Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 862/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Północ w Warszawie z dnia 6 maja 2021r. o sygn. akt VIII K 1091/20.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

- obraza prawa procesowego w postaci art. 173§2 pkt 1 kks poprzez zastosowanie przepisów o postępowaniu wobec nieobecnych, mimo istnienia wątpliwości, co winy sprawcy i okoliczności czynu;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wykładnia art. 173§1 kks prowadzi do wniosku, że nawet w sytuacji, gdy spełnione są wymienione w nim przesłanki, czyli gdy nie można ustalić miejsca zamieszkania lub pobytu sprawcy na terenie kraju, zastosowanie procedury w stosunku do nieobecnych ma fakultatywny charakter. Oznacza to, że wskazana instytucja ma wyjątkowy charakter, szczególnie w kontekście pomijania pewnych gwarancji procesowych, jakie za pośrednictwem art. 113§1 kks daje każdemu podejrzanemu i oskarżonemu procedura karna. W zestawieniu z treścią art. 173§2 pkt 1 kks czytelna staje się norma, by ograniczać zastosowanie tych przepisów do sytuacji oczywistych, opartych na rzetelnym materiale dowodowym, pozwalającym nie tylko ustalić wywodzone z protokołów kontroli stosownych organów elementy przedmiotowe, co również zbadać i odpowiednio zrekonstruować stronę podmiotową zarzuconego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Przyświecający tej regulacji interes fiskalny Skarbu Państwa nie może pozostawać w sprzeczności z zasadami wyrażonymi w art. 2 §1 pkt 1 oraz art. 4 kpk.

Akta sprawy ponad wszelką wątpliwość pozwalają ustalić, że spółka (...) Spółka z o.o. na użytkowanych rachunkach bankowych posiadała pieniężne wpływy, stanowiące w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychód podlegający opodatkowaniu. Nie budził wątpliwości również fakt, że spółka nie przedstawiła podatkowego rozliczenia rocznego za 2014r., choć miała taki prawny obowiązek, czym zataiła osiągnięty dochód, przez co naraziła podatek na uszczuplenie. Uznać należy również za udowodnione figurowanie danych oskarżonego, jako Prezesa zarządu spółki, a zatem osoby w myśl obowiązujących przepisów odpowiedzialnej za rozliczenie podatkowe ze Skarbem Państwa. Nie oznacza to jednak, że zostały w dostatecznym stopniu wyjaśnione wszystkie okoliczności niezbędne do uznania winy oskarżonego i ustalenia wszystkich elementów faktycznych koniecznych dla wymierzenia sprawiedliwej kary.

Doświadczenie zawodowe uczy, że w tego typu sytuacjach aktywność przestępcza prezesów spółek zajmujących się wystawianiem tzw. „pustych faktur” jest bardzo różna. Zwykle nie jest to działalność jednej osoby, lecz grupy osób, nierzadko spełniających kryteria stawiane przez art. 258§1 kk. W ramach takich spółek działają zarówno osoby zaangażowane w proces decyzyjny prowadzonej działalności i korzystające z pozyskiwanych nielegalnie profitów, jak również tzw. „słupy”, których rola polega na rejestracji owej działalności i udzielenie jej swoich danych osobowych, z czym wiąże się zwykle nieadekwatna do osiąganych zysków spółki gratyfikacja finansowa. Stopień winy, a co za tym idzie i konieczność surowego ukarania w obu tych wypadkach są różne, co oznacza że są te okoliczności faktyczne nieobojętne dla prawidłowego rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd wyrażony w komentarzu do omawianego przepisu, autorstwa J. Z., iż „warto podkreślić, że do poczynienia ustaleń faktycznych będących podstawą wiążącego rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej nie wystarczy tylko ustalenie za pomocą dowodów faktu popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, ale nieodzowne jest także dowodowe wykazanie jego popełnienia przez oskarżonego oraz innych okoliczności, zarówno przedmiotowych, jak i podmiotowych, które pozwalają na pełnowartościową ocenę określonej zaszłości, której dotyczy toczące się postępowanie karne skarbowe.”

Tymczasem przeprowadzone postępowanie wymaganych odpowiedzi nie daje, a to z uwagi na brak przesłuchania oskarżonego, co było bezpośrednim następstwem zastosowania zakwestionowanej procedury. Nie sposób zatem ustalić okoliczności podmiotowych zarzucanego czynu, motywacji sprawcy, stopnia winy, czasu i zakresu funkcjonowania oskarżonego w ramach spółki, czy osiągniętych z tego tytułu profitów. Choć wszystko to nie musi mieć wpływu na możliwość przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa skarbowego, to w zasadniczym stopniu może pozwolić wymierzyć mu adekwatną karę. Należy bowiem podkreślić, że sygnalizowane wątpliwości mają konkretny, związany z niniejszą sprawą charakter i wynikają z akt sprawy, choć ich źródłem są jedynie protokoły kontroli i uzasadnienia decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego (k 12) i Dyrektora Izby Skarbowej w W. (k 63), które nie są w tym zakresie źródłem dowodowym, w rozumieniu przepisów KPK, lecz dają pewne podstawy do dalszych rozważań.

Wynika z nich, że w toku żadnej z prowadzonych kontroli nie uzyskano kontaktu z oskarżonym i nie poznano jego stanowiska w zakresie rzeczonego zarzutu. Z relacji pełnomocnika właściciela wynajmowanego lokalu, stanowiącego siedzibę spółki (...) Sp. z o.o. wynika, że osoba podająca dane oskarżonego sporadycznie pojawiała się w tym lokalu jedynie w pierwszym miesiącu najmu, a po odbiór korespondencji zgłosiła się tylko raz. Z jedynej rozmowy telefonicznej z oskarżonym, przed zerwaniem kontaktu wynikało zaś, że osoba podająca dane oskarżonego nie potrafiła wskazać kontrahentów, nie posiadała podstawowej wiedzy dotyczącej działalności i dokumentacji spółki, nie umiała wyjaśnić od kogo i kiedy kupiła udziały w spółce, mimo potwierdzenia, że prowadziła księgi spółki. W świetle takich informacji niezbędne staje się ustalenie miejsca pobytu oskarżonego i przesłuchanie go na powyższe okoliczności, a co najmniej umożliwienie mu skorzystania z prawa do obrony, w ujęciu materialnym. Na marginesie należy zauważyć, że organ prowadzący czynności postępowania przygotowawczego podzielał to stanowisko, skoro postanowieniem z dnia 27 marca 2020r. zawiesił postępowanie, z uwagi na długotrwałą przeszkodę do jego prowadzenia – do czasu ustalenia miejsca pobytu podejrzanego.

Wniosek

- o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Choć zarzut został podniesiony trafnie, to powiązany z nim wniosek nie może zostać uwzględniony, bowiem wątpliwości, o jakich mowa w art. 173§2 pkt 1 kks nie są tożsame z tymi, o jakich mowa w art. 5§2 kpk. Wątpliwości, jakie zostały zarysowane w powyższej części uzasadnienia nie mają charakteru nieusuwalnych, lecz wynikają z braków dowodowych. Nie sposób zatem na tym etapie postępowania powiedzieć, czy ponowne rozpoznanie sprawy doprowadzi do skazania oskarżonego, czy też jego uniewinnienia, jednak niezbędne jest uzupełnienie postępowania dowodowego, co najmniej o przesłuchanie oskarżonego. Mając jednak na uwadze wadliwe zastosowanie procedury postępowania w stosunku do nieobecnych, nie jest możliwe konwalidacja owych braków na etapie postępowania odwoławczego, jak również i postępowania pierwszoinstancyjnego, o czym dalej. Omawiany wniosek apelacji jest zatem na obecnym etapie co najmniej przedwczesny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Uznanie przez Sąd odwoławczy, że postępowanie w stosunku do nieobecnych zostało zastosowane wadliwie, a to z uwagi na istniejące wątpliwości, co do winy i okoliczności sprawy skutkowało uznaniem, że całość postępowania winna zostać powtórzona, na zasadach ogólnych, z poszanowaniem praw procesowych gwarantowanych oskarżonemu przez obowiązujące przepisy prawa krajowego i międzynarodowego. W tym stanie rzeczy uzupełnienie postępowania dowodowego nie mogło mieć miejsca, bowiem uchybienie stanowiło nie tylko pominięcie przeprowadzenia dowodu z wyjaśnień oskarżonego, lecz w ogóle zastosowanie rzeczonego trybu. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2019r. o sygn. akt III KS 34/18, gdzie stwierdzono, że: „rozpoznanie sprawy o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe w postępowaniu w stosunku do nieobecnych (art. 173-177 KKS) z naruszeniem art. 173 § 2 pkt 1 KKS, a więc gdy wina lub okoliczności czynu budziły wątpliwości, z uwagi na potrzebę pełnego merytorycznego rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych oraz zapewnienia oskarżonemu możliwości udziału w rozprawie przed sądem pierwszej instancji, powoduje konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości przed tym sądem i stanowi podstawę do uchylenia przez sąd odwoławczy zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 437 § 2 zd. drugie KPK w zw. z art. 113 § 1 KKS)” W tym stanie rzeczy rozstrzygnięcie kasatoryjne było uzasadnione i konieczne.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien w pierwszej kolejności rozważyć zwrot sprawy Prokuraturze Rejonowej, celem przeprowadzenia postępowania przygotowawczego na zasadach ogólnych, z zachowaniem gwarancji procesowych prawa do obrony w warunkach istnienia wątpliwości, co do okoliczności zdarzenia. Konieczne zatem stanie się poszukiwanie oskarżonego, celem umożliwienia mu złożenia wyjaśnień, ewentualnie przeprowadzenia innych dowodów, których potrzeba przeprowadzenia się wyłoni. Czynności te w oczywisty sposób nie powinny ciążyć na Sądzie pierwszej instancji szczególnie, gdy zastosowany uprzednio tryb postępowania w ogóle nie powinien mieć miejsca.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

- z uwagi na świadczenie pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu odwoławczym, zasądzono na rzecz obrońcy kwotę brutto 516,60 złotych, zawierającą w sobie podatek VAT, według obowiązujących stawek mając na uwadze, że nie zostały one w żadnej części uiszczone.

6.  Koszty Procesu

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina oskarżonego.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana