3)  zasądza od skarżących solidarnie na rzecz przeciwnika skargi Uniwersytetu (...)w G. kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosz­tów zastępstwa procesowego.

SSA Przemysław Banasik SSA Marek Machnij SSA Ewelina Jokiel

Sygn. akt: I AGa 168/19

UZASADNIENIE

Skarżący (...)s.a. z siedzibą w V. (R.) [powoływana dalej jako „spółka (...)”] i (...) a.s. w upadłości w P. (R.) [powoływana dalej jako „spółka (...)”], w skardze, wniesionej w dniu 7 sierpnia 2019 r. (k. 191), domagali się uchylenia wyroku Stałego Sądu Arbitrażowego przy (...) Izbie Radców Prawnych w G. z dnia (...). sygn. akt(...)w części, a mianowicie:

1) w punkcie drugim w zakresie, w jakim sąd polubowny oddalił powództwo:

a) o ustalenie nieistnienia roszczenia Uniwersytetu (...)o zapłatę przez skarżącą(...) a.s. i (...)sp. z o.o. kary umownej w kwocie 15.347,48 zł z tytułu przekroczenia o 111 dni terminu wykonania przedmiotu umowy nr (...) z dnia 12 grudnia 2013 r. w zakresie przewiezienia i uruchomienia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...)przy ul. (...)w G. do nowego budynku, a w rezultacie bezskuteczności oświadczenia zamawiającego z dnia 13 kwietnia 2016 r. o potrąceniu wzajemnych wierzytelności stron,

b) o ustalenie nieistnienia roszczenia Uniwersytetu (...) o zapłatę przez skarżącą(...) a.s. i (...) sp. z o.o. kary umownej w kwocie 245.050,20 zł z odsetkami z tytułu rzekomego braku terminowego usunięcia wad i usterek zgłoszonych wykonawcy pismem (...) z dnia 24 maja 2016 r.,

c) o zasądzenie od Uniwersytetu (...)na rzecz (...)a.s. i (...) sp. z o.o. kwoty 11.838,51 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 31 marca 2016 r. do dnia zapłaty na podstawie faktury nr (...) z dnia 29 lutego 2016 r.,

d) o ustalenie, że Uniwersytet(...) nie jest uprawniony do zgłoszenia żądania wypłaty z gwarancji bankowej nr (...) z dnia 4 grudnia 2013 r. udzielonej przez (...) a.s. na rzecz Uniwersytetu (...) jako beneficjenta w części, tj. na podstawie not księgowych nr (...) z dnia 2 września 2016 r. na kwotę 245.050,20 zł i nr (...) z dnia 12 kwietnia 2016 r. na kwotę 15.837,48 zł,

2) w punkcie trzecim w całości.

Podstawę skargi stanowiły zarzuty, że zaskarżony wyrok:

1) na podstawie art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c. jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej:

a) z uwagi na naruszenie zasady prawa do sądu, wynikającej z art. 48 Konstytucji RP, zasady praworządności i zasady legalizmu, wynikających z zasady demokratycznego państwa prawnego, wywodzonej z art. 2 Konstytucji RP oraz art. 189 k.p.c. przez wadliwe przyjęcie przez Stały Sąd Arbitrażowy przy (...) Izbie Radców Prawnych w G., że przepis art. 189 k.p.c. nie ma zastosowania w sytuacji, w której dla ustalenia stosunku prawnego lub prawa konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie faktów warunkujących powstanie określonego prawa podmiotowego (roszczenia), co w przypadku roszczeń opartych na spornym stanie faktycznym pozbawia stronę prawa do sądu, a w tej sprawie skutkowało odmową zastosowania przepisu art. 189 k.p.c. i oddaleniem powództwa w zakresie zgłoszonych przez powodów roszczeń o ustalenie bez rozpoznania istoty sprawy,

b) z uwagi na naruszenie zasad praworządności i legalizmu, wynikających z zasady demokratycznego państwa prawnego, wywodzonej z art. 2 Konstytucji RP oraz art. 313 ustawy Prawo upadłościowe przez przyjęcie, że w rezultacie nabycia przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym dochodzi do sukcesji uniwersalnej nabywcy przedsiębiorstwa w miejsce upadłego, podczas gdy nabycie takie ma skutki sprzedaży egzekucyjnej, co oznacza, że nabywca staje się właścicielem przedsiębiorstwa bez żadnych obciążeń i jedynie w tym zakresie może wstąpić do postępowania w miejsce upadłego, co doprowadziło do błędnego przyjęcia przez sąd arbitrażowy, że nabywca wstąpił do postępowania w zakresie popieranym wcześniej przez syndyka masy upadłości (...),

c) z uwagi na naruszenie zasady odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.) przez zaniechanie analizy przesłanek możliwości obciążenia karami umownymi, w szczególności przesłanki zawinienia, jako podstawowej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, przez co Sąd Arbitrażowy niesłusznie doszedł do przekonania, że możliwe jest obciążenie wykonawcy karami umownymi w braku istnienia przesłanki winy, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem powództwa o ustalenie nieistnienia roszczenia o zapłatę kary umownej mimo braku wystąpienia przesłanek takiej odpowiedzialności i pominięciem przez Sąd Arbitrażowy instrumentu ochrony dłużnika przed bezpodstawnymi roszczeniami drugiej strony umowy (brak oceny zawinienia będącego przesłanką przyjęcia, że doszło do niewykonania lub nienależytego wykonana zobowiązania zgodnie z art. 471 k.c.),

2) na podstawie art. 1206 § 1 pkt 4 k.p.c. – niezachowanie podstawowych zasad postępowania przed sądem polubownym, wynikających z ustawy lub określonych przez strony tj. art. 2 § 1 ust. 2 Regulaminu i Reguł Postępowania Stałego Sądu Arbitrażowego przy (...)Izbie Radców Prawnych w G. przez uniemożliwienie stronom właściwego przedstawienia przed w/w Sądem okoliczności istotnych dla obrony ich praw, w szczególności przez niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego, który istotne znaczenie miało dla rozstrzygnięcia sprawy, mimo że na tym Sądzie spoczywał taki obowiązek,

3) na podstawie art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c. pozbawienie strony (...) a.s. z siedzibą w P. możności obrony swoich praw przed sądem polubownym przez niedopuszczenie przez w/w Sąd tej spółki do udziału w postępowaniu obok skarżących, mimo że spółka ta, będąc następcą prawnym (...) a.s., w zakresie zgłoszonych roszczeń, nie była osobą trzecią, a jej udział w postępowaniu wynikał z mocy prawa i nie wymagał zgody pozwanego,

4) na podstawie art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c. pozbawienie strony (...) s.r.o. z siedzibą w O. możności obrony swoich praw przed sądem polubownym przez odmowę przez w/w Sąd udzielenia tej spółce terminu do zapoznania się z aktami sprawy i zajęcia stanowiska oraz obciążenie spółki kosztami istotnie przewyższającymi wysokość jej roszczenia nabytego w postępowaniu upadłościowym, podczas gdy zapewnienie stronie czynnego udziału w postępowaniu stanowiło obowiązek tego Sądu na podstawie art. 2 § 1 ust. 2 Regulaminu i Reguł Postępowania Stałego Sądu Arbitrażowego.

Ewentualnie, w razie gdyby Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku w zakresie żądania zasądzenia kwoty 11.838,51 zł wraz z odsetkami na podstawie faktury nr (...) z dnia 29 lutego 2016 r. skarżący wnieśli o uchylenie tego wyroku w części oddalającej ich roszczenia o ustalenie nieistnienia roszczenia zamawiającego o zapłatę przez wykonawcę kary umownej w kwocie 15.837,48 zł z tytułu przekroczenia o 111 dni terminu wykonania przedmiotu umowy nr (...)z dnia 12 grudnia 2013 r., a w rezultacie ustalenia bezskuteczności oświadczenia zamawiającego z dnia 13 kwietnia 2016 r. o potrąceniu wzajemnych wierzytelności stron, o nieistnienia roszczenia zamawiającego o zapłatę przez wykonawcę kary umownej w kwocie 245.050,20 zł z odsetkami z tytułu rzekomego braku terminowego usunięcia wad i usterek zgłoszonych wykonawcy pismem (...) z dnia 24 maja 2016 r. oraz o ustalenie, że Uniwersytet (...)nie jest uprawniony do zgłoszenia żądania wypłaty z w/w gwarancji bankowej na podstawie wymienionych w skardze not księgowych.

Przeciwnik skargi wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Podał on ponadto w wątpliwość, czy spółka (...) ma legitymację do zaskarżenia przedmiotowego wyroku sądu polubownego, skoro nie była stroną w postępowaniu przed tym sądem.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

1. W dniu 23 marca 2017 r. (...)sp. z o.o. w W. (dalej: spółka(...)) oraz spółka(...) (tj. jeden z podmiotów wnoszących niniejszą skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego) wniosły do Sądu Arbitrażowego przy (...) Izbie Radców Prawnych w G. (określanego dalej jako „sąd polubowny”) pozew przeciwko Uniwersytetowi (...) i (...) a.s. w P., w którym domagali się ustalenia nieistnienia roszczenia Uniwersytetu o zapłatę kary umownej w kwocie 15.837,48 zł z tytułu przekroczenia o 111 dni terminu wykonania zawartej z nim umowy z dnia 12 grudnia 2013 r. w zakresie przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...) przy ul. (...)do nowego budynku, a w rezultacie bezskuteczności oświadczenia z dnia 13 kwietnia 2016 r. o potrąceniu wzajemnych wierzytelności stron oraz ustalenia nieistnienia roszczenia Uniwersytetu o zapłatę przez powodów kary umownej w kwocie 245.050,20 zł z odsetkami z tytułu braku terminowego usunięcia wad i usterek zgłoszonych pismem z dnia 24 maja 2016 r., natomiast wobec pozwanego (...)a.s. w P. – ustalenia, że nie jest on zobowiązany do zapłaty na rzecz Uniwersytetu kwoty gwarancji bankowej nr (...) z dnia 4 grudnia 2013 r.

Dowód: pozew z dnia 28 marca 2017 r. z załącznikami (k. 171 – 1 akt sądu polubownego)

2. Uniwersytet (...) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powodów kosztów zastępstwa procesowego, kwestionując zasadność powództwa i istnienie interesu prawnego po stronie powodów.

Dowód: odpowiedź na pozew z załącznikami (k. 303 – 189 akt sądu polubownego)

3. Pozwany (...) a.s. w P. wniósł o odrzucenie pozwu wobec niego, podnosząc zarzut braku wiążącego go z powodami zapisu na sąd polubowny.

Dowód: odpowiedź na pozew z załącznikami (k. 320 – 304 akt sądu polubownego)

4. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie postanowieniem z dnia 14 września 2017 r. sygn. akt X GU 836/17 ogłosił upadłość spółki (...), będącej jednym z powodów w sprawie toczącej się przed sądem polubownym.

Dowód: odpis w/w postanowienia (k. 346 – 340 akt sądu polubownego)

5. Ustosunkowując się do obu odpowiedzi na pozew, powodowie w piśmie z dnia 25 września 2017 r. cofnęli pozew w stosunku do (...) a.s. w P., a w stosunku do Uniwersytetu (...) zmienili powództwo, rozszerzając je dodatkowo o żądanie ustalenia, że nie jest on uprawniony, jako beneficjent, do zgłoszenia żądania wypłaty z w/w gwarancji oraz o żądanie zasądzenia od Uniwersytetu na ich rzecz kwoty 11.838,51 zł z odsetkami ustawowymi z tytułu faktury nr (...)z dnia 29 lutego 2016 r. Jednocześnie poinformowali o wydaniu powyższego postanowienia o ogłoszeniu upadłości spółki (...).

Dowód: pismo procesowe powodów z dnia 25 września 2017 r. z załącznikami (k. 370 – 345)

6. Sąd polubowny postanowieniem z dnia 14 grudnia 2017 r. oddalił wnioski o zawieszenie postępowania, wskazując, że wobec ustanowienia syndyka dla spółki (...) możliwe jest kontynuowanie postępowania z udziałem syndyka.

Dowód: w/w postanowienie sądu polubownego (k. 408 – 404 akt sądu polubownego)

7. W piśmie procesowym z dnia 24 kwietnia 2018 r. powodowie wnieśli na podstawie art. 3 § 8 ust. 1 Regulaminu i Reguł Postępowania Stałego Sądu Arbitrażowego przy (...) w G. (dalej: Regulaminu) o dopuszczenie do udziału w sprawie spółki (...) obok dotychczasowych powodów, wskazując, że aktem notarialnym z dnia 12 września 2016 r. nastąpiło wydzielenie części majątku spółki (...) do nowo utworzonej spółki (...), która jako spółka następcza wstąpiła m. in. w prawa i obowiązki wynikające z umowy zawartej z Uniwersytetem.

Dowód: pismo z dnia 24 kwietnia 2018 r. z załącznikami (k. 516 – 463 akt sądu polubownego)

9. Na rozprawie w dniu 28 czerwca 2018 r. pełnomocnik pozwanego Uniwersytetu nie wyraził zgody na dopuszczenie spółki (...) do udziału w sprawie obok dotychczasowych powodów, w związku z czym sąd polubowny oddalił powyższy wniosek, wskazując, że spółka (...) mogłaby wstąpić do sprawy w charakterze powoda jedynie w miejsce spółki (...), ale ze względu na brak zgody Uniwersytetu jest to niemożliwe. Ponadto pełnomocnik Uniwersytetu podniósł na tej rozprawie zarzut braku czynnej legitymacji procesowej po stronie spółki (...)w chwili wnoszenia pozwu, wobec czego zasygnalizował złożenie wniosku o odrzucenie pozwu, jeśli spółka (...) zostanie dopuszczona do udziału w sprawie.

Dowód: rękopis i maszynopis w/w rozprawy (k. 560 – 544 akt sądu polubownego)

10. W piśmie procesowym z dnia 31 października 2018 r. powodowie wnieśli o oddalenie wniosku Uniwersytetu o odrzucenie pozwu i o reasumpcję postanowienia o odmowie dopuszczenia spółki (...)do udziału w sprawie.

Dowód: pismo z dnia 31 października 2018 r. (k. 621 – 614 akt sądu polubownego)

11. W piśmie procesowym z dnia 22 marca 2019 r. syndyk masy upadłości spółki (...)poinformował o sprzedaży przedsiębiorstwa tej spółki na rzecz (...)s.r.o. w O., wskazując, że nabywca z mocy samego prawa wstępuje do sprawy toczącej się przed sądem polubownym w charakterze strony bez konieczności podejmowania dodatkowych czynności i uzyskiwania czyjejkolwiek zgody, a syndyk zostaje zwolniony z udziału w tej sprawie, ponieważ utracił przymiot strony.

Dowód: pismo procesowe syndyka z dnia 22 marca 2019 r. (k. 642 akt sądu polubownego)

12. Sąd polubowny rozpoznawał sprawę na rozprawach w dniach:

– 12 kwietnia 2018 r., podczas której m. in. przesłuchał świadków M. J. i K. C.,

– 28 czerwca 2018 r. – podczas tej rozprawy m. in. przesłuchał kolejnych świadków: G. B. i M. L.,

– (...) r. – podczas tej rozprawy sąd polubowny kontynuował postępowanie dowodowe, w szczególności przesłuchał rektora Uniwersytetu(...) J. G. w charakterze strony. Ponadto na tej rozprawie oddalił wnioski powodów o reasumpcję swojego postanowienia z dnia 28 czerwca 2018 r. i pozostałe wnioski dowodowe stron oraz nie uwzględnił wniosku pełnomocnika (...)o odroczenie rozprawy, po czym zamknął rozprawę i ogłosił, że wyrok zostanie wydany w terminie publikacyjnym i doręczony stronom z uzasadnieniem.

Dowody: a) rękopis i maszynopis rozprawy z dnia 12 kwietnia 2018 r. (k. 448– 433 akt sądu polubownego),

b) rękopis i maszynopis rozprawy z dnia 28 czerwca 2018 r. (k. 560– 542 akt sądu polubownego),

c) rękopis i maszynopis rozprawy z dnia (...) r. (k. 669– 666 i k. 657 – 652 akt sądu polubownego).

13. Wyrokiem z dnia (...)r. sygn.(...), przesłanym stronom wraz z uzasadnieniem przy piśmie z dnia 3 czerwca 2019 r., sąd polubowny umorzył postępowanie w sprawie w stosunku do pozwanego (...) a.s. w P., oddalił pozew w pozostałym zakresie w całości, zasądził solidarnie od powodów (...) i spółki (...) na rzecz pozwanego Uniwersytetu (...) kwotę 21.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądził solidarnie od powodów (...)i spółki (...) na rzecz pozwanego (...) a.s. w P. kwotę 21.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Dowód: wyrok sądu polubownego (k. 700 akt sądu polubownego i k. 57 akt niniejszej sprawy)

14. Z uzasadnienia powyższego wyroku wynika, że sąd polubowny – po rozważeniu stanowisk i argumentów stron przedstawionych w pismach procesowych i na rozprawach oraz po analizie zebranego materiału dowodowego – dokonał ustaleń dotyczących treści i przedmiotu umowy zawartej w dniu 12 grudnia 2013 r. między powodami a Uniwersytetem (...)oraz sposobu wykonania tej umowy, w szczególności prawidłowości i terminowości wywiązania się przez powodów z obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu(...), a także braku wywiązania się przez powoda z obowiązku usunięcia w wyznaczonym terminie wad i usterek wymienionych w protokole kolejnego przeglądu gwarancyjnego wykonanego obiektu, dokonanego w dniu 9 maja 2016 r., które to okoliczności stanowiły podstawę do wystawienia przez Uniwersytet dwóch not, w którym obciążył powodów karami umownymi: w kwocie 15.837,42 zł za 111 dni opóźnienia w wykonaniu obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...)oraz w kwocie 245.050,20 zł z tytułu opóźnienia w wykonaniu obowiązku usunięcia wad i usterek wskazanych w protokole z dnia 9 maja 2016 r. Sąd polubowny ustalił ponadto, że karę umowną w kwocie 15.837,42 zł Uniwersytet potrącił pismem z dnia 13 kwietnia 2017 r. z wierzytelnością powodów w kwocie 68.404,64 zł, wynikającą z wystawionych przez nich faktur, natomiast pismem z dnia 27 lutego 2017 r. Uniwersytet zwrócił się do (...)a.s. w P., jako gwaranta, o wypłatę kwot 245.050,60 zł tytułem w/w kary umownej oraz kwoty 27.060 zł tytułem wykonawstwa zastępczego.

Oceniając zasadność żądania powodów wobec Uniwersytetu, sąd polubowny w pierwszej kolejności ocenił, że nie stanowią one roszczeń o ustalenie w rozumieniu art. 189 k.p.c. W tym zakresie uznał, że powodowie w istocie domagali się ustalenia, że Uniwersytet nie jest uprawniony do zgłoszenia żądania wypłaty z gwarancji bankowej udzielonej na jego rzecz przez (...) a.s. w P. z uwagi na to, że nie ma podstaw do obciążenia ich w/w karami umownymi, a zatem sąd polubowny ma przesądzić, czy z uwagi na określone fakty, mające miejsce w trakcie wykonywania umowy między stronami, Uniwersytet nie może skorzystać z przysługującego mu prawa podmiotowego w postaci udzielonej na jego rzecz gwarancji bankowej.

W związku z tym sąd polubowny wskazał, że przesłanką roszczenia o ustalenie jest istnienie interesu prawnego w żądaniu ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, ale w ocenie tego sądu powodowie nie zdołali wykazać tej przesłanki, ponieważ w istocie dochodzą ustalenia stanu faktycznego i faktów dotyczących terminów wykonania prac składających się na przedmiot umowy, twierdząc w szczególności, że wykonali swoje prace w terminie. W konsekwencji powództwo powinno zostać oddalone już ze względu na brak interesu prawnego.

Sąd polubowny uznał ponadto – z powołaniem się na aprobowane przez niego stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w postanowieniu z dnia 8 czerwca 2017 r. sygn. akt I ACz 435/17, oddalającym wniosek powodów o udzielenie zabezpieczenia – że powództwo powinno zostać oddalone także ze względu na to, że nie ma podstaw prawnych do pozbawienia Uniwersytetu, w drodze wytoczonego przeciwko niemu powództwa z art. 189 k.p.c., możliwości skorzystania z udzielonej na jego rzecz gwarancji bankowej.

Niezależnie od powyższego sąd polubowny rozważył zasadność zgłoszonego przez powodów – po rozszerzeniu powództwa – żądania zapłaty na ich rzecz kwoty 11.838,51 zł, w oparciu o ich twierdzenie, że niezasadnie została ona potrącona z wierzytelnością w kwocie 15.837,42 zł z tytułu kary umownej za 111 dni opóźnienia w wykonaniu obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...) W tym zakresie sąd polubowny uznał, że z zebranego materiału dowodowego wynika, że Uniwersytet miał podstawy do obciążenia powodów powyższą karą, ponieważ wbrew ich twierdzeniom termin do wykonania przez nich powyższego obowiązku, który ostatecznie był ustalony na dzień 10 listopada 2015 r., nie został zmieniony, a zatem wykonanie tego obowiązku dopiero w dniu 26 lutego 2016 r. nastąpiło z przekroczeniem umówionego terminu. W konsekwencji skoro zasadne było obciążenie powodów karą umowną za uchybienie temu terminowi, to skuteczne było także złożone przez Uniwersytet oświadczenie o jej potrąceniu z wierzytelnościami powodów.

Sąd polubowny rozważył ponadto kwestię legitymacji procesowej po stronie powodów. W związku z tym wskazał, że nie podzielił poglądu, że między powodami, jako konsorcjantami, istnieje – z uwagi na ich solidarną odpowiedzialność wobec Uniwersytetu – współuczestnictwo materialne konieczne o charakterze jednolitym, wobec czego każdy z nich samodzielnie był uprawniony do podejmowania czynności procesowych i zresztą faktycznie korzystał z takiej możliwości. W ślad za tym uznał, że o ile czynna legitymacja procesowa spółki (...)(następnie syndyka masy upadłości, a potem nabywcy przedsiębiorstwa (...)) nie budziła wątpliwości, to czynna legitymacja procesowa po stronie spółki (...) była bardziej kontrowersyjna. Spółka ta – po wydzieleniu z niej spółki (...) – przestała bowiem być stroną praw i obowiązków, wynikających z umowy zawartej z Uniwersytetem. W konsekwencji po wydzieleniu spółki (...)stała się ona podmiotem zarówno uprawnionym do dochodzenia wszelkich praw związanych z realizacją inwestycji na rzecz Uniwersytetu, jak i zobowiązanym z tytułu gwarancji wystawionej przez (...)a.s. w P.. Skoro zatem pozew został wniesiony przez spółkę (...)w dniu 28 marca 2017 r., tj. po przeniesieniu wszelkich praw i obowiązków, związanych z realizacją inwestycji na rzecz Uniwersytetu, to w dniu wniesienia pozwu spółka (...)nie miała już w tej sprawie czynnej legitymacji procesowej. Jej brak nie powoduje jednak odrzucenia pozwu, lecz stanowi kolejną przyczynę oddalenia jej powództwa.

Sąd polubowny uznał ponadto, że nie było podstaw do dopuszczenia spółki (...) do udziału w sprawie, ponieważ zgodnie z art. 3 § 8 ust. 1 Regulaminu sądu polubownego mogło to nastąpić jedynie za zgodą stron, ale Uniwersytet odmówił jej wyrażenia. Poza tym dopuszczenie tej spółki do udziału w sprawie w charakterze powoda na tym postępowania było niecelowe i przedłużyłoby jedynie postępowanie.

Sąd polubowny wskazał następnie, że z uwagi na oddalenie zarówno powództwa o ustalenie, jak i o zapłatę, nie miały znaczenia pozostałe kwestie sporne między stronami, w szczególności istnienia podstaw do przyjęcia odpowiedzialności powodów z tytułu kar umownych za przekroczenie terminu usunięcia wad stwierdzonych w okresie gwarancji. W związku z tym oddalił pozostałe wnioski dowodowe powodów, uznając, że nie miały one znaczenia dla oceny zasadności powództwa.

Orzekając o kosztach postępowania, sąd polubowny uznał, że na zasadzie analogii celowe jest solidarne obciążenie tymi kosztami powodów, jako strony przegrywającej sprawę.

Dowody:

– uzasadnienie wyroku sądu polubownego (k. 699 – 672 akt sądu polubownego i k. 58 – 85 akt niniejszej sprawy)

– Regulamin i Reguły sądu polubownego przy (...) w G. (k. 89 – 105)

15. Sąd Apelacyjny ustalił przebieg postępowania przed sądem polubownym oraz treść i podstawy wydanego przez ten sąd wyroku w całości na podstawie w/w dokumentów, które uznał za wiarygodne, ponieważ nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości z urzędu.

16. Przystępując do oceny wniesionej w tej sprawie skargi o uchylenie wyroku wydanego przez sąd polubowny, Sąd Apelacyjny przede wszystkim miał na uwadze, że jako sąd państwowy nie jest sądem odwoławczym w stosunku do sądu polubownego, wobec czego nie może dokonywać merytorycznej oceny zasadności i prawidłowości orzeczenia tego sądu ani decyzji procesowych poprzedzających wydanie tego orzeczenia, lecz może dokonać kontroli tego orzeczenia wyłącznie od strony formalnej w granicach wniesionej skargi i z uwzględnieniem dopuszczalnych podstaw jej wniesienia wynikających z art. 1206 § 1 i 2 k.p.c.

17. Z treści przedmiotowej skargi wynika, że powodowie oparli ją na podstawach przewidzianych w art. 1202 § 2 pkt 2 k.p.c. (sprzeczność wyroku sądu polubownego z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej), art. 1206 § 1 pkt 4 k.p.c. (niezachowanie podstawowych zasad postępowania przed sądem polubownym, wynikających z ustawy lub określonych przez strony) oraz art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c. (pozbawienie strony możności obrony swoich praw przed sądem polubownym).

18. W odniesieniu do powyższych podstaw skargi oraz ich szczegółowego rozwinięcia wskazać najpierw trzeba, że przy ich ocenie w pierwszej kolejności uwzględnić należy podmiotowy zakres tej skargi oraz orzeczenia sądu polubownego. Wziąć bowiem trzeba pod uwagę, że zaskarżony wyrok sądu polubownego został wydany z udziałem po stronie powodowej jedynie dwóch podmiotów (tj. spółki (...) oraz spółki (...), za którą działał następnie syndyk masy upadłości, a ostatecznie zastąpiła ją spółka (...) jako nabywca przedsiębiorstwa upadłej spółki (...)), natomiast skarga została wniesiona przez spółkę (...)i spółkę (...).

W związku z tym zauważyć należy, że o ile spółka (...) była stroną postępowania przed sądem polubownym (jako powód, który wstąpił w miejsce upadłej spółki (...)) i wobec niej został wydany przez sąd polubowny zaskarżony wyrok, to spółka (...)w ogóle nie została dopuszczona przez sąd polubowny do udziału w toczącym się przed nim postępowaniu i w konsekwencji nie była podmiotem, którego w jakimkolwiek zakresie dotyczył powyższy wyrok.

19. Prowadzi to do wniosku (zgodnego nota bene ze stanowiskiem Uniwersytetu (...) jako przeciwnika skargi – k. 318v), że spółka (...), nie będąc stroną postępowania przed sądem polubownym i nie będąc podmiotem, wobec którego został wydany zaskarżony wyrok, nie posiadała interesu prawnego w jego zaskarżeniu, co skutkowało odrzuceniem wniesionej przez nią skargi niezależnie od tego, czy sąd polubowny prawidłowo, tj. bez zarzucanego na podstawie art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c. pozbawienia tej spółki możności obrony swoich praw przed tym sądem, odmówił dopuszczenia jej do udziału w sprawie w charakterze strony powodowej. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego może być uprawniony jedynie podmiot, wobec którego zapadł zaskarżony wyrok. Nie ma więc istotnego znaczenia, czy sąd polubowny zasadnie ocenił, że spółka (...), która w dacie wniesienia pozwu była już uprawniona do wytoczenia we własnym imieniu powództwa rozpoznawanego przez sąd polubowny, mogłaby wstąpić do sprawy w charakterze powoda co najwyżej jedynie zamiast, a nie obok spółki (...)jako dotychczasowego powoda, i to tylko wtedy, gdyby pozostałe strony, zwłaszcza Uniwersytet, wyraziły na to zgodę stosownie do art. 3 § 8 ust. 1 Regulaminu sądu polubownego.

20. Jeśli natomiast chodzi o zarzuty, dotyczące spółki (...), oparte na art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c. (sprzeczność wyroku sądu polubownego z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej wskutek naruszenia zasad praworządności i legalizmu oraz art. 313 Prawa upadłościowego przez błędne przyjęcie, że w/w spółka jako nabywca przedsiębiorstwa upadłego stała się jego następcą uniwersalnym a nie jedynie w granicach nabytego przedsiębiorstwa) oraz na art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c. (pozbawienie tej spółki możności obrony swoich praw przez odmówienie jej przez sąd polubowny udzielenia terminu na zapoznanie się z zebranym materiałem i zajecie stanowiska w sprawie oraz obciążenie jej kosztami postępowania znacznie przewyższającymi wysokość jej roszczenia nabytego w postępowaniu upadłościowym od spółki (...)), decydujące znaczenie miało to, że spółka (...)nie skorzystała z możliwości wniesienia skargi od przedmiotowego wyroku sądu polubownego, w szczególności nie wniosła tej skargi, która była rozpoznawana przez Sąd Apelacyjny.

Wprawdzie w treści tej skargi skarżący (tj. spółka (...)i spółka (...)) wskazali, że pozostałymi uczestnikami postępowania przed sądem polubownym byli syndyk masy upadłości spółki (...)i (...) (k. 2), ale na pytanie Sądu Apelacyjnego wyjaśnili, że chodziło im jedynie o to, aby w/w podmioty miały możliwość wzięcia udziału w niniejszym postępowaniu toczącym się w wyniku wniesionej przez nich skargi i żeby samodzielnie podjęły decyzję co do zasadności i podstaw ich przystąpienia do tego postępowania (zob. pismo procesowe skarżących z dnia 21 listopada 2019 r. k. 285 – 286). W związku z tym odnotować wypada, że na rozprawę w dniu 13 lutego 2020 r. stawiła się A. F., która oświadczyła, że jest przedstawicielem syndyka masy upadłości spółki (...), ale nie zgłasza swojego udziału w charakterze pełnomocnika syndyka i będzie na niej występować jedynie jako publiczność, wobec czego pełnomocnik skarżących oświadczył, że w tej sytuacji nie wnosi o zawiadamianie syndyka o kolejnych rozprawach, skoro nie wyraził on chęci wzięcia udziału w tym postępowaniu (k. 318 – 318v).

Jeśli natomiast chodzi o spółkę (...) to w dniu 20 marca 2020 r. doręczono jej zawiadomienie o kolejnej rozprawie wyznaczonej na dzień 6 kwietnia 2020 r. na adres wskazany przez pełnomocnika skarżących w piśmie z dnia 19 lutego 2020 r., tj. (...), H.,(...) O. (k. 322) wraz z odpisami skargi i pisma skarżących z dnia 21 listopada 2019 r. (zob. zarządzenie z dnia 4 marca 2020 r. k. 324 i potwierdzenie odbioru k. 337), jednak nie zajęła ona w tej sprawie żadnego stanowiska. Oznacza to – abstrahując od kwestii, czy i w jaki sposób mogłaby skutecznie wstąpić do niniejszej sprawy i popierać podniesione w skardze zarzuty, odnoszące się bezpośrednio do niej – że nie ma podstaw do uwzględnienia tych zarzutów, ponieważ skarżący nie mogą kwestionować rozstrzygnięć sądu polubownego, które nie dotyczą nich, lecz innych podmiotów, które nie wniosły tej skargi.

21. W konsekwencji merytoryczne znaczenie mogły mieć jedynie te zarzuty, które odnosiły się do rozstrzygnięcia wydanego przez sąd polubowny w stosunku do skarżącej spółki (...), a zatem sprzeczności zaskarżonego wyroku z podstawowymi zasadami porządku prawnego wskutek naruszenia prawa do sądu i art. 189 k.p.c. oraz naruszenia art. 471 k.c. (art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c. – zarzut nr 1 pkt a i b) oraz niezachowania podstawowych zasad postępowania przed sądem polubownym (zarzut nr 2), ponieważ pozostałe zarzuty odnosiły się do spółki (...), która nie była stroną postępowania przed sądem polubownym i której nie dotyczył zaskarżony wyrok (zarzut nr 3) lub do spółki (...)(zarzut nr 4), która nie wniosła przedmiotowej skargi i nie wzięła udziału w postępowaniu toczącym się wskutek tej skargi.

22. Odnośnie do zarzutów, dotyczących rozstrzygnięcia wydanego przez sąd polubowny w stosunku do spółki (...), zauważyć należy, że z jednej strony opierają się one na wybiórczej i tendencyjnej interpretacji stanowiska zajętego przez sąd polubowny w zaskarżonym wyroku, a z drugiej strony, mimo odmiennych deklaracji, stanowią próbę zaangażowania sądu państwowego w merytoryczną ocenę prawidłowości wyroku wydanego przez sąd polubowny.

W związku z tym wskazać należy przede wszystkim, że sąd polubowny oparł niekorzystne dla spółki (...)rozstrzygnięcie w istocie na trzech podstawach, a nie jedynie na sugerowanym przez skarżących błędnym uznaniu, że przy rozpoznawaniu powództwa o ustalenie w ogóle należy brać pod uwagę jakichkolwiek faktów i dowodów. Sąd polubowny niewątpliwie przeprowadził przecież postępowanie dowodowe, na podstawie którego uznał, że powodowie (w tym obecnie skarżąca spółka (...)) nie zdołali wykazać, że Uniwersytet niezasadnie obciążył ich karą umowną za 111 dni opóźnienia w wykonaniu obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...). Ponadto za trzecią przyczynę oddalenia powództwa, aktualną jedynie w odniesieniu do spółki (...), sąd polubowny uznał brak czynnej legitymacji procesowej po jej stronie.

Niezasadne jest więc eksponowanie w skardze, jakoby sąd polubowny oddalił powództwo wyłącznie dlatego, że błędnie uznał, że powództwo o ustalenie nie może opierać się na udowodnieniu faktów stanowiących podstawę żądania oraz że kara umowna przysługuje wierzycielowi niezależnie od winy po stronie dłużnika.

23. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku sądu polubownego wynika, że oddalenie powództwa o ustalenie wynikało z dokonanej przez ten sąd oceny, że w istocie powodowie domagali się ustalenia faktu, polegającego na braku podstaw do wystąpienia przez Uniwersytet(...) do gwaranta w osobie (...)a.s. w P. o wypłatę z tytułu gwarancji. Podkreślić przy tym trzeba, że sąd polubowny uznał, że powodowie nie mogą za pomocą powództwa o ustalenie pozbawić Uniwersytetu, jako beneficjenta, uprawnienia do skorzystania z roszczenia przysługującego mu wobec(...) a.s. w P. na podstawie udzielonej mu gwarancji dotyczącej należytego wykonania umowy zawartej przez nich z Uniwersytetem. Oznacza to, że sąd polubowny stwierdził niezasadność roszczenia o ustalenie nie tylko z powodu kwestionowanego przez skarżących, jako rzekomo błędnego, uznania, że żądanie to dotyczy jedynie ustalenia faktów a nie prawa lub stosunku prawnego, ale także z powodu uznania, że powodowie nie mają interesu prawnego w dochodzeniu zgłoszonego przez nich roszczenia o ustalenie, ponieważ nie mogą w ten sposób zapobiec skorzystaniu przez Uniwersytet z przysługującej mu gwarancji.

Taka ocena mieściła się w granicach swobody orzekania przysługującej sądowi polubownemu i nie może być zakwestionowana przez Sąd Apelacyjny, jako sąd państwowy, za pomocą klauzuli porządku publicznego, czyli stwierdzenia, że ocena dokonana przez sąd polubowny jest sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreślić należy, że co do zasady nie jest wykluczona taka ocena, jaką przyjął sąd polubowny, ponieważ także w postępowaniach toczących się przed sądami państwowymi podstawą oddalenia powództwa o ustalenie może być stwierdzenie, że dotyczy ono ustalenia faktów, a nie prawa lub stosunku prawnego lub że powód nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia. Przyjęte przez sąd polubowny przyczyny oddalenia powództwa o ustalenie nie były więc sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Inną kwestią jest natomiast to, czy sąd polubowny miał merytoryczne podstawy do takiej oceny, ale nie może to być rozstrzygane przez Sąd Apelacyjny, który nie orzeka w tym zakresie merytorycznie jako sąd odwoławczy, wobec czego nie może analizować prawidłowości dokonanej przez sąd polubowny oceny okoliczności faktycznych, na podstawie których sąd ten uznał, że żądanie powodów podlega oddaleniu jako nieuzasadnione.

24. Bezpodstawne są także twierdzenia skarżących, że sąd polubowny, z naruszeniem wiążących go reguł postępowania wynikających z jego Regulaminu, nie przeprowadził niezbędnego postępowania dowodowego. Wbrew skarżącym, sąd polubowny przeprowadził postępowanie dowodowe w takim zakresie, jaki uznał za konieczny, a mianowicie co do roszczenia o zapłatę. W szczególności przesłuchał wymienionych wyżej świadków, a także rektora Uniwersytetu w charakterze strony, na okoliczności dotyczące terminu, w jakim powodowie powinni wywiązać się z obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...) przy ul. (...) w G. do nowej siedziby powstałej w wyniku realizacji umówionej inwestycji.

Sąd polubowny nie przeprowadził natomiast postępowania dowodowego co do istnienia podstaw do obciążenia powodów karą umowną w kwocie 245.050,20 zł z tytułu nieterminowego wywiązania się z obowiązku usunięcia wad obiektu ujawnionych podczas przeglądu gwarancyjnego, ale taka decyzja wynikała z dokonanej przez ten sąd oceny, że ustalenie takich okoliczności nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy: po pierwsze, ze względu na to, że żądanie powodów dotyczy ustalenia faktów, a nie ustalenia prawa lub stosunku prawnego, po wtóre dlatego, że powodowie nie mają interesu w żądaniu ustalenia, że Uniwersytetowi nie przysługuje powyższa kara umowna, ponieważ nie mogą w drodze powództwa o ustalenie zmierzać do pozbawienia Uniwersytetu uprawnienia do skorzystania z gwarancji udzielonej przez (...)a.s. w P., a po trzecie – jedynie w stosunku do spółki (...), która wniosła niniejszą skargę i wyłącznie co do niej istnieje konieczność dokonania oceny zasadności tej skargi – z uwagi na to, że w chwili wytoczenia powództwa nie miała już ona czynnej legitymacji procesowej przed sądem polubownym.

Jak wyżej wskazano, Sąd Apelacyjny, rozpoznając skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego, nie jest uprawniony do dokonania merytorycznej oceny podstaw oddalenia powództwa przez sąd polubowny, lecz może jedynie stwierdzić, że wbrew skarżącym sąd ten nie uchylił się bezpodstawnie od przeprowadzenia postępowania dowodowego, ale wynikało to wyłącznie z dokonanej przez niego oceny charakteru i podstaw żądań zgłoszonych przez powodów w rozpoznawanym przez niego powództwie. Podkreślić zwłaszcza trzeba, że sąd polubowny wcale nie wyraził przypisywanego mu przez skarżących poglądu, że w sprawach o ustalenie dochodzonych na podstawie art. 189 k.p.c. w ogóle nie jest konieczne ustalenie faktów warunkujących powstanie określonego prawa podmiotowego (roszczenia), lecz uznał jedynie, że z uwagi na dokonaną przez niego ocenę charakteru dochodzonego roszczenia o ustalenie oraz przyjęte podstawy jego oddalenia, zbędne jest ustalanie, czy pozwany Uniwersytet miał podstawy do obciążenia powodów karą umowną w kwocie 245.050,20 zł z tytułu nieterminowego wywiązania się z obowiązku usunięcia wad obiektu ujawnionych podczas przeglądu gwarancyjnego w dniu 24 maja 2016 r.

25. Co do drugiej z kwestionowanych przez powodów przed sądem polubownych kar umownych, a mianowicie kary w kwocie 15.837,48 zł z tytułu przekroczenia o 111 dni terminu wykonania obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...), zauważyć należy, że sąd polubowny przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie którego dokonał ustaleń faktycznych i oceny prawnej, w wyniku których uznał, że obciążenie powodów ta karą było uzasadnione. Nie wynikało to jednak z zarzucanego mu przez skarżących rzekomego przyjęcia błędnego poglądu, że obciążenie karą umowną jest dopuszczalne niezależnie od istnienia po stronie powodów, jako dłużników, winy za uchybienie powyższego terminu, lecz z uznania, że powodowie nie zdołali wykazać, że doszło do zmiany umowy w zakresie ustalenia terminu wykonania w/w obowiązku, tj. przesunięcia go z dnia 10 listopada 2015 r. na okres przerwy po zimowej sesji egzaminacyjnej w 2016 r. Także merytoryczna ocena prawidłowości tego poglądu sądu polubownego nie mieści się w granicach kognicji Sądu Apelacyjnego rozpoznającego skargę o uchylenie wydanego przez ten sąd wyroku.

Dodać przy tym wypada, że z powołanego w skardze art. 471 k.c. wynika domniemanie winy dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Okoliczność taką, tj. brak winy, musi zatem wykazać dłużnik (powodowie w postępowaniu przed sądem polubownym), a nie wierzyciel, a tym bardziej sąd polubowny, który rozpoznawał sprawę. Wobec tego sąd polubowny nie musiał z urzędu rozważać, czy powodowie ponosili winę za opóźnienie w wykonaniu obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...), tym bardziej, że zasadniczo kwestionowali oni zasadność obciążenia ich karą umowną za uchybienie tego obowiązku, powołując się na uzgodnioną z Uniwersytetem zmianę terminu, w jakim mieli go wykonać, a nie na brak winy po ich stronie za powyższe opóźnienie.

Kwestia braku ich winy generalnie nie była więc przedmiotem sporu przed sądem polubownym. Nie można więc uznać, że wydany przez ten sąd jest z powyższej przyczyny sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, skoro sąd polubowny wbrew powodom nie uznał, że kara umowna przysługuje wierzycielowi niezależnie od winy dłużnika. Ponownie wskazać zaś należy, że Sąd Apelacyjny nie może merytorycznie oceniać, czy sąd polubowny na podstawie zebranego przez siebie materiału dowodowego mógł zasadnie uznać, że strony nie zmieniły terminu wykonania powyższego obowiązku.

26. W konsekwencji stwierdzić należy, że skarżący (tj. w istocie tylko spółka (...)) nie zdołali wykazać istnienia podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku sądu polubownego.

Co do żądania uchylenia w/w wyroku w części oddalającej powództwo o ustalenie nieistnienia roszczenia Uniwersytetu o zapłatę kary umownej w kwocie 15.347,48 zł z tytułu kary umownej z tytułu przekroczenia o 111 dni terminu wykonania obowiązku przewiezienia i podłączenia sprzętu oraz urządzeń z dotychczasowej siedziby Instytutu (...), a także powiązanego z tym oddalenia roszczenia o zasądzenie od Uniwersytetu kwoty 11.858,51 zł z tytułu bezpodstawnego potrącenia części tej kary z roszczeniami powodów o zapłatę pozostałej części wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, wziąć trzeba pod uwagę, że oddalenie tych roszczeń nie wynikało z uznania przez sąd polubowny, że przy rozstrzyganiu o roszczeniu o ustalenie w ogóle nie podlegają ustalaniu i badaniu fakty, stanowiące podstawę takiego roszczenia, lecz z przyjęcia, że powodowie nie wykazali, że doszło do zmiany terminu wykonania powyższego obowiązku. Jednocześnie przedmiotem oceny sądu polubownego nie było, czy powodowie ponoszą winę za uchybienie tego terminu, ponieważ generalnie nie powoływali się oni na brak swojej winy, lecz na to, że wykonali swój obowiązek w terminie z uwagi na rzekomą zmianę tego terminu, w związku z czym kwestia braku winy po ich stronie w zasadzie w ogóle nie była eksponowana w postępowaniu przed sądem polubownym.

Natomiast co do oddalenia roszczeń powodów o ustalenie nieistnienia roszczenia Uniwersytetu o zapłatę kary umownej w kwocie 245.050,20 zł z odsetkami oraz związanego z tym żądania ustalenia nieistnienia uprawnienia Uniwersytetu do zgłoszenia wobec(...) a.s. w P. żądania wypłaty tej kwoty (a także kwoty 15.837,48 zł z tytułu drugiej kary umownej, której była mowa wyżej) z gwarancji bankowej, wziąć trzeba pod uwagę, że w tym zakresie sąd polubowny oparł swoje rozstrzygnięcie na znacznie bardziej złożonej podstawie faktycznej i prawnej, niż przedstawiają skarżący w treści przedmiotowej skargi. Sąd polubowny brał bowiem pod uwagę zarówno charakter zgłoszonego żądania, uznając, że de facto dotyczy ono ustalenia faktów a nie prawa lub stosunku prawnego, oraz że powodowie nie mają interesu prawnego w ustaleniu dochodzonych roszczeń, ponieważ nie mogą w ten sposób pozbawić Uniwersytetu możliwości skorzystania z uprawnień przysługujących mu z gwarancji bankowej, a ponadto że spółka(...)nie ma czynnej legitymacji procesowej w dochodzeniu zgłoszonych roszczeń.

Podniesione w skardze zarzuty nie zdołały skutecznie podważyć przyjętych przez sąd polubowny podstaw oddalenia powództwa. Podkreślić przy tym trzeba, że wymagałoby to jednoczesnego podważenia wszystkich przyjętych przez ten sąd podstaw, ponieważ tylko wówczas można byłoby stwierdzić, że oddalenie powództwa było nieuzasadnione. Należy mieć przy tym na uwadze, że nie chodzi jedynie o wadliwe oddalenie powództwa przez sąd polubowny, lecz o to, żeby nastąpiło to wskutek uchybień, mieszczących się w granicach dopuszczalnych podstaw wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, wynikających z art. 1206 § 1 lub 2 k.p.c. W konsekwencji samo wykazanie ewentualnych błędów sądu polubownego w prowadzeniu postępowania lub w ocenie zebranego materiału albo w przyjętej ocenie prawnej dochodzonych roszczeń nie jest wystarczające do skutecznego zaskarżenia wyroku tego sądu przed sądem państwowym. Mogłoby to bowiem nastąpić wyłącznie w razie istnienia rażących i kardynalnych uchybień po stronie sądu polubownego, powodujących, że zaakceptowanie wydanego przez niego wyroku niemal w oczywisty sposób byłoby niemożliwe z uwagi na naruszenie podstawowych zasad prawa procesowego lub prawa materialnego. W ocenie Sądu Apelacyjnego w tym wypadku nie można przyjąć, że zaskarżony wyrok sądu polubownego został wydany z takim naruszeniem przepisów prawa procesowego lub prawa materialnego, które wyczerpywałyby którąś z powołanych w skardze podstaw z art. 1206 § 1 pkt 2 lub 4 k.p.c. albo art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c. Powtórzyć przy tym wypada, że merytoryczne znaczenie mogły mieć tylko zarzuty odnoszące się do rozstrzygnięcia wydanego w stosunku do skarżącej spółki (...), ponieważ nie mogły zostać uwzględnione zarzuty dotyczące spółki (...), która w ogóle nie była stroną postępowania przed sądem polubownym i której nie dotyczył zaskarżony wyrok, ani zarzuty dotyczące spółki (...) skoro nie wniosła ona niniejszej skargi.

27. Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny uznał, że wniesiona przez skarżących skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego podlegała odrzuceniu na mocy art. 1207 § 2 k.p.c. w zw. z art. 373 k.p.c. w odniesieniu do spółki (...) jako niedopuszczalna oraz oddaleniu na mocy art. 1207 § 2 k.p.c. w zw. z art. 385 k.p.c. w odniesieniu do spółki (...) jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw. O kosztach postępowania orzeczono odpowiednio do wyniku sprawy na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. i § 8 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. o opłatach za czynności radców prawnych (t. jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

SSA Przemysław Banasik SSA Marek Machnij SSA Ewelina Jokiel