Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

A. C. wystąpiła przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. z powództwem o zapłatę następujących sum pieniężnych, w związku z poniesionymi przez powódkę skutkami zdrowotnymi wypadku komunikacyjnego, który miał miejsce w dniu 17 października 2018 roku:

- kwoty 12.000 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego,

- kwoty 1750,44 zł z tytułu odszkodowania mającego pokrywać koszty pomocy osób trzecich dla powódki (w zakresie kwoty 1485 zł) oraz koszty leczenia powódki (w zakresie kwoty 365,44 zł).

Powódka zażądała odsetek ustawowych za opóźnienie od wyżej wskazanych kwot. Powódka wskazała w pozwie, że pozwany zakład ubezpieczeń w dacie wypadku ubezpieczał sprawcę wypadku (posiadacza pojazdu mechanicznego) w zakresie odpowiedzialności cywilnej.

(pozew, k. 5 – 10)

W piśmie procesowym datowanym na 17 grudnia 2018 roku strona powodowa rozszerzyła powództwo w ten sposób, że zażądała zapłaty przez pozwanego następujących sum pieniężnych (ze szczegółowo opisanymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie):

- kwoty 74.000 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego,

- kwoty 2035,29 zł z tytułu odszkodowania.

(pismo procesowe strony powodowej k. 31-34)

Odpis pozwu doręczono stronie pozwanej w dniu 4 stycznia 2019 roku.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, tj. także w rozszerzonej części.

(potwierdzenie doręczenia k. 61, odpowiedź na pozew, k. 61-65)

W piśmie procesowym datowanym na 25 marca 2020 roku powódka dokonała dalszego rozszerzenie powództwa, ostatecznie określając wartość przedmiotu sporu na 268.121 zł i wnosząc o zapłatę przez pozwanego:

- kwoty 180.000 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego,

- kwoty 15.635,29 zł z tytułu odszkodowania (koszty leczenia w kwocie 1072,86 zł, koszty opieki nad powódką w okresie do 23 sierpnia 2019 roku określone jako suma kwot 6072 zł i 7524 zł),

- kwoty 28.925 zł z tytułu skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby powódki za okres od 17 października 2018 roku do 31 marca 2020 roku (przyjmując, że powódce należy się renta obejmująca po 30 zł miesięcznie na zakup leków za cały okres, po 600 zł miesięcznie na pokrycie kosztów rehabilitacji za okres od 15 stycznia 2019 roku, po 2800 zł miesięcznie za pobyt w (...) w okresie od 23 sierpnia 2019 roku do 10 września 2019 roku oraz po 2600 zł miesięcznie za okres od 11 września 2019 roku za pobyt (...)),

- renty po 3630 zł miesięcznie za okres od 1 kwietnia 2020 roku (obejmującej po 30 zł miesięcznie na zakup leków, po 600 zł miesięcznie na pokrycie kosztów rehabilitacji, po 3000 zł miesięcznie na pokrycie kosztów pobytu w (...)).

Ponadto powódka wniosła o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za mogące ujawnić się w przyszłości skutki wypadku.

(pismo procesowe powódki k. 178-185)

Odpis pisma z 25 marca 2020 roku doręczono pozwanemu w dniu 30 marca 2020 roku. Pozwany złożył pismo procesowe, w którym podał, że wnosi o oddalenie powództwa także w rozszerzonej części, w szczególności zakwestionował roszczenia powódki co do ich wysokości.

(pismo procesowe pozwanego k. 217-219)

W piśmie procesowym datowanym na 24 czerwca 2020 roku pozwany podał, że wypłacił powódce: 5800 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego, 555,93 zł z tytułu odszkodowania mającego pokrywać koszt zakupu środków medycznych oraz 728 zł z tytułu kosztów opieki osób trzecich.

Z kolei w piśmie procesowym powódki datowanym na 19 lutego 2021 roku przyznano wypłatę wyżej wskazanych kwot oraz ponadto podano, że za okres od 1 kwietnia 2020 roku pozwane towarzystwo wypłaca powódce rentę w wysokości po 500 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb.

(pismo procesowe strony pozwanej k. 237, pismo procesowe powódki k. 280-283, załącznik do pisma k. 286)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. C. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 17 października 2018 roku w A. doszło do wypadku komunikacyjnego polegającego na tym, że A. M. kierujący samochodem marki M. (...) na skutek niezachowania należytej uwagi w trakcie manewru cofania pojazdu potrącił pieszą – A. C., która w wyniku tego przewróciła się i doznała obrażeń ciała.

Wyrokiem SR w Zgierzu z dnia 3 grudnia 2019 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II K 342/19 A. M. został uznany za winnego spowodowania wyżej opisanego wypadku i skazany za to na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności – ponadto sąd karny nakazał skazanemu zapłatę nawiązki w kwocie 3000 zł na rzecz poszkodowanej A. C..

(okoliczności bezsporne, notatka urzędowa k. 16, kopia odpisu wyroku k. 127-129)

A. C. w dniu 17 października 2018 roku była poddawana leczeniu w Wojewódzkim Szpitalu (...) w Z., gdzie rozpoznano u niej złamanie kości szyjki ramiennej prawej – założono opatrunek gipsowy i zalecono konsultację ortopedyczną.

(kopia karty informacyjnej leczenia szpitalnego k. 18)

W badaniu USG prawego sutka z dnia 8 grudnia 2018 roku stwierdzono u powódki kilka pourazowych krwiaków wewnątrzsutkowych.

(kopia opisu wyniku badania USG k. 37)

A. C. jest osobą praworęczną.

Powódka przed wypadkiem opisanym w pozwie była osobą samodzielną, mieszkała z synem, który jednak z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy był w domu głównie w soboty i niedziele. Wcześniej (tj. jakiś czas przed wypadkiem) powódka miała założoną endoprotezę biodra i kolana, ale poruszała się bez pomocy innej osoby – chodząc po zakupy używała tzw. balkonika na kółkach, który pchała przed sobą.

Po wypadku powódka była obalała, miała złamaną prawą rękę, wymagała opieki innej osoby. Przez kilka miesięcy miała założony na prawej ręce opatrunek gipsowy. Po zdjęciu gipsu prawa ręka powódki nadal nie była sprawna. Po wypadku powódka zamieszkała ze swoim synem w lokalu na parterze domu należącego do przyjaciółki syna powódki. Powódka musiała spać w pozycji półleżącej, bo takie były zalecenia lekarza ortopedy. Nie spała na wynajętym dla niej łóżku ortopedycznym, gdyż spanie na nim w pozycji leżącej powodowało ból. Przez pierwsze miesiące po wypadku syn powódki na wózku zawoził ją do ubikacji. Będąc później w domu opieki przy użyciu tzw. chodzika powódka była w stanie sama dojść do łazienki. Wszystkie czynności po wypadku powódka musiała wykonywać lewą ręką, np. przy jedzeniu.

Do sierpnia 2019 roku powódka mieszkała ze swoim synem, który się nią opiekował. Od 23 sierpnia 2019 roku A. C. przebywała w (...) w Z., a następnie od 10 września 2019 roku do chwili obecnej przebywa w (...) w L.,

Sprawca wypadku wypłacił A. C. zasądzoną przez sąd karny nawiązkę w kwocie 3000 zł. Pozwany zakład ubezpieczeń od pewnego czasu wypłaca powódce rentę w wysokości po 500 zł miesięcznie.

(zeznania świadka J. C. – protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2021 roku, 2 – 26 minuta, 33 minuta; zeznania świadka A. R. – protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2021 roku, 35 -53 minuta; kopie umów i faktur k. 202-208)

U powódki w wyniku wypadku opisanego w pozwie doszło do złamania szyjki kości ramiennej prawej z przemieszczeniem. Przez kilka pierwszych tygodni u powódki występowały dolegliwości bólowe o znacznym stopniu natężenia. Nie doszło do pełnego zrostu kości, co skutkuje utrzymywaniem się dolegliwości bólowych o mniejszym stopniu natężenia.

W wyniku złamania kości (złamanie w obrębie stawu barkowego) i następnie niepełnego jej zrostu u powódki występuje trwały uszczerbek na zdrowiu w zakresie narządu ruchu szacowany na 30%, związany z bardzo dużego stopnia ograniczeniem ruchomości prawego stawu barkowego połączonym osłabieniem siły mięśniowej prawej ręki i stałymi dolegliwościami bólowymi. Z uwagi na złamanie w obrębie stawu barkowego należy zakwalifikować uszczerbek na zdrowiu powódki jako przewlekłe (chociaż wynikające z urazu) zmiany stawu barkowego.

Dla porównania – u powódki mimo jej wieku występuje jedynie śladowe ograniczenie ruchów lewego stawu barowego, co wskazuje na bardzo dobry stan funkcjonalny tego stawu, co z kolei pozwala przyjąć, że przed wypadkiem prawy stan barkowy był w takiej samej kondycji funkcjonalnej. U powódki mogły przed wypadkiem występować początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowego prawego, jednakże nie ma podstaw do stwierdzenia, że ograniczały one funkcję barku prawego w większym stopniu niż lewego.

Brak jest wystarczających podstaw do przyjęcia, że inne obrażenia (w szczególności opisane w badaniu USG z 8 grudnia 2018 roku) związane są z analizowanym wypadkiem

W wyniku wypadku powódka potrzebowała pomocy osób trzecich w wymiarze ok. 4-6 godzin dziennie przez ok. 3 miesiące po wypadku oraz w kolejnych miesiącach wymaga pomocy w wymiarze ok. 2-3 godzin dziennie.

Na skutek wypadku u powódki występują stałe dolegliwości bólowe wymagające przyjmowania leków przeciwbólowych – miesięczny koszt zakupu leków wynosi ok. 30 zł.

Przed wypadkiem powódka do chodzenia używała chodzika, po wypadku także porusza się używając chodzika.

(opinia pisemna biegłych z zakresu ortopedii M. F. i M. W. k. 142-152, uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ortopedii M. F. k. 338 – 340a)

W wyniku opisanego w pozwie wypadku powódka doznała ponadto uszkodzenia wszystkich nerwów w kończynie górnej prawej (dominującej) – kończyna jest praktycznie niesprawna, zachowane śladowe ruchy w stawach kończyny górnej prawej. Stanowi to trwały uszczerbek na zdrowiu o charakterze neurologicznym szacowany na 30% - uszkodzenie barku powikłane zmianami neurologicznymi – co należy zsumować z uszczerbkiem o charakterze ortopedycznym. Powódka nie może wykonywać żadnych czynności prawą ręką.

(opinia pisemna biegłego z zakresu neurochirurgii T. D. – k. 153-161)

Na skutek opisanego w pozwie wypadku powódka nie doznała trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, nie wymagała leczenia psychiatrycznego ani pomocy psychologa. W wyniku wypadku odczuwała pewien dyskomfort psychiczny i poczucie krzywdy.

Powódka nie podjęła leczenia psychiatrycznego i nie korzystała z porad psychologa.

(opinia pisemna biegłej z zakresu psychiatrii E. P. k. 229-233)

W piśmie datowanym na 22 czerwca 2020 roku pozwany zakład ubezpieczeń poinformował powódkę o przyznaniu jej zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 5800 zł, odszkodowanie na kwocie 728 zł na pokrycie kosztów pomocy osób trzecich i odszkodowanie w kwocie 555,93 zł na pokrycie kosztów zakupu środków medycznych.

Z kolei w piśmie datowanym na 30 czerwca 2020 roku poinformowano powódkę o przyznaniu jej przez pozwane towarzystwo renty w wysokości po 500 zł miesięcznie za okres od 1 kwietnia 2020 roku.

Wyżej wymienione świadczenia zostały powódce wypłacone.

(okoliczności niesporne, kopie pism pozwanego k. 238 i 286)

Odpłatność za 1 godzinę usług opiekuńczych świadczonych odpłatnie przez (...) Komitet Pomocy (...) wynosiła w okresie od 2018 roku 11 zł.

(okoliczność niesporna – podana w pozwie i przyznana przez stronę pozwaną w jej pismach procesowych)

Brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności wydanych w niniejszej sprawie opinii biegłych. Żadna ze stron procesu zgłosiła tego rodzaju zarzutów, które podważałaby wiarygodność wyżej przywołanych opinii jako dowodów w sprawie niniejszej.

Dowód z przesłuchania powódki w charakterze strony postępowania (zgłoszony przez stronę pozwaną, gdyż strona powodowa ostatecznie cofnęła ten wniosek dowody – por. pismo procesowe k. 267) podlegał pominięciu na podstawie art. 2352 §1 pkt 5) k.p.c. jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania – stan zdrowia i sprawności fizycznej powódki mającej obecnie ukończonej 86 lat i przebywającej na stałe w domu opieki oraz panujący od marca 2020 roku stan pandemii w praktyce uniemożliwiają przeprowadzenie dowodu z przesłuchania powódki, a ponadto brak jest podstaw do przyjęcia, że dowód ten istotnie może zmierzać do wykazania okoliczności faktycznych innych niż te wynikające z wiarygodnych zeznań świadków i opinii biegłych.

Na tej samej podstawie prawnej pominięciu podlegał dowód z uzupełniającej opinii biegłych z Instytutu (...) w K. zgłoszony dopiero w piśmie procesowym, które wpłynęło do sądu w dniu 7 września 2021 roku (k. 344), tj. już po wydaniu przez biegłego ortopedę opinii uzupełniającej latem 2021 roku (postanowienie o dopuszczenie dowodu z 11 czerwca 2021 roku, k. 325) na wniosek pozwanego i po przesłaniu odpisów tej opinii stronom (zarządzenie k. 341). Wniosek powódki z 7 września 2021 roku nie dotyczył treści opinii uzupełniającej ortopedy lecz zupełnie innych okoliczności, co do których powódka wcześniej nie zgłaszała żadnych wniosków dowodowych, chociaż mogła to uczynić od daty doręczenia jej pierwszej opinii biegłych, co nastąpiło w lutym 2020 roku (k. 173). Co więcej, postanowieniem z dnia 7 maja 2021 roku (k. 308) sąd zobowiązał strony do złożenia pism procesowych zawierających ich stanowiska w sprawie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego – także wówczas powódka nie zgłosiła żadnych dalszych dowodów. Wnioski takie jak w piśmie złożonym 7 września 2021 roku powódka mogła i powinna (jeżeli uznawała to za celowe) zgłosić już w kwietniu 2020 roku, kiedy znała treść pisma procesowego pozwanego datowanego na 30 marca 2020 roku, w którym negował on zasadność roszczeń powódki co do ich wysokości, po ostatnim rozszerzeniu powództwa. Ostatecznie zaś wnioski takie powódka powinna była zgłosić na rozprawie w dniu 14 stycznia 2021 roku, czego jednak nie uczyniła. Dodać należy, że pismach procesowych, które wpłynęły do sądu w dniach 7 i 13 września 2021 roku powódka nie wskazała nawet tego, biegli jakich specjalności mieliby wydać dalszą opinię w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Strona pozwana w niniejszej sprawie nie kwestionowała tego, że w dacie zajścia opisanego w pozwie wypadku komunikacyjnego obejmowała umowną ochroną ubezpieczeniową odpowiedzialność cywilną A. M., który w chwili wypadku kierowała pojazdem mechanicznym opisanym w pozwie. Strona pozwana nie kwestionowała także i tego, że wyżej opisany wypadek miał miejsce, jak również, że sprawca wypadku został skazany na karę pozbawienia wolności za spowodowanie wypadku (okoliczność przywołana w piśmie powódki datowanym na 10 stycznia 2020 rou, k. 126). Wprawdzie w żadnym z pism procesowych strona pozwana nie przyznała wprost, że uznaje co do zasady swoją odpowiedzialność za poniesione przez powódkę skutki wypadku z dnia 17 października 2018 roku, jednakże z faktu przyznania powódce świadczeń pieniężnych wymienionych w pismach procesowych pozwanego z czerwca 2020 roku (k. 237) wynika, że pozwany swojej odpowiedzialności co do zasady ostatecznie nie kwestionuje.

Podstawę prawną tej odpowiedzialności stanowi art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124 poz. 1152). Z kolei zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 tej samej ustawy powódka jako osoba poszkodowana w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej jest uprawniona do tego, aby dochodzić roszczeń odszkodowawczych bezpośrednio od pozwanego zakładu ubezpieczeń.

Powódka w niniejszej sprawie w pierwszej kolejności zgłosiła roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną szkodę niemajątkową. Należy wskazać, że art. 445 § 1 k.c. nie określa kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, tj. niemajątkową szkodę na osobie. Zadośćuczynienie pieniężne ma charakter całościowy i powinno stanowić pełną rekompensatę pieniężną za doznaną przez osobę poszkodowaną krzywdę. Kierując się wskazaniami zawartymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz doktrynie prawa cywilnego należy stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia sąd powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez powoda krzywdy, a zwłaszcza zakres i trwałość uszczerbku na zdrowiu, stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz wpływ doznanej szkody na możliwość prowadzenia dotychczasowego trybu życia.

Stwierdzić wobec tego należy, że powódka doznała istotnego i trwałego uszkodzenia ciała w wyniku wyżej opisanego wypadku, co polegało na złamaniu kości prawej ręki w obrębie prawego stawu barkowego. W wyniku niepełnego zrostu kości i uszkodzenia wszystkich nerwów w obrębie prawej ręki powódka ostatecznie doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu oszacowanego przez biegłych łącznie na 60%. W istocie na skutek wypadku powódka nie może wykonywać żadnych czynności prawą (dominującą wcześniej) ręką i w zasadzie całkowicie utraciła sprawność w tej ręce. Tak istotny uszczerbek z pewnością istotnie zaburza dotychczasowy sposób życia powódki i znacząco negatywnie wpływa na jej codziennie funkcjonowanie i stan psychiczny, podobnie jak utrzymujące się dolegliwości bólowe.

Biorąc pod uwagę tak znaczny i istotny zakres poniesionych przez powódkę negatywnych skutków zdrowotnych wyżej opisanego wypadku oraz negatywną prognozę w tym zakresie uznać należało, że adekwatną do zakresu i stopnia rozstroju zdrowia powódki kwotą zadośćuczynienia pieniężnego jest suma 180.000 zł żądana przez powódkę. Z uwagi na to, że pozwany wypłacił już powódce kwotę 5800 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego, a ponadto kwotę 3000 zł z tego samego tytułu zapłacił powódce sprawca wypadku, w sprawie niniejszej zasądzeniu na rzecz powódki z omawianego tytułu podlegała kwota 171.200 zł.

Częściowo zasadne jest także oparte na treści art. 444 § 1 k.c. roszczenie powódki o zapłatę odszkodowania z tytułu kosztów opieki osób trzecich i kosztów leczenia. W istocie tego rodzaju roszczeniem jest także roszczenie powódki o zapłatę „skapitalizowanej renty” za okres do 31 marca 2020 roku – w istocie jest to bowiem żądanie zapłaty odszkodowania (art. 444 §1 k.c.). W tej części uzasadnienia rozważyć należy zatem łącznie roszczenia powódki dotyczące opieki nad nią i kosztów leczenia w okresie do końca marca 2020 roku.

Wskazać należy, że szkoda powstaje już na skutek zaistnienia konieczności opieki lub pomocy ze strony osób trzecich, a nie dopiero z chwilą poniesienia kosztów z tego tytułu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 września 2012 r., I ACa 292/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., I ACa 1140/11). Nie ma również znaczenia to, że poszkodowany ma możliwość skorzystania z nieodpłatnej, dobrowolnej opieki ze strony osób najbliższych.

Zgodnie z treścią niekwestionowanej w tym zakresie przez żadną ze stron procesu opinii pisemnej biegłego z zakresu ortopedii, stan zdrowia powódki w okresie po wypadku skutkował koniecznością opieki i pomocy osób trzecich w czynnościach życia codziennego w wymiarze ok. 4-6 godzin dziennie przez okres 3 miesięcy po wypadku, a następnie w wymiarze 2-3 godzin dziennie do chwili wydania opinii oraz w dającej się prognozować przyszłości.

Za miarodajną dla ustalenia odpłatności za sprawowaną nad powódką opiekę należało uznać wyżej przywołaną stawkę odpłatności za 1 godzinę usług opiekuńczych świadczonych przez (...) Komitet Pomocy (...) (11 zł), co jest stawką wskazaną w pismach procesowych powódki – pozwany nie kwestionował tego, że taka właśnie jest wysokość stawki (...). Niezasadne są argumenty pozwanego, jakoby nie było podstaw do analogicznego zastosowania tej stawki (znacząco zresztą niższej od kwoty minimalnego godzinowego wynagrodzenia za pracę w latach 2018-2021) w sprawie niniejszej.

Przyjąć zatem należy, że powódka w okresie od 18 października 2018 roku do 18 stycznia 2019 roku (92 dni) wymagała opieki osób trzecich w wymiarze 460 godzin (92 x 5), natomiast w okresie od 19 stycznia 2019 roku do 31 marca 2020 roku (439 dni) w wymiarze 1097,5 godzin (439 dni x 2,5), co łącznie pozwala ustalić odszkodowanie na kwotę 17.132,50 zł (1557,5 x 11 zł). Kwotę tę należy pomniejszyć o już wypłacone z tego tytułu powódce odszkodowanie (728 zł), co daje ostatecznie sumę 16.404,50 zł z tytułu kosztów opieki.

Zaznaczyć należy, że powódka nie wykazała tego, iż to na skutek wypadku opisanego w pozwie (a nie na skutek innych okoliczności, np. związanych z jej wiekiem lub wcześniejszym ograniczeniem sprawności ruchowej – już przed wypadkiem powódka do poruszania się używała tzw. chodzika) znalazła się od sierpnia 2019 roku w domu opieki. Z opinii biegłych taki związek przyczynowy nie wynika – tym bardziej, że każdy z biegłych wskazał jedynie na niesprawność prawej ręki powódki, co samo w sobie nie uzasadnia konieczności zapewnienia jej całodobowej opieki. Z tego względu roszczenia powódki oparte na twierdzeniu, że od sierpnia 2019 roku należy uwzględnić koszty pobytu powódki w prywatnym domu opieki nie podlegały uwzględnieniu. Z tych samych względów nie podlegały uwzględnieniu roszczenia powódki dotyczące kosztów rehabilitacji – z żadnego dowodu w sprawie niniejszej przeprowadzonego nie wynika w sposób wiarygodny wysokość faktycznie poniesionych kosztów rehabilitacji lub wysokość kosztów uzasadnionych skutkami wypadku. Powódka nie zgłosiła wniosku o dowód z opinii biegłego z zakresu rehabilitacji, chociaż już z opinii biegłych doręczonej jej w lutym 2020 roku taka potrzeba wynikała. Z opinii biegłych wynika dodatkowego, że powódka w domu opieki, w którym przebywa, nie jest poddawana rehabilitacji.

W zakresie kosztów leczenia wskazać należy, że pozwany wypłacił powódce kwotę 555,93 zł odszkodowania – uznając w tym zakresie za zasadne roszczenie powódki udokumentowane fakturami m.in. z k. 53-56 i k. 189-200). Z opinii biegłych nie wynika, aby uzasadnione było poniesienie przez powódkę dalszych kosztów leczenia – poza kwotą 30 zł miesięcznie środków przeciwbólowych (co nie jest objęte złożonymi fakturami).

W zakresie kosztów leczenia powódki w okresie od 17 października 2018 roku do 31 marca 2020 roku (okres trwający 17,45 miesiąca) uwzględnieniu podlegała zatem jedynie kwota po 30 zł miesięcznie na zakup leków przeciwbólowych czyli 523,50 zł (30 zł x 17,45).

Ostatecznie powódce przysługuje zatem dodatkowe odszkodowanie w kwocie 16.928 zł (16.404,50 zł + 523,50 zł).

Z kolei roszczenie powódki o zapłatę renty na zwiększone potrzeby (art. 444 §2 k.c.) za okres od 1 kwietnia 2020 roku podlega uwzględnieniu co do kwoty 855 zł miesięcznie (leki przeciwbólowe 30 zł, koszt opieki 2,5 x 30 x 11 zł = 825 zł), przy czym jednak należało uwzględnić to, że za okres od kwietnia 2020 roku do dnia wyrokowania (tj. do listopada 2020 roku) roszczenie to zostało zaspokojone w zakresie kwot po 500 zł miesięcznie.

W pozostałym zakresie roszczenie powódki dotyczące zapłaty należności głównej podlegało oddaleniu.

Na podstawie art. 189 k.p.c. uwzględnieniu podlegało uwzględnieniu roszczenie powódki o ustalenie odpowiedzialności za skutki zdrowotne wypadku mogące ujawnić się w przyszłości, czego z uwagi ma poważny charakter doznanego przez powódkę urazu nie można z góry wykluczyć.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. powódce przysługują ponadto odsetki ustawowe w związku z opóźnieniem się przez pozwanego w zapłacie należności głównej. Termin spełnienia świadczenia przez pozwany zakład ubezpieczeń określa art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zgodnie z którym ubezpieczyciel jest obowiązany spełnić świadczenie w terminie 30 dni licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku powodującym szkodę. Ponadto, stosownie do treści art. 14 ust. 2 tej samej ustawy, w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Powódka wykazała, że w dniu 31 października 2018 roku (wydruk k. 57) doręczono pozwanemu jej zgłoszenie szkody (k. 25) zawierające żądanie zapłaty kwoty 70.000 zł zadośćuczynienia pieniężnego oraz kwoty 265,44 zł z tytułu kosztów leczenia. Powódka nie wykazała, jakie konkretnie dokumenty dotyczące kosztów leczenia dołączyła do tego pisma, co uniemożliwia ocenę, czy i w jakim zakresie są to koszty leczenia objęte także pozwem złożonym w niniejszej sprawie. Co do obowiązku zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 70.000 zł pozwany znalazł się natomiast w stanie opóźnienia począwszy od dnia 1 grudnia 2018 roku (tj. po 30 dniach od 31 X 2018 roku). Co do obowiązku zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego w dalszej kwocie 4000 zł (nie objętej zgłoszeniem szkody z października 2018 roku) pozwany znalazł się w stanie opóźnienia po 30 dniach od daty doręczenia mu odpisu pisma procesowego powódki datowanego na 17 grudnia 2018 roku (to pismo należy traktować jako dalsze, dodatkowe zgłoszenie szkody powódki: powódka zażądała w nim zapłaty kwoty 74.000 zł) – tj. od dnia 19 kwietnia 2019 roku. Co do pozostałej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego (ponad 74.000 zł) pozwany znalazł się w stanie opóźnienia po upływie 30 dni od daty doręczenia mu odpisu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa (pism powódki z 25 marca 2020 roku z żądaniem zadośćuczynienia w kwocie 180.000 zł, którego odpis doręczono pozwanemu w dniu 30 marca 2020 roku) – opóźnienie to istnieje od dnia 30 kwietnia 2020 roku.

W zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia pieniężnego powódka żądała (k. 179) odsetek od kwoty 12.000 zł od dnia 1 grudnia 2018 roku, odsetek od kwoty 62.000 zł od dnia złożenia (a nie doręczenia pozwanemu) pisma datowanego na 17 grudnia 2018 roku (złożenie tego pisma w sądzie nastąpiło 24 grudnia 2018 roku), a z kolei od kwoty zadośćuczynienia ponad 74.000 zł powódka żądała odsetek od dnia złożenia pisma procesowego datowanego na 25 marca 2020 roku, co nastąpiło w dniu 30 marca 2020 roku.

Ostatecznie zatem – w granicach żądania procesowego powódki - zasądzeniu podlegały odsetki ustawowe za opóźnienie w zakresie dotyczącym zadośćuczynienia pieniężnego:

- od kwoty 5800 zł za okres od 1 grudnia 2018 roku do 22 czerwca 2020 roku (data spełnienia świadczenia przez pozwanego),

- od kwoty 6200 zł (12.000 – 5800 zł) za okres od 1 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 58.000 zł (70.000 zł – 12.000 zł) za okres od 24 grudnia 2018 roku (data złożenia pierwszego pisma procesowego z rozszerzeniem powództwa),

- od kwoty 4000 zł (74000 zł – 70000 zł) od dnia 19 kwietnia 2019 roku,

- od kwoty 103.000 zł (należne odszkodowanie pomniejszone o kwotę 3000 zł nawiązki otrzymanej przez powódkę od sprawcy czyli 177.000 zł – 5800 zł – 6200 zł – 58000 zł – 4000 zł) za okres od dnia 30 kwietnia 2020 roku.

Z kolei w zakresie odszkodowania (częściowo określonego przez powódkę jako skapitalizowana renta) powódka żądała odsetek ustawowych za opóźnienie: od kwoty 1741,44 zł od dnia 1 grudnia 2018 roku, od kwoty 293,85 zł od dnia złożenia pisma procesowego z dnia 17 grudnia 2018 roku oraz od pozostałej kwoty od dnia złożenia pisma procesowego z dnia 25 marca 2020 roku.

Zaznaczyć jednak należy, że – jak już wyżej wskazano – zgłoszenie szkody z października 2018 roku zawierało jedynie zgłoszenie szkody majątkowej w kwocie 265,44 zł z tytułu bliżej niesprecyzowanych kosztów leczenia (nie zawierało zgłoszenia odszkodowania czy renty z tytułu kosztów pomocy lub opieki udzielonej powódce). Przyjąć zatem należy, że pierwszym zgłoszeniem szkody majątkowej objętej pozwem było doręczenie pozwanemu odpisu tego pozwu, co nastąpiło w dniu 4 stycznia 2019 roku. Pozew zawierał żądanie zapłaty odszkodowania w kwocie 1750,44 zł (1485 zł koszty opieki, w pozostałym zakresie koszty „niezbędnych konsultacji lekarskich, leków, sprzętu medycznego”). Powództwo w niniejszej sprawie zostało uwzględnione jedynie co do odszkodowania za leki przeciwbólowe (30 zł miesięcznie – powódka w niniejszej sprawie nie wykazała za pomocą opinii biegłych, że w pozostałym zakresie poniosła uzasadnione koszty leczenia skutków wypadku) oraz odszkodowania za koszty opieki nad powódką (16.404,50 zł, przy czym ponadto kwota 728 zł została dobrowolnie zapłacona przez pozwanego w dniu 22 czerwca 2020 roku). Uznać należy, że w zakresie obowiązku pokrycia szkody zgłoszonej w dniu 4 stycznia 2019 roku (doręczenie pozwu pozwanemu) w kwocie 1485 zł pozwany znalazł się w stanie opóźnienia od dnia 4 lutego 2019 roku. Co do pozostałej części odszkodowania i tzw. skapitalizowanej renty za okres do 31 marca 2020 roku pozwany znalazł się w stanie opóźnienia po 30 dniach od zgłoszenia mu tych elementów szkody majątkowej powódki, tj. od doręczenia mu pisma procesowego z 25 marca 2020 roku, a zatem od dnia 30 kwietnia 2020 roku.

Ostatecznie odsetki ustawowe za opóźnienie podlegały zasądzeniu w zakresie dotyczącym odszkodowania:

- od kwoty 728 zł za okres od 4 lutego 2019 roku do 22 czerwca 2020 roku (data spełnienia świadczenia przez pozwanego),

- od kwoty 757 zł (1485 zł – 728 zł) za okres od 4 lutego 2019 roku do dnia zapłaty,

- od pozostałej kwoty zasądzonego odszkodowania 16171 zł (16.928 zł – 757 zł) od dnia 30 kwietnia 2020 roku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia między strony procesu. Ostateczna wartość przedmiotu sporu wyniosła 268.121 zł (pismo procesowe powódki k. 178) z czego powódka wygrała w zakresie kwoty 198.388 zł (171.200 zł zadośćuczynienie, 16.928 zł odszkodowanie, 12 x 855 zł renta) – oznacza to, że powódka jest stroną wygrywającą proces w 74%.

Powódka poniosła koszty procesu związane ze swoim udziałem w sprawie wynoszące ogółem 4288 zł, co obejmuje opłatę sądową od pozwu 688 zł i koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie pierwotnej wartości przedmiotu sporu wynoszącej 13.751 zł na kwotę 3600 zł (§19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. - Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Z kolei pozwany poniósł koszty procesu związane ze swoim udziałem w sprawie wynoszące łącznie 5623,80 zł, na co złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3600 zł, wykorzystana w całości zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłych 1000 zł za opinię podstawową oraz wykorzystana częściowo w kwocie 1023,80 zł (k. 365) zaliczka na pokrycie kosztów opinii uzupełniającej.

Ogółem strony poniosły koszty procesu w kwocie 9911,80 zł, z czego 74% (tj. kwota 7334,73 zł) powinno obciążyć pozwanego. Skoro jednak ponosi on we własnym zakresie w całości koszty swojego udziału w sprawie (5623,80 zł), do zapłaty na rzecz powódki pozostaje kwota 1710,93 zł (7334,73 zł – 5623,80 zł).

Ponadto, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 2257) należało w 74% obciążyć pozwanego obowiązkiem zwrotu niepokrytych w toku postępowania kosztów sądowych wynoszących łącznie 19.432,46 zł, co obejmuje: nieopłaconą opłatę sądową od rozszerzonej części powództwa wynoszącą 12.179 zł (łączna opłata 13.407 zł – opłata od pozwu uiszczona przez powódkę 688 zł) oraz pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa wydatki związane z opiniami biegłych wynoszące 6713,46 zł (6265,76 zł – postanowienie k. 92, 447,70 zł – postanowienie k. 241). Pozwanego obciąża zatem obowiązek pokrycia kosztów sądowych w kwocie 14.380,02 zł (0,74 x 19.432,46 zł).

Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych odstąpiono od obciążenia powódki przypadającą na nią częścią dotychczas powstałych kosztów sądowych – z uwagi na wiek, niskie dochody i zły stan zdrowia powódki, która swoje dochody praktycznie w całości przeznacza na pokrycie kosztów pobytu w domu opieki.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron (z informacją o tym, że wobec przedłużenia przez Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi terminu do sporządzenia uzasadnienia ponad termin ustawowy termin na złożenie apelacji wynosi 3 tygodnie – art. 369 §1 ¹k.p.c.) – doręczenie przez Portal Inf.

SSR (del.) Adam Borowicz