Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sąd. Anna Sieczkiewicz

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 121/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 22 grudnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 307/21;

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

3.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

A. Obraza prawa materialnego poprzez uznanie, iż zachowanie J. C. wyczerpało znamiona czynu z art. 305 § 1 przy jednoczesnym ustaleniu przez Sąd I instancji, że ani J. C., ani M. K. ani R. H. nie mieli realnego zamiaru brać udziału w przetargu i nie mieli nawet na to środków przez co jedynym realnym oferentem zainteresowanym przetargiem w ocenie Sądu pozostał W. B., który kupił nieruchomość za cenę wywołania, z czego należy wysnuć wniosek, iż brak było działania na szkodę organizatora przetargu (co jest znamieniem czynu z art. 305 § 1 kk) a jedynie ewentualnie na szkodę W. B.;

B. Obraza prawa materialnego tj. art. 305 § 1 kk poprzez uznanie, iż doszło do narażenia na szkodę organizatora przetargu w przedmiotowej sprawie poprzez brak postąpień w licytacji, ograniczenie uczestników przetargu w sytuacji kiedy Sąd ustalił, że jedynie W. B. był realnie zainteresowany nabyciem nieruchomości i tylko on miał na to środki;

ewentualnie:

C. Obraza prawa materialnego tj. art. 305 §1 kk w związku z art. 115 § 2 KK w zw. z art. 1 § 1, 2 KK w zw. z art. 5 § 2 kpk poprzez uznanie J. C. za winnego popełnienia przestępstwa w sytuacji kiedy Sąd I instancji nie ustalił rozmiaru szkody przez co należy przyjąć rozmiar szkody w myśl art. 5 § 2 kpk i uznać, iż szkodliwość społeczna czynu zarzucanego oskarżonemu jest znikoma a przez to nie stanowi ona przestępstwa;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty wywiedzione przez skarżącego okazały się pozbawione zasadności.

Skarżący wprawdzie co do zasady nie zakwestionował ustalonego przez Sąd pierwszej instancji stanu faktycznego, jednak prezentując swoje postulaty przy okazji położył nacisk jedynie na te okoliczności, które przy zastosowaniu odpowiedniej narracji, rzeczywiście mogłyby wybrzmieć na korzyść jego klienta. W sposób tożsamy ujął wykładnię oraz przesłanki popełnienia przestępstwa z art. 305 § 1 kk, stanowiącego podstawę skazania dla J. C., dokonując dowolnej i tendencyjnej interpretacji jego ustawowych znamion i w ten sposób usilnie doszukując się braku winy w działaniu podsądnego. Jawiło się to jako dość zdumiewające zwłaszcza wobec faktu, iż na łamach pisemnych motywów do zaskarżonego orzeczenia organ sądowy pochylił się m. in. nad przyjętą kwalifikacją prawną, dokładnie wskazując z jakich względów przyjął, iż działanie J. C. mieściło się w ustawowych ramach przestępstwa z art. 305 § 1 kk w zw. z art. 13 § 1 kk. Niemniej jednak, dążąc do rozwiania wszelkich wątpliwości skarżącego, należy nieco szerzej omówić istotę przestępstwa zwanego zakłóceniem przetargu publicznego i uczynić to przede wszystkim spoglądając na nie przez pryzmat wywodów apelacji.

Na wstępie przypomnieć wypada, że żaden ze sprawców – a zatem również J. C., nie miał rzeczywistego zamiaru nabycia nieruchomości stanowiącej przedmiot przetargu, o którym mowa w treści zarzutu bowiem, jak dostrzegł zarówno Sąd Rejonowy jak i sam skarżący, nie posiadali oni chociażby ku temu adekwatnych instrumentów płatniczych. Okoliczność ta choć pozostawała bezsporna i stanowiła pewien element odtworzonego stanu faktycznego to tak naprawdę nie miała większego znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowego procesu, a już na pewno nie mogła determinować braku winy podsądnego. Pomimo to, jego obrońca, niewątpliwie zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy jak najkorzystniejszym z punktu widzenia swojego klienta, zupełnie niesłusznie i nieobiektywnie nadał jej kardynalną wręcz rangę, stawiając w pozycji swego rodzaju miernika ewentualnego zawinienia. W istocie jednak fakt ten nie tylko absolutnie nie wykluczał możliwości przypisania oskarżonemu sprawstwa zarzucanego mu czynu, lecz wręcz przeciwnie - istotnie przemawiał na jego niekorzyść, niejako obrazując rzeczywiste intencje J. C.. Bez wątpienia bowiem, podsądny działał w pełni świadomie, a nawet ze swego rodzaju premedytacją, wchodząc w porozumienie z innymi podmiotami, a następnie dążąc do realizacji przyjętych przez nich wspólnie założeń. Wobec szeregu wątpliwości ze strony obrońcy wyraźnie jednak podkreślić należy, iż art. 305 § 1 kk nie uzależnia możliwego sprawstwa danego podmiotu od jego realnej chęci nabycia w drodze przebicia określonego mienia. Czynność sprawcza polega bowiem na udaremnieniu lub utrudnieniu rzeczonego przetargu publicznego albo wejściu w porozumienie z inną osobą działając przy tym na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany. Jednocześnie, taki alternatywy sposób skonstruowania znamion czasownikowych omawianego przestępstwa wyraźnie wskazuje na to, iż dla możliwości przypisania winy wystarczającym jest, ażeby sprawca miał w swoim zamiarze działanie zmierzające do osiągnięcia minimum jednego ze wskazanych przez ustawę celów. Z kolei, nie budzi wątpliwości, iż na kanwie przedmiotowej sprawy J. C. wszedł w porozumieniu z innymi, ustalonymi osobami w warunkach określonych w art. 305 § 1 kk.

W tym miejscu marginalnie wtrącić należy, iż potencjalne kodeksowe ujęcie omawianego czynu, o jakim prawił skarżący, w ogóle nie miałoby racji bytu, gdyż powodowałoby stan bezprawności i niezasadnego uprzywilejowania pewnych podmiotów. Mało tego - stawianie w roli wyznacznika karygodności i zawinienia czynu z art. 305 § 1 kk sytuacji finansowej danego ewentualnego sprawcy jawiłoby się wręcz jako absurdalne. Wówczas bowiem karze podlegałby jedynie nieznaczny odsetek rzeczywistych sprawców, tj. ta część z nich, która zgłaszając chęć uczestnictwa w danym przetargu miałaby ku temu realne możliwości finansowe, nawet pomimo braku chęci nabycia mienia. Analogicznie przy tym, prawodawca depenalizowałby wszelkie zachowania polegające właśnie na pozornym zgłoszeniu udziału w rzeczonej licytacji, kiedy tylko potencjalny podejrzany wykazałby brak rzeczywistych funduszy na takie nabycie. Niewątpliwie zatem schemat myślowy zaprezentowany w części motywacyjnej apelacji nie miał nic wspólnego z rzeczywistym przekazem przepisu z art. 305 § 1 kk i oparty został na dowolnych, dość irracjonalnych przekonaniach jej autora.

Powracając do meritum przedmiotowej sprawy wyraźnie podkreślić należy, że nie budziło najmniejszych wątpliwości, iż J. C. swym zachowaniem wypełnił znamiona przypisanego mu czynu i to wbrew odmiennym przekonaniom skarżącego – działając jednocześnie na szkodę Gminy B.. Być może argumentując swoje stanowisko w tym przedmiocie Sąd Rejonowy nie wyraził się dość wyraźnie i posługując się jedynie swoistym skrótem myślowym wskazał, w jaki sposób przedsięwzięte przezeń kroki, gdyby doszły do skutku, mogłyby zakłócić przebieg przetargu (brak postąpień w licytacji czy ograniczenie ilości uczestników przetargu). Jednocześnie jednak postulaty skarżącego w tym zakresie rozpatrywać należy raczej w kategoriach „ czepialstwa” aniżeli merytorycznego zarzutu, bowiem uważna lektura całości pisemnych motywów do zaskarżonego wyroku wyraźnie wskazywała na rzeczywisty zamysł organu sądowego. Jako dość oczywiste bowiem jawiło się, iż wskutek zmowy zawartej pomiędzy niemalże wszystkimi uczestnikami przetargu, którzy celowo nie dokonywaliby przebicia, po to ażeby kwota zaproponowana na wstępie przez organizatora nie została zbyt wywindowana, nieruchomość stanowiąca jego przedmiot zostałaby wylicytowana za cenę nieadekwatną, a być może nawet znacznie zaniżoną w stosunku do jej wartości rynkowej. Brak jest jednocześnie podstaw do uznania, iż w przypadku gdyby W. B. przystał na zaproponowane mu warunki, oskarżony wraz ze wspólnikami, z jakichś względów nie trzymaliby się ustalonego planu i podeszli do procedury zgodnie z jej naczelną ideą, tym bardziej w sytuacji, gdy nie dysponowali stosowną kwotą pozwalającą na nabycie nieruchomości, zaś w zamian za pomoc W. B. otrzymaliby żądaną sumę pieniędzy. Dlatego też, przyjąć należało, iż w tej konkretnej sprawie sprawca wcale nie musiałby podejmować aktywnych działań, ażeby zakłócić przebieg wydarzenia. Wręcz przeciwnie – wyłącznie bierna postawa podsądnego i jego wspólników, wyrażająca się właśnie w odstąpieniu od podejmowania czynności przebicia, która przecież stanowi nieodłączny element każdego przetargu, okazałaby się wystarczająca, ażeby osiągnąć tak naznaczony skutek. Samo zgłoszenie się kilku potencjalnych licytantów może odstraszać innych potencjalnych nabywców, czyniąc licytację bardziej rozbudowaną, wobec czego informacja o aż czterech zainteresowanych mogła skłaniać ich do rezygnacji z przystąpienia do licytacji. Z całą pewnością wówczas zwycięska oferta okazałyby znacznie niższa niż miałoby to miejsce, gdyby licytacja przebiegła w sposób zgodny z jej procedurą i przy uczestnictwie uczciwych kontroferentów. Analizując okoliczności niniejszej sprawy niezwykle trudno zatem przyjąć, ażeby zachowanie oskarżonego nie zostało nakierowane na szkodę dotychczasowego właściciela działki – tj. Gminy B., która uzyskałaby z licytacji niższą niż możliwa kwotę. W tej sytuacji trudno przy tym pojąć tok dedukcji apelującego, wnioskującego iż w przypadku dokonania czynu o jakim stanowi zarzut, a zatem uprzedniego przystania przez W. B. na propozycję pochodzącą od sprawców i podjęcia licytacji na określonych przez nich zasadach, to właśnie on zostałby pokrzywdzony przestępstwem. O rozwinięcie tak nakreślonej myśli nie pokusił się nawet sam jej autor, stąd i Sąd Okręgowy odstąpi od szerszej analizy tej tezy.

Rzecz jasna, rację miał przy tym skarżący, przekonujący iż w przypadku stwierdzenia sprawstwa przestępstwa z art. 305 § 1 kk rozpatrujący daną sprawę Sąd winien stwierdzić rzeczywiste wystąpienie szkody i dążyć do jak najbardziej precyzyjnego określenia jej wartości, jednak nie należy pomijać, iż dotyczy to sytuacji, gdy ów czyn został dokonany, a zatem sprawca swoim działaniem wpłynął na przebieg przetargu, wywołując skutki określone w ustawie. Z naturalnych i logicznych względów przytoczone na łamach apelacji orzecznictwo dotyczące ewentualnej, abstrakcyjnej jedynie szkody nie będzie zatem miało zastosowania na kanwie przedmiotowej sprawy, gdzie do tegoż dokonania, wobec odmowy ze strony W. B., w ogóle nie doszło. Skoro zaś w takim wypadku trudno szerzej dywagować o istnieniu owej szkody, to już tym bardziej nonsensem byłoby daremne silenie się na ustalenie jej wartości. Stąd, Sąd Rejonowy, nawet pomimo ewentualnych chęci, nie mógł uczynić zadość oczekiwaniom skarżącego i kwotowo wykazać rozmiaru szkody jaka groziła Gminie B.. Organ procesowy przecież nie był władnym, ażeby dowolnie ustalić hipotetyczny stan faktyczny jaki mógłby mieć miejsce w przypadku skutecznej realizacji planu, o jakim mowa w zarzucie, a tym samym wykreować dalszego rozwoju zdarzeń i przebiegu samego przetargu. Braku ustaleń w tym przedmiocie, zwłaszcza gdy ten był w pełni uzasadniony, nie sposób jednak utożsamiać z pojęciem znikomej społecznej szkodliwości przypisanego J. C. czynu i deliberować o jego niekarygodności.

Mało tego - w tej sytuacji, dla bytu czynu przypisanego oskarżonemu, bez znaczenia pozostawał nadto fakt, czy finalnie Gmina B. byłaby stratna na przeprowadzonym przetargu czy też nieruchomość zostałaby wylicytowana za cenę bardziej intratną. Rzecz jasna, wobec faktu iż jedynym oferentem w przedmiotowym przetargu był wówczas W. B., zdołał on wylicytować działkę za kwotę wywoławczą, jednak nie należy pomijać, że odbyło się to w legalnej, rzetelnej procedurze. Licytacja nie została zakłócona przez żaden podmiot trzeci, który wpłynąłby na jej przebieg ze szkodą dla właściciela mienia. Przedstawionego powyżej swobodnego rozwoju zdarzeń i faktu, że rzeczywisty zysk, jaki Gmina B. uzyskała z przeprowadzonego przetargu najpewniej odpowiadał temu, jaki ewentualnie przypadłby jej w związku z ingerencją w wydarzenie podjętą przez oskarżonego i jego wspólników, nie należy zrównywać z brakiem działania sprawców na szkodę wspomnianej jednostki administracyjnej, bowiem jak wspomniano, już samo nieuczciwe zgłoszenie się do licytacji czyniło ją dla innych potencjalnych zainteresowanych mniej atrakcyjną.

W ramach puenty, dążąc do wyeliminowania wszystkich obiekcji ze strony autora apelacji, należy po krótce zwrócić uwagę na zakres pojęciowy i różnice pomiędzy poszczególnymi formami stadialnymi danego przestępstwa. Jest to aspekt o tyle istotny, bowiem przy czysto hipotetycznym przyjęciu, że oskarżony dopuścił się jedynie przygotowania, nie zaś usiłowania czynu z art. 305 § 1 kk, nie ponosiłby on odpowiedzialności karnej za swoje działania. I tak, wyjaśnienie różnicy między przygotowaniem a usiłowaniem sprowadza się do ustalenia, czy zachowanie sprawcy było abstrakcyjnym, czy też konkretnym zagrożeniem dla chronionego prawem dobra. [...] Usiłowanie jest zatem bardziej konkretne niż przygotowanie, a zagrożenie dobra chronionego staje się realne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1999 roku, wydany w sprawie o sygn. akt III KKN 704/98). Tymczasem, na gruncie przedmiotowej sprawy bez wątpienia zachowanie sprawców stanowiło konkretne i realne zagrożenie, o jakim mowa w wersach powyżej. Propozycja wystosowana przez nich do W. B. była bowiem poważna, niezwykle konkretna i zawierała w swej treści przemyślany, precyzyjny schemat działania i gdyby tylko ten zdecydował się na nią skusić, to niewątpliwie doszłoby do dalszej realizacji znamion przestępstwa z art. 305 § 1 kk.

Wniosek

- o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego czynu z art. 305 §1 kk;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec bezzasadności wywiedzionych zarzutów, na uwzględnienie nie zasłużył tak sformułowany wniosek apelacyjny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 22 grudnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 307/21;

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec bezzasadności wywiedzionych zarzutów i przy jednoczesnym braku przesłanek podlegających uwzględnieniu z urzędu, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, ażeby podjąć ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 22 grudnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 307/21 – w całości;

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana