Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 16 października 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Przedsiębiorstwa (...) sp.j. w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania Przedsiębiorstwa (...) sp.j. w S. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 27 lipca 2018 r. Nr OSZ.(...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz Przedsiębiorstwa (...) sp.j. w S. kwotę 737 zł (siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 385/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lipca 2018 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) na podstawie art. 56 ust. 2 w związku z art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2018 r. poz. 755, 650, 685, 771 i 1000) - powoływanej dalej jako Pe - oraz w związku z art. 104 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, którego stroną był przedsiębiorca: Przedsiębiorstwo (...) spółka jawna z siedzibą w S. (powód) orzekł, że przedsiębiorca: Przedsiębiorstwo (...) spółka jawna z siedzibą w S. naruszył obowiązki wynikające z udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi, poprzez wprowadzanie do obrotu paliwa ciekłego: oleju napędowego o jakości niezgodnej z obowiązującymi przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1680) co zostało stwierdzone w dniu 3 października 2017 r. w trakcie przeprowadzonej kontroli przez inspektorów (...) Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w S. (oferowany do sprzedaży olej napędowy nie spełniał wymagań jakościowych dla paliw ciekłych ze względu na zaniżoną stabilność oksydacyjną) – pkt 1 decyzji.

W pkt 2 decyzji za działania opisane w pkt 1 Prezes URE wymierzył powodowi karę pieniężną w łącznej wysokości 60.000,00 zł.

Od ww. decyzji powód wniósł odwołanie wnosząc o jej zmianę w całości i umorzenie postępowania administracyjnego ewentualnie odstąpienie od wymierzenia powodowi kary pieniężnej przewidzianej w art. 56 Prawa energetycznego, ewentualnie wymierzenie jej w kwocie nie wyższej niż 500 zł. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Wniósł także o dopuszczenie dowodów w postaci dokumentów przywołanych w motywach odwołania na okoliczności tam wskazane, a także o przesłuchanie w charakterze świadków:

1.  M. S. (1),

2.  M. R.

3.  J. D.

na okoliczności:

- przebiegu dostaw realizowanych w dniach 15 września 2017 r,, 25 września 2017 r. i 28 września 2017 r. do Stacji Paliw przy ul. (...) w S.,

- dokumentów otrzymanych od sprzedawców paliw,

- zabezpieczeń transportowanego paliwa od momentu zakupu do przetoczenia do zbiornika ww. Stacji,

- standardów zabezpieczenia paliwa zakupywanego przez powoda u dostawców paliw, w tym (...) S.A.

Powód wniósł także o przesłuchanie charakterze strony:

- Dyrektora M. S. (2) w na okoliczności: przebiegu dostaw realizowanych w dniach 15 września 2917 r, 25 września 2017 r i 28 września 2017 r. do Stacji Paliw przy ul. (...) w S., dokumentów otrzymanych od sprzedawców paliw, zabezpieczeń transportowanego paliwa od momentu zakupu do przetoczenia do zbiornika ww. Stacji, standardów zabezpieczenia paliwa zakupywanego przez powoda u dostawców paliw, w tym (...) S.A., badania próbek paliwa pobranych w dniu 3 i 18 października 2017 r., ustalenia przyczyn obniżenia parametru stabilności oksydacyjnej paliwa ze Stacji przy ul. (...) w S., kosztów modernizacji Stacji Paliw powoda poprzez wymianę instalacji paliwowej z metali kolorowych na instalacje z tworzyw sztucznych,

- D. B. (2) na okoliczności: przebiegu dostaw realizowanych w dniach 1 5września 2017 r., 25 września 2017 r. i 28 września 2017 r. do Stacji Paliw przy ul. (...) w S., dokumentów otrzymanych od sprzedawców paliw, zabezpieczeń transportowanego paliwa od momentu zakupu do przetoczenia do zbiornika ww. Stacji, standardów zabezpieczenia paliwa zakupywanego przez powoda u dostawców paliw, w tym (...) S.A., badania próbek paliwa pobranych w dniu 3 i 18 października 2017 r., ustalenia przyczyn obniżenia parametru stabilności oksydacyjnej paliwa ze Stacji przy ul. (...) w S., kosztów modernizacji Stacji Paliw powoda poprzez wymianę instalacji paliwowej z metali kolorowych na instalacje z tworzyw sztucznych.

Powód wniósł także o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego o specjalności badania paliw płynnych na okoliczność: zawartości estrów metylowych kwasów tłuszczowych w biopaliwie i oleju napędowym, wchodzenia estrów metylowych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju napędowym w reakcje z metalami kolorowymi, w tym miedzią, skutków ww. reakcji na stabilność oksydacyjną paliwa płynnego w postaci oleju napędowego, możliwych przyczyn obniżenia stabilności oksydacyjnej w badanych przez Prezesa URE paliwie ze Stacji Powoda przy ul. (...) w S..

Powód zarzucił Prezesowi URE (pozwanemu):

- naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 12, art. 56 ust. 3 i ust. 6 Pe oraz art. 105 k.p.a. przez zaniechanie umorzenia postępowania w sytuacji, gdy stało się ono bezprzedmiotowe oraz wymierzenie powodowi kary pieniężnej w rażąco wysokiej kwocie, bez wnikliwego rozważenia przesłanek wymienionych w art. 56 ust. 6 Pe wpływających na wysokość wymierzanej kary pieniężnej,

- naruszenie art. 56 ust. 6a Pe poprzez jego niezastosowanie, co wiąże się dodatkowo z błędnym ustaleniem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, iż społeczna szkodliwość czynu jest znaczna, w sytuacji, gdy całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, rodzaj i charakter naruszenia koncesji, brak jakiejkolwiek szkody wyrządzonej komukolwiek, całkowicie niewyjaśnione okoliczności zmiany właściwości jakościowych paliwa – z całą pewnością pozostające poza działaniem skarżącej spółki, żaden stopień naruszenia reguł ostrożności wymaganych od przedsiębiorcy, uzasadniały przyjęcie, iż stopień szkodliwości jest oczywiście znikomy, a w efekcie uzasadniały odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej w całości.

W odpowiedzi Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wniósł także o oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez powoda oraz przeprowadzenie dowodów z dokumentów zgromadzonych w toku przedmiotowego administracyjnego – na okoliczność prawidłowości wydanej decyzji administracyjnej.

Rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny.

Powód prowadzi działalność gospodarczą na podstawie koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezes URE nr (...) z 17 października 2017 r. na okres od 21 października 2017 r. do 31 grudnia 2030 r.

Obowiązek utrzymywania przez Koncesjonariusza określonych standardów prowadzenia działalności, w tym parametrów jakościowych paliw ciekłych wprowadzonych do obrotu, określono w warunkach koncesji na obrót paliwami ciekłymi. W obowiązującej koncesji wskazano, że :

2.1.1. Koncesjonariusz jest obowiązany do zapewnienia wysokiej jakości świadczonych usług, niezawodności zaopatrzenia w paliwa ciekłe przy zachowaniu zasady najniższych możliwych kosztów.

2.1.2. Koncesjonariusz jest obowiązany do wykonywania działalności w sposób nie powodujący zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz nie narażający na powstanie szkód materialnych.

2.1.3. Koncesjonariusz jest obowiązany do przestrzegania obowiązujących przepisów, w tym przepisów o ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym, a także wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych.

2.2.1. Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami i wynikającymi z zawartych umów.

2.2.2. Koncesjonariusz jest obowiązany do posiadania ważnego dokumentu określającego parametry fizykochemiczne danej partii paliwa będącego przedmiotem obrotu, wydanego każdorazowo przez bezpośredniego sprzedawcę tego paliwa, a także do wydania na jego podstawie każdemu przedsiębiorcy prowadzącemu obrót paliwami ciekłymi, a innemu odbiorcy na jego żądanie, oświadczenia we własnym imieniu o zgodności parametrów jakości dostarczonego paliwa z parametrami jakości wynikającymi z obowiązujących w tym zakresie przepisów i z zawartej z odbiorcą umowy.

Normy prawne określające zarówno parametry jakościowe paliw ciekłych jak i zakaz wprowadzania do obrotu paliw niespełniających wymogów jakościowych zawarto w następujących aktach prawnych:

- rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1680),

- ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1928 ze zm.).

Przeprowadzona w dniu 3 października 2017 r . przez inspektorów (...) Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w S. kontrola jakości paliw na stacji paliw powoda zlokalizowanej w S. przy ul. (...) wykazała, że olej napędowy oferowany do sprzedaży na tej stacji paliw nie spełniał wymogów określonych w przepisach. Ustalono, że olej pobrany do badań pochodził z Terminala Paliw nr (...) w (...) S.A.

Zakwestionowany olej napędowy znajdował się w zbiorniku paliwa na ww. stacji paliw (w ilości 6.298 l), a do badań pobrano jego następujące próbki: ok. 4,8 litra stanowiące próbkę podstawową oraz 4,8 litra stanowiące próbkę kontrolną.

W badaniu laboratoryjnym przeprowadzonym przez (...) Laboratorium (...) z siedzibą w B. ustalono, że pobrana próbka oleju napędowego nie spełniała wymagań jakości produktu określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1680) ze względu na stabilność oksydacyjną, która w badanej próbce wynosiła poniżej 4 h, a powinna wynosić min. 20 h (z tolerancją ≥ 20 – 2,5). W badaniu tym stwierdzono zaniżoną stabilność oksydacyjną o 80%.

Po otrzymaniu protokołu z badań nr (...) powód pismem z dnia 18 października 2017 r. zawnioskował o zbadanie próbki kontrolnej oleju napędowego pobranej w dniu 3 października 2017 r. Badania laboratoryjne próbki kontrolnej przeprowadzone przez (...) Sp. z o.o. Dział laboratorium w S. również wykazały, że nie spełniała ona wymagań jakości produktu określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych ze względu na stabilność oksydacyjną, która w badanej próbce wynosiła 3,4 h, a powinna wynosić min. 20 h (z tolerancją ≥ 20 – 2,5). Badanie laboratoryjne stwierdziło zaniżoną stabilność oksydacyjną o 83%.

Następnie w dniu 18 października 2017 r. inspektorzy (...) Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w S. rozpoczęli kolejną kontrolę na tej samej stacji paliw. Wykazała ona, iż paliwo ciekłe: olej napędowy oferowany do sprzedaży spełniał wymogi określone w przepisach.

Ustalono, że powód w 2017 r. osiągnął przychód z działalności objętej koncesją w wysokości (...) zł.

Pismem z dnia 22 maja 2018 r.(k. 26 – 27 akt adm.) Prezes URE zawiadomił powoda, iż wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku ze stwierdzeniem naruszenia obowiązków wynikających z koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Jednocześnie Prezes Urzędu wezwał powoda do przedłożenia dokumentów i wyjaśnień (m.in., wyjaśnień przyczyn zaistniałych nieprawidłowości co do jakości paliwa wprowadzanego do obrotu, ujawnionych w toku kontroli przeprowadzonych na stacji paliw w dniu 3 października 2017 r. oraz wskazania sytuacji finansowej powoda).

Powód pismem z dnia 12 czerwca 2018 r. (k. 29 – 31 akt adm.) udzielił odpowiedzi na ww. wezwanie. Podał, że ogólną sytuację finansową firmy można uznać za bezpieczną i w miarę stabilną. Prowadzenie kilku wzajemnie uzupełniających się działalności pozwala na utrzymanie tej stabilności. Strata widoczna na działalności koncesjonowanej wynika z faktu wysokich kosztów napraw i utrzymania stacji paliw oraz dużej konkurencji na rynku. Bezpieczeństwo firmy zapewniane jest również dzięki utrzymywaniu stałego zatrudnienia i realizowaniu wyznaczonych celów, pomimo znacznego uszczuplenia dochodu w związku z niezawinioną i nieplanowaną koniecznością natychmiastowej wymiany doskonałej jakości i renomy rurociągów B. na stacjach paliw, w kwocie prawie 300 000 zł.

Kontrola jakości oleju napędowego pobranego do badań w dniu 3 października 2017 r. na stacji paliw mieszczącej się w S. przy ul. (...) wykazała, że na 17 oznaczonych parametrów 16 spełnia wymagania, a tylko 1 z nich tych wymagań nie spełnia ze względu na zaniżoną stabilność oksydacyjną. Ze względu na to, że powód po raz pierwszy odnotował przypadek niezgodności z normą tego parametru, podjął natychmiastowe działania wyjaśniające. Podkreślił, że paliwo zakupuje tylko od sprawdzonych partnerów tj. (...), (...), (...). Odbiorów dokonuje w odpowiednich bazach (...), (...), (...) z zachowaniem ustalonych procedur. Kierowcy, konwojenci i pracownicy stacji paliw powoda posiadają stosowne uprawnienia, umiejętności i doświadczenie w wykonywanej pracy. Każda dostawa paliwa oprócz dowodu wydania potwierdzona jest stosownym atestem jakości. Ponadto z każdej dostawy pracownik stacji paliw pobiera próbę.

W dniu 18 października 2017 r. kiedy inspektorzy (...) powiadomili powoda, że ze względu na niezgodność z normą w tym jednym parametrze zaistniała konieczność zabezpieczenia przedmiotowego paliwa poprzez wstrzymanie sprzedaży i pobranie kolejnej próby do badań w celu ustalenia czy jego parametry odpowiadają normie. Przekazana przez powoda do badania w laboratorium próbka pobrana również w dniu 18 października 2017 r. bezpośrednio ze zbiornika wykazała, że stabilność oksydacyjna ON jest zgodna z normą, a wynik oznaczony to 43,5 h. Otrzymany z WIHu po kilku dniach wynik badania próbki ON pobranego z tego samego zbiornika w dniu 19 października 2017 r. , ale przez dystrybutor, też spełnił normę, ale na jej granicy z wynikiem 18,6 h. Ponieważ różnica była znaczna (chociaż oba wyniki odpowiadały normie), a powód nadal nie wiedział co spowodowało, że ON pobrany do badań w dniu 3 października 2017 r. w tym konkretnym parametrze wykazał niezgodność, pomimo dochowania należytej staranności przez prawidłowe wykonanie wszystkich ustalonych procedur, powód zwrócił się z prośbą o pomoc do fachowców a branży chemicznej jak również do dyrekcji (...) i (...). Okazało się, że zawarty w ON dodatek estrów metylowych kwasów tłuszczowych może wchodzić w reakcję z niektórymi metalami takimi jak miedź, mosiądz, brąz, cyna zmniejszając stabilność oksydacyjną paliwa. Instalacje technologiczne – rurociągi służące do przesyłania paliwa na odcinku zbiornik – dystrybutor stosowane na stacjach paliw powoda montowane w trakcie ich budowy zakupione były u jednego z najlepszych producentów na świecie w firmie (...). Posiadają wszystkie wymagane atesty i dopuszczenia. Wykonane są z miedzi. Ze względu na materiał, jakość wykonania i trwałość są uznawane za najlepsze. Pomimo wysokiej ceny zakupu ze względu na to, że stacja jest inwestycją na wiele lat, a rurociągi zakopuje się w ziemi, zdecydowano o ich zakupie mając nadzieję, że będą służyć bezawaryjnie do końca istnienia stacji. Pomimo wprowadzenia w Polsce (...) dodatku do ON nikt z producentów nie informuje, że jego zetknięcie z miedzią ma negatywny wpływ na jakość ON. Producenci paliw z bio dodatkiem w wystawianych atestach jakościowych nie zawierają informacji o możliwej reakcji na metale kolorowe doskonale wiedząc, że większość instalacji zawiera miedź.

Powód podjął natychmiastowe działania polegające na bardzo kosztownej wymianie dobrych, dopuszczonych do użytku rurociągów B. na rurociągi z tworzyw sztucznych.

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2020 r. Sąd na podstawie art. 278 ¹ k.p.c. dopuścił dowód z opinii J. B. biegłego sądowego z zakresu paliw silnikowych i gazu skroplonego (...) (paliw płynnych) wydanej w sprawie zarejestrowanej w tutejszym Sądzie pod sygnaturą akt XVII AmE 40/19 na okoliczności podane w odwołaniu tj:

1.  zawartości estrów metylowych kwasów tłuszczowych w biopaliwie i oleju napędowym,

2.  wchodzenia estrów metylowych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju napędowym w reakcje z metalami kolorowymi, w tym miedzią,

3.  skutków ww. reakcji na stabilność oksydacyjną paliwa płynnego w postaci oleju napędowego,

4.  możliwych przyczyn obniżenia stabilności oksydacyjnej w badanym przez Prezesa URE paliwie z Stacji powoda przy ul. (...) w S.

oraz dowód z opinii uzupełniającej tego biegłego udokumentowanej w protokole rozprawy z dnia 19 września 2019 r. w sprawie o sygnaturze akt XVII AmE 40/19.

Na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2020 r. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. pominął dowody zgłoszone przez powoda z przesłuchania trzech świadków oraz z przesłuchania strony powodowej.

Na wniosek pozwanego Sąd dopuścił dowód z transkrypcji protokołu rozprawy w sprawie o sygnaturze akt XVII AmE 40/19 w części dotyczącej opinii uzupełniającej ustnej biegłego B.. Z opinii tej wynika, że można stwierdzić, iż parametr odporności na utlenianie partii oleju napędowego mógł obniżyć się z wartości wynikających z orzeczeń laboratoryjnych przedłożonych przez dostawców paliwa do wartości stwierdzonych w następstwie przeprowadzonych kontroli, w następstwie zawartości metali ciężkich (miedź, cynk) w dopuszczonych do stosowania elementach infrastruktury stacji paliw niezależnie od warunków atmosferycznych.

Ponadto Sąd dopuścił dowód z treści „Instrukcji w sprawie przyjmowania dostaw autocysternowych w PHU (...) Spółka Jawna” (k. 50 – 52) na okoliczność wyznaczenia przez powoda standardów zabezpieczenia paliwa od momentu czynności jego przyjmowania do zbiornika stacji paliw. W tym dokumencie zostały szczegółowo przedstawione zasady przyjmowania paliwa w tym dostaw gazu (...), procedury kontroli autocysterny przed rozładunkiem paliwa, postępowania podczas rozładunku i potwierdzenia odbioru dostawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Odwołanie jest uzasadnione, o ile zmierza do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Pozwany Prezes URE nie kwestionował przebiegu dostaw paliwa, którego jakość okazała się później niedostateczna pod względem stabilności oksydacyjnej, ani też dokumentów sprzedaży otrzymanych przez powoda od dostawców, ani zabezpieczeń transportowanego paliwa do momentu jego przetoczenia do zbiornika stacji, jak również standardów zabezpieczenia zakupionego paliwa. Bezsporny również okazał się fakt dokonania przez powoda modernizacji stacji paliw przy ul. (...) w S., w wyniku której doszło do wymiany instalacji paliwowej wykonanej z miedzi na instalację z tworzyw sztucznych, co miało miejsce po urzędowych kontrolach jakości paliwa w dniach 3 i 18 października 2017 r.

Zgodzić należy się z Prezesem Urzędu, który wskazał, że „w sytuacji gdy dostarczone przedsiębiorcy paliwo zostanie przelane do zbiornika znajdującego się na stacji, to od tego momentu przejmuje on na siebie ryzyko odpowiedzialności , z tytułu ustalenia, iż wprowadzone do obrotu paliwo nie spełnia wymagań jakościowych” (k. 71V). Podkreślić przy tym trzeba, że jest to odpowiedzialność za wystąpienie samego skutku w postaci, w konkretnym przypadku, nie spełnienia przez paliwo wymagań jakościowych. Nie jest to jednak odpowiedzialność absolutna pozbawiona jakichkolwiek przesłanek dających możliwość zwolnienia się od niej. Z zaskarżonej decyzji wynika, że powód został ukarany karą pieniężną za popełnienie deliktu administracyjnego określonego w art., 56 ust. 1 pkt 12 Pe, to jest za naruszenie postanowienia 2.2.1 wydanej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi z dnia 17 października 2017 r. o treści „Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami i wynikającymi z zawartych umów”. W ocenie Sądu przywołany warunek koncesji nie stanowi prostego nakazu przestrzegania przez koncesjonariusza przepisów obowiązującego prawa, ale kreuje po jego stronie nowy obowiązek dotyczący przestrzegania parametrów jakościowych, wynikający tak z przepisów prawa, jak i z zawartych umów.

Z powyższego wynika, że co do samej zasady, może mieć w sprawie zastosowanie przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe, albowiem zarzucane naruszenie dotyczy obowiązku wynikającego z koncesji (w tej kwestii por. też uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2019 r. I NSZP 1/19).

W toku procesu powód wykazał jednak, że od dnia dostawy partii oleju napędowego do dnia przeprowadzenia jej kontroli w dniu 3 października 2017 r. przez właściwy organ mogło dojść do obniżenia się wartości parametru tego paliwa, jakim jest odporność na utlenianie (stabilność oksydacyjna), do wartości poniżej normy co ujawniło badanie próbki pobranej do analizy laboratoryjnej podczas kontroli. Zamiast wnioskowanego przez powoda dowodu z opinii biegłego sądowego o specjalności „badania paliw płynnych” (wniosek k. 12) Sąd uznał, że wystarczające będzie przeprowadzenie w trybie art. 278 ¹ k.p.c. dowodu z opinii biegłego o ww. specjalności – J. B. na okoliczności faktyczne zbieżne z podanymi w odwołaniu , przeprowadzonymi w sprawie prowadzonej w tutejszym Sądzie pod sygnaturą akt XVII AmE 40/19, z tą tylko różnicą, że okoliczności te dotyczyły paliwa przechowywanego w zbiorniku na stacji powoda przy ul. (...) w S..

Z opinii biegłego (K. 129 – 135) wynika, że parametr odporności na utlenianie (stabilności oksydacyjnej) według normy PN- (...) dla olejów napędowych zawierających powyżej 25 estrów metylowych kwasów tłuszczowych (tzn. (...)) został wprowadzony do wymagań jakościowych tego rodzaju paliwa w lutym 2012 r.

Biegły wykluczył możliwość samoistnego obniżenia się wartości tego parametru. Argumentował, że pojęcie „samoistnie” oznacza „niezależnie od czegoś innego”. Jednakże w przypadku parametru stabilności oksydacyjnej znany jest cały szereg czynników wpływających na jego obniżenie takich jak: użyte dodatki antyutleniające, jakości (...) użytego do komponowania paliwa, inne użyte dodatki, sposób przechowywania (temperatura, kontakt z powietrzem atmosferycznym, z wodą, ze światłem słonecznym, kontakt z uszczelniaczami elastomerowymi, z metalami nieżelaznymi (miedź, cynk. Nikiel) i ich stopami (mosiądz, brąz). W przypadku stacji paliw najczęściej występującym czynnikiem wpływającym negatywnie na wynik stabilności oksydacyjnej w godzinach jest obecność metali ciężkich (nieżelaznych) w infrastrukturze, a dokładnie rurociągów miedzianych bądź miedzianych siatek umieszczonych w podziemnych zbiornikach paliwowych. Powoduje to szybki spadek wyników badania stabilności w godzinach dla produktu znajdującego się w dłuższym kontakcie z metalami ciężkimi (…). Ten rozpoznany już na rynku paliwowym problem doprowadził do szeregu drogich wymian istniejących rurociągów miedzianych, które wciąż są dopuszczone do stosowania w infrastrukturze paliwowej oleju napędowego. Odnoście do wpływu warunków atmosferycznych na odporność na utlenianie, to owszem, istnieje on, lecz nie ma szerszego zastosowania w przedmiotowej sprawie – dostawa odbywa się przy pomocy hermetycznej cysterny, podczas zlewania produktu do zbiornika stacji ruch paliwa jest w jedną stronę, zbiorniki podziemne są dwupłaszczowe bez możliwości niezauważonego dostania się innego produktu z zewnątrz, bez dostępu światła słonecznego.

Z opinii biegłego wynika zatem, że parametr odporności na utleniania oleju napędowego może obniżyć się z wartości wynikających z orzeczeń laboratoryjnych przedłożonych przez dostawców paliwa tj. z poziomu zgodnego z normą (...) do wartości poniżej tej normy, na skutek kontaktu z metalami ciężkimi (miedź, cynk) w dopuszczonych do stosowania elementach infrastruktury stacji paliw, niezależnie od warunków atmosferycznych. Opierając się na stanie faktycznym sprawy i treści opinii biegłego, Sąd zważył, że w przedmiotowej sprawie miały miejsce okoliczności zwalniające powoda z odpowiedzialności administracyjnej, za obiektywnie stwierdzoną, nieodpowiadającą normie odporność na utlenianie oleju napędowego poddanego kontroli. Naruszenie obowiązku określonego w postanowieniu 2.2.1 koncesji nie było bowiem rezultatem własnego zachowania powoda, tylko wystąpieniem niezależnej od niego, pozostającej poza jego kontrolą okoliczności o charakterze zewnętrznym, nie pozwalającej na zbudowanie racjonalnego łańcucha przyczynowo – skutkowego między zachowaniem się powoda a stwierdzeniem stanu odpowiadającego hipotezie normy sankcjonowanej karą pieniężną na postawie art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe. Okolicznością tą była reakcja paliwa z dopuszczoną do stosowania w zbiornikach instalacją rurociągową z miedzi. Jak stwierdził biegły w jej wyniku dochodzi do szybkiego spadku stabilności oksydacyjnej paliwa.

Jednocześnie Sąd uwzględnił, że w świetle opinii biegłego warunki atmosferyczne mają pomijalny wpływ na odporność na utlenianie oleju napędowego przechowywanego w podziemnym zbiorniku. W konsekwencji nie było podstaw do uznania, że powód dopuścił się deliktu określonego w zaskarżonej decyzji.

W tym stanie rzeczy decyzja ta podlegała uchyleniu na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c.

O kosztach procesu przegranego przez pozwanego orzeczono stosownie do jego wyniku, na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 99 i § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265).

Sędzia SO Andrzej Turliński