Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2019 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Joanna Polak-Kałużna

Protokolant Paulina Świątek

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2019 roku w Dzierżoniowie

z powództwa M. D.

przeciwko B. D. (1)

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I. ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda M. D. względem pozwanej B. D. (1) wynikający z wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20 czerwca 2013 roku w sprawie I ACa 543/13 zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 8 marca 2013 roku w sprawie I C 2605/12 - wygasł z dniem 6 marca 2018 roku;

II. w pozostałym zakresie powództwo oddala

III. nie obciąża pozwanej kosztami postępowania.

UZASADNIENIE

Powód M. D. w pozwie wniesionym w dniu 06 marca 2018 roku wniósł o uchylenie z dniem 01 czerwca 2017 roku swojego obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozwanej B. D. (1), wynikającego z wyroku Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 20 lutego 2014 roku wydanego w sprawie IIIRC 230/12

W uzasadnieniu pozwu podał, że pozwana od 4 lat mieszka i pracuje w Niemczech, jej sytuacja jest doskonała, oprócz comiesięcznych wypłat w kwocie około 1500 € otrzymuje od niego od 5 lat alimenty i pieniądze z tytułu podziału majątku. Odnośnie swojej sytuacji materialnej i zdrowotnej wskazał, że uległa znacznemu pogorszeniu, że z powodu swojego stanu zdrowia nie może prowadzić skutecznie działalności, że od listopada 2017 roku do połowy lutego 2018 roku przebywał w szpitalu a potem na zwolnieniu lekarskim, zaś koszty rehabilitacji rujnują jego finanse. Stwierdził, że od połowy marca 2018 roku musi ponownie przerwać pracę, żeby kontynuować leczenie, gdy zaś prowadzenie firmy zleca podmiotom zewnętrznym generuje to dodatkowe koszty. Nadto podał, że w październiku 2014 roku przyszła na świat jego córka P. D., na którą łoży około 1000 zł miesięcznie, że był zmuszony do zaciągnięcia kredytu, który m.in. przeznaczył na koszty podziału majątku, koszty procesowe i koszty obsługi prawnej. Wskazał, że jego obciążenia finansowe z tytułu spłaty kredytów i alimentów przekraczają 5000 zł, że na utrzymanie domu, firmy i samochodu potrzebuje około 3000 zł, że opłaty przewyższają jego dochody oraz, że opiekuje się 85 letnią matką.

Wobec niemożności ustalenia adresu pozwanej zamieszkującej na terenie Niemiec na wniosek powoda ustanowiono kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej B. D. (1) – w osobie jej matki -K. A.. Kurator w toku całego postępowania reprezentowała córkę wskazując, że nie chce ona ujawnić swojego miejsca zamieszkania w niniejszej sprawie z obawy przed powodem.

Na rozprawie w dniu 19 listopada 2018 roku powód doprecyzował, że alimenty ustalił sąd apelacyjny w postępowaniu rozwodowym. Skutkiem czego odnośnie tych alimentów prowadzone było niniejsze postępowanie.

Kurator dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej wniosła o oddalenie powództwa w całości i oświadczyła, że córka mieszka w Niemczech w N., jednakże nie wskaże adresu córki żeby powód się o tym nie dowiedział. Podkreśliła że córka nie może brać udziału w postępowaniu bo pracuje w zakładzie jako pracownik fizyczny, mieszka w Niemczech od grudnia 2015 roku, że wynajmuje tam mieszkanie, mieszka sama, a do emerytury brakuje jej jeszcze 3 lata, że na święta do Polski nie przyjeżdża.

Pozwana była informowana przez matkę o przebiegu rozprawy przesyłała matce dowody do sprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. D. i pozwana B. D. (1) zawarli związek małżeński w dniu 18 czerwca 1983 roku w B..

W trakcie trwania małżeństwa stron wyrokiem częściowym Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 05 grudnia 2012 roku w sprawie IIIRC 230/12 zasądzono od M. D. na rzecz B. D. (1) alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie za okres od 1 czerwca 2012 roku do 29 listopada 2012 roku, następnie wyrokiem tegoż Sądu z dnia 20 lutego 2014 roku zasądzono od M. D. na rzecz B. D. (1) alimenty w tożsamej kwocie za okres od 30 listopada 2012 roku do 20 czerwca 2013 roku. Apelacja M. D. od wyroku z dnia 20 lutego 2014 roku została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 17 czerwca 2014 roku w sprawie IICa 372/14.

Dowód: - akt małżeństwa stron – karta 2 akt SO w Świdnicy w sprawie IC 2605/12,

- wyrok częściowy SR w Dzierżoniowie w sprawie IIIRC 230/12 – karta 68 akt IIIRC 230/12,

- wyrok SR w Dzierżoniowie w sprawie IIIRC 230/12 – karta 137 akt IIIRC 230/12,

- wyrok SO w Świdnicy w sprawie II Ca 372/14 – karta 167 akt IIIRC 230/12,

W dniu 29 listopada 2012 roku M. D. złożył pozew o rozwód, a postępowanie zostało zakończone wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 08 marca 2013 roku rozwiązano małżeństwo M. D. i B. D. (1) przez rozwód z winy obu stron oraz oddalono żądanie B. D. (1) w zakresie alimentów. Wyrok powyższy po zaskarżeniu apelacją B. D. (1) został zmieniony w dniu 20 czerwca 2013 roku wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w sprawie IACa 543/13 w ten sposób, że zasądzono od M. D. na rzecz B. D. (1) alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie oraz zmieniono rozstrzygnięcie o kosztach. Podstawą powyższego rozstrzygnięcia był art. 60 §1 k.r.io. i przyjęcie przez sąd odwoławczy, że pozwana znajdowała się wówczas w niedostatku, gdyż w czasie orzekania w postępowaniu apelacyjnym utraciła prawo do zasiłku do bezrobotnych, nie posiadała żadnych dochodów, a będąc osobą z wykształceniem średnim ogólnym po przebytym zawale miała trudności ze znalezieniem pracy.

Alimenty orzeczone w postępowaniu rozwodowym to jedyne alimenty obciążające obecnie powoda wobec pozwanej

Dowód: - wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy w sprawie IC 2605/12,

- wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w sprawie IACa 543/13

- uzasadnienie wyroku wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w sprawie IACa 543/13

- akta Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie w sprawie III RC 230/12

- zeznania świadka R. A. – karta 45-46,

- zeznania świadka K. A. – karta 46,

- przesłuchanie powoda – karta 90-91,

Powód nie utrzymuje obecnie kontaktu z pozwaną, nie zna jej miejsca zamieszkania w Niemczech.

M. D. mieszka w B. w mieszkaniu o powierzchni 92 m ² wraz z matką, która uzyskuje emeryturę w wysokości 1649,37 zł. Powód prowadzi działalność gospodarczą M., która polega na reprezentacji czeskiej firmy w Polsce, zajmuje się sprzedażą części zamiennych do krosien tkackich, świadczy usługi osobiście, jego wynagrodzenie jest prowizyjne. Przychody pozwanego z prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od 01 stycznia 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku wyniosły 75.085,30 zł, zaś dochód 21.940,98 zł przy wydatkach na poziomie 53.211,90 zł.

W grudniu 2017 roku powód nagle stracił słuch w jednym uchu. W okresie od 07 grudnia 2017 roku do 13 grudnia 2017 roku przebywał w szpitalu Klinicznym we W. m. in. na Oddziale (...) z rozpoznaniem głuchoty ucha prawego. Po szpitalu udzielono mu zwolnienia od pracy na okres 30 dni i zalecono leczenie w Ośrodku (...) we W., które odbyło w okresie od 08-22 stycznia 2018 roku, po 15 zabiegach uzyskano znaczną poprawę słuchu. Wizyta w komorze hiperbarycznej kosztowała 150 zł, rezonans był także odpłatny. Leczenie i diagnostyka u powoda są nadal kontynuowane, jest pod kontrolą neurologa. Jednym z zaleceń lekarskich jest ograniczenie pracy z telefonem, co jest wykluczone w działalności gospodarczej powoda.

Komornik Sądowy M. M. przy Sądzie Rejonowym w Dzierżoniowie prowadzi egzekucję w sprawie K. 40/23 na rzecz B. D. (1) przeciwko M. D. na podstawie tytułu wykonawczego wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20 czerwca 2013 roku w sprawie IACa 543/13, w toku postępowania jest prowadzona egzekucja z nieruchomości.

Powód posiada też inne zadłużenia z tytułu 4 kredytów, gdzie łączna wysokość rat wynosi około 6000 zł miesięcznie. Jeden z kredytów powoda był zaciągnięty na spłatę zobowiązań wobec pozwanej z tytułu podziału majątku wspólnego, inny na remont i wyposażenie mieszkania rodziców, w którym obecnie zamieszkuje.

Powód ma córkę nowego związku w wieku 4 lat, na którą łoży alimenty w wysokości 700 zł miesięcznie, ponadto utrzymuje z córką częste kontakty, ponosząc w tym czasie koszty jej utrzymania.

Powód nie płaci orzeczonych alimentów na rzecz pozwanej od 1 czerwca 2017 roku.

Dowód – karta informacyjna leczenia szpitalnego – karta 3-5,

- karta informacyjna przebiegu tlenoterapii hiperbarycznej – karta 6,

- oświadczenie o stanie majątkowym powoda – karta 10-13,

- pismo komornika – karta 51,

- bilans z księgi – karta 89,

- przesłuchanie powoda – karta 90-91,

Pozwana B. D. (2) z domu A. urodziła się w dniu (...) w B.. Nie posiada wyuczonego zawodu, skończyła liceum ogólnokształcące.

Od 2015 roku mieszka i pracuje Niemczech w N.. Wyjechała bez znajomości języka za pracą po śmierci swojego ojca. Wcześniej, po rozwodzie mieszkała z rodzicami. W Polsce pozwana pracowała w kiosku, księgowości w PSSie, potem w magazynie (...), przy pakowaniu w B., po upadku powyższych zakładów nie mogła znaleźć pracy i przez pewien czas pracowała w firmie świadka R. A., jednak nie było go stać na zatrudnienie siostry. W 2010 roku zachorowała, miała zawał, wcześniej była w depresji po śmierci córki.

Pozwana w Niemczech pracuje legalnie, przy produkcji, na taśmie, pakuje wędliny, pracuje wtedy, gdy jest praca, zarabia od 956,19 -1411,16 Euro netto miesięcznie, jej czas pracy jest zmienny w niektórych miesiącach pracuje po 130 godzin miesięcznie, w innych ponad 200 godzin miesięcznie. Mieszka sama w hotelu, jest to pokój bez kuchni, w pokoju posiada kuchenkę, łazienka jest wspólna, koszt hotelu wynosi 350 Euro miesięcznie. Pozwana dojeżdża do pracy komunikacją publiczną, a koszt biletu to 88,90 Euro miesięcznie, nie ma samochodu. Łączny dochód pozwanej w 2017 roku wyniósł 16.987,96 euro brutto.

Świadek R. A. ani nikt z rodziny nie był u pozwanej w Niemczech.

Pozwana choruje na serce, jest to choroba genetyczna, nie ma stwierdzonej niepełnosprawności, bierze leki przeciwzawałowe. Leczy się w Niemczech u kardiologa. Do Polski przyjeżdża raz na rok, ostatni raz była w maju 2018 roku, nie szukała wówczas pracy w Polsce przebywała z matką. Pozwana wg. jej matki jest w depresji, do której wstydzi się przyznać, której nie leczy. B. D. (1) nie jest w nowym związku.

Pozwana nie ma nikogo na utrzymaniu.

Dowód – akt urodzenia pozwanej – karta 42,

- zeznania świadka R. A. – karta 45-46,

- zeznania świadka K. A. – karta 46,

- wydruk z konta bankowego – karta 53-60,

- naliczenia wynagrodzeń pozwanej – karta 62-72,

- rachunki za hotel – karta 73,

- roczne zastawienie wynagrodzenia od pracodawcy – karta 75,

- przesłuchanie powoda – karta 90-91,

Minimalne wynagrodzenie w Niemczech wynosi 9,19 euro na godzinę brutto

(bezsporne)

Sąd zważył ponadto, co następuje:

Odnośnie kwestii formalnych.

Na wstępie podkreślić należy, że Sąd rozpoznał niniejszą sprawę z udziałem kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej w osobie jej matki, która faktycznie za wiedzą i zgodą córki występowała sprawie, mimo faktycznego nie złożenia pełnomocnictwa, dlatego wydany wyrok w sprawie nie jest zaoczny.

Nie było rolą Sądu ustalenie dlaczego pozwana nie chce uczestniczyć bezpośrednio w niniejszym procesie oraz czy podnoszone złe doświadczenia z kontaktów z powodem i obawa przed nim faktycznie miały miejsce. Kurator został powołany zgodnie z art. 144 k.p.c. a jego rolą było nie tylko odbieranie korespondencji dla pozwanej, ale także uprawnienie i zobowiązanie do podejmowania wszelkich czynności procesowych związanych z niniejszą sprawą, zmierzających do obrony praw B. D. (1) (wyrok SN z 12.12.2017 r., I UK 262/17). Ustanowiona kurator zajmowała stanowisko co do żądań powoda, składała wnioski i oświadczenia, uczestniczyła we wszystkich w rozprawach, podczas których przeprowadzane były dowody i roztrząsane ich wyniki, złożyła też zapowiedź apelacji, co znajduje swoje uzasadnienie w orzecznictwie, np. w postanowieniu SN z 14.04.2016 r., IV CSK 412/15. Wszystkie powyższe czynności kuratora były wykonywane na korzyść pozwanej w związku z czym nie ma podstaw do przejęcia nieprawidłowej reprezentacji pozwanej. Zapytany przez Sąd wprost świadek R. A. – brat pozwanej, który był obecny w Sądzie na obydwóch rozprawach, czy matka pozwanej K. A. jest w stanie reprezentować interesy córki stwierdził „matka jest sprawna umysłowo, rozumuje logicznie, jest w stanie reprezentować siostrę” karta 45 odwrót)

Odnośnie kwestii merytorycznych.

Pozew M. D. należało potraktować jako pozew o wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego ustalonego w postępowaniu rozwodowym, gdyż alimenty w sprawie IIIRC 230/12 Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie były ustalone za konkretne okresy, które upłynęły,

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala, zdaniem Sądu, na uwzględnienie powództwa o wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego w całości.

W sprawie nie budzi wątpliwości, co wynika wprost z uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego w sprawie rozwodowej, że alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie na rzecz B. D. (1) orzeczono na podstawie art. 60 §1 k.r.io. Zgodnie z tym przepisem małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. W §3 powyższego przepisu wskazano że, obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez małżonka nowego małżeństwa Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia obowiązek ten wygasa także z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd na żądanie uprawnionego przedłuży wymieniony termin 5 letni

W art. 138 k.r.io. wskazano zaś, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia kub umowy dotyczącej alimentów

Zatem obowiązek alimentacyjny małżonka, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia jest zasadniczo ograniczony terminem 5 – letnim, a jego przedłużenie wymaga zaistnienia sytuacji wyjątkowej, zaś obowiązek jej udowodnienia ciąży na uprawnionym do alimentów.

W niniejszej sprawie termin 5 letni – na który powoływał się powód jeszcze nie upłynął, gdyż brak było podstaw by jego początek obliczać – jak sugerował – od dnia 1 czerwca 2017 roku – czyli początkowego okresu kiedy zasądzono alimenty w sprawie IIIRC 230/12 Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie.

Rolą Sądu w niniejszej było zatem ustalenie, czy od dnia zasądzenia alimentów w postępowaniu rozwodowym nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadnia zmianę orzeczenia o alimentach. Odpowiedź na to pytanie jest zdaniem Sądu jest pozytywna.

W czasie zasądzania alimentów pozwana nie miała żadnych dochodów, mieszkała z matką pozostawała na jej utrzymaniu, utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych, nie potrafiła znaleźć pracy, co w tamtym okresie było powszechne z racji ówczesnej specyfiki rynku pracy w Polsce. Co istotne Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu wyroku, w którym zasądził alimenty na rzecz pozwanej B. D. (1) podkreślił, że „zasądzenie alimentów w kwocie 500 zł nie zwalnia pozwanej z obowiązku poszukiwania pracy i podjęcia takowej w pierwszej możliwej sytuacji.

Obecnie pozwana od ponad 3 lat mieszka i pracuje legalnie za granicą, nie ma nikogo na utrzymaniu, a jej dochody są zmienne i wynoszą 956,19 -1411,16 Euro netto miesięcznie i co istotne przekraczają stałe miesięczne wydatki określone na kwotę 799,90 Euro, które zostały wskazane w kwestionowanym przez powoda - niepodpisanym zestawieniu stałych wydatków – złożonym przez kuratora wyznaczonego dla pozwanej.

Reasumując w niniejszej sprawie Sąd doszedł do przekonania, że skoro pozwana jest w stanie pracować i zaspokajać we własnym zakresie swoje usprawiedliwione potrzeby na podstawowym poziomie, nie ma podstaw utrzymywania obowiązku alimentacyjnego orzeczonego w postępowaniu rozwodowym ponad 4 lata temu.

Obecnie pozwana nie wykazała, że znajduje się w stanie niedostatku.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 07 września 2000 roku w sprawie I CKN 872/00 w niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części; a usprawiedliwione potrzeby te takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku. Tymczasem pozwana ma zapewnione normalne warunki bytowania odpowiednie do swego stanu zdrowia i wieku, które zapewnia sobie dzięki dochodom z pracy, co utwierdza Sąd w przekonaniu o słuszności przedstawionych wyżej wniosków.

W niniejszym postępowaniu nie było podstaw do porównywania sytuacji materialnej pozwanej i powoda, która jest zdecydowanie lepsza, gdyż taką okoliczność pozwala uwzględniać jedynie art. 60 §2 k.r.io jednak nie był on podstawą do zasądzenia alimentów na rzecz B. D. (1).

Mając powyższe na uwadze powództwo zostało uwzględnione, z tym, że z dniem złożenia pozwu, a nie z datą wsteczną jak żądał powód.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę powinna zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, celowej obrony. W niniejszym postępowaniu sprawę przegrała pozwana i zatem to ona powinna wobec żądania powoda zawartego w pozwie zwrócić mu uiszczoną przez niego opłatę od pozwu w kwocie 300 zł. Sąd jednak kierując się względami słuszności oceniając sytuację materialną obu stron uznał za celowe – na podstawie art. 102 k.p.c. – nie obciążać pozwanej tymi kosztami, uznając, że w sprawie zachodzi sytuacja wyjątkowa.