Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 220/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Monika Tymosiewicz

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Krzysztofa Górskiego

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2022 r.

sprawy: A. W. (1), ur. (...) w J., syna S. i A. z domu S.

oskarżonego z art. 209§1a kk, art. 244 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 20 grudnia 2021 r., sygn. akt(...)

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- uchyla rozstrzygnięcie z pkt III sentencji o karze łącznej ograniczenia wolności,

- w ramach rozstrzygnięcia z pkt I sentencji oskarżonego A. W. (1) uznaje za winnego tego, że w okresie od dnia 8 listopada 2011 r. do dnia 31 sierpnia 2018 r. w O. uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna M. W. (1), określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 9.11.2009 r., sygn. akt(...) (...) i wyrokiem Sądu Rejonowego wO. z dnia 5.03.2013 r., sygn. akt(...) oraz w okresie od 1 marca 2012 r. do 31 maja 2013 r. w O. uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna P. W. (1), określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w O. z dnia 23.04.2013 r. przez co naraził wymienionych na niemożliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, a łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń i za to, na podstawie art. 209 § 1a k.k. skazuje go, zaś na podstawie art. 209 § 1a k.k. w zw. z art. 34 § 1a pkt 1 k.k. i art. 35 § 1 k.k., wymierza mu karę 5 (pięciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,

- w ramach rozstrzygnięcia z pkt II sentencji orzeczoną tam karę ograniczenia wolności łagodzi do 3 (trzech) miesięcy,

- na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 3 k.k., w zw. art. 4 § 1 k.k., stosując przepisy obowiązujące w dniu 23.06.2020 r., łączy orzeczone wobec oskarżonego A. W. (1) jednostkowe kary ograniczenia wolności i wymierza mu karę łączną 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,

IV zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. G. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) zł tytułem opłaty za obronę z urzędu oskarżonego A. W. (1) wykonywanej w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 220/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w O.z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego A. W. (1)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

w zakresie pkt I wyroku w całości, co do winy oskarżonego i konsekwencji co do pkt III wyroku, co do orzeczonej kary:

1/ obrazy przepisów postępowania, stanowiącą bezwzględną przyczynę odwoławczą, tj. art. 17 1 pkt 9 k.p.k., poprzez skazanie oskarżonego za czyn, który nie obejmowała skarga oskarżyciela publicznego;

2/ ewentualnie, obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść orzeczenia

a/ art. 7 k.p.k. poprzez nielogiczną ocenę materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań P. W. (1), M. W. (2) i M. W. (1) i uznanie, że uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego miało charakter uporczywy, podczas gdy oskarżony nie mógł realizować swojego obowiązku względem pokrzywdzonych z uwagi na zły stan zdrowia, brak możliwości podjęcia pracy oraz pozostawanie na rencie

b/ art. 7 k.p.k. poprzez niezgodą z zasadami doświadczenia życiowego ocenę zeznań M. W. (1) i P. W. (1) i przyjęcie, że ich zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym odnośnie sytuacji życiowej i materialnej były bardziej miarodajne, niż te złożone w postępowaniu sądowym, podczas gdy podstępowanie przygotowawcze dotyczyło okresu od 2008 r., zatem czasu, w którym pokrzywdzeni byli małymi dziećmi - nie sposób zatem uznać, że mniej miarodajne jest określenie swojej sytuacji materialnej z perspektywy człowieka dorosłego i mającego świadomość kosztów utrzymania i warunków materialnych rodziny, niż relacja osoby nie mającej wiedzy i doświadczenia życiowego w tym zakresie

c/ art. 7 k.p.k. poprzez nieuzasadnione danie wiary zeznaniom M. W. (2) w zakresie wywiązywania się przez oskarżonego z obowiązku alimentacyjnego a także przyczyn takiego stanu rzeczy, bardzo trudnej sytuacji życiowej pokrzywdzonych, braku środków na żywność i podstawowe potrzeby, podczas gdy świadek, wbrew zeznaniom M. W. i P. W. i wyjaśnieniom oskarżonego, zaprzeczył wzajemnemu umarzaniu z oskarżonym alimentów na małoletnich oraz ustaleniom z oskarżonym co do sposobu rozliczenia majątku wspólnego - przekazania przez oskarżonego środków, które miała zapłacić M. W. (2) oskarżonemu w związku z podziałem majątku

d/ art 410 k.p.k. poprzez pominięcie informacji o tym, że M. W. (2) że jest właścicielem nieruchomości w L., co bezpośrednio świadczy o tym, że świadek miał możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych małoletnich synów oraz że sytuacja materialna rodziny przedstawiona przez świadka jest nacechowana wolą przedstawienia oskarżonego w jak najgorszym świetle

e/ art. 6 k.p.k. w zw. art. 366 * 1 k.p.k. w zw. z art. 386 § 1 k.p.k. poprzez zaniechanie wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy w ten sposób, że Sąd nie uprzedził oskarżonego o możliwym rozszerzeniu okresu zarzutu, a tym samym uniemożliwił mu zaprezentowanie swojego stanowiska oraz obrony, co do okresu pozostającego poza tym wskazanym w akcie oskarżenia, a nadto wskazania istotnych okoliczności sprawy mających wpływ na odpowiedzialność karną, a także uniemożliwił składanie wniosków dowodowych w tym zakresie;

3/ błędu w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia przyjęcie, że:

a/ A. W. (1) działał w sposób uporczywy, podczas gdy brak przekazywania pokrzywdzonym świadczeń alimentacyjnych wynikał z trudnej sytuacji życiowej oskarżonego oraz braku możliwości majątkowych i zarobkowych

b/ oskarżony był obowiązany do alimentacji na rzecz P. W. (1) do dnia 31 grudnia 2017 r., podczas gdy nie można jednoznacznie stwierdzić, że sam fakt uzyskania przez pokrzywdzonego dochodu w 2018 r. świadczy o tym, że aż do końca 2017 r. nie miał możliwości utrzymania się samodzielnie, zaś informacja o zarejestrowaniu pokrzywdzonego jako bezrobotnego w latach 2013 - 2017 r. świadczy wyłącznie o tym, że nie podejmował on nauki na studiach wyższych (wówczas byłby ubezpieczony bez konieczności rejestracji w UP); zatem oskarżony był obowiązany do łożenia na rzecz pokrzywdzonego do chwili ukończenia przez niego szkoły średniej, tj. do kwietnia 2013 r.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego co do zasady nie zasługiwała na podzielenie.

.

Przede wszystkim wbrew zarzutowi z k.926 w żadnym wypadku w sprawie nie zachodziła bezwzględna przyczyna odwoławcza w postaci rzekomego orzeczenia za czyn, którego nie obejmowała skarga uprawnionego oskarżyciela. W tym zakresie zauważyć należy, że w istocie doszło do omyłki w redakcji aktu oskarżenia- k.777 w zakresie daty rocznej okresu niealimentacji co do M. W. (1). Bezsporne jest, że oskarżyciel publiczny faktycznie zarzucał oskarżonemu brak płacenia alimentów na rzecz wymienionego pokrzywdzonego od 1 maja 2008 r. i wynika to z treści postanowienia o przedstawieniu zarzutów – k.749-752 opartego na zeznaniach pokrzywdzonych i ich matki oraz zebranych w toku postepowania przygotowawczego dokumentów.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów zawartych w środku odwoławczym, to przede wszystkim zauważyć należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti co do zasady w zakresie przypisania A. W. czynu z art.209§1 a kk poddał trafnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 kpk i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji prawidłowo zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia winy i kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonemu czynów ( w tym z art.244 kk). Stąd też odnosząc się do podnoszonych przez skarżącego zarzutów należy stwierdzić, że są one chybione. Zauważyć trzeba, że podnosząc tego rodzaju zarzuty skarżący faktycznie polemizuje z ustaleniami Sądu I instancji. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody rozstrzygnięcia o winie oskarżonego a Sąd Okręgowy podziela przedstawioną tam argumentację . Apelacja w istocie nie wskazują na takie okoliczności, które wnioski tego Sądu mogłaby skutecznie podważyć. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i należy jedynie zaakcentować te elementy, które przemawiają za odmową podzielania stanowiska skarżącego kwestionującego zawinienia oskarżonego w zakresie czynu z art.209§1a kk

Odnośnie zarzutów obrońcy oskarżonego dotyczących przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcia winy A. W. w oparciu o przede wszystkim jednostronną analizę twierdzeń pokrzywdzonych w takim zakresie ich twierdzeń w jakim obciążali oni oskarżonego, stwierdzić należy, iż Sąd I instancji prawidłowo, w oparciu o zebrany materiał dowodowy odtworzył przebieg zdarzeń opisanych w zaskarżonym wyroku oceniając dowody w sposób zgodny z zasadami prawa procesowego. Wskazać przy tym należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie rewizyjnym. Ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego powinno być uzasadnienie orzeczenia. (II KR 114/74 OSNKW 1975/2/28).

Sąd Rejonowy zatem w pełni zasadnie nie dał wiary tym wyjaśnieniom oskarżonego, w których nie przyznał się on do zarzutów twierdząc, że rzekomo nie wiedział o tym, że ciąży na nim obowiązek alimentacyjny na rzecz synów oraz że w dniu zdarzenia z zarzutu drugiego nie wiedział, że orzeczono wobec niego zakaz kontaktowania się z żoną i z synem oraz zobowiązanie do opuszczenia mieszkania położonego przy w O. przy ul. (...). Wyjaśnienia te pozostawały w sprzeczności z relacjami pokrzywdzonych oraz ich matki - M. W. (2), a także z kopiami dokumentów z akt spraw w których orzeczono obowiązki alimentacyjne oraz zakazy kontaktowania się i zobowiązania do opuszczenia lokalu. Zarazem zasadnie za wiarygodne uznano te wyjaśnieniom A. W., w których formalnie przyznał się on do popełnienia zarzucanych mu czynów. Wyjaśnienia te korespondowały z zeznaniami M. W. (1), P. W. (1) i M. W. (2). W istocie bowiem oskarżony przyznał się do tego, że w okresie objętym pierwszym zarzutem faktycznie nie płacił alimentów na rzecz swoich synów; wskazał także, że początkowo to on sprawował opiekę nad P., a żona nad M., i choć mieli zasądzone alimenty na rzecz syna który pozostawał pod opieką drugiego małżonka, ale nie płacili ich sobie nawzajem, bo były w tej samej wysokości. Wreszcie oskarżony nie zakwestionował, że po opuszczeniu zakładu karnego, w dniu 29 października 2011r. wszedł do mieszkania w O. przy ul. (...), w którym przebywała M. W. (2) i M. W. (1).

Trafieni również relacje pokrzywdzonych uznano za logiczne i wzajemnie spójne. Generalnie wynikało z nich, że ich ojciec nie wywiązywał się ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych. W pełni zasadnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, ze wymienieni lepiej pamiętali przebieg zdarzeń, kiedy składali zeznania w postępowaniu przygotowawczym, w krótki czas po zdarzeniach. Zatem z pierwszych zeznań M. W. z postepowania przygotowawczego wynikało, że jego oraz brata sytuacja materialna była ciężka, że potrzebowali książek do szkoły, stroju na praktyki. Z relacji P. W. (1) także wynika, że było im ciężko utrzymać się bez tych alimentów, że mieszkanie było zadłużone, trzeba było spłacać długi, że jeśli była możliwość musieli kupować używane podręczniki, że czasem odcinali im prąd bo rachunki nie były na czas zapłacone, że naraził ich na niemożliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Tymi twierdzeniami w pełni korespondowały zeznania M. W. (2), która wskazała, że oskarżony nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego wobec synów, że nie interesował się nimi i że naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Wymieniona podkreśliła, że w okresie objętym zarzutem ich sytuacja materialna była bardzo zła, że mieli zadłużone mieszkanie, które powstało kiedy oskarżony w nim mieszkał, że musiała zadłużyć się w banku aby je spłacić, że groziła im eksmisja; brakowało im na wszystko, w tym na jedzenie, że synowie nie mogli uczestniczyć w żadnych dodatkowych zajęciach, że wyłączano im prąd. Ponadto z zeznań M. W. jednoznacznie wynika, że oskarżony zdawał sobie sprawę z tego, że ma zakaz zbliżania się i kontaktowania oraz że nie może przebywać w tym mieszkaniu i że nie reagował on na jej prośby o jego opuszczenie, a dopiero policja wyprosiła go skutecznie z mieszkania.

Wobec powyższych okoliczności wina A. W. co do wyczerpania swoim zachowaniem dyspozycji czynów z art.209§1 kk i z art.244 nie budzi żadnych wątpliwości. Sad Rejonowy jednocześnie prawidłowo przyjął, że nie było podstaw do tego aby przyjąć, że oskarżony rzekomo nie miał świadomości ciążących na nim zakazów i nakazów oraz obowiązków. Co do czynu z art.244 kk podkreślić należy, że M. W. (2), wskazywała na to, że oskarżony o nich wiedział i że w dniu zdarzenia dodatkowo go o nich informowała prosząc aby opuścił mieszkanie. Ponadto potwierdzają to kopie dokumentów z akt(...) z których wynika, że oskarżony aktywnie uczestniczył w tych postępowaniach, składał odwołania od niekorzystnych dla niego orzeczeń.

Co do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I, którym wypełnił on znamiona przestępstwa z art. 209§ 1a kk, to zasadnie skarżący wskazał, iż wobec zmiany, która weszła w życie z dniem 31 maja 2017 r. brak było podstaw do wskazywania w opisie czynu znamienia „ uporczywości”. Udowodnione natomiast zostało, że w okresach prawomocnie przypisanych oskarżonemu uchylał się on się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz synów M. i P. W. (1), określonych co do wysokości orzeczeniami sądów, czym naraził ich na niemożliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. W tym zakresie Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2019 r. w sprawie IV KS 35/18, że „zaspokajanie potrzeb życiowych uprawnionego przez osoby trzecie do tego niezobowiązane, a nawet współzobowiązane nie wyłącza ustawowych znamion występku określonego w dawnym art.209 kk, zaś obecnie w art.209§1 a kk”.

W ocenie Sądu Okręgowego oskarżony po opuszczeniu zakładu karnego w październiku 2011 r. z uwagi na swoje warunki i właściwości osobiste był w stanie realizować ciążące na nim obowiązki alimentacyjne.

W konsekwencji trafnie w zaskarżonym wyroku okres niealimentacji co do M. W. (1) określono na czas od 8 listopada 2011 r. do 31 sierpnia 2018 r. Wskazać bowiem należy, że w tym zakresie podstawą do płacenia alimentów stanowiły wyroki: Sądu Okręgowego w O. z dnia 9.11.2009 r., w sprawie sygn. akt(...)(prawomocny od 17 marca 2010 r.) i Sądu Rejonowego wO. z dnia 5.03.2013 r., w sprawie sygn. akt(...) Datę końcową obowiązku oskarżonego wyznaczał dzień ukończenia przez M. W. (1) studiów- k.714 odw.

Odnośnie P. W. (1), to wobec co podniesionych w apelacji zarzutów oraz wniosków płynących z zebranych dowodów, w tym zeznań wymienionego jak na k.527 odw. w których wskazywał, że nie planował dalszej edukacji po ukończeniu matury ( maj 2013) i wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 23.04.2013 r. w sprawie(...) okres niealimentacji ustalono od 1 marca 2012 r. do 31 maja 2013 r. Data początkowa wynika z treści pkt I i II sentencji wskazanego wyroku (alimenty zasądzono od 1 marca 2012 r. i oddalono powództwo w pozostałej części i tym samym „upadło” zabezpieczenie alimentów od 8 listopada 2011 r.) a data końcowa związana jest z końcem egzaminów maturalnych tego pokrzywdzonego.

Wniosek

O uchylenie pkt I wyroku i umorzenie postępowania w części dotyczącej zarzutu popełnienia przestępstwa wobec pokrzywdzonego M. W. (1); uchylenie pkt I wyroku i umorzenie postępowania w części dotyczącej zarzutu popełnienia przestępstwa wobec pokrzywdzonego P. W. (1) za okres od dnia 1 marca 20l2r.do dnia 3l grudnia 2017 r.; zmianę pkt 1 wyroku w części dotyczącej zarzutu popełnienia przestępstwa wobec pokrzywdzonego P. W. (1), poprzez przyjęcie, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu od dnia 8 listopada 2011 r. do dnia 29 lutego 2012 r. i uniewinnienie oskarżonego; w konsekwencji także uchylenie pkt III wyroku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec wskazanych wyżej okoliczności za zasadne uznano jedynie zarzuty apelacji w zakresie okresu niealimentacji co do pokrzywdzonego P. W. (1).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego wO. z dnia 20 grudnia 2021 r., sygn. akt(...).

I zmieniono w ten sposób, że:

- uchylono rozstrzygnięcie z pkt III sentencji o karze łącznej ograniczenia wolności,

- w ramach rozstrzygnięcia z pkt I sentencji oskarżonego A. W. (1) uznano za winnego tego, że w okresie od dnia 8 listopada 2011 r. do dnia 31 sierpnia 2018 r. w O. uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna M. W. (1), określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 9.11.2009 r., sygn. akt (...) i wyrokiem Sądu Rejonowego wO. z dnia 5.03.2013 r., sygn. akt(...) (...)oraz w okresie od 1 marca 2012 r. do 31 maja 2013 r. w O. uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna P. W. (1), określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w O. z dnia 23.04.2013 r. przez co naraził wymienionych na niemożliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, a łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń i za to, na podstawie art. 209 § 1a k.k. skazał go, zaś na podstawie art. 209 § 1a k.k. w zw. z art. 34 § 1a pkt 1 k.k. i art. 35 § 1 k.k., wymierzył mu karę 5 (pięciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,

- w ramach rozstrzygnięcia z pkt II sentencji orzeczoną tam karę ograniczenia wolności złagodził do 3 (trzech) miesięcy,

- na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 3 k.k., w zw. art. 4 § 1 k.k., stosując przepisy obowiązujące w dniu 23.06.2020 r., połączył orzeczone wobec oskarżonego A. W. (1) jednostkowe kary ograniczenia wolności i wymierza mu karę łączną 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach zmiany

Z powodów wskazanych wyżej uznano za zasadne zarzuty apelacji w zakresie okresu niealimenatcji co do P. W. (1). W konsekwencji złagodzono karę ograniczenia wolności za czyn z pkt I sentencji oraz karę za czyn z pkt II sentencji (w tym wypadku na uwadze Sąd Okręgowy miał także czas popełnienia tego występku) oraz karę łączną.

Orzeczone kary: jednostkowe i łączna winny spełnić wobec wymienionego cele określone w art. 53 k.k. w szczególności wychowawcze jak również właściwie kształtować świadomość prawną społeczeństwa. Według Sądu Okręgowego pozwoli ona uświadomić oskarżonemu, że jego zachowanie nie było prawidłowe i zapobiegną podobnym jego działaniom w przyszłości.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. G. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) zł tytułem opłaty za obronę z urzędu oskarżonego A. W. (1) wykonywanej w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszym składzie opłatę z urzędu należało przyznać w wysokości wynikającej z obowiązującego §17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (Dz. U. 2016, poz.1714), to jest w kwocie 420 zł powiększonej o podatek od towarów i usług.

TK wyrokiem, na który powołuje się skarżący uznał, że § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1801) jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu powołanego wyroku między innymi stwierdzono, że; „analiza statusu adwokatów i ich roli w postępowaniu, w którym występują jako podmioty powołane i zobowiązane do zastępstwa prawnego, prowadzi do uznania, że różnicowanie ich wynagrodzenia (tj. obniżenie pełnomocnikom z urzędu o połowę wynagrodzenia, które otrzymaliby, gdyby występowali w sprawie jako pełnomocnicy z wyboru) nie ma konstytucyjnego uzasadnienia. Odstępstwo od zasady równości, w tym również równej ochrony praw majątkowych, jest więc niedopuszczalne”.

Jednakże na uwadze należy mieć także i to, że po wydaniu powołanego orzeczenia w uzasadnieniu postanowienia z dnia 24 lutego 2021 r. w sprawie SK 90/20 między innymi wskazano, „że nie jest rolą sądu konstytucyjnego ustalanie konkretnej wysokości opłat za określone czynności adwokatów lub radców prawnych, które by uwzględniały nakład pracy pełnomocników, stopień skomplikowania spraw pod względem faktycznym lub prawnym, wagę spraw czy też inne okoliczności. Kompetencje w tym zakresie należą do prawodawcy. W niniejszej sprawie Trybunał podtrzymuje stanowisko, że wybór metody ustalania stawki minimalnej wynagrodzenia dla pełnomocnika prawnego (zarówno z wyboru, jak i z urzędu) należy do prawodawcy, który w tym zakresie - w granicach porządku konstytucyjnego - korzysta ze znacznej swobody regulacyjnej (zob. wyrok o sygn. SK 66/19 oraz przywołane tam orzecznictwo). Pogląd ten nie oznacza oczywiście niemożliwości badania zgodności z Konstytucją rozporządzeń regulujących tę materię, niemniej to każdorazowo na podmiocie, który wniósł sprawę do Trybunału, ciąży obowiązek nie tylko wskazania przedmiotu kontroli, ale także sprecyzowania zarzutów oraz określenia adekwatnych wzorców kontroli konstytucyjności”.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy przede wszystkim zauważyć należy, że przepis będący przedmiotem oceny Trybunału w wyroku SK 66/19 stracił moc po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. Ponadto w obowiązującym obecnie akcie prawnym wskazano konkretne kwoty za reprezentację procesową; odmiennie wyglądała natomiast regulacja w zaskarżonym rozporządzeniu z dnia 22 października 2015 r.

Wreszcie jeśli chodzi o kwestię różnicowania opłat w zależności od reprezentacji z wyboru czy też z urzędu, to na uwadze należy mieć także i to, że jedynie obrońcy (pełnomocnikowi) pełniącemu funkcję z urzędu opłatę przyznaje się w kwocie podwyższonej o podatek od towarów i usług.

W tej sytuacji uznano, że w obowiązującym stanie prawnym obecnie brak jest podstaw do przyznania opłaty za obronę z urzędu w kwocie tożsamej jak w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 ( DZ. U. 2015, poz. 1800) dotyczącym opłat za czynności adwokackie (pełnione „z wyboru”).

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Na podstawie art.624§1 kpk zwolniono oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze mając na uwadze zakres zamiany zaskarżonego wyroku oraz sytuacje materailną A. W..

7.  PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego A. W. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego wO.z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie (...)

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana