Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2012 r. w Katowicach

sprawy z odwołania M. G. (M. G. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji ubezpieczonej M. G.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 24 października 2011 r. sygn. akt IX U 541/11

oddala apelację.

/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 99/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lutego 2011r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej M. G. (G.) (ur. (...)) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wobec orzeczenia lekarza orzecznika ZUS stwierdzającego, iż ubezpieczona jest trwale częściowo niezdolna do pracy od urodzenia.

Ubezpieczona w odwołaniu od niniejszej decyzji domagała się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do świadczenia kwestionując ocenę stanu zdrowia dokonaną w toku postępowania przed organem rentowym i podnosząc, iż do pogorszenia stanu zdrowia
w stopniu powodującym co najmniej częściową niezdolność do pracy doszło u niej w trakcie zatrudnienia.

Wyrokiem z dnia 24 października 2011r. (sygn. akt IX U 541/11) Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach, Ośrodek Zamiejscowy
w Rybniku oddalił odwołanie ubezpieczonej.

Na podstawie akt emerytalno-rentowych, dokumentacji lekarskiej, wywiadu zawodowego i zeznań samej ubezpieczonej, Sąd ustalił, jako bezsporne, że ubezpieczona
w dniu 21 października 2010r. złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia. Orzeczeniem z dnia 27 stycznia 2011r. lekarz orzecznik, po rozpoznaniu u ubezpieczonej zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego prawego I/II stopnia po przebytej jałowej martwicy aseptycznej głowy kości udowej prawej, osłabienia słuchu obustronnie typu odbiorczego oraz astmy oskrzelowej
w wywiadzie stwierdził, iż jest ona częściowo niezdolna do pracy od urodzenia. Orzeczenie to stało się podstawą wydania zaskarżonej decyzji z dnia 15 lutego 2011r.

Ubezpieczona posiada wykształcenie zawodowe - cukiernik. Po ukończeniu szkoły zawodowej w specjalności cukiernik w dniu 1 sierpnia 1993r. podjęła pracę w Zakładach (...) S.A. w R. (zakładzie pracy chronionej ), którą świadczy nieprzerwanie do nadal na stanowisku operatora - pakowanie II, zajmując się obsługą maszyny - w tym celu ubezpieczona przywozi na paletach towar i podnośnikiem układa 6 kg pudełka, następnie przewozi to do leja pakowego, włącza lej, a maszyna lejem przenosi towar do góry i tam pakuje go w torebki. Ubezpieczona zapakowany towar układa do kartonów po 6 torebek, karton przepuszcza na taśmach, a dalej towar przejmują inne osoby. Według wywiadu zawodowego sporządzonego w dniu 19 października 2011r. przez służby BHP zakładu pracy ubezpieczonej (j.w.), praca w charakterze operatora - pakowanie II jest pracą fizyczną, w pełnym wymiarze czasu pracy, wymagającą sprawności obu rąk, dłuższego stania, schylania się, rytmu zmianowego i wymuszonego, jest pracą wymagającą szczególnej koncentracji.

Od dzieciństwa ubezpieczona ma stwierdzony głęboki niedosłuch (od 1982r.) oraz zwichnięcie stawu biodrowego. Pomimo tych dolegliwości stale uzyskuje od lekarza medycyny pracy przeprowadzającego badania okresowe, zdolność do dotychczas wykonywanej pracy operatora j.w. Ostatnie badanie okresowe miała wykonane w dniu
16 listopada 2010r. i otrzymała zdolność do pracy do dnia 16 listopada 2012r.

W spornym zakresie powstania niezdolności do pracy wypowiedzieli się biegli sądowi wydając stosowne opinie.

I tak biegły sądowy z zakresu chirurgii, ortopedii i traumatologii dr n. med. T. Z. stwierdził, że ubezpieczona jest częściowo trwale niezdolna do pracy od 1987r., ale
w okresie zatrudnienia nie nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia. Biegły rozpoznał
u ubezpieczonej stan zejściowy po przebytej dysplazji biodra prawego, skrót kończyny dolnej prawej i ograniczenie ruchu bez istotnej niedomogi chodu oraz niedosłuch znacznego stopnia. Zdaniem biegłego brak jest istotnej progresji schorzeń powstałych przed podjęciem stosunku pracy.

Z kolei biegły sądowy dr n. med. J. L. specjalista z zakresu otolaryngologii uznał, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy z ogólnego stanu zdrowia. Biegły rozpoznał u M. G. obustronny głęboki niedosłuch o cechach odbiorczych typu ślimakowego, upośledzenie obustronne społecznej wydolności słuchu. W ocenie biegłego istniejący głęboki niedosłuch z upośledzeniem mowy społecznie użytkowej wymaga
u ubezpieczonej obustronnego protezowania w celu zapewnienia kontaktów środowiskowo - interpersonalnych w życiu codziennym, niemniej nie czyni ubezpieczonej niezdolną do zatrudnienia w dotychczasowych warunkach produkcji cukierniczej.

Biegła sądowa dr n. med. W. U. z zakresu audiologii
i laryngologii stwierdziła, że ubezpieczona z laryngologicznego punktu widzenia jest osobą częściowo niezdolną do pracy na stałe z powodu całkowicie niewydolnego słuchu. Ponadto wskazała, iż naruszenie sprawności organizmu powstało przed 18 rokiem życia (najprawdopodobniej od urodzenia). Dalej biegła uznała, że w okresie zatrudnienia stan słuchu badanej nie uległ istotnemu pogorszeniu. Podkreśliła, że ubezpieczona może nadal pracować w warunkach pracy chronionej, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi - cukiernik. Nie może natomiast wykonywać żadnej pracy mającej charakter dźwiękowy.

Dokonując rozważań prawnych, Sąd Okręgowy powołał się na treść art. 12 ust. 3 i art. 57 ust. 1 pkt 1,2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. z 2009r., nr 153, poz.1227 ze zm.). Uznał, iż ubezpieczona bezsprzecznie jest osobą częściowo niezdolną do pracy z przyczyn ortopedycznych (stan zejściowy po przebytej dysplazji biodra prawego) oraz laryngologicznych (głęboki niedosłuch), przy czym niezdolność ta powstała przed podjęciem przez nią zatrudnienia. Jednocześnie Sąd I instancji wskazał, że jak stanowczo
i zgodnie wskazali wszyscy wypowiadający się w sprawie biegli sądowi, w trakcie trwającego od 1993r. zatrudnienia ubezpieczonej nie doszło u niej do istotnego pogorszenia stanu zdrowia, nawet w ramach istniejącego stopnia niezdolności do pracy.

Motywując swoje stanowisko, Sąd Okręgowy wskazał, że ustalając powyższe oparł się na opiniach biegłych sądowych z zakresu ortopedii i traumatologii dr n. med. T. Z., otolaryngologii dr med. J. L. oraz audiologii i laryngologii dr n. med. W. U., które to opinie podzielił, gdyż zostały one wydane w oparciu
o fachową wiedzę, po przeanalizowaniu historii choroby ubezpieczonej, jej przebadaniu, zostały przekonująco i logicznie uzasadnione. Stąd Sąd Okręgowy uznał je za miarodajne
w ocenie stanu zdrowia ubezpieczonej, dodatkowo w sytuacji, gdy były one ze sobą zasadniczo zgodne, a nadto zbieżne z oceną stanu zdrowia dokonaną przed organem rentowym.

Ponadto, Sąd I instancji podniósł, że ubezpieczona nieprzerwanie od 1993r. pracuje
w zakładzie pracy chronionej (...) na stanowisku operatora, w warunkach dostosowanych do stanu jej zdrowia, uzyskując w każdym przypadku, przy okazji przeprowadzanych badań okresowych zdolność do dotychczas wykonywanej pracy. Aktualnie zdolność tę ubezpieczona ma orzeczoną do dnia 16 listopada 2012r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy nie uwzględnił zastrzeżeń ubezpieczonej zgłoszonych do powołanych wcześniej opinii biegłych, gdyż sprowadzały się one wyłącznie do odmiennej od tych biegłych oceny stanu zdrowia. Poza zakwestionowaniem wniosków wydanych w sprawie opinii, ubezpieczona nie przedstawiła żadnych medycznych dowodów na ich poparcie.

W tej sytuacji Sąd I instancji nie uwzględnił również wniosku ubezpieczonej
o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych sądowych, w tym opinii biegłego z zakresu medycyny pracy uznając, iż w sprawie zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności niezbędne do jej rozstrzygnięcia, a wniosek ten w istocie zmierza do przewlekłości postępowania w sprawie.

W konsekwencji takiego stanowiska, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak
w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wniosła ubezpieczona.

Zaskarżając powyższy wyrok w całości zarzuciła zaniechanie przez Sąd Okręgowy wyczerpującego zbadania okoliczności istotnej w niniejszej sprawie, to jest momentu powstania i stopnia niezdolności do pracy ubezpieczonej oraz oparcie się wyłącznie na opiniach biegłych lekarzy powołanych w tej sprawie, pomimo zarzutów ubezpieczonej, co do ich opinii.

Wskazując na powyższe zarzuty, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości
i przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu apelująca podniosła, że nie sposób zgodzić się z zaskarżonym wyrokiem gdyż stan jej zdrowia uległ pogorszeniu wskutek świadczonej pracy, nieprzerwanie od 1993r., pomimo że jest niepełnosprawna od dziecka. Zdaniem ubezpieczonej, świadczy
o tym bogata dokumentacja medyczna zgromadzona w sprawie, ostatnie absencje chorobowe w pracy oraz dolegliwości, na jakie się uskarża. W ocenie apelującej, nie sposób bowiem przyjąć, że osoba z ograniczoną sprawnością od dziecka, po 18 latach ciężkiej pracy fizycznej (hałas, obciążenie narządu ruchu), która od kilku lat boryka się z coraz poważniejszymi problemami zdrowotnymi jest częściowo niezdolna do pracy od dziecka, a praca nie spowodowała istotnego pogorszenia stanu jej zdrowia. Wskazała, że okoliczności tych Sąd
I instancji nie zbadał w sposób wyczerpujący, co zdaniem ubezpieczonej czyni zaskarżony wyrok wadliwym. W związku z powyższym skarżąca wniosła o dopuszczenie dowodu
z opinii innych niezależnych biegłych lekarzy sądowych z zakresu ortopedii, neurologii, laryngologii na okoliczność niezdolności do pracy, momentu jej powstania i stopnia,
a także wpływu świadczonej przez ubezpieczoną pracy na jej stan zdrowia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Okręgowy, w zakresie stwierdzenia, że ubezpieczona nie spełniła warunków do przyznania prawa do renty, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji,
w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie
w całokształcie materiału dowodowego. Dokonując zaś oceny tak zebranego materiału dowodowego i rozstrzygnięcia istoty sprawy, Sąd nie naruszył reguł swobodnej oceny dowodów, wyznaczonych treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c., a w szczególności zasad logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego i zgromadzonych dowodów, Sąd I instancji wywiódł trafne końcowe wnioski, znajdujące swoje uzasadnienie w powołanych przepisach prawa.

Analizę prawidłowości zaskarżonego wyroku rozpocząć wypada od przypomnienia, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była prawidłowość oceny stanu zdrowia ubezpieczonej stanowiąca podstawę do odmowy przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ocena taka wymagała wiadomości specjalnych (vide: art. 278 § 1 k.p.c.), dlatego musiała być dokonywana z udziałem biegłych lekarzy medycyny.
W przypadku ubezpieczonej, prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy odmówiono
z powodu stwierdzenia, iż częściowa trwała niezdolność ubezpieczonej do pracy powstała przed podjęciem przez nią zatrudnienia, przy czym nie stwierdzono aby w trakcie trwającego od 1993r. zatrudnienia ubezpieczonej doszło u niej do istotnego pogorszenia stanu zdrowia, nawet w ramach istniejącego u niej stopnia niezdolności do pracy.

Chcąc skutecznie ubiegać się o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ubezpieczona musiała więc w obecnie toczącym się postępowaniu wykazać, że istnieją przesłanki do uznania, iż nastąpiło u niej w okresie zatrudnienia istotne pogorszenie jej stanu zdrowia, co najmniej w ramach istniejącego u niej stopnia niezdolności do pracy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził w sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, korzystając przy tym z opinii wydanych przez biegłych lekarzy specjalistów z zakresu chirurgii, ortopedii, traumatologii, otolaryngologii oraz audiologii
i laryngologii, a więc bez wątpienia przez osoby reprezentujące dziedziny wiedzy medycznej w pełni adekwatne do schorzeń i dolegliwości, z których występowaniem ubezpieczona wiązała swoją niezdolność do pracy. Wniosek, który Sąd I instancji wywiódł, na podstawie zebranego w taki sposób materiału był w pełni uprawniony i w niczym nie naruszał zasady swobodnej oceny dowodów sformułowanej w art. 233 § 1 k.p.c.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, opinie biegłych T. Z. i W. U. mogły stanowić podstawę do stanowczego rozstrzygnięcia sprawy, niewątpliwie posiadały bowiem w istotnych dla rozstrzygnięcia kwestiach takie cechy, jak bezstronność, wnikliwość, spójność i logiczny oraz szczegółowy i wyczerpujący charakter. Ponadto wymienione opinie niewątpliwie zawierały też kompleksową ocenę aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonej. Opinie te uwzględniały nie tylko wnikliwą analizę dostępnej w sprawie dokumentacji z całego okresu leczenia M. G. ale również przeprowadzone w ramach wywiadu aktualne badania ubezpieczonej, w tym badania audiometryczne tonalne i badanie narządu równowagi statystyczno-dynamiczne.

Z treści opinii biegłych T. Z. i W. U., sporządzonych dla potrzeb obecnego postępowania, wynikało jednoznacznie, że ubezpieczona z przyczyn laryngologicznych i ortopedycznych jest osobą częściowo niezdolną do pracy na stałe, przy czym niezdolność ta powstała przed podjęciem przez nią zatrudnienia, a podczas samego jej zatrudnienia nie doszło do istotnego pogorszenia stanu jej zdrowia, nawet w ramach istniejącego u niej stopnia niezdolności do pracy. W ocenie biegłych, ubezpieczona może nadal pracować w warunkach pracy chronionej, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, jako cukiernik.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego opinie biegłych T. Z. i W. U., uwzględnione przez Sąd I instancji jako podstawa dokonanych przez ten Sąd ustaleń faktycznych, rzeczywiście wyjaśniły sporne pomiędzy stronami okoliczności sprawy (art. 217 § 3 k.p.c.). Dlatego brak było przesłanek uzasadniających dalszą ich weryfikację zwłaszcza, że sama ubezpieczona nie przeciwstawiła zawartym w nich wnioskom jakichkolwiek dowodów, w szczególności o charakterze medycznym, które podważałyby rzetelność i miarodajność tych opinii.

Sąd Apelacyjny nie podziela natomiast opinii biegłego J. L., który stwierdził brak niezdolności do pracy. Opinia ta jest odosobniona zarówno w świetle orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, jak i biegłej W. U.. Jednakże takie stanowisko biegłego i tak pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, bowiem nawet istnienie od dzieciństwa częściowej niezdolności do pracy wobec braku pogorszenia stanu zdrowia nie daje podstaw do przyznania prawa do renty.

Sąd Apelacyjny oddalił wniosek ubezpieczonej o uzupełnienie postępowania
i dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych, a to neurologa, ortopedy i laryngologa, jako nieuzasadniony. Pełnomocnik ubezpieczonej na rozprawie oświadczyła, że dokumentacja medyczna, a w szczególności zdjęcia rtg świadczące, jej zdaniem, o pogorszeniu stanu zdrowia przedstawiła biegłemu ortopedzie. Zatem dowód ten podlegał już ocenie.

Wobec z kolei zgodnych konkluzji laryngologów, iż ubezpieczona może pracować
w warunkach pracy dwuzmianowej na stanowisku cukiernika – pakowacza, niecelowym jest przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego laryngologa.

Wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego neurologa nie został poparty jakimikolwiek dowodami na okoliczność niezdolności do pracy. Przeciwnie - z dokumentacji lekarskiej nadesłanej z dnia 5 stycznia 2006r. i 18 października 2007r. (vide: k. 89) wynika, że komentujący neurolog, stwierdzając zdolność do pracy ocenił, że stan zdrowia pracownicy neurologicznie jest bez zmian. Podczas późniejszych badań profilaktycznych ubezpieczona nie była konsultowana przez neurologa. Zresztą, zarówno po w/w datach, jak i przed - nie zgłaszała dolegliwości neurologicznych. W tej sytuacji wniosek o dopuszczenie tego dowodu Sąd Apelacyjny uznał za niezasadny.

Pozostaje dodać, że słusznie Sąd I instancji podniósł, iż ubezpieczona nieprzerwanie od 1993r. pracuje w zakładzie pracy chronionej (...) na stanowisku operatora,
w warunkach dostosowanych do stanu jej zdrowia, uzyskując w każdym przypadku, przy okazji przeprowadzanych badań okresowych zdolność do dotychczas wykonywanej pracy. Jak wskazała sama ubezpieczona, obecnie posiada zdolność do wykonywania pracy do dnia 16 listopada 2012r.

Mając na względzie wszystkie podniesione dotychczas motywy i opierając się na treści art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonej, jako bezzasadną.

/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR