Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Gwidon Jaworski

Sędziowie

SSA Grzegorz Wątroba

SSA Wojciech Paluch (spr.)

Protokolant

Ewelina Polok

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 76/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 10 czerwca 2019 r. sygn. XXI K 60/12

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

S. B. (2)

uprzednia karalność oskarżonego

karta karna

3672-3674

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

karta karna

dokument urzędowy, sporządzony przez uprawniony organ w ramach swych kompetencji, niekwestionowany przez strony

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego S. B. (2) zarzut obrazy przepisów postępowania, a to art 7 kpk w odniesieniu do przestępnego współdziałania z P. K.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W toku rozprawy Sąd Okręgowy zetknął się z oskarżonymi S. B. (2), R. M. i P. K., z przeprowadzonych dowodów wyciągnął trafne wnioski, każdy z nich omówił, czemu dał wyraz w prawidłowo sporządzonym uzasadnieniu. W konsekwencji ocena zgromadzonych dowodów dokonana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku była zgodna z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego i w żadnym razie nie naruszyła wyrażonej w art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów. Okoliczność, że sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego S. B. (2) w odniesieniu do zarzutów z pkt LXVI-LXXI i LXXIII-LXXIV części wstępnej wyroku, w świetle powyższej zasady nie może budzić żadnych zastrzeżeń sądu II instancji, skoro swe zdanie sąd meriti w sposób należyty i wyczerpujący uzasadnił, wskazując na szereg nieścisłości, sprzeczności występujących w wersji podanej przez oskarżonego. „Nie dochodzi do naruszenia dyrektywy zawartej w art. 5 § 2 kpk wtedy, gdy wprawdzie istnieją dwie grupy przeciwstawnych sobie dowodów, ale ustalając przebieg wydarzeń sąd orzekający oprze się na dowodach, które wspierają przyjęty stan faktyczny z jednoczesnym przedstawieniem argumentacji przemawiającej za takim wyborem i wskazaniem dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym” (post. SN, III KK 46/07, OSNwSK 2007/1/943). Sąd poddał analizie zarówno wyjaśnienia oskarżonego, jak i pozostałe dowody w tym w szczególności depozycje oskarżonego P. K.. Tak więc sąd I instancji dysponował dwoma grupami dowodów, wzajemnie się wykluczających – co jest typowe w odniesieniu do spraw dotyczących zorganizowanego obrotu, w tym międzynarodowego, znacznymi ilościami środków odurzających i substancji psychotropowych. Niewątpliwie w takich sytuacjach, gdy ustalenia faktyczne siłą rzeczy muszą polegać na wyjaśnieniach i zeznaniach osób uczestniczących w opisanym procederze, ocena dowodów osobowych musi być przeprowadzona ze szczególną wnikliwością. Nie można jednak a priori przyjmować, że wyjaśnienia pomawiające inną osobę są zgodne z prawdą. Z powyższego obowiązku Sąd Okręgowy wywiązał się jednak należycie i w pisemnym uzasadnieniu spójnie i logicznie wskazał, z jakich względów nie dał wiary wyjaśnieniom S. B. (2), co do udziału P. K. w popełnieniu niektórych przestępstw. Zatem nie sposób wykazać, by sąd meriti dokonał ustaleń faktycznych w sposób dowolny, sprzeczny
z zasadami logicznego rozumowania.

Jak zgodnie przyjmuje się w orzecznictwie, dyspozycja art. 5 § 2 kpk skierowana jest do sądu, a nie do uczestników postępowania. Przepis art. 5 § 2 kpk. nie ma odniesienia do wątpliwości, które ma w zakresie postępowania dowodowego któraś ze stron procesu karnego, natomiast przepis ten dotyczy wyłącznie wątpliwości, które mogły powstać po stronie sądu co do interpretacji zgromadzonego materiału dowodowego, i wskazuje, jak należy w takiej sytuacji postąpić (m.in. wyrok SA w Katowicach, II AKa 389/08, Prok.i Pr.-wkł. 2009/10/37). W istocie apelacja stanowiła jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu meriti i do sprawy nie wniosła niczego nowego.

Wniosek

zmiana wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego kary nieizolacyjnej przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi i instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek bezzasadny w stopniu oczywistym. W pierwszym względzie dlatego, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Jednakże nawet w razie podzielenia zarzutów to i tak w świetle aktualnego brzmienia art. 437 § 2 kpk in fine brak było podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi i instancji,
a co najwyżej do zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonego. Z kolei wniosek odnoszący się do wysokości kary zostanie omówiony w kolejnej sekcji.

3.2.

Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego S. B. (2) zarzut rażąco niewspółmiernej kary

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie sposób uznać, by wymierzone wobec oskarżonego S. B. (2) kary pozbawienia wolności (bo tylko te były przedmiotem zaskarżenia) cechowały się rażącą surowością i to w stopniu niewspółmiernym – czyli takim widocznym na pierwszy rzut oka, oczywistym. Oskarżonemu wymierzono dwie kary cząstkowe. Za zbrodnię z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i in. karę 3 lat pozbawienia wolności, czyli w wysokości ustawowego minimum, zaś za ciąg przestępstw z art. 56 ust. 3 w/w ustawy karę 2 lat pozbawienia wolności, czyli w wysokości bliskiej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Wskazać tu należy, że oskarżony dopuścił się przestępstw o szczególnie wysokim stopniu społecznej szkodliwości, przedmiotem obrotu były znaczne ilości środków odurzających
i substancji psychotropowych, liczone w kilogramach. Trafnie też sąd I instancji wziął pod uwagę uprzednią karalność oskarżonego. Niewątpliwie wyjaśnienia oskarżonego w znaczący sposób przyczyniły się do ustalenia przebiegu zdarzeń, jednakże nie należy tracić z pola widzenia, że początkowo oskarżony zaprzeczał swemu udziałowi w przestępstwach, a linię obrony zmienił dopiero po konfrontacji z P. K.. W tej sytuacji Sąd Okręgowy trafnie uznał, że w sprawie brak jest przesłanek do stosowania obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia w trybie art. 60 § 3 kk, gdyż warunkiem zastosowania dobrodziejstwa wynikającego z art. 60 § 3 kk jest kumulatywne spełnienie dwóch przesłanek. Pierwszą z nich jest ujawnienie wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacji dotyczących osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotnych okoliczności jego popełnienia, zaś drugą jest współdziałanie sprawcy z innymi osobami
w popełnieniu przestępstwa. Skoro zaś jest mowa o współdziałaniu z innymi osobami,
to w sumie sprawców musi być przynajmniej trzech. Tymczasem S. B. (2) działał sam lub z P. K..

Zatem trafnie sąd i instancji przyjął, że brak jest podstaw do obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary. W sprawie brak było też przesłanek przemawiających za fakultatywnym nadzwyczajnym złagodzeniem. Sąd meriti wziął przy wymiarze kary czas jaki upłynął od zdarzeń będących przedmiotem postępowania oraz prowadzenie obecnie przez oskarżonego ustabilizowanego i zgodnego z prawem życia. Nie są to jednak okoliczności szczególne, które miałyby wskazywać na to, że nawet najniższa kara wymierzona zgodnie
z ustawą byłaby rażąco surowa, biorąc pod uwagę z jednej strony wyjaśnienia oskarżonego, a z drugiej strony jego uprzednią karalność i rozmiary przestępczej działalności.

Podobnie wymierzenie oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności z zastosowaniem zasady asperacji jest rozstrzygnięciem trafnym i sprawiedliwym, realizującym w pełni wymogi art. 85a kk. Przypomnieć należy, że kara łączna nie mogła być niższa niż 3 lata pozbawienia wolności, a sięgać mogła 5 lat pozbawienia wolności.

Wniosek

zmiana wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego kary nieizolacyjnej przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi i instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak było podstaw do uwzględnienia wniosku z przyczyn opisanych powyżej. Wymierzone oskarżonemu kary cząstkowe, a także i kara łączna nie są rażąco niewspółmiernie surowe.

3.3.

Podniesiony w apelacji prokuratora zarzut rażąco niewspółmiernych kar cząstkowych i nawiązek w pkt 94, 96, 97, 99 wyroku oraz kary łącznej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie sposób podzielić zarzutów apelacji oskarżyciela publicznego w odniesieniu do kar
i nawiązek orzeczonych wobec oskarżonego S. B. (2). W szczególności
w mocy pozostają rozważania zawarte w sekcji 3.2, a odnoszące się do wysokości kar. Niewątpliwie orzeczone wobec oskarżonego kary nie są surowe, nie można jednakże przy tym uznać by były niewspółmiernie rażąco łagodne, w szczególności w odniesieniu do górnej granicy kar możliwych teoretycznie do wymierzenia w sytuacji oskarżonego. Zarówno
w przypadku przestępstwa przypisanego mu w pkt 94 wyroku, jak i ciągu przestępstw przypisanych w pkt 97 – górna granica kary wynosiła 15 lat pozbawienia wolności. Zatem różnica pomiędzy kara wymierzoną, a postulowaną nie spełnia wymogu art. 438 pkt 4 kpk. Brak jest też podstaw do podwyższania orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności. W obu przypadkach oskarżonemu przypisano popełnienie podobnych przestępstw, popełnionych praktycznie w tym samym czasie. Zatem wymierzenie oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności z zastosowaniem zasady asperacji jest rozstrzygnięciem trafnym i sprawiedliwym, realizującym w pełni wymogi art. 85a kk.

Podobnie brak było podstaw do podwyższenia orzeczonych wobec oskarżonego, po myśli art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, nawiązek. Skarżący postulował wymierzenie nawiązki w kwocie 5000,00 zł w miejsce nawiązki w kwocie 1000,00 zł oraz nawiązki w kwocie 8000,00 zł w miejsce nawiązki w kwocie 4000,00 zł. Tymczasem zgodnie z powołanym przepisem maksymalna wysokość nawiązki może wynosić 50.000,00 zł. Zatem różnica między nawiązkami orzeczonymi, a postulowanymi nie jest na tyle znacząca,
w kontekście maksymalnego zagrożenia, by możliwe byłoby przyjęcie, że orzeczone względem oskarżonego nawiązki są rażąco niewspółmiernie łagodne.

Wniosek

wymierzenie surowszych kar cząstkowych i nawiązek, a w konsekwencji kary łącznej w wymiarze 9 lat pozbawienia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak było podstaw do uwzględnienia wniosku z przyczyn opisanych powyżej. Wymierzone oskarżonemu kary cząstkowe, kara łączna, a także nawiązki nie są rażąco niewspółmiernie łagodne.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie w zakresie winy oskarżonego S. B. (2) i wysokości wymierzonych kar

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd I instancji trafnie ocenił materiał dowodowy w sprawie i uznał, że oskarżony nie zasługuje na dobrodziejstwo nadzwyczajnego złagodzenia wymierzonych kar. Z kolei wymierzone S. B. (2) kary cząstkowe, kara łączna i nawiązki, biorąc pod uwagę istniejące w sprawie okoliczności łagodzące i obciążające w żadnym razie nie mogą być uznane ani za rażąco niewspółmiernie łagodne, ani za rażąco niewspółmiernie surowe.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu
w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

oskarżonego S. B. (2) po myśli art 424 § 1 kpk zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa

2

O kosztach obrony z urzędu orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo
o adwokaturze i § 17 ust. 2 pkt 5 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu

PODPIS

SSA Wojciech Paluch SSA Gwidon Jaworski SSA Grzegorz Wątroba

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego S. B. (2)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uznanie za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonego S. B. (2) w części dotyczącej oskarżonego P. K., wysokość orzeczonych kar cząstkowych, brak zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Regionalny w Katowicach

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie rażąco niewspółmiernych kar cząstkowych i kary łącznej, a także nawiązek

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana