Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 26 stycznia 2022 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania W. G.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o obliczenie opłaty koncesyjnej

na skutek odwołania W. G. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 8 kwietnia 2020 r. Nr (...). (...) (...), (...): (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od W. G. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 157/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 kwietnia 2020 r. Nr (...). (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) na podstawie art. 34 ust. 1 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r. poz. 755 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed dniem 17 stycznia 2018 r. oraz w związku z § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 w związku z ust. 1 – 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa URE corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz.U. z 1998 r. Nr 60 poz. 387 z późn. zm.) oraz w związku z art. 2 § 2 i 3 oraz art. 21 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty koncesyjnej określił dla W. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą: Usługi (...) (powód, przedsiębiorca) opłatę należną z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa URE nr (...) z dnia 17 września 2015 r. na kwotę 23 039 zł.

Od ww. decyzji powód wniósł odwołanie zaskarżając decyzję w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów prawa tj.:

a)  art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (dalej Pe) w zw. z § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 w zw. z ust. 1 – 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, przez błędną wykładnię prowadzącą do wniosku, że z normy tej wynika obowiązek podwójnej opłaty koncesyjnej,

b)  art. 92 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 34 ust. 3 Pe w związku z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, albowiem rozporządzenie zostało wydane z przekroczeniem delegacji ustawowej i wykroczyło poza granice upoważnienia wynikającego z ustawy,

c)  art. 217 Konstytucji RP poprzez nałożenie daniny publicznej (dodatkowej opłaty koncesyjnej) w drodze rozporządzenia, a nie ustawy,

d)  naruszenie art. 68 § 1 Ordynacji Podatkowej, albowiem prawo do wydania decyzji ustalającej opłatę koncesyjną wygasło 31 grudnia 2018 r.,

e)  art. 2a Ordynacji Podatkowej poprzez jego niezastosowanie w sytuacji istnienia wątpliwości przy nakładaniu podwójnej opłaty koncesyjnej. Istniejące wątpliwości powinny być rozstrzygnięte na korzyść powoda. Zasadę rozstrzygania wątpliwości należy także stosować do innych niż podatki danin publicznych, jaką jest również opłata koncesyjna.

Powód wskazując na powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Decyzją z dnia 30 maja 2006 r. (k 27 akt adm.) Prezes URE udzielił powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 5 czerwca 2006 r. do 5 czerwca 2016 r.

Na skutek uwzględnienia wniosku powoda o skrócenie okresu ważności przyznanej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi, która obowiązywała od dnia 30 maja 2006 r. (k 22 akt adm.), pozwany Prezes URE skrócił termin jej ważności ustalony na dzień 5 czerwca 2016 r. - do dnia 17 września 2015 r. (k 33 akt adm), a następnie w dniu 17 września 2015 r.

W dniu 22 maja 2015 r. (k. 26 akt adm.) . do Prezesa URE wpłynął nowy wniosek powoda o udzielenie koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Po przeprowadzeniu postępowania w sprawie udzielenia koncesji Prezes URE decyzją nr (...) z dnia 17 września 2015 r. udzielił powodowi koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi. Koncesja ta została wydana na okres od 18 września 2015 r. do 18 września 2030 r. (k. 28 – 30 akt adm.).

Udzielenie przedsiębiorcy powyższej koncesji obligowało go do wnoszenia z tego tytułu opłat koncesyjnych zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (dalej rozporządzenie w sprawie opłat) jednak ani do tego dnia ani później opłata ta nie została uiszczona. Powód stanął bowiem na stanowisku, że opłata koncesyjna za ostatni 2015 rok prowadzenia działalności w oparciu o „starą” koncesję z 2006 r., uiszczona w dniu 30 marca 2015 r (k 13 akt adm.) jest jednocześnie pierwszą opłatą koncesyjną wpłaconą za prowadzenie działalności na podstawie „nowej” koncesji udzielonej decyzją 17 września 2015 r.

W 2014 r. tj. w roku poprzedzającym udzielenie „nowej” koncesji powód uzyskał przychody z działalności koncesjonowanej w kwocie (...) zł, co wynika ze złożonego formularza opłaty (k. 48 akt adm.).

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd zważył co następuje.

Odwołanie nie mogło być uwzględnione, gdyż wydana w sprawie decyzja okazała się prawidłowa.

Jak już ustalono uwzględniając wniosek powoda o skrócenie okresu ważności przyznanej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi, która obowiązywała od dnia 30 maja 2006 r. (k 22 akt adm.), pozwany Prezes URE skrócił termin jej ważności - ustalony na dzień 5 czerwca 2016 r. - do dnia 17 września 2015 r. (k 33 akt adm), a następnie w dniu 17 września 2015 r. wydał powodowi nową koncesję na obrót paliwami ciekłymi na okres od 18 września 20015 r. do 18 września 2030 r. (k 28 akt adm.).

Należy przypomnieć, że coroczna opłata koncesyjna uiszczona przez powoda w dniu 30 marca 2015 r. (k 13 akt adm.) była daniną publiczną za prawo do prowadzenia działalności koncesjonowanej na podstawie koncesji przyznanej decyzją pozwanego z dnia 30 maja 2006 r. na okres 10 lat, która to koncesja, po zmianie terminu ważności, wygasała 17 września 2015 r. Obowiązek uiszczenia tej opłaty wynikał z faktu prowadzenia działalności koncesjonowanej w dniu 1 stycznia 2015 r. i znajdował swoją podstawę prawną w unormowaniu art. 34 ust. 1 p.e. Przepis ten stanowi, że przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty ich działalności. Z przywołanego unormowania w żaden sposób nie daje się wywieść, że przedsiębiorca, któremu udzielono dwóch koncesji może w danym roku zapłacić tylko jedną opłatę koncesyjną nawet w sytuacji, gdy przedmiot koncesji, rozumiany jako rodzaj działalności, jest w tych koncesjach taki sam. Tak też na ten temat wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 czerwca 2019 r sygn. akt VII AGa 2250/18 (niepublikowanym).

Począwszy od tego wyroku nie utrzymała się korzystna dla powoda, jedna w dwóch linii orzecznictwa Sądu Okręgowego w Warszawie, zaprezentowana w odwołaniu na przykładach spraw o sygn. akt

W ocenie Sądu kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miało to, że inne i nienakładające się na siebie były okresy czasu, w których istniały identyczne uprawnienia przyznane powodowi w koncesjach z dnia 30 maja 2006 r. i z dnia 17 września 2015 r. Skoro zatem, w związku zakończeniem obowiązywania opłaconej opłatą coroczną w dniu 30 marca 2015 r. koncesji z 30 maja 2006 r., powodowi została przyznana w 2015 r. nowa koncesja to, zgodnie z unormowaniem art. 34 ust. 1 p.e., za tę koncesję powód miał obowiązek uiścić opłatę koncesyjną niezależnie od opłaty już poniesionej za prowadzenie do dnia 17 września 2015 r. działalności koncesjonowanej na podstawie koncesji z 2006 r. Wymaga podkreślenia, że poza przypisaniem do konkretnej koncesji istotną cechą opłaty koncesyjnej określonej w art. 34 ust. 1 p.e. jest jej niepodzielność, z czym w praktyce wiąże się niemożność jej uiszczenia proporcjonalnie do okresu jej wykorzystania w danym roku. Wynika to z tego, że ekwiwalentem rocznej opłaty koncesyjnej jest samo uzyskanie koncesji, a nie czas jej faktycznego wykorzystania do prowadzenia działalności gospodarczej w roku kalendarzowym.

Analizowana opłata obliczana w sposób określony w § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. wnoszona jest corocznie z góry za dany rok do dnia 31 marca każdego roku, o czym stanowi przepis § 4 ust.1 tego rozporządzenia. Konstrukcja płatności z góry oznacza oderwanie opłaty od długości czasu przeznaczonego w danym roku na jej wykorzystanie. Termin określony w przepisie § 4 ust. 1 rozporządzenia ma zastosowanie do koncesji, których okres ważności już biegnie. Natomiast zgodnie z przepisem § 4 ust. 3 w związku z przepisem § 4 ust. 2 rozporządzenia, w odniesieniu do nowej koncesji, udzielonej na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego pierwsza opłata powinna być wniesiona w terminie 30 dni od dnia wydania tej koncesji, jeżeli w roku poprzedzającym udzielenie koncesji przedsiębiorstwo uzyskało przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie działalności objętej tą koncesją. Hipotezy i dyspozycje ww. przepisów mają zastosowanie do sytuacji w jakiej znalazł się powód, z chwilą udzielenia mu nowej koncesji, w stosunku do wygasającej w dniu 17 września 2015 r. Niesporne jest bowiem, że w 2014 r., to jest w roku poprzedzającym wydanie w dniu 17 września 2015 r. nowej koncesji, powód uzyskał przychody ze sprzedaży produktów w oparciu o koncesję z 2006 r., która miała identyczny zakres przedmiotowy. Opłata na którą powołał się powód, uiszczona w dniu 30 marca 2015 r., dotyczyła koncesji z 2006r., która wygasła z końcem 17 września 2015 r.

W konsekwencji, wobec niewywiązania się skarżącego z obowiązku uiszczenia pierwszej opłaty z tytułu przyznania nowej koncesji na okres od 18 września 2015 r. do dnia 18 września 2030 r., Prezes URE był uprawniony do jej określenia.

Należy podkreślić, że obowiązek uiszczenia opłaty koncesyjnej powstaje w każdym przypadku udzielenia nowej koncesji, a przywołane przez powoda w odwołaniu przepisy nie nakładają na koncesjonariusza w jakiejkolwiek sytuacji obowiązku poniesienia dwóch opłat koncesyjnych za tę samą koncesję. Dodatkowo należy wskazać, że gdyby skarżący nie wystąpił o nową koncesję, to z chwilą wygaśnięcia dotychczas posiadanej musiałby zaprzestać prowadzenia działalności koncesjonowanej, w odniesieniu do której uiścił opłatę koncesyjną w dniu 30 marca 2015 r.

Już tylko na marginesie przedmiotowej sprawy należało zwrócić uwagę, że jedyną możliwością uniknięcia konieczności uzyskania kolejnej koncesji w miejsce wygasającej i poniesienia z tego tytułu opłaty koncesyjnej, było skorzystanie przez koncesjonariusza we właściwym czasie z unormowania art. 39 p.e., według którego przedsiębiorstwo energetyczne może złożyć wniosek przedłużenie ważności koncesji, nie później niż na 18 miesięcy przed jej wygaśnięciem. Pozytywna decyzja Prezesa URE co do takiego wniosku dotyczy przedłużenia koncesji „starej” i dlatego nie pociąga za sobą obowiązku wniesienia opłaty należnej od koncesji „nowej”. W rozpoznawanej sprawie powód nie skorzystał jednak z możliwości przedłużenia obowiązywania koncesji z 2006 r.

Bezzasadny okazał się również zarzut przedawnienia zobowiązania określonego w zaskarżonej decyzji. Opłata koncesyjna, o której mowa w art. 34 ust. 1 p.e., stanowi niepodatkową należność Skarbu Państwa. W związku z tym powód słusznie wywiódł, że stosuje się do niej przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Zobowiązanie do obliczenia i uiszczenia przez koncesjonariusza opłaty koncesyjnej określone w § 4 pkt 3 rozporządzenia w sprawie opłat powstaje na podstawie art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej z mocy samego prawa, tj. z chwilą zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże obowiązek dokonania przez koncesjonariusza samoobliczenia podatku (w przedmiotowej sprawie opłaty koncesyjnej). Zdarzeniem tym jest fakt uzyskania i posiadania ważnej koncesji. W sytuacji powoda wymagalność opłaty za udzielenie mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi miała miejsce w dniu uzyskania przez nią ważności czyli 18 września 2015 r. Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe (w niniejszej sprawie zobowiązanie uiszczenia opłaty koncesyjnej) przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności zobowiązania. W związku tym uprawnienie Prezesa URE do określenia opłaty koncesyjnej przedawniłoby się po upływie 5 lat licząc od końca 2015 r. tj. z końcem roku 2020. Jak wiadomo decyzja określająca dla powoda opłatę za koncesję udzieloną decyzją z dnia 17 września 2015 r. zapadła w dniu 8 kwietnia 2020 r. z czego wynika, że wydano ją w czasie wymagalności zobowiązania z tego tytułu. Wskazany w odwołaniu przepis art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej określający 3 letni termin przedawnienia nie miał zastosowania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego.

Przeprowadzone przez Sąd rozważania jednoznacznie wskazują, że w rozpoznawanej sprawie nie doszło do naruszenia określonych w odwołaniu przepisów prawa, a ich wykładnia przeprowadzona przez powoda była błędna. W szczególności nie zostały naruszone przepisy art. 92 ust.1 i art. 217 Konstytucji RP. Obowiązek opłaty koncesyjnej za przyznanie konkretnej koncesji powstaje raz w roku co jest zgodne z wymogiem art. 34 ust.1 p.e. Rozporządzenie w sprawie wysokości i sposobu pobierania corocznych opłat nie zawierało odmiennych rozwiązań w tym zakresie i w związku z tym nie przekroczyło granic upoważnienia ustawowego określonego w art. 34 ust. 6 p.e.

W tym stanie rzeczy odwołanie podlegało oddaleniu w oparciu o art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., gdyż Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach procesu, który przegrał powód orzeczono na podstawie art. 98 i 99 § 1 i 3 kpc. Złożyły się na nie jedynie koszty zastępstwa prawnego pozwanego przez zawodowego pełnomocnika w minimalnej wysokości 720 zł - § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015, poz. 1804 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym w dniu złożenia odwołania tj. 10 kwietnia 2018 r.

Sędzia SO Andrzej Turliński