Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 grudnia 2021 r.

M. W. wniósł o nakazanie pozwanej A. W. (1) opróżnienie ze wszystkich rzeczy będących jej własnością oraz opuszczenie i wydanie lokalu mieszkalnego nr (...) położnego w budynku przy ulicy (...) w W.. Wniósł też o orzeczenie, że pozwanej nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, a także o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że lokal mieszkalny nr (...) w W. przy ul. (...) jest własnością powoda. Powód oraz pozwana byli małżeństwem. Wyrokiem z dnia 12 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron. Po orzeczonym wyroku rozwodowym powód przez wzgląd na wspólne małoletnie dziecko, zgodził się na dalsze tymczasowe zamieszkiwanie pozwanej w lokalu powoda. Jednakże z upływem czasu pozwana zaczęła zachować się agresywnie, niszczyła rzeczy osobiste powoda. Pozwana swoim zachowaniem celowo dewastuje substancje mieszkania uszkadzając jego elementy. Pozwana nie reagowała na wielokrotne prośby, aby wyprowadziła się z mieszkania (pozew k.3-6).

Pozwana A. W. (1) w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazała, że w toku postępowania rozwodowego strony zawarły umowę użyczenia lokalu na czas określony tj. do 4 kwietnia 2023 r., do momentu uzyskania pełnoletności przez syna stron oraz określiły zasady korzystania z lokalu. Powód miał przez pierwsze dwa lata partycypować w kosztach eksploatacyjnych lokalu, a następnie pozwana. Wobec powyższego sugestie powoda jakoby pozwana przebywała w lokalu bez tytułu pranego są nieuzasadnione. Jednocześnie pozwana od marca 2021 r. płaci na rzecz powoda kwotę po 300 zł w związku z udziałem w ponoszeniu kosztów eksploatacyjnych mieszkania. W dalszej kolejności pozwana zaprzeczyła, aby korzystała z przedmiotowego lokalu w sposób nieprawidłowy, poprzez niszczenie rzeczy powoda. Podniosła, że dba o ogólny porządek domowy i sprzątanie lokalu. W ostatnim czasie kupiła nową pralkę do lokalu, pomimo że powód nie partycypował w zakupie tego sprzętu. Pozwana podniosła, że to powód jest względem jej niemiły i przejawia agresje słowną, co z kolej ma negatywny wpływ na ich wspólne dziecko. Pozwanej przysługuje udział ½ w prawie własności nieruchomości położanej w B.. Niemniej jednak lokal ten zajmowany jest przez rodziców pozwanej oraz brata pozwanej wraz z żoną i dwójką małoletnich dzieci. Pozwana sprawuje opiekę nad małoletnim K. W.. Pozwana pracuje w szpitalu osiągając wynagrodzenie 2900 zł netto miesięcznie (odpowiedź na pozew k. 30-35).

Interwenient uboczy (...) W. wniosło o orzeczenie o braku uprawnienia pozwanej do lokalu socjalnego (pismo k. 109-109v).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal nr (...) przy ul. (...) w W., dla którego Sad Rejonowy dla Warszawy M. VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) składa się z dwóch pokoi i jest własnością M. W. (okoliczności bezsporne, nadto dowód: wydruk księgi wieczystej k. 11-12).

Wyrokiem z dnia 12 lutego 2019 r., sygn. akt VI C 338/18, Sąd Okręgowy w Warszawie VI Wydział Cywilny Rodzinny Odwoławczy rozwiązał przez rozwód małżeństwo M. W. i A. W. (2) z domu K.. W punkcie II wyroku wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron K. W., urodzonym (...) pozostawiono obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania dziecka przy matce. W toku postępowania rozwodowego na rozprawie w dniu 12 lutego 2019 r. strony zawarły umowę użyczenia lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. ustalając, że będą mieszkać razem do osiągniecia przez ich syna pełnoletności tj. do 4 kwietnia 2023 r. Przez pierwsze dwa lata M. W. miał pokrywać koszty mieszkania, a po tym czasie A. wieczorek zacznie partycypować w kosztach utrzymania mieszkania ( okoliczności bezsporne, nadto dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego z dnia 12.02.2019 r., k.9-10, kopia protokołu rozprawy z dnia 12.02.2019 r. sygn. akt VI C 338/18 k.39-40).

M. W. ma 46 lat, z wyksztalcenia jest inżynierem. Obecnie zamieszkuje w lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. z byłą żoną A. W. (1) oraz ich małoletnim synem K. W. . M. W. zajmuje wraz z synem jeden mniejszy pokój. Konflikt miedzy stronami zaczął narastać po rozwodzie, była żona zaczęła zachowywać się w sposób agresywny, wysyła do męża obraźliwe sms-y oraz zaczęła niszczyć substancje mieszkania, w tym też rzeczy osobiste byłego męża (dowód: korespondencja sms k. 63-66 i 94-101, przesłuchanie w charakterze strony powoda M. W. k. 103-104).

A. W. (1) ma 45 lat, z wykształcenia jest inżynierem środowiska. Pracuje na pełen etat w szpitalu (...) na stanowisku sekretarki medycznej. Zatrudniona jest od dnia 16 czerwca 2014 r. na czas niekreślony i z tego tytułu osiąga średnio dochód w wysokości 2900 netto miesięcznie. A. W. (3) zajmuje większy pokój w mieszkaniu nr (...) przy ul. (...) w W.. Jest w trakcie diagnostyki medycznej na oddziale ginekologicznym. A. W. (1) będąc pod wpływem wzburzenia emocyjnego pocięła krawaty byłego męża i materac, na którym on śpi oraz sporządziła odręczny dopisek używając słowa ,,dupek” w książce męża. Od rozwodu były mąż A. W. (1) ciągle powtarza, że to jest jego mieszkanie i że to ona powinna się wyprowadzić. A. W. (1) od marca 2021 r. co miesiąc na koniec miesiąca płaci byłemu mężowi kwotę 300 zł w związku z udziałem w ponoszeniu kosztów utrzymania mieszkalnych (dowód: zaświadczenie o zarobkach k. 41, skierowanie na badania k. 42, zdjęcia k. 49-62 i 76-89, częściowo przesłuchanie A. W. (3) w charakterze strony pozwanej k. 89-90).

A. W. (1) przysługuje udział ½ w prawie własności nieruchomości położonej w B. nr KW (...). Dom ma ok 100 m2 i w jednej części mieszają rodzice A. W. (1), natomiast na drugim poziomie brat z rodziną ( okoliczności bezsporne nadto dowód: przesłuchanie pozwanej A. W. (1) w charakterze strony k. 104-105v, wydruk księgi wieczystej k.116).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dokumentów oraz ich kserokopii złożonych do akt sprawy. Okoliczności stanu faktycznego jako przyznane przez stronę przeciwną, Sąd na podstawie art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c. uznał za udowodnione, ponadto znajdują one potwierdzenie w złożonych do akt dokumentach, co do wiarygodności których Sąd nie miał wątpliwości, ponieważ składają się na spójny, logiczny, korelujący ze sobą obraz stanu faktycznego poddany ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie.

W związku z powyższym Sąd pominął na podstawie art. 2352 § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. wniosek dowodowy pozwanej o zwrócenie się do Sądu Okręgowego w Warszawie o protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie o sygn. akt VI C 338/18, ponieważ protokół ten został załączony do akt sprawy przez pozwaną, nie był kwestionowany przez stronę przeciwną, w przesłuchaniu stron potwierdzono, że zapadły ustalenia w nim wskazane oraz przeprowadzenie tego dowodu zmierzałoby tylko do przedłużenia postępowania.

Sąd ocenił zeznania powoda i pozwanej z dużą ostrożnością, ponieważ są to osoby silnie skonfliktowane i bezpośrednio zainteresowane rozstrzygnięciem w sprawie. Nie oznacza to oczywiście, że zeznaniom stron należy co do zasady odmawiać wiarygodności. Między stronami istniał bowiem spór co faktu, która ze stron jest konfliktową i agresywną. Sąd, kierując się zasadami doświadczenia życiowego oraz treścią pozostałego materiału dowodowego, uznał w tym zakresie za wiarygodne przesłuchanie powoda, bowiem sama pozwana przyznała się do niszczenia mienia powoda. Pozwana na rozprawie w dniu 5 października 2021 r. wskazała wprost, że ,,podczas wyrzucenia jednorazowego ubrań z szafy przecięłam krawaty męża, jakoś wyrwałam je z szafy”. I dalej zeznaje ,, tak sporządziłam ten dopisek w książce męża”. Nastawienie pozwanej do powoda potwierdzają również treści wiadomości sms pomiędzy stronami. Dlatego też przesłuchanie pozwanej w charakterze strony Sąd uznał za częściowo niewiarygodne w zakresie, w jakim wskazywała ona, że to mąż powoduje sytuacje konfliktowe.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo było uzasadnione i zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Powyższy przepis stanowi podstawową normę w systemie ochrony prawa własności roszczenie oparte o art. 222 k.c. wymaga więc wykazania od żądającego ochrony, że jest on właścicielem rzeczy i że inna osoba faktycznie rzeczą włada. Ten przeciwko któremu takie żądanie skierowano może się zaś bronić wykazując, że posiada skuteczne wobec właściciela prawo do korzystania z rzeczy. Takie uprawnienie nie musi mieć charakteru rzeczowego, wystarczające jest wykazanie istnienia jakiegokolwiek stosunku prawnego, w tym obligacyjnego, który kreuje po stronie osoby faktycznie władającej rzeczą, skuteczne względem właściciela prawo do korzystania z jego rzeczy.

Bezspornym w sprawie było, że powód jest właścicielem lokalu będącego przedmiotem roszczenia windykacyjnego a także, że pozwana mieszka w spornym lokalu. Spór dotyczył co do zasady istnienia po stronie pozwanej skutecznego względem powoda prawa do władania rzeczą.

Strona pozwana jako tytuł prawny do zamieszkania w spornym lokalu wskazała umowę użyczenia zawartą na czas określony, to jest do osiągniecia przez syna stron pełnoletności, co ma nastąpić 4 kwietnia 2023 r. Umowa ta została zawarta przez strony ustnie podczas rozprawy rozwodowej. Użyczenie, unormowane w art. 710 k.c., jest umową, na podstawie której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu – przez czas oznaczony albo nieoznaczony – na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności, dlatego wyłącznym obowiązkiem użyczającego pozostaje znoszenie używania rzeczy przez biorącego w użyczenie oraz powstrzymanie się od jakichkolwiek czynności ograniczających lub unicestwiających prawa uprawnionego. Umowa użyczenia może być zwarta w dowolnej formie, także przez czynności konkludentne. Ze względu na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą, gdzie świadczeniu użyczającego nie odpowiada świadczenie biorącego, bowiem nie jest on zobowiązany do żadnych świadczeń (Gudowski Jacek, Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania tom 2, pod red. Gerarda Bieńka, wyd. 9, LexisNexis 2009, s. 454 - 458).

Pozwana korzystała z mieszkania nieodpłatnie do marca 2021 r., a następnie ograniczała się jedynie do regulowania w niezbędnym zakresie opłat związanych z lokalem.

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że zamieszkanie domownika, wobec którego najemca (właściciel) nie ma obowiązku alimentacyjnego, w mieszkaniu najemcy daje się ocenić jako stosunek zbliżony do użyczenia, a w następstwie tego żądanie opuszczenia mieszkania należy rozumieć jako żądanie zwrotu rzeczy użyczonej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1989 r., sygn. akt III CZP 78/89, LEX nr 8985).

Zgodnie z art. 716 k.c. jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony.

Rozwiązanie umowy użyczenia jest w zasadzie zależne od woli użyczającego, który stosownie do treści art. 716 k.c. może domagać się wydania mu użyczonej rzeczy, jeżeli rzecz stała się potrzebna użyczającemu z powodów nie przewidzianych w chwili zawarcia umowy, a nawet jeżeli tylko oświadczy, że ma inne plany w stosunku to przedmiotu swojej własności, co jest równoznacznie z oświadczeniem, że rzecz ta jest mu potrzebna, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1992 r., III CZP 81/92, OSNC 1993/3/30).

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwała na przyjęcie, że pozwana używała rzeczy sprzecznie z umową, nie dbała o lokal, niszczyła sprzęt, przecięła kabel od odkurzacza, wyrwała gniazdko. Pomiędzy stronami bardzo często dochodzi do awantur. Nie bez znaczenia jest również istniejący między stronami bardzo silny konflikt, gdzie to powód wykazał, że osobą inicjującą spory jest pozwana, a zatem wspólne zamieszkiwanie stron nie jest już możliwe, a więc obecnie lokal mieszkalny stał się potrzebny powodowi - użyczającemu - z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy. Pozwana w toku postępowania sama przyznała, że pocięła krawaty byłego męża oraz że zniszczyła jego książkę poprzez dopisanie pod dedykacją słowa uznawanego za obelżywe. Powód, aby unikać konfliktowych sytuacji wraca późno do mieszkania. Wielokrotnie prosił byłą żonę, aby dobrowolnie opuściła mieszkanie. Strony kontaktują się ze sobą poprzez wiadomości tekstowe sms. Powyższe okoliczności były wystarczającą podstawą do wypowiedzenia umowy użyczenia zgodnie z art. 716 k.c. z uwagi na uciążliwą dla powoda postawę byłej żony.

Wskazać w tym miejscu należy, że wypowiedzenie stosunku prawnego – umowy użyczenia lokalu – nastąpiło przez użyczającego powoda, bowiem samo wniesienie pozwu o eksmisję zastępuje wypowiedzenie. Tym samym uznać należy, że wypowiedzenie umowy użyczenia zostało dokonane z chwilą doręczenia pozwanej odpisu pozwu (por. wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 28 listopada 2019 r., II Ca 619/19, LEX nr 3032816).

Pozwana jest osobą dorosłą, wykształconą, pracującą w wymiarze pełnego etatu na czas nieokreślony i winna więc sama zadbać o swoje potrzeby, chociażby poprzez samodzielne zaspokajanie swoich potrzeb mieszkaniowych. Oczywiście sytuacja życiowa spowodowała, że strony po rozwodzie postanowiły mieszkać razem w trosce o małoletniego syna. Jednak nie nalży tracić z pola widzenia, że byli małżonkowie są ze sobą bardzo silnie skonfliktowani i odnoszą się wobec siebie w sposób wrogi. Stan ten pogarsza się, co wyklucza podstawowy cel mieszkania wspólnie, jakim było dobro małoletniego syna. Między stronami dochodziło do kłótni, wzajemnych oskarżeń i roszczeń. Niewątpliwie u podłoża konfliktu leżą relacje rodzinne, a szczególnie nowy związek powoda z inną kobietą.

Pozwana obecnie nie posiada skutecznego względem powoda prawa do władania przedmiotowym lokalem mieszkalnym. Z tych względów Sąd przyjął, że powództwo o eksmisję zasługiwało na uwzględnienie i pozwana powinna opuścić i opróżnić ze swoich rzeczy przedmiotowe mieszkanie, a następnie wydać ten lokal powodowi, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

Ponieważ powód domagał się opuszczenia, opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego, służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych pozwanej, zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego, w tym art. 14 (dalej u.o.p.l. ).

Zgodnie z art. 14 ust. 3 u.o.p.l. sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Z kolei art. 14 ust. 4 powołanej ustawy wymienia kategorie osób, wobec których sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego. Są to kobiety w ciąży, osoby małoletnie, niepełnosprawni lub ubezwłasnowolnieni oraz sprawujący nad takimi osobami opiekę i wspólnie z nimi zamieszkali, obłożnie chorzy, emeryci i renciści spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadające status bezrobotnego, osoby spełniające przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały. Przesłanki obligatoryjnego ustalenia prawa do uzyskania lokalu socjalnego nie mają zastosowania w sytuacji, jeżeli osoby eksmitowane mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Należy podnieść, że pozwana A. W. (1) jest współwłaścicielem zabudowanej nieruchomości położonej w B., wobec czego posiada inny tytuł prawny do lokalu. Ponadto z uwagi na posiadanie udziału w zabudowanej nieruchomości gruntowej oraz pracę zarobkową, z której otrzymuje dochód w wysokości ok. 3000 zł netto należało przyjąć, że jej sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowym we własnym zakresie. Udział w nieruchomości może podlegać spieniężeniu np. przez zniesienie współwłasności i dokonanie spłaty lub dopłaty na rzecz pozwanej, a nadto pozwana pracuje zarobkowo. Dlatego też pozwana nie spełnia przesłanek do przyznania jej prawa do lokalu socjalnego, pomimo sprawowania opieki nad osobą małoletnią. Z powyższych względów Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd wydał w punkcie III wyroku w oparciu o zasadę odpowiedzialności za jego wynik, na podstawie art. 98 § 1, § 11 i 3 k.p.c. Mając na uwadze, że pozwana przegrała proces w całości, zobowiązany jest do zwrotu powodowi kosztów procesu. W niniejszym postępowaniu na koszty poniesione przez powoda składały się: opłata sądowa za pozew w kwocie 200 zł oraz opłata za czynności profesjonalnego pełnomocnika procesowego, będącego radcą prawnym, która wyniosła 240 zł zgodnie z § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w brzmieniu obowiązującym w dacie wytoczenia powództwa oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, co daje łącznie kwotę 457 zł. Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu powodowi należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty zgodnie z art. 98 § 11 k.p.c.

asesor sądowy

N. Ł.

ZARZĄDZENIE

1.  Usprawiedliwiona nieobecność referenta w dniach 04-17.01.2022 r.

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej pocztą (bez pouczenia).

W., dnia 18 stycznia 2022 r.

asesor sądowy

N. Ł.