Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 października 2021 roku w Sieradzu

odwołania L. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 12 stycznia 2021 r. Nr (...)

w sprawie L. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o rekompensatę

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 150/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 12.01.2021r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił L. P. prawa do rekompensaty na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2018r. 1270) i ustawy z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U.2019.1924) i rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) z uwagi na nieudokumentowanie 15 letniego stażu w szczególnych warunkach.

L. P. złożyła odwołanie od decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do rekompensaty. Argumentowała, że w okresie od 30.06.1991 – 28.10.2006, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych w warunkach szczególnego obciążenia narządu wzroku i konieczności precyzyjnego widzenia, wymienioną w wykazie A Dział XIV, poz. 5 rozporządzenia R.M. z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników (…). Podnosiła, że na przestrzeni lat, pomimo zmiany nazw stanowisk pracy, zajmowała się obsługą monitorów ekranowych o nazwie G. (...), a zmiany stanowisk z uwagi na awanse, powodowały jedynie zwiększenie obowiązków związanych z obsługą tychże ekranów. Przed 30.06.1991r., posługiwała się w pracy maszyną elektryczną, Odwołanie poparł pełnomocnik strony ustanowiony w sprawie.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. P., ur. (...) Od 1 grudnia 2020r. nabyła prawo do emerytury.

W okresie od 1.09.1980 – 28.12.2020, L. P. była zatrudniona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)Bibliotece (...) w S. i zajmowała następujące stanowiska:

od 1.09.1980r. - maszynistka w dziale organizacyjno – administracyjnym,

od 1.10.1984r. - referent ds. administracyjnych,

od 11.09.1989r. - bibliotekarz,

od 1.01.1993r. - specjalista ds. obsługi urządzeń technicznych,

od 1.05.2000 - starszy referent,

od 1.07.2005r. - kierownik działu organizacyjno-administracyjnego.

Wg. zakresu obowiązków i czynności służbowych z 2.10.1989r., do zakresu obowiązków wnioskodawczyni należało: przygotowywanie zakupionych książek do opracowania (sprawdzenie książek z rachunkiem, włączenie do książek „zapowiedzi wydawniczych” oraz włączenie do książek „przewodnika bibliograficznego”), sporządzanie opisu katalogowego książek, powielanie kart katalogowych.

Wg. zakresu obowiązków i czynności służbowych z 1.03.1991, do obowiązków wn – i należało: sporządzanie dla potrzeb wszystkich działów maszynopisów korespondencji, opracowań i innych dokumentów bibliotecznych oraz wykonywanie ich powieleń przy pomocy urządzeń technicznych, prowadzenie ogólnozakładowego archiwum akt służbowych, załatwianie wszelkich spraw organizacyjno-technicznych związanych z przeprowadzaniem narad, seminariów szkoleniowych, zjazdów (zapewnienie odpowiednich pomieszczeń lokalowych, zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia dla uczestników, zabezpieczenie niezbędnych środków transportu), dokonywanie zakupu materiałów kancelaryjno-biurowych, druków bibliotecznych, środków czystości oraz innych przedmiotów bieżącego użytkowania niezbędnych do funkcjonowania.

Pracując na stanowisku bibliotekarza, oraz wcześniej, wnioskodawczyni używała do pracy elektronicznej maszyny do pisania, a od 30.06.1991r., komputera z monitorem kineskopowym starej generacji – G. (...), przy użyciu którego przepisywała pisma wychodzące z biblioteki do różnych instytucji, sprawozdania, plany pracy, pisma, wprowadzała pracowników nowozatrudnionych i zwalnianych, wypisywała angaże, zaświadczenia dla pracowników. Według wnioskodawczyni praca przy starym monitorze stanowiła obciążenie wzroku z powodu migotania, czcionka i rozdzielczość była inna niż na nowych komputerach, trzeba było wytrzeszczać oczy, żeby stworzyć tabele i napisać pismo.

Zaświadczeniem lekarskim z 18.02.1998r., nie stwierdzono przeciwskazań do pracy przy komputerze.

Od 1.01.1993r., L. P. została zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. obsługi urządzeń technicznych, a do zakresu obowiązków należało:

1. sporządzanie dla potrzeb wszystkich działów (...) maszynopisów korespondenci, opracowań i innych dokumentów bibliotecznych oraz wykonywanie ich powieleń przy pomocy urządzeń technicznych, 2. prowadzenie ogólnozakładowego archiwum akt służbowych, 3. załatwianie wszelkich spraw organizacyjno-technicznych związanych z przeprowadzaniem przez (...) narad, seminariów szkoleniowych, zjazdów itp., a w szczególności: a) zapewnianie odpowiednich pomieszczeń lokalowych służących realizacji tych przedsięwzięć, zapewnianie zakwaterowania i wyżywienia dla uczestników, zabezpieczanie niezbędnych środków transportu itp., 4 dokonywanie zakupu materiałów kancelaryjno-biurowych, druków bibliotecznych, środków czystości oraz innych przedmiotów bieżącego użytkowania niezbędnych do właściwego funkcjonowania (...), 5. prowadzenie kancelarii ogólnej (...), a w szczególności: a) przyjmowanie wszelkich przesyłek wpływających do (...) i zbiorcze ekspediowanie wychodzących na zewnątrz, b) prowadzenie zbiorczego rejestru spraw /korespondencji/ wpływających do (...) oraz czuwanie nad ich terminowym i zgodnym z poleceniami dyrektora załatwianiem /w tym także prowadzenie rejestru skarg i wniosków/, c) sporządzanie oraz przechowywanie protokołów posiedzeń i narad pracowniczych, prowadzonych przez dyrektora, d) prowadzenie ewidencji poleceń wyjazdów /delegacji/ służbowych pracowników (...), e) rejestrowanie wyjść pracowników (...) we godzinach służbowych oraz comiesięczne sporządzanie rejestru czasu pracy wykorzystywanego przez pracowników w sprawach osobistych, f) prowadzenie i załatwianie zgodnie z obowiązującymi przepisami spraw tajnych i poufnych, g) wykonywanie innych zadań zleconych przez dyrektora i kierownika działu.

W zakresie obowiązków odwołującej nic się nie zmieniło, nadal używając komputera G. (...) zajmowała się przepisywaniem pism, wprowadzaniem urlopów pracowniczych, przepisywaniem zakresów czynności pracowników. Pracowała w okularach korekcyjnych.

Zaświadczeniem lekarskim z 18.02.1998r., nie stwierdzono przeciwskazań do pracy na stanowisku spec ds. obsługi urządzeń technicznych; pracy przy komputerze.

Od 1.05.2000r., wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku starszego referenta.

Z dniem 1.10.2001r., przyznano L. P. dodatek za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Od 1.07.2005r., wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku kierownika działu organizacyjno – administracyjnego i do zakresu obowiązków i czynności służbowych należało: 1. opracowywanie projektów statutów, regulaminów i innych dokumentów (np. zarządzeń, okólników, instrukcji, itp., określających szczegółowo zasady funkcjonowania (...), 2. prowadzenie ewidencji obowiązujących przepisów i norm prawnych dot. działalności bibliotek publicznych, 3. prowadzenie i załatwianie zgodnie z obowiązującymi przepisami spraw związanych z ochroną tajemnicy państwowej i służbowej, 4. podejmowanie wszelkich niezbędnych działań, czynności, mających na celu utrzymanie obiektów pomieszczeń i urządzeń (...) w należytym stanie technicznym i estetycznym, remonty, ogrzewanie, oświetlenie, utrzymanie czystości itp. oraz zapewniających ochronę wszelkich zasobów majątkowych znajdujących się w tych obiektach i pomieszczeniach, 5. zapewnienie użytkownikom i pracownikom (...) właściwych warunków BHP oraz zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego w obiektach i pomieszczeniach eksploatowanych przez bibliotekę, 6. opracowywanie projektów planów zatrudnienia i funduszu płac dla (...), 7. prowadzenie spraw osobowych pracowników (...) oraz udzielanie pomocy bibliotekom samorządowym pow. (...) w zakresie prowadzenia spraw osobowych pracowników,

8. administrowanie Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych i Mieszkaniowych, organizowanie świadczeń i usług socjalnych dla pracowników oraz załatwianie spraw bytowych pracowników, 9. zapewnienie i dokonywanie zakupów niezbędnego wyposażenia (...), 10. zatwierdzanie pod względem merytorycznym dowodów księgowych (rachunki, faktury, umowy zlecenia), 11. prowadzenie ksiąg inwentarzowych wszelkich składników majątkowych (...), z wyłączeniem księgozbiorów oraz wyposażenia gabinetu metodycznego,

12. załatwianie wszelkich spraw związanych z utrzymaniem i eksploatacją środków transportu stanowiących własność (...), 13. sporządzanie we współpracy z pozostałymi działami sprawozdań i planów pracy z działalności (...) oraz całej sieci bibliotecznej w powiecie, 14. prowadzenie ogólnozakładowego archiwum akt służbowych, 15. załatwianie wszelkich spraw organizacyjno – technicznych związanych z przeprowadzaniem przez (...) narad, seminariów szkoleniowych, zjazdów, itp., 16. dokonywanie zakupu materiałów kancelaryjno – biurowych, druków bibliotecznych, środków czystości oraz innych przedmiotów bieżącego użytkowania niezbędnych do właściwego funkcjonowania (...), 17. prowadzenie kancelarii ogólnej (...), 18. prowadzenie ewidencji urlopów wypoczynkowych i szkoleniowych pracowników (...), 19. wykonywanie innych zadań zleconych przez dyrektora. L. P. nadal zajmowała się pisaniem na komputerze G. (...) pism i dokonywała ich obróbki.

Na podstawie dyrektywy Rady z 29 maja 1990r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (90/270/EWG):

- „urządzenia wyposażone w monitory ekranowe” to alfanumeryczne lub graficzne monitory ekranowe, niezależnie od zastosowanej metody przekazu;

- „stanowisko pracy” to zespół urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, który może być wyposażony w klawiaturę lub urządzenie wejściowe i/lub oprogramowanie określające interfejs operatora/maszyny, wyposażenie dodatkowe, urządzenia peryferyjne, w tym napęd dyskietek, telefon, modem, drukarka, uchwyt na dokumenty, krzesło robocze, biurko lub powierzchnia robocza i bezpośrednie otoczenie pracy;

- „pracownik” to każdy pracownik, w rozumieniu art. 3 lit. a) dyrektywy 89/391/EWG, który zwykle korzysta z urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe przez znaczącą część swojego zwykłego czasu pracy

Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do: kabin kierowców i kabin sterowniczych maszyn i pojazdów, systemów komputerowych na pokładach środków transportu, systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego, systemów „przenośnych” nieprzeznaczonych do dłuższego używania na stanowisku pracy, kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do zobrazowania danych lub wyników pomiarów koniecznych w bezpośrednim użyciu tych urządzeń, tradycyjnych maszyn do pisania typu znanego jako „maszyna z okienkiem”.

Częstymi dolegliwościami związanymi z wielogodzinną obserwacją monitora kineskopowego były dolegliwości oczne: łzawienie, pieczenie, dolegliwości wzrokowe takie jak pogarszająca się ostrość lub podwójne widzenie obrazu na ekranie. Coraz częściej diagnozowano tzw. Syndrom Widzenia Komputerowego, objawiający się między innymi zaburzeniami wydzielania łez i uczuciem suchości oczu. Monitor kineskopowy ze względu m. in. na efekt migotania obciążał narząd wzroku.

Według Polskiej Normy PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie, oświetlenie miejsc pracy według normy eksploatacyjnej natężenia oświetlenia na stanowisku z komputerem powinno wynosić 500 lx. Natężenie powyższe jest wymagane przy pracach przy dużym wymaganiach narządu wzroku. Szczegóły pisanego tekstu na starym komputerze, a wyświetlane na monitorze kineskopowym rozróżniane były w znacznym stopniu, bardzo często możliwa była również regulacja ustawień wielkości znaków i kontrastu.

Przy odczycie materiału wizualnego duże znaczenie odgrywa czytelność liter i cyfr (znaki występujące w tekstach pisanych pism i dokumentów) co uzależnione jest od barwy napisów i tła. W starych monitorach barwa czcionki pisanych pism wg ustawienia, najczęściej była czarna, a tło było białe. Taki kontrast koloru liter i tła gwarantował 100% czytelność i nie powodowało to obciążenia narządu wzroku.

Biorąc pod uwagę stopień szkodliwości i uciążliwości związanej z odczytywaniem pisanego tekstu na monitorze komputerowym starego typu (CRT), występujące migotanie obrazu na monitorze należy stwierdzić, że pisanie tekstów przez L. P. na komputerze kineskopowym, nie kwalifikuje się jako wymagające precyzyjnego widzenia. Czynności zawodowe przy monitorze CRT wykonywane przez L. P. nie stanowiły szczególnego obciążenia narządu wzroku. Migotanie obrazu na monitorach CRT związane było częstotliwością odświeżania, którą definiuje się jako ilość obrazów wyświetlanych na ekranie monitora w ciągu jednej sekundy. Minimalna akceptowalna dla człowieka częstotliwość odświeżania wynosi 72 [Hz] co oznacza, że obraz odnawia się na ekranie 72 razy w ciągu sekundy. Uszkodzenie wzroku może wystąpić przy zbyt niskiej częstotliwości odświeżania ekranu CRT. Praca L. P. polegała na pisaniu pism, dokumentów, przepisywaniu, pisaniu na szablonie. W trakcie tych prac obserwuje się ruch gałek ocznych z monitora na otoczenie (biurko, klawiatura, osoba dyktująca, osoba ustalająca treść dokumentu), co było odpoczynkiem dla narządu wzroku od ciągłego wpatrywania się w migoczący ekran (opinia k. 33 – 41/akta sprawy; umowy o pracę, zaświadczenia lekarskie, zakresy czynności, pismo z 23.10.2001r. o przyznaniu dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia/akta osobowe; zeznania wnioskodawczyni – na nagraniu CD – 002610 – 003016 k. 24/akta sprawy).

W dniu 23.12.2020r., L. P. złożyła w ZUS wniosek o rekompensatę (wniosek z załącznikami k. 1 - 10/akta ZUS).

Decyzją z 12.01.2021r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił L. P. prawa do rekompensaty na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2018r. 1270) i ustawy z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U.2019.1924) i rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) z uwagi na nieudokumentowanie 15 letniego stażu w szczególnych warunkach (decyzja k. 16/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Charakter, warunki wykonywanej przez wnioskodawczynię pracy w okresie spornym, tj. od 30.06.1991 – 28.10.2006, Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawczyni, którym dał wiarę, a które nie były kwestionowane przez organ rentowy. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął także akta osobowe odwołującej zawierające między innymi zakres obowiązków na zajmowanych stanowiskach pracy oraz opinię biegłego z zakresu bhp.

Wbrew twierdzeniom pełnomocnika odwołującej, opinia biegłego jest przede wszystkim fachowa, wnikliwa i wyczerpująca . Uwzględnia charakterystykę pracy L. P. z użyciem komputera G. (...), a opisaną w jej zeznaniach, zajmowane przez wnioskodawczynię stanowiska pracy i zakres obowiązków oraz stanowi odpowiedź na pytania zawarte w tezie dowodowej oraz wyczerpujące jej uzasadnienie . Z przyczyn wyżej wskazanych Sąd Okręgowy nadał przedmiotowej opinii walor miarodajnego i wyczerpującego dowodu w sprawie, wyjaśniającego istotę sporu i w pełni opinię podzielił.

Z opinii jednoznacznie wynika, że praca wnioskodawczyni, którą wykonywała w spornym okresie, nie kwalifikuje do zaliczenia jej do pracy w szczególnych warunkach, o której mowa w załączniku A dział XIV, poz. 5 rozporządzenia R.M. z 7.02.1983r.

W okresie od 30.06.1991 - 31.12.2006, L. P. zajmowała stanowiska pracy: bibliotekarz, specjalista ds. obsługi urządzeń technicznych, starszy referent, kierownik działu organizacyjno-administracyjnego, które były wyposażone w stare monitory kineskopowe. Czynności zawodowe wykonywane przez odwołującą, polegające na pisaniu różnego rodzaju pism, dokumentów, przepisywaniu tekstu, pisaniu na szablonie, dokonywaniu obróbki tekstu, nie wymagały ani precyzyjnego widzenia, ani nie stanowiły szczególnego obciążenia narządu wzroku. Odwołując się do zeznań wnioskodawczyni dot. migotania ekranu, co było powodem „wytrzeszczania oczu”, biegła wyjaśniła, że migotanie obrazu na monitorach CRT związane było częstotliwością odświeżania. Uszkodzenie wzroku może wystąpić przy zbyt niskiej częstotliwości odświeżania ekranu CRT. Szczegóły pisanego tekstu na starym komputerze, a wyświetlane na monitorze kineskopowym rozróżniane były w znacznym stopniu, bardzo często możliwa była również regulacja ustawień wielkości znaków i kontrastu. Przy odczycie materiału wizualnego duże znaczenie odgrywa czytelność liter i cyfr (znaki występujące w tekstach pisanych pism i dokumentów), co uzależnione jest od barwy napisów i tła. W starych monitorach, barwa czcionki pisanych pism wg ustawienia, najczęściej była czarna, a tło było białe. Taki kontrast koloru liter i tła gwarantował 100% czytelność i nie powodowało to obciążenia narządu wzroku. Ponadto ruch gałek ocznych z monitora na otoczenie (biurko, klawiatura, osoba dyktująca, osoba ustalająca treść dokumentu) podczas wykonywania pracy, był odpoczynkiem dla narządu wzroku od ciągłego wpatrywania się w migoczący ekran. Uznając przedmiotową opinię za wyczerpującą, Sąd oddalił wniosek pełnomocnika odwołującej o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej z zakresu bhp, jako niezasadny i zmierzający do przedłużenia postępowania ( art. 235 ^{( 2 )}§ 1 pkt. 5 kpc.) .

Wobec wyczerpującego wyjaśnienia charakteru i warunków wykonywanej pracy, rodzaju pracy, Sąd odstąpił także od przesłuchania świadków Z. W. i J. Ś..

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z 9.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2019.1924), rekompensata - odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

Jak wynika z art. 21 cyt. ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2020. 53 ze zm.) stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Zgodnie z §2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W dziale XIV poz. 5 załącznika A do cyt. rozporządzenia, jako prace w szczególnych warunkach wymienia się - prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia - w kartografii, montażu mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych.

Zasadnicze znaczenie przy kwalifikowaniu pracy w szczególnych warunkach ma to, czy praca była wykonywana przy obciążeniu wzroku i czy wymagała precyzyjnego widzenia. Obie te cechy powinny wystąpić kumulatywnie. Prawo do rekompensaty przysługuje takiemu pracownikowi, który przy użyciu monitora wykonywał pracę wymagającą precyzyjnego widzenia w warunkach szczególnego obciążenia wzroku (art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, Dz. U. Nr 237, poz. 1656 z późn. zm. w związku z poz. 5 działu XIV Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) (por. wyrok SN, III UK 150/18).

Powszechnie wiadome jest, że w okresie, w którym tworzony był wykaz A, wskazana poz. 5 działu XIV stanowiącego załącznik nr 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) odnosiła się do monitorów starej generacji - kineskopowych, o niskiej rozdzielczości i to determinowało założenie prawodawcy, że praca z wykorzystaniem takich urządzeń wymagała precyzyjnego widzenia, co szczególnie obciążało wzrok. Postęp technologiczny w tej dziedzinie stopniowo powodował, że to założenie traciło swą aktualność i w tej sytuacji konieczna stawała się ocena wykonywanej pracy przez pryzmat ponadstandardowego (w stosunku do przeciętnej pracy z komputerem) obciążenia wzroku. W związku z tym trafne jest spostrzeżenie, że poz. 5 nie ma na uwadze samego posługiwania się komputerem w pracy, lecz pracę szczególnie obciążającą wzrok i wymagającą precyzyjnego widzenia przy obsłudze elektronicznych monitów ekranowych.

W takim właśnie znaczeniu tłumaczy się pojęcie "przy obsłudze", a więc, że nie wystarczy samo posługiwanie się komputerem w pracy, lecz konieczne jest wykonywanie pracy z użyciem ekranu komputera, która szczególnie obciąża wzrok i wymaga precyzyjnego widzenia.

W związku z tym nie jest trafny pogląd, że semantyczne znaczenie pojęcia "przy obsłudze" oznacza a priori odrzucenie pracy z użyciem ekranu komputera, bowiem nie wypełnia ona definicji "obsługi" monitora (por. wyrok SN z 28.11.2018r., II UK 367/17).

Nie ma pozytywnej regulacji normatywnej, która ex definitione pozwalałaby przyjąć, że każda praca w pełnym wymiarze na stanowisku pracy wyposażonym w monitor ekranowy jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu pkt 5, dział XIV, wykaz A rozporządzenia. R.M. z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Chodzi o pracę o znacznej szkodliwości i uciążliwości, co powinno pozostawać w związku z określoną czynnością polegającą na obsłudze, a nie tylko na posługiwaniu się w pracy elektronicznym monitorem ekranowym (por. wyrok SN z 8.03.2010r., II UK 236/09).

W ocenie Sądu, materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania, że w spornym okresie zatrudnienia w (...) Bibliotece (...) w S., praca L. P. wykonującej obowiązki zawodowe na różnych stanowiskach pracy, przy użyciu komputera G. (...), wyposażonego w monitor kineskopowy CRT, szczególnie obciążała wzrok i wymagała precyzyjnego widzenia. Brak jest więc podstaw do jej zakwalifikowania jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, wymienionej w dziale XIV poz. 5 załącznika A do cyt. rozporządzenia z 7 lutego 1983r. Zaakcentować przy tym także trzeba szereg innych obowiązków przypisanych wnioskodawczyni na zajmowanych stanowiskach, oprócz prac wykonywanych przy użyciu komputera G. (...).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§1k.p.c. orzekł jak w sentencji.