Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 30 grudnia 2020 roku Towarzystwo (...) skierowało do tutejszego sądu pozew przeciwko P. R. (1) o zapłatę kwoty 103.257,40 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2017 roku.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa oświadczyła, że P. R. (1) w stanie nietrzeźwości spowodował w dniu 25 września 2009 roku wypadek drogowy kierując pojazdem mechanicznym – na skutek wypadku C. S. (1) doznał szkodę na osobie, a następnie powodowe towarzystwo ubezpieczeń wypłaciło poszkodowanemu szereg sum pieniężnych, na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej P. R. (1) jako posiadacza pojazdu mechanicznego. W niniejszej sprawie powód zażądał zwrotu kwoty 103.257,40 zł wypłaconej poszkodowanemu przelewem z dnia 9 września 2014 roku.

(pozew k. 17-24)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia powoda.

(odpowiedź na pozew k. 184-186)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

We wrześniu 2009 roku P. R. (1) łączyła z powodowym towarzystwem ubezpieczeń umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego.

(okoliczność niesporna)

Wyrokiem z dnia 1 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa uznał P. R. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 §2 k.k. w zw. z art. 178 §1 k.k. polegającego na umyślnym naruszeniu w dniu 25 września 2009 roku zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym polegającym na tym, że będąc w stanie nietrzeźwości kierował samochodem osobowym i doprowadził do zderzenia z innym samochodem, czym spowodował wypadek drogowy, w wyniku którego C. S. (1) doznał licznych obrażeń ciała (m.in. zwichnięcia kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego skutkującym niedowładem czterokończynowym – co stanowi chorobę realnie zagrażającą życiu i ciężkie kalectwo pokrzywdzonego C. S.) – za czyn ten P. R. (1) został skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności. Prawomocnym wyrokiem z dnia 12 stycznia 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi po rozpoznaniu apelacji oskarżonego utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji.

(załączone akta sprawy VII K 805/10 – wyroki k. 404, 456)

W toku postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym w Łodzi pod sygn. akt I C 1377/11 z powództwa C. S. (1) przeciwko Towarzystwo (...) na wniosek pozwanego P. R. (1) został powiadomiony w 2012 roku o możliwości wstąpienia do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej, ale z możliwości tej nie skorzystał.

Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2014 roku wydanym w wyżej wskazanej sprawie Sąd Okręgowy w Łodzi częściowo uwzględnił powództwo C. S. (1) w zakresie świadczeń pieniężnych przysługujących mu od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 28 listopada 2014 roku na skutek apelacji pozwanego Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił zaskarżony wyrok sądu I instancji w ten sposób, że ostatecznie zasądził od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń na rzecz powoda m.in. kwotę 360.000 zł zadośćuczynienia pieniężnego z odsetkami za opóźnienie od dnia 23 września 2011 roku i kwotę 78.344,45 zł odszkodowania z odsetkami od tej samej daty za poniesione przez C. S. skutki zdrowotne wypadku z dnia 25 września 2009 roku, a ponadto rentę wyrównawczą w wysokości po 897 zł miesięcznie za okres od 1 września 2011 roku i renty na zwiększone potrzeby po 6658,62 zł za okres od 1 września 2011 roku.

(kopie odpisów wyroków k. 123-124, k. 148-149; załączone akta sprawy SO w Łodzi o sygn. I C 1377/11: zawiadomienie k. 491, potwierdzenie doręczenia k. 500)

W dniu 9 września 2014 roku Towarzystwo (...) wypłaciło C. S. 103.257,40 zł – tytułem częściowego zaspokojenia świadczeń pieniężnych objętych wyżej przywołanym wyrokiem wydanym w sprawie I C 1377/11.

(okoliczność niesporna, kopia potwierdzenia przelewu k. 109, kopia pisma (...) z wyliczeniem świadczenia k. 109 odwrót)

W datowanym na 25 czerwca 2012 roku sprawozdaniu kuratora złożonym do akt wyżej przywołanej sprawy karnej podano, że P. R. (1) zamieszkuje przy ul. (...) w B., natomiast czyni starania o wyremontowanie budynku mieszkalnego położonego pod adresem W. (...), gdzie planuje zamieszkać wraz z rodziną. W grudniu 2012 roku i czerwcu 2013 roku P. R. (1) zamieszkiwał pod adresem W. (...) – taki adres podano w zaświadczeniu z Powiatowego Urzędu Pracy.

Z kolei w datowanym na 8 lutego 2013 roku sprawozdaniu kuratora złożonym do akt sprawy karnej podano, że P. R. (1) od ponad miesiąca zamieszkuje wraz z żoną i synem pod adresem W. (...). Ten sam adres jako adres zamieszkania żony P. R. (1) podano w dotyczącej jej dokumentacji medycznej z czerwca 2013 roku, jak również wskazano ten adres jako adres P. R. (1) w piśmie KPP w K. z 14 sierpnia 2013 roku i piśmie KPP powiatu wschodniego (...) z 20 września 2013 roku, a ponadto w datowanym na 21 kwietnia 2015 roku zawiadomieniu z AŚ w Ł. o warunkowym zwolnieniu P. R. (1).

(załączone akta sprawy VII K 805/10 – sprawozdanie kuratora k. 503-504, zaświadczenie z PUP k. 522, 554, sprawozdanie kuratora k. 531-532, kopia karty informacyjnej leczenia k. 553, pismo KPP w K. k. 558, pismo KPP w K. k. 569, zawiadomienie o warunkowym zwolnieniu k. 575)

Od dnia 24 czerwca 2013 roku do chwili obecnej P. R. (1) pozostaje zameldowany na pobyt stały pod adresem W. (...) nie posiadał w tym okresie adresów zameldowania na pobyt czasowy.

(wydruk danych z bazy PESEL k. 196)

W dniu 28 czerwca 2017 roku powodowe towarzystwo skierowało do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa wniosek o zawezwanie P. R. (1) do próby ugodowej w sprawie roszczenia regresowego, podając jako adres zamieszkania zawezwanego adres przy ul. (...) w B.. Zawiadomienie o terminie posiedzenia wraz z odpisem wniosku zostały przesłane pocztą na wyżej wskazany adres i zwrócone przez pocztę po dwukrotnym awizowaniu – przesyłka nie została odebrana przez adresata. P. R. (1) nie stawił się na posiedzeniu jawnym w dniu 12 października 2017 roku, do zawarcia ugody nie doszło. W aktach sprawy znajduje się wydruk potwierdzający, że od dnia 24 czerwca 2013 roku P. R. (1) pozostaje zameldowany na pobyt stały pod adresem W. (...).

(okoliczność niesporna, kopia wniosku z pieczęcią potwierdzającą datę nadania k. 200, kopia protokołu k. 37 i 204, załączone akta sprawy VIII Co 33/17: wydruk k. 12, wniosek k. 3)

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2021 roku strona pozwana cofnęła uprzednio zgłoszony przez siebie wniosek o przesłuchanie pozwanego w charakterze strony (protokół rozprawy k. 227).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 43 pkt 1) ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 1152) zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę innej osobie w stanie nietrzeźwości

Odpowiedzialność P. R. (1) za spowodowanie w stanie nietrzeźwości wypadku drogowego opisanego w pozwie wynika z wyżej przywołanego prawomocnego wyroku karnego, którego treść jest w tym zakresie z mocy art. 11 k.p.c. wiążąca dla sądu cywilnego. Z mocy art. 436 §1 k.c. (a dodatkowo także art. 415 k.c.) P. R. (1) odpowiada za poniesione przez C. S. (1) skutki zdrowotne wyżej opisanego wypadku drogowego, do którego doprowadził kierując pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości. Z uwagi na treść art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i fakt wyrządzenia szkody osobie trzeciej przez powoda będącego w stanie nietrzeźwości, po stronie powodowego towarzystwa ubezpieczeń powstało – z chwilą wypłaty świadczeń pieniężnych na rzecz poszkodowanego - roszczenie pieniężne o zwrot równowartości tych świadczeń przez powoda. Fakt wypłaty kwoty wskazanej w pozwie (103.257,40 zł) poszkodowanemu został wykazany przez powoda, wobec czego w dniu 9 września 2014 roku po stronie powoda powstało roszczenie o zwrot równowartości wypłaconej kwoty przez pozwanego P. R. (1).

Pozwany w odpowiedzi na pozew kwestionował wysokość roszczenia pieniężnego powoda, jednakże zarzut ten nie jest zasadny – wysokość należnych C. S. (1) świadczeń pieniężnych została bowiem w sposób prawomocny i prawnie wiążący ustalona wyrokiem kończącym postępowanie w sprawie I C 1377/11. P. R. (1) został skutecznie powiadomiony przez sąd o postępowaniu toczącym się w tej sprawie i przypozwany (zawiadomiony o możliwości przystąpienia do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego – z możliwości tej P. R. nie skorzystał). Zgodnie z treścią art.82 k.p.c. interwenient uboczny nie może w stosunku do strony, do której przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że strona ta prowadziła proces wadliwie, chyba że stan sprawy w chwili przystąpienia interwenienta uniemożliwił mu korzystanie ze środków obrony albo że strona umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były interwenientowi znane. Z kolei art. 85 k.p.c. skutki związane z interwencją uboczną określone w art. 82 k.p.c. powstają w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił przystąpienia, z chwilą, w której przystąpienie było możliwe. Z treści art. 85 w zw. z art. 82 k.p.c. oraz z faktu braku przystąpienia P. R. do udziału w sprawie I C 1377/11 w charakterze interwenienta wynika, że nie może on w sprawie niniejszej skutecznie podnosić w stosunku do (...) zarzutu, jakoby sprawa I C 1377/11 została rozstrzygnięta błędnie w zakresie zasady odpowiedzialności i wysokości roszczeń odszkodowawczych należnych C. S.. Oznacza to, że roszczenie powodowego towarzystwa o zwrot przez pozwanego P. R. podanej w pozwie kwoty powstało w dniu wypłaty tej kwoty poszkodowanemu przez (...). Pozwany nie może zatem skutecznie w sprawie niniejszej kwestionować wysokości świadczeń wypłaconych poszkodowanemu przez (...), o ile mieszczą się one w granicach wynikających z prawomocnego wyroku kończącego postępowanie w sprawie I C 1377/11 (a kwota podana w pozwie w niniejszej sprawie niewątpliwie mieści się w tych granicach).

Zasadny jest natomiast podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia powoda objętego pozwem, oparty na treści art. 118 k.c. Roszczenie powoda objęte pozwem złożonym w niniejszej sprawie niewątpliwie wiąże się z prowadzeniem działalności gospodarczej, więc długość okresu przedawnienia roszczenia wynosi 3 lata. Termin zaczął biec w dniu powstania roszczenia (9 września 2014 roku), więc upłynąłby z dniem 9 września 2017 roku. Jak wyżej wskazano, w dniu 28 czerwca 2017 roku powodowe towarzystwo skierowało do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa wniosek o zawezwanie P. R. (1) do próby ugodowej w sprawie roszczenia regresowego, podając jako adres zamieszkania zawezwanego adres przy ul. (...) w B.. Jak ustalono w niniejszej sprawie – od grudnia 2012 roku P. R. (1) nie mieszkał już pod tym adresem, gdyż mieszkał już pod adresem W. (...), gdzie zamieszkuje do chwili obecnej i gdzie jest zameldowany na pobyt stały od czerwca 2013 roku.

Okoliczność ta ma istotne znaczenie, gdyż podanie przez (...) we wniosku o wezwanie P. R. do próby ugodowej nieaktualnego od ponad 4 lat adresu zamieszkania pozwanego oznacza, że skierowania tego wniosku do sądu nie można w tych konkretnych okolicznościach uznać za czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia i skutkującą przerwaniem biegu przedawnienia z mocy art. 123 §1 pkt. 1 k.c. Zawezwanie P. R. do próby ugodowej zostało uznane za skutecznie doręczone po dwukrotnym awizowaniu w oparciu o założenie, że mieszkał on pod podanym we wniosku adresem – założenie to jednak było błędne, co oznacza, że art. 139 §1 k.p.c. nie może w tym przypadku uzasadniać przyjęcia, że odpis wniosku o wezwanie do próby ugodowej został P. R. skutecznie doręczony. Przepis art. 139 §1 k.p.c. może znajdować zastosowanie, jeżeli awizo pozostawiono pod adresem zamieszkania strony lub uczestnika postępowania – tymczasem w dacie awizowana przesyłki (sierpień/wrzesień 2017 roku) P. R. od ponad 4 lat nie zamieszkiwał pod adresem podanym we wniosku. Tym samym P. R. był pozbawiony możliwości zapoznania się z zawezwaniem do próby ugodowej, albowiem nigdy nie został mu skutecznie doręczony wniosek (...). Dodać należy, że w czerwcu 2017 roku P. R. zamieszkiwał w miejscu swojego zameldowania ujawnionym od 4 lat w bazie PESEL, a zatem (...) jako profesjonalny uczestnik obrotu prawnego mógł z łatwością ustalić aktualny adres P. R. w miejscowości W., co zresztą uczynił przed złożeniem pozwu w sprawie niniejszej (jak podano w piśmie powoda adres ten powód uzyskał właśnie poprzez udzielenie mu informacji z bazy PESEL – k. 199). Złożenie wniosku o wezwanie do próby ugodowej przez wierzyciela przeciwko dłużnikowi, w którym podano od kilku lat nieaktualny adres zamieszkania dłużnika, co skutkuje brakiem prawidłowego doręczenia odpisu wniosku dłużnikowi, nie może być uznane za czynność bezpośrednio zmierzającą do ustalenia lub zaspokojenia roszczenia: skoro bowiem dłużnik w takiej sytuacji nie ma żadnej szansy zapoznać się z treścią pisma wierzyciela, to tym samym nie istnieje żadne prawdopodobieństwo tego, że złożenie takiego wniosku przez wierzyciela doprowadzi do zawarcia ugody sądowej pozwalającej na ustalenie lub zaspokojenie jego roszczenia (por. w tej kwestii uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 10 marca 2016 r., I ACa 712/15).

Skoro do skutecznego przerwania biegu przedawnienia nie doszło, to roszczenie powoda objęte pozwem przedawniło się we wrześniu 2017 roku, tj. przed datą złożenia pozwu w sprawie niniejszej – co oznacza, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest skuteczny, a powództwo podlega oddaleniu.

Na podstawie art. 98 §1 i 1 ¹ k.p.c. pozwanemu jako stronie wygrywającej proces przysługuje zwrot przez powoda kosztów zastępstwa procesowego (5400 zł) i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda (przez Portal Inf.).

Dnia 20 grudnia 2021 roku