Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka B. P. złożyła pozew przeciwko pozwanej Szkole Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w P. o ustalenie, iż powódce przysługuje prawo do urlopu dla poratowania zdrowia udzielonego decyzją z dnia 4 lutego 2021r., trwającego od dnia 10 lutego 2021r. do dnia 9 lutego 2022r.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż spełniła wszystkie przesłanki udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia. W związku z tym brak jest, zdaniem powódki, podstaw prawnych do zmiany decyzji w przedmiocie udzielenia jej urlopu dla poratowania zdrowia.

Pozwana Szkoła Podstawowa im. Batalionów Chłopskich w P. wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana podniosła, iż powódka nie spełniła przesłanek dla udzielenia jej urlopu dla poratowania zdrowia i w związku z tym jej powództwo jest bezzasadne.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powódka B. P. była zatrudniona od 1 września 1992r. do 31 sierpnia 2012r. w Szkole Podstawowej w D., następnie od 1 września 2012r. do 31 grudnia 2019r. powódka zatrudniona była w Szkole Podstawowej Fundacji (...) w D., kolejno od 1 września 2020r. do 31 sierpnia 2020r. powódka zatrudniona była w Szkole Podstawowej w D., a obecnie od 1 września 2020r. powódka zatrudniona jest w Szkole Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w P. – u pozwanej.

Sporna między stronami jest kwestia spełnienia, bądź niespełnienia przez powódkę B. P. przesłanki ustawowej do nabycia uprawnienia do urlopu dla poratowania zdrowia, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982r. (tj. Dz.U. z 2019r. poz. 2215).

Przesłanki, które należy badać przed udzieleniem pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia (muszą one wystąpić łącznie), to:

1.  zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony w momencie składania wniosku o udzielenie urlopu, przy czym nie ma tu znaczenia, czy podstawą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę na czas nieokreślony, czy akt mianowania,

2.  przepracowanie siedmiu lat w szkole, co dotyczy zatrudnienia w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć przez te 7 lat,

3.  przepracowanie nieprzerwanie siedmiu lat w wymiarze co najmniej polowy obowiązkowego wymiaru zajęć bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu.

Ważne jest określenie zakresu stosowania Karty Nauczyciela. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 KN (który to ustęp jest najistotniejszy dla rozpatrywania niniejszej sprawy) Ustawie podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz placówkach doskonalenia nauczycieli działających na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2019r. poz. 1148, 1078, 1287, 1680, 1681 i 1818), z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1a, 1b oraz pkt 2 lit. a.

Jak wskazuje się w doktrynie komentowany przepis pozostaje w ścisłym związku z art. 91b KN. Wynika to z faktu, że przepisów KN nie stosuje się w jednakowym zakresie do wszystkich nauczycieli. Czytając przepisy łącznie, należy stwierdzić, że art. 1 KN określa krąg osób obejmowanych stosowaniem jej przepisów, natomiast art. 91b KN – zakres stosowania przepisów KN w stosunku do nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych.

Artykuł 1 ust 1 KN wymienia rodzaje jednostek oświatowych, w których zatrudnienie powoduje, że KN ma w całości zastosowanie do nauczyciela. Jednostkami tymi są m.in.:

1.  publiczne przedszkola w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami specjalnymi lub integracyjnymi, a także inne formy wychowania przedszkolnego;

2.  publiczne szkoły:

a)  podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami przedszkolnymi, integracyjnymi, specjalnymi, przysposabiającymi do pracy, dwujęzycznymi sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe i mistrzostwa sportowego,

b)  ponadpodstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi, specjalnymi, dwujęzycznymi, przygotowania wojskowego, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze, leśne morskie, żeglugi śródlądowej oraz rybołówstwa,

c)  artystyczne;

3.  publiczne placówki:

a)  oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z rożnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego,

b)  kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych,

c)  artystyczne – ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych,

d)  zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania;

z wyjątkiem, m.in. (co wynika z zastrzeżenia zawartego w omawianym przepisie) publicznych przedszkoli, szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego.

Szkoła Podstawowa Fundacji (...) w D. powstała na skutek przekazania przez Gminę K. do prowadzenia z dniem 1 września 2012r. Fundacji (...) w K.. Możliwość taką ówcześnie dawał art. 5 ust. 5g ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty. Na tamten czas zgodnie z art. 5 ust. 5i ustawy o systemie oświaty do szkoły lub placówki przejętej zgodnie z ust. 5g stosowało się przepisy dotyczące szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne. Obecnie przepisy dot. przekazania przez gminę do prowadzenia szkoły znajdują się w art. 9 ustawy prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016r. (tj. Dz.U. z 2021r. poz. 1082), jednakże przepis wskazujący na stosowanie do szkół i placówek przepisów dotyczących szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne nie uległ zmianie.

Dowód:

1.  uchwała nr 114/ (...) Rady Gminy K. z dnia 16 maja 2012r. w sprawie przekazania do prowadzenia Szkoły Podstawowej w D. w drodze umowy Fundacji (...) w K. oraz

2.  umowa nr UG-I.123. (...)

W ten sposób, mając na uwadze przepisy ww. prawa oświatowego (wcześniej o systemie oświaty) wskazać należy na zakres przepisów KN stosowanych do nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego (art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. a KN). Dla takich nauczycieli zastosowanie wskazują przepisy wskazane w art. 91b KN, a mianowicie:

- bez względu na wymiar zatrudnienia – art. 6, 6a, 9, 11a, 26, 63 i 75-85z KN (art. 91b ust. 2 pkt 1 KN),

- jeśli są zatrudnieni w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć (dotyczy to również nauczyciela zatrudnionego na stanowisku dyrektora) – art. 9a-9i, art. 22 ust. 3 i 4, art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 51, art. 70a ust. 4 i 7, art. 86, 88 i 90 oraz przepisy wydane na podstawie art. 70a ust. 9 (at. 91 ust. 2 pkt 3 KN).

W art. 91b KN brak jest wskazania, aby do nauczycieli zatrudnionych w szkołach , o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 lit.a NK zastosowanie miał art. 73 KN, czyli przepis przewidujący uprawnienie do urlopu dla poratowania zdrowia.

Mając na uwadze fakt, iż powódka od 1 września 2012r. do 31 grudnia 2019r. (7 lat i 4 miesiące) zatrudniona była w Szkole Podstawowej Fundacji (...) w D., dla której to szkoły znajdują zastosowanie przepisy właściwe dla szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne, to pomimo długiego pozostałego stażu pracy w placówce publicznej, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 KN, powódce nie przysługuje prawo do urlopu na poratowanie zdrowia. Staż pracy powódki sprzed zatrudnienia w szkole, o której art. 1 ust. 2 pkt 2 lit.a KN oraz w obecnej placówce nie pozwalał na udzielenie powódce urlopu z uwagi na niezachowanie ciągłości zatrudnienia w placówce publicznej, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 KN.

Zgodnie ze słowniczkiem ustawowym – art. 3 KN pkt 2 – jeżeli w ustawie jest mowa o szkołach bez bliższego określenia (jak np. w art. 73 KN) rozumie się przez to przedszkola, szkoły i placówki oraz inne jednostki organizacyjne wymienione w art. 1 ust. 1, a także odpowiednio ich zespoły.

Przepis art. 1 ust. 1 KN jasno wskazuje, co już wyżej cytowano, iż Karta Nauczyciela, z uwagi na zawarte zastrzeżenie nie znajduje zastosowania do nauczycieli zatrudnionych w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. Sąd nie zgadza się z interpretacją powódki, jakoby „z zastrzeżeniem” oznaczało, iż legislator zamierzał w ten sposób objąć regulacją również nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 lit.a KN. Załączone przez powódkę: uzasadnienie do projektu ustawy KN, opinia Sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej, ani wreszcie opinia Rady Języka Polskiego w żadnej mierze nie wskazują na rację powódki w tym zakresie. Zaznaczyć bowiem należy, iż z załączonego przez powódkę uzasadnienia do projektu ustawy, jak również ogólnej wiedzy nt. ówczesnych reform systemu edukacji oraz problemów oświaty w Polsce jasno wynika, że ówczesna nowelizacja Karty Nauczyciela nie obejmowała swoim zakresem w żadnej mierze tematu uprawnienia nauczycieli do urlopu dla poratowania zdrowia, ale dotyczyła problematyki awansów zawodowych nauczycieli, systemu wynagradzania nauczycieli, sposobu naliczania podstawowego wynagradzania nauczycieli i określenia nowej listy dodatków do płacy. W ówczesnym brzmieniu przepis art. 30 ust. 9 KN zawierał owszem delegację dla ministra edukacji narodowej do wydania rozporządzenia określającego standardy zatrudnienia nauczycieli dla wszystkich typów szkół, jednakże artykuł ten po dziś dzień traktuje o składnikach wynagrodzenia, a nie standardach, jako całokształtu uprawnień wynikających z KN. Nie można zatem w żaden sposób z uzasadnienia projektu wysnuć wniosku, że intencją prawodawcy było ujednolicenie stosowania Karty Nauczyciela w całości do nauczycieli zatrudnionych we wszystkich typach szkół. W uzasadnieniu jest mowa o chęci uniknięcia konieczności nowelizowania KN w sytuacji powstania nowych typów szkół, jednak nie należy tego odczytywać co do szkół prowadzonych przez inne – niż wówczas funkcjonowały – osoby fizyczne, czy osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. Wyrażona taka intencja jest pokłosiem wprowadzenia w roku 1999 gimnazjów do systemu edukacji i niemożności stwierdzenia, czy reforma taka się utrzyma, czy też pociągnie za sobą powstanie kolejnych typów szkół i placówek.

Również fakt, iż w załączonej do pozwu opinii Komitetu Integracji Europejskiej określono zakres przedmiotowy w sposób ogólny wskazując, iż projektowana ustawa w art. 1 ust. 1 i ust. 2 określa zakres przedmiotowy tej ustawy nie stanowi zupełnie o niczym, gdyż to nie podsekretarz stanu wskazuje na zakres regulacji ustawy, ale ustawodawca wskazuje ramy zastosowania ustawy, zawierając w nich również wyłączenia i zastrzeżenia, jak w zastanym przypadku. Artykuł 1 KN w istocie wskazuje zakres zastosowania, ale poprzez jak wyżej wskazano wyłączenia pewnych grup pracowników z normy ogólnej. Nadto, załączona opinia nie odnosi się do urlopu dla poratowania zdrowia, ale traktuje o projekcie zmiany ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych usta w zakresie wymiaru m.in. urlopów wypoczynkowych w skali roku.

Natomiast opinia wyrażona przez Radę Języka Polskiego jest oczywiście słuszna. Wyrażenie „z zastrzeżeniem” może oznaczać zarówno rozszerzenie, jak i zawężenie normy ogólnej poprzez przepis zawarty w zastrzeżeniu, jednakże aby rozstrzygnąć kierunek zmiany należy dokonać analizy obu przepisów.

Norma ogólna wyrażona w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 KN stanowi, iż: „Ustawie podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracowni pedagogiczni zatrudnieni w:

1)  publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz placówkach doskonalenia nauczycieli działających na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. – Prawo oświatowe z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1a, 1b oraz pkt 2 li.a”.

Treść jednego z zastrzeżonych przepisów – art. 1 ust. 2 pkt 2 lit.a mówi o tym, że „Ustawie podlegają również w zakresie określonym ustawą: nauczyciele zatrudnieni w:

a)  publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego”.

Oba przepisy powyżej zacytowane zawierają przymiotnik „publiczny” dlatego nie sposób się zgodzić z tym, ze skoro norma ogólna (art. 1 ust. 1 pkt 1 KN) traktuje ogólnie o „publicznych szkołach” to ustawodawca krąg ten w sposób szczególny chciał poszerzyć o szkoły prowadzone przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, które również są publiczne. Jeżeli ustawodawca chciałby objąć całością regulacji KN również nauczycieli szkół, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 lit.a KN to wówczas w art. 1 ust. 1 pkt 1 nie byłoby konieczności czynienia zastrzeżenia przynajmniej w zakresie pkt 2 lit.a cytowanego przepisu, gdyż obie szkoły maja charakter publiczny. A contrario uznać należy, że skoro racjonalny ustawodawca zastrzegł w normie ogólnej pewną grupę to wyłącznie w celu zawężenia grupy podlegającej całości przepisów ustawy. Bezpośrednie wskazanie w ust. 2, iż Ustawie podlegają również w zakresie określonym ustawą inni, wymienieni w części dalszej przepisu pracownicy, w tym nauczyciele zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego jasno wskazuje co było wolą ustawodawcy, od lat zresztą niezmienną. Takie rozumienie przepisów jest jednolite w całokształcie doktryny.

Nadto słuchana w charakterze świadka I. N. nie przeczy, jakoby powódka była osobą schorowaną, cofnięcie oświadczenia o udzieleniu powódce urlopu dla poratowania zdrowia nie jest oznaką niechęci wobec powódki, braku współczucia, czy złośliwości. Pełniąca obowiązki dyrektora szkoły podlega przy wykonywaniu obowiązków dyscyplinie finansów publicznych, gdyż wydatkuje środki publiczne i kieruje publiczną placówką. W sytuacji, gdy wykonany na zlecenie Wójta Gminy K. audyt wewnętrzny wykazał nieprawidłowości przy udzieleniu powódce urlopu dla poratowania zdrowia i jasno stwierdził, że urlop taki się powódce nie należy i powinna ona powrócić do jednostki celem świadczenia pracy, pełniąca obowiązki dyrektora nie miała innego wyjścia, jak poczynić kroki mające na celu cofniecie oświadczenia o udzieleniu urlopu.

Dowód: sprawozdanie końcowe z audytu wewnętrznego z (...) wydatków na rzecz osób fizycznych w Szkole Podstawowej w P..

Informację o tym, że udzielenie powódce urlopu dla poratowania zdrowia jest niezasadne i powódka będzie zobowiązana do powrotu do pracy powódka otrzymała w dniu 30 marca 2021r. Wtedy też odbyło się spotkanie w szkole, z którego sporządzono załączony do pozwu protokół uzgodnień, podczas spotkania powódka uprzedziła o możliwości złożenia pozwu do sądu pracy. Ponadto, podczas jednej z rozmów powódka powiedziała I. N., że jeżeli będzie na zwolnieniu lekarskim, to będzie to zwolnienie od lekarza psychiatry. Pełniąca obowiązki dyrektora odniosła wrażenie, że jest to swego rodzaju próba wpłynięcia na jej decyzję.

W dniu 31 marca 2021r. pełniąca obowiązki dyrektora szkoły podjęła ostateczną decyzję o zmianie oświadczenia o udzieleniu powódce urlopu zdrowotnego. Decyzja taka, nie jest decyzją w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Jest ona, podobnie jak decyzja o udzieleniu urlopu, decyzją pracodawcy, skierowaną do pracownika. Uregulowany w art. 73 KN urlop dla poratowania zdrowia jest szczególnym świadczeniem pracowniczym, zbliżonym do instytucji urlopu wypoczynkowego, przysługującego w ramach istniejącego indywidulanego stosunku pracy łączącego nauczyciela ze szkołą. Zmiana decyzji pracodawcy w przedmiocie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia powoduje, że powódka nie pozostawała na przedmiotowym – nieprzysługującym jej urlopie – i była zobowiązana do powrotu do pracy. Pełniąca obowiązki dyrektora miała świadomość, że powódka jest schorowana i z dużym prawdopodobieństwem przedstawi zwolnienie lekarskie, jednakże nie mogła podjąć innej decyzji z uwagi na ciążącą na niej dyscyplinę finansów publicznych oraz wyniki przeprowadzonego audytu.

W związku z powyższym Sąd na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał roszczenie powódki za bezzasadne i oddalił je.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 kpc.