Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2022 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2022 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa D. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwko I. P.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 64/22

UZASADNIENIE

Powód – D. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, złożył pozew przeciwko I. P. o zapłatę kwoty 9.347,76 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że stronę pozwaną oraz wierzyciela pierwotnego łączyła umowa kredytu, strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, co skutkowało wymagalnością nieuregulowanego zobowiązania. Podkreślił, że w dniu 30 października 2017 roku na podstawie umowy rozporządzającej do umowy przelewu wierzytelności Bank (...) S.A. zbył na rzecz powoda, między innymi, roszczenie względem strony pozwanej wynikające z umowy bankowej. Zaznaczył nadto, że wierzytelność została uznana przez dłużnika zarówno co do zasady i wysokości, co potwierdza ugoda nr (...) z dnia 15 października 2021 roku, z której pozwana nie wywiązała się, w związku z czym uległa ona rozwiązaniu. Powód podniósł, że wezwała pozwaną do dobrowolnej zapłaty spornej kwoty, jednakże zobowiązanie nie zostało uregulowane.

Powód wskazał również, że roszczenie stało się wymagalne 30 grudnia 2021 roku.

Pozwana – I. P. prawidłowo wezwana na termin rozprawy, nie stawiła się, nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy pod jej nieobecność, jak również nie zajęła swojego stanowiska w sprawie w odpowiedzi na pozew – mimo pouczenia jej o skutkach tych zaniechań.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 listopada 2013 roku pozwana I. P. zawarła z Bankiem (...) S.A. umowę kredytu.

W dniu 30 października 2017 roku powód nabył od pierwotnego wierzyciela, na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności, wierzytelność wobec pozwanej I. P..

W dniu 15 października 2021 roku powód D. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. zawarł z pozwaną I. P. ugodę nr (...). W dacie zawarcia ugody wierzytelność była wymagalna i wynosiła kwotę 9.347,76 złotych, która obejmowała należność główną w wysokości 8.607,93 złotych, odsetki umowne w wysokości 72,66 złotych, odsetki karne naliczone przez poprzedniego wierzyciela w wysokości 456,61 złotych oraz odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone przez wierzyciela, zgodnie z obowiązującą stopą procentową w wysokości 210,56 złotych od dnia 31 października 2017 roku do dnia 15 października 2021 roku.

Pozwana – I. P. zobowiązała się spłacić wierzytelność na warunkach ustalonych w załączniku nr 1, który stanowił harmonogram spłat.

dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia ugody nr (...) k. 17 – 19.

Pozwana – I. P. nie regulowała zobowiązania wynikającego z ugody. Dlatego też powód sporządził przedsądowe wezwanie do zapłaty.

dowód z innych wniosków dowodowych: kserokopia przedsądowego wezwania do zapłaty z dnia 26 stycznia 2022 roku k. 20.

Sąd zważył co następuje:

W ocenie Sądu, roszenie strony powodowej, nie zasługuje na uwzględnienie, mimo że pozwana – I. P. - prawidłowo wezwana na termin rozprawy nie stawiła się, nie zajęła stanowiska w sprawie, jak również nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy pod jej nieobecność. Uzasadniało to zatem, stosownie do treści art. 339§2 kpc, uwzględnienie podstawy faktycznej powoda i w konsekwencji wydanie wyroku zaocznego. Podkreślić jednak należy, że wydanie wyroku zaocznego może nastąpić tylko wówczas, gdy Sąd rozpoznający sprawę, nie ma żadnych uzasadnionych wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie. Niezależnie bowiem od ustalenia podstawy faktycznej Sąd jest zawsze zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny natomiast wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwa, gdyż w tym zakresie nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 kpc (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, III CRN 30/72, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1973, III CRN 59/73). Dlatego też obowiązkiem strony powodowej jest dołączenie do pozwu dowodów, które umożliwią Sądowi weryfikacje twierdzeń pozwu pod kątem spełnienia przesłanek z art. 339 kpc. Brak jakichkolwiek dokumentów powoduje, że przytoczone okoliczności budzą wątpliwości co skutkuje oddaleniem powództwa - nawet przy biernej postawnie strony pozwanej - gdyż nie jest możliwym przyjęcie za prawdziwych twierdzeń pozwu. Tym bardziej, że z treści art. 3 k.p.c. wynika obowiązek stron i ich pełnomocników do przedstawiania dowodów istotnych w sprawie.

W toku niniejszego procesu strona powodowa powinna udowodnić zarówno zasadność, jak i wysokość określonej wierzytelności. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia przy tym dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Ponadto, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, obowiązek wskazania dowodów potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 § 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznawany spór jest ich sprawą, a nie sądu. Podkreślić również należy, że zasada kontradyktoryjności winna być całkowicie zachowana zwłaszcza wówczas, gdy strony korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników.

W niniejszej sprawie powód dochodził wierzytelności wynikającej z umowy kredytu, która nie została spłacona przez pozwaną, a którą powód nabył na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności od pożyczkodawcy i co do której zawarł z pozwaną I. P. ugodę w dniu 15 października 2021 roku.

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania; wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W miejsce dotychczasowego wierzyciela wchodzi nabywca wierzytelności, który nabywa wierzytelność w takiej treści, jaka przysługiwała zbywcy.

W przedmiotowej sprawie powód nie przedłożył wprawdzie dokumentu w postaci umowy cesji wierzytelności pomiędzy powodem a pożyczkodawcą. Jednakże Sąd nie miał wątpliwości co do legitymacji procesowej czynnej powoda. Z przedłożonej bowiem przez niego kserokopii ugody wynikają dane dotyczące nazwy pożyczkodawcy oraz daty udzielenia pożyczki. Zatem, w ocenie Sądu, informacje te powód musiał powziął na skutek zawarcia umowy cesji wierzytelności, na którą powołuje się również w treści ugody zawartej z pozwaną.

Wobec powyższego, skoro powód wykazał przejście wierzytelności i istnienie legitymacji procesowej czynnej, to w dalszej kolejności należało rozważyć, czy wykazał on istnienie i wysokość nabytej wierzytelności.

Zgodnie z treścią art. 917 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Według powszechnego zapatrywania doktryny, ugoda stanowi typ umowy ustalającej, następczej, zmierzającej do nadania stosunkowi prawnemu cechy pewności i bezsporności, a zatem nie może tworzyć nowego stosunku prawnego, lecz jedynie go modyfikować (tak M. Fras (red.), Habdas Magdalena (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do art. 918, WKP 2018, LEX/el.). Istotą ugody są wzajemne ustępstwa stron celem uchylenia sporu lub niepewności roszczeń w stosunku, jaki był przed ugodą, lecz stosunek prawny, jaki istniał przed ugodą pozostaje w zasadzie niezmieniony (tak J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do art. 918, WKP 2017, LEX/el.). Jeżeli zatem w treści umowy pierwotnej zawarte były klauzule niedozwolone, to transponowanie ich do umowy ugody powoduje bezskuteczność zapisów na podstawie art. 385 ^{( 1 )} § 1 k.c. Nie można akceptować praktyki funduszu sekurytyzacyjnego, który zawiera z konsumentem umowę ugody, po to, by w toku procesu zasłaniać się argumentem o uznaniu przez pozwanego wierzytelności, zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Takie postępowanie staje się sposobem ukrycia zapisów sprzecznych z prawem i zasadami współżycia społecznego. Należy również pamiętać, że każdy sąd krajowy ma obowiązek ustalenia, czy w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem zostały zawarte klauzule niedozwolone. Zgodnie z treścią art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Dlatego też sądy krajowe, w myśl art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, winny badać kryteria nieuczciwych warunków umownych pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą i eliminować brak równowagi istniejącej pomiędzy takimi uczestnikami obrotu prawnego. Nieuczciwe warunki nie wiążą bowiem konsumenta, albowiem art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym i z chwilą, w której sąd krajowy dysponuje niezbędnymi w tym celu elementami stanu prawnego i faktycznego, powinien z urzędu ocenić nieuczciwy charakter danego warunku umownego objętego zakresem zastosowania dyrektywy 93/13, a czyniąc tak, powinien usuwać brak równowagi istniejący pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą. W orzeczeniu stwierdzono również, że sąd krajowy powinien wyciągnąć wszystkie konsekwencje, które zgodnie z prawem krajowym wynikają ze stwierdzenia nieuczciwego charakteru danego warunku, w celu zapewnienia, że konsument nie będzie nim związany.

Zgodnie z treścią art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tj. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550,00 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są, po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków. Umowa pożyczki została przy tym ukształtowania w kodeksie cywilnym w taki sposób, że co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną. W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie.

W procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zobowiązany udowodnić, że strony zawarły umowę tej kategorii, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Biorący pożyczkę powinien zaś wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, przy czym obie strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Powód w celu wykazania zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia przedłożył przedsądowe wezwanie do zapłaty oraz ugodę nr (...) zawartą w dniu 15 października 2021 roku z pozwaną I. P.. Z treści ugody wynikała wysokość zobowiązania do spłaty, co składało się na tą kwotę oraz sposób i terminy spłaty. Powód nie przedłożył natomiast pierwotnej umowy, którą objęta była ugoda zawarta między stronami, to jest umowy kredytu z dnia 29 listopada 2013 roku.

W związku z powyższym powód pozbawił Sąd możliwości weryfikacji wierzytelności dochodzonej wobec pozwanej, w szczególności w zakresie postanowień umowy, która była podstawą zawarcia ugody, a mianowicie wysokości faktycznie udzielonej pożyczki, czasu trwania umowy, jej kosztów, terminów i przyczyn jej wypowiedzenia - co miało istotny wpływ na ustalenie wymagalności przedmiotowego roszczenia, dodatkowych kosztów związanych z tą umową - rodzajem i wysokością odsetek, prowizji, czy też zasadami spłaty zobowiązania. W konsekwencji Sąd został pozbawiony możliwości oceny zasadności i wysokości roszczenia, w szczególności pod katem postanowień abuzywnych i nieuczciwych warunków umowy, które winny być wyeliminowane pomiędzy uczestnikami obrotu prawnego, z uwagi na brak równowagi.

Brak umowy uniemożliwił również Sądowi zweryfikowanie samej ugody pod kątem jej zgodności z przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego, a w szczególności czy nie zmierza ona do obejścia przepisów prawa.

W ocenie Sądu powód nie wykazał również aby przedsądowe wezwanie do zapłaty zostało faktycznie doręczone pozwanej, jak również aby zostało ono faktycznie wysłane do pozwanej. Powód nie zaoferował bowiem w tym zakresie żadnego materiału dowodowego.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, nie można uznać aby powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, w sposób nie budzący wątpliwości wykazał wysokość dochodzonego roszczenia.

Dlatego też powództwo należało oddalić w całości.