Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Górski

po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2014 roku, w Szczecinie,

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa K. T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 22 października 2013 roku, sygnatura akt XI GC 811/13;

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60 zł (sześćdziesięciu złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

VIII Ga 138/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 października 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt XI GC 811/13 zasądził od pozwanego (...) SA w S. na rzecz powoda K. T. kwotę 135,89 zł, umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, rozstrzygnął o kosztach sądowych nakazując zwrócić powodowi z tego tytułu kwotę 50 zł oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 667 zł tytułem kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że przedmiotem żądania pozwu pierwotnie była kwota 4335,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 marca 2013r. i kosztami procesu.

Żądanie zasądzenia tej sumy było motywowane twierdzeniem, że powód wykonał na zlecenie pozwanej usługę w postaci pracy sprzętu - koparki z młotem. Po wykonaniu usługi wystawiła fakturę, której pozwana mimo wezwania do zapłaty nie uregulowała.

Pozwana wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, wskazała, iż przed zawiśnięciem sporu, zapłaciła powodowi kwotę 4335,75 zł, ponadto nie była wzywana do zapłaty przed wniesieniem pozwu, a więc nie dała powodu do wytoczenia sprawy i powinna otrzymać koszty procesu.

Pismem z dnia 27 września 2013r powód ograniczył powództwo do kwoty 135,89 zł tytułem skapitalizowanych odsetek. Cofnął pozew w pozostałym zakresie podtrzymując żądanie w zakresie kosztów postępowania.

Na podstawie zgromadzonego materiału sąd ustalił, że powód w ramach prowadzonej działalności na zlecenie pozwanej wykonał pracę sprzętem w postaci koparki z młotem. W dniu 1 marca 2013 r. młot pracował 5 godzin w tym doliczono dojazd, w dniu 2 marca 2013r 8 godzin, natomiast 3 marca 2013r. sprzęt powoda pracował 9,30 godzin w tym wliczono także zjazd z budowy. W dniu 4 marca 2013r powód wystawił na rzecz pozwanego fakturę na kwotę 4335,75 zł brutto. Faktura obejmowała pracę koparki z młotem oraz dojazd. Termin płatności w formie przelewu ustalono na dzień 18 marca 2013r. Faktura została przesłana pozwanej i doręczona w dniu 13 marca 2013r. Pismem z dnia 11 kwietnia 2013r powód wezwał pozwaną do uiszczenia 4335,75 zł. Wezwanie odebrano 12 kwietnia 2013r

W dniu 17 czerwca 2013r pozwana uiściła na konto powoda kwotę 4335,75 zł

W oparciu o powyższe ustalenie Sąd uznał powództwo po jego częściowym cofnięciu za uzasadnione.

Żądania pozwu Sąd zakwalifikował jako wynikające z umowy o świadczenie usług, i podlegające kwalifikacji stosownie do art. 750 i art. 734 § 1 k.c., oraz art. 735 § 1 k.c..

Sąd wskazał, że stan faktyczny sprawy w większości nie był sporny, zaś obrona pozwanej sprowadziła się do podniesienia iż doszło do zapłaty należności przed doręczeniem pozwu, co jej zdaniem winno skutkować zaniechaniem obciążenia jej kosztami. W związku z tym stanowiskiem Sąd wskazał że zarówno zawarcie umowy, jak i wysokość należnego wynagrodzenia, termin płatności i data faktycznej zapłaty zostały ustalone zgodnie z przedstawionymi przez strony dokumentami.

Sąd zaznaczył, że powód cofnął skutecznie pozew co do należności głównej, wobec czego postępowanie w tym zakresie podlegało umorzeniu, stosownie do treści 355 §1 k.p.c., a jednocześnie zgodnie z art. 79 ust 1 pkt 3 lit a u.k.s.c. orzeczono o zwrocie połowy opłaty.

Sąd stwierdził, że podtrzymane w sprawie zostało żądanie zapłaty odsetek, które znajduje uzasadnienie w świetle treści art. 481 k.c. Powód żądał odsetek ustawowych od dnia następnego po dniu płatności faktury do dnia zapłaty, kwota została wyliczona prawidłowo, toteż żądanie uwzględniono w całości.

Orzeczenie o kosztach procesu uzasadniono brzmieniem art. 98 k.p.c. oraz § 6 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. Nr 163, poz. 1349)

Sąd wyjaśnił, że nie znalazł podstaw do zastosowania w sprawie przepisu art. 101 k.p.c. Przywołując treść tej normy Sąd wskazał, że uzasadnienie dla zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu pozwana wywodziła z faktu, iż nie doręczono jej faktury, a świadczenie zostało spełnione przed doręczeniem pozwu. Sąd wyjaśnił, że pierwsza z tak przytoczonych okoliczności jest nieprawdziwa - powód przedstawił dowód doręczenia pozwanej zarówno faktury, jak i wezwania do zapłaty, od daty wezwania do dnia wniesienia pozwu minęło 2 tygodnie, a zapłata nastąpiła dopiero 2 miesiące później. Wobec tego nie można uznać, że pozwana nie dała powodu do wytoczenia powództwa. Zdaniem Sądu zapłata po wniesieniu sprawy do sądu jest uznawana za przegranie sporu, nie ma przy tym znaczenia, czy miało to miejsce przed, czy po doręczeniu pozwu.

Sąd zaznaczył również że w świetle doktryny i orzecznictwa pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby zaspokojenie swojego roszczenia bez wytoczenia powództwa. Taka ocena sądu może być dokonana wyłącznie wtedy, gdy pozwany mógł określić swoją postawę w stosunku do zgłaszanego roszczenia. Jeżeli postępowanie pozwanego i jego postawa wobec roszczenia strony powodowej, ocenione w ten sposób, nie usprawiedliwiają wniosku, że strona powodowa uzyskałaby zaspokojenie roszczenia również bez wytoczenia powództwa, to należy uznać, że pozwany dał powód do wytoczenia powództwa i mimo uznania żądania pozwu przy pierwszej czynności procesowej, art. 101 zastosowany być nie może. W rezultacie zdaniem Sądu poza natychmiastowym uznaniem żądań pozwu niezbędnym warunkiem skutecznego zgłoszenia przez pozwanego wniosku o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu jest wykazanie, że powód mógł uzyskać zaspokojenie swej pretensji bez uciekania się na drogę procesu a w niniejszej sprawie brak jest postaw dla takiej oceny, skoro na zapłatę powód musiał czekać 3 miesiące od nadejścia terminu spełnienia świadczenia i 2 miesiące od wniesienia pozwu, mimo doręczenia pozwanej i faktury i wezwania do zapłaty.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się pozwany, który zaskarżył wyrok w części zasądzającej należność oraz rozstrzygającej o kosztach procesu. Wyroki zarzucono:

1. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów w sprawie, skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie,

2. naruszenie art. 481 § 1 k.c polegające na przyjęciu, że powód może domagać się odsetek za czas opóźnienia,

3. naruszenie art. 101 k.p.c polegające na przyjęciu, że pozwanej nie należy się zwrot kosztów

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania za obydwie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a ewentualnie - o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu wskazano, że Sąd I instancji naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów, poprzez dokonanie całkowicie dowolnej ich oceny, skutkującej błędnym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie. W dniu 17 czerwca 2013 r. pozwany zapłacił na rzecz powoda kwotę należności głównej tj. 4.335,75 zł. Pozwany nie kwestionował tego, że strony niniejszego postępowania łączyła umowa oraz faktu, iż za jej wykonanie powodowi należy się wynagrodzenie we wskazanej powyżej wysokości.

Powołano się na to, że w złożonym sprzeciwie od nakazu zapłaty, pozwana wyraźnie wykazała, iż roszczenie powoda zostało zaspokojone przez nią w całości jeszcze przed zawiśnięciem niniejszego sporu. Na potwierdzenie powyższych faktów, pozwana przedłożyła potwierdzenie zapłaty z dnia 17 czerwca 2013 r., które jasno wykazywało fakt dokonania zapłaty dochodzonej należności, a tym samym — brak roszczenia po stronie powoda. Z przedstawionych przez pozwaną dowodów jasno wynikało, iż pozwana uiściła na rzecz powoda dochodzoną należność jeszcze przed zawiśnięciem sporu. Wobec powyższych faktów, powód ograniczył powództwo do kwoty 135,89 zł tytułem skapitalizowanych odsetek, cofając jednocześnie pozew w pozostałym zakresie, a podtrzymując żądanie w zakresie kosztów postępowania.

Sąd I instancji przyjął za słuszne żądanie przez stronę powodową odsetek, z uwagi na dokonanie płatności faktury po dniu wymagalności. Wobec powyższego stanowiska Sądu I instancji nie sposób się zgodzić, bowiem jak to zostało już powyżej wykazane, pozwana spełniła żądane przez powoda roszczenie jeszcze przed zawiśnięciem sporu. Należy więc uznać, iż Sąd I instancji naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów, poprzez dokonanie całkowicie dowolnej oceny przedstawionego potwierdzenie wpłaty z dnia 17 czerwca 2013 r. Zdaniem pozwanej, Sąd I instancji wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnił jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, co w świetle stanowiska Sądu Okręgowego w Poznaniu w Wyroku w sprawie o sygnaturze X Ga 182/2009 wydaje się być uzasadnione.

Wskazano, iż Sąd I instancji dokonał naruszenia art. 481 § 1 k.c polegającego na przyjęciu, że powód może domagać się odsetek za czas opóźnienia. Zgodnie z treścią art. 481 §1 k.c, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W przedmiotowej sprawie, Sąd przyjął za słuszne żądanie przez stronę powodową odsetek. Zdaniem strony pozwanej jest to niewłaściwe przyjęcie. Zgodnie z Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2013 r. (sygn. I ACa 383/13), „odsetki są świadczeniem akcesoryjnym, bowiem warunkiem powstania uprawnienia do odsetek jest istnienie i wymagalność długu pieniężnego ” Roszczenie o odsetki jest więc następstwem egzystencji prawnej długu pieniężnego. W niniejszej sprawie, w momencie domagania się przez stronę powodową odsetek — dług pieniężny już nie istniał. Wobec powyższego, przyjęcie przez Sąd twierdzenia, jakoby stronie powodowej przysługiwało roszczenie do żądania odsetek jest błędne. Wierzytelność względem pozwanej nie istniała już od dnia zapłaty tj. od dnia 17 czerwca 2013 r.

Pozwana oświadczyła wreszcie, iż chciałaby także zauważyć, że Sąd I instancji nie znalazł do zastosowania w niniejszej sprawie art. 101 K.p.c, zgodnie z treścią którego zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. W przedmiotowej sprawie, powód uznał żądanie pozwu, dokonując wskazanej wcześniej wpłaty. Zdanie pozwanej w doktrynie uważa się, że uznanie żądania pozwu w sposób wyraźny i niebudzący wątpliwości musi nastąpić przy pierwszej czynności procesowej pozwanego po doręczeniu mu odpisu pozwu. W niniejszej sprawie, z uwagi na formę postępowania, doręczenie odpisu pozwu nastąpiło wraz z wydanym już przez Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy Nakazem zapłaty z dnia 06 czerwca 2013 r. Należy więc zauważyć, że wpłata została dokonana w niedługim czasie po wydaniu nakazu zapłaty tj. 17 czerwca 2013 r. Uiszczoną na konto powoda wpłatę należy uznać za wyraźny i niebudzący najmniejszych choćby wątpliwości dowód na fakt uznania żądania pozwu. Wobec powyższego, stanowisko Sądu I instancji w kwestii „braku podstaw do zastosowania w sprawie przepisu art. 101 K.p.c” należy zdaniem pozwanej uznać za niezasadne

W odpowiedzi na apelację wniesiono o jej oddalenie i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu wskazano, że powód po otrzymaniu zapłaty opierając swoje roszczenie na art. 359 kc. ograniczył powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanej łącznej kwoty 135,89 zł tytułem skapitalizowanych ustawowych odsetek od zapłaconej kwoty 4.335,75 zł od dnia 21.03.2013r. do dnia 17.06.2013r. Odsetki te wynoszą 135,89 zł. Powód przypomniał, że pozwana spółka potwierdza na str. 2 apelacji iż: „Pozwany nie kwestionował tego, że strony niniejszego postępowania łączyła umowa oraz faktu, iż za jej wykonanie powodowi należy się wynagrodzenie we wskazanej powyżej wysokości". W ty, kontekście za niezrozumiałe powód uznał kwestionowanie roszczenia w zakresie kosztów i odsetek.

Sąd Okręgowy po rozpoznaniu apelacji stwierdza, co następuje:

Apelacja musi być uznana za oczywiście bezzasadną.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zgromadzony w aktach materiał dowodowy i poczynił adekwatne do jego treści ustalenia faktyczne

Nie budzi zastrzeżeń kwalifikacja prawna umowy łączącej strony jako umowy o świadczenie usług.

Przystępując do rozważań należy przypomnieć, że sprawa niniejsza była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, zaś Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, zatem zgodnie z art. 505 ¹³ §2 k.p.c. uzasadnienie niniejszego orzeczenia powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. stwierdzić należy, ze sformułowanie tego zarzutu przez skarżącego, mimo korzystania z usług profesjonalnego pełnomocnika procesowego, jest w kontekście warstwy argumentacyjnej apelacji całkowicie niezrozumiałe. Zarówno w petitum jak i w uzasadnieniu apelacji nie wskazano, które ustalenia sądu I instancji są przez skarżącego kwestionowane. Nie wskazano zaś nade wszystko jakie dowody zostały ocenione z naruszeniem wzorca oceny swobodnej, o którym mowa w art. 233 §1 k.p.c. Co więcej, z uzasadnienia apelacji wynika, że skarżący nie kwestionuje ustaleń sądu co do istnienia roszczenia objętego pierwotnie sporem, ustalonego terminu zapłaty oraz faktycznej daty spełnienia świadczenia – a te zasadnicze fakty legły u podstaw rozstrzygnięcia zawartego w kwestionowanym przez skarżącego punkcie I wyroku. Dla wyczerpania krytyki argumentacji skarżącego dodać trzeba, że powołując się w uzasadnieniu apelacji na orzeczenie innego sądu nie wskazuje on jakiegokolwiek związku jaki judykat ten ma z niniejszą sprawą. W konsekwencji uznać należy, że zarzut naruszenia art. 233 §1 k.p.c. nie został w apelacji merytorycznie uzasadniony.

Z kolei uzasadnienie zarzutu naruszenia art. 481 §1 k.c. pomija całkowicie to, że jakkolwiek roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie jest roszczeniem akcesoryjnym w stosunku do wierzytelności pieniężnej, od której odsetki przypadają, a warunkiem powstania roszczenia odsetkowego jest uprzednie istnienie długu głównego i popadnięcie przez dłużnika w stan opóźnienia, to jednak z chwilą powstania odsetki uzyskują byt samoistny, niezależny od długu głównego (por. wyrok SN z dnia 7 czerwca 2001 r., III CKN 369/00, LEX nr 52358), podlegają odrębnym regułom w zakresie przedawnienia i mogą być przedmiotem obrotu prawnego niezależnie od należności głównej. Oznacza to, że zapłata wyłącznie długu głównego nie może spowodować automatycznego umorzenia roszczenia o odsetki, jak zdaje się mylnie przyjmować skarżący. Brak związku między zapłatą długu głównego a istnieniem roszczenia o odsetki za opóźnienie nie budzi jakichkolwiek wątpliwości ani w nauce prawa ani też w orzecznictwie. Skarżący cytując wyjęty z kontekstu tezę orzeczenia w istocie nie przedstawia jednak żadnej argumentacja podważającej dotychczasowy dorobek orzecznictwa i nauki. W rezultacie także ta część wywodu apelacji nie może odnieść postulowanego w jej petitum skutku.

Uzasadnienie zarzutu naruszenia art. 101 k.p.c. nie odnosi się do argumentacji przedstawionej przez Sąd I instancji. Skarżący odczytując treść art. 101 k.p.c. pomija to iż norma ta dla swojego zastosowania wymaga kumulatywnego zaistnienia dwóch przesłanek (uznania powództwa przy pierwszej czynności procesowej i jednocześnie niedania przez pozwanego powodu do wytoczenia powództwa). Skarżący zdaje się uważać, że fakt zapłaty w krótkim okresie po wydaniu zapłaty a przed jego doręczeniem dostatecznie motywuje prawo do żądania zasądzenia kosztów na podstawie art. 101 k.p.c. Jednocześnie pomija jednak apelant tą istotną część argumentacji Sądu I instancji która uwypukla to, iż przed zapłatą pozwany był w kilkumiesięcznym opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia, nie reagował na wezwanie do zapłaty a w procesie nie przedstawił jakiejkolwiek próby racjonalizacji przyczyn braku zapłaty przed wniesieniem pozwu mimo znacznego opóźnienia. Skoro tak, to uznać należy że pozwany nie spełniając świadczenia w terminie niewątpliwie dał powód do wytoczenia powództwa (akt ten stał się celowy dla uzyskania zaspokojenia wobec trwającego opóźnienia dłużnika). Zapłata po wniesieniu pozwu w tym świetle nie ma już jakiegokolwiek znaczenia w płaszczyźnie art. 101 k.p.c.

Z przedstawionych przyczyn apelację oddalono, stosując normę art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. Wobec sposobu rozstrzygnięcia co do meritum pozwany musi być uznany za przegrywającego postepowanie apelacyjne w całości i ma obowiązek zwrotu powodowi kosztów poniesionych w związku z udziałem w tym postępowaniu. Na koszy te składa się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ustalone stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § 6 pkt. 1 w zw. z §12 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. jedn. Dz. U. 2013 roku, poz. 490).