Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 25 lutego 2022 r.

Sąd Rejonowy w Świdnicy , IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w osobie SSR Magdaleny Piątkowskiej

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2022 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania M. G.

od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) we W. z dnia (...) roku, znak: ZP. (...). (...).181.2021

o ustalenie niepełnosprawności dziecka do lat 16

I. zmienia zaskarżone orzeczenie i ustala, iż małoletni M. G.       WYMAGA:

7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji – do dnia (...)

II. dalej idące odwołanie oddala.

UZASADNIENIE

Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda M. G. wniosła odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) we W. z dnia 21 maja 2021 roku, domagając się zmiany pkt 7 orzeczenia w zakresie konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji i ustalenia, iż małoletni wymaga tej opieki do 16 roku życia, czyli do 14 maja 2025r. W uzasadnieniu przede wszystkim zarzuciła, iż zaskarżone orzeczenie nie było poprzedzone badaniem dziecka i wnikliwą analizą stanu jego zdrowia. Przedstawiła argumenty przemawiające za zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Strona pozwana Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) we W. wniosła o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu pisma wskazała, w świetle ustawy z 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 roku schorzenia na które cierpi małoletni nie powodują całkowitej zależności od otoczenia w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak samoobsługa, poruszanie się i komunikacja z otoczeniem, wobec czego brak jest przesłanek do przyznania pkt 7 dot. wskazań.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. G. obecnie uczęszcza do klasy VII szkoły podstawowej. W 2013r. rozpoznano u niego cukrzycę typu I – insulinozależną. Aktualnie leczony jest przy pomocy pompy insulinowej i libry( bezinwazyjny system monitorowania glikemii). Powód musi ściśle przestrzegać zaleceń żywieniowych, wiąże się to z wielokrotnym pomiarem poziomu cukru we krwi i dobierania adekwatnych dawek insuliny celem utrzymywania normoglikemii. Cukrzyca typu I jest chorobą o bardzo zmiennym przebiegu, jakiekolwiek odchylenia od normy pod postacią infekcji, gorączki, stresu czy nieprzespanej nocy mogą skutkować zmiennym zapotrzebowaniem na insulinę w ciągu doby, co związane jest z korektą przyjmowanych ilości insuliny. Powód jest niedojrzały emocjonalnie i zależny od matki w kwestii kontrolowania swojej choroby, co przemawia za przedłużeniem konieczności sprawowania stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy w związku z niezdolnością powoda do samodzielnej egzystencji na rok od 29.01.2022r. ( data sporządzenia opinii ). Powinny przy tym zostać wdrożone intensywne procesy edukacyjne i psychologiczne celem usamodzielnienia chłopca i objęcia kontroli nad własną chorobą.

Dowód : opinia biegłego sądowego pediatry-neurologa dziecięcego k.16-18

akta (...) w załączeniu

dokumentacja medyczna ( w aktach sprawy i aktach (...))

W ustaleniu stanu faktycznego sąd oparł się na zgromadzonych w sprawie dokumentach i opinii biegłej, której dał wiarę albowiem stanowiła szczegółową analizę stanu zdrowia małoletniego powoda, rzeczowo i wyczerpująco uzasadnioną. Stan zdrowia małoletniego najdokładniej odzwierciedlała dokumentacja medyczna, zaś biegła sądowa, jako posiadająca wiedzę specjalną, uzyskała podczas badania i wywiadu informacje niezbędne do oceny ustawowych przesłanek niezbędnych do odpowiedzi na tezy postanowione przez sąd. Biegła, w przeciwieństwie do osoby nie posiadającej wiedzy specjalnej, potrafi dokonać obiektywnej oceny, które z faktów ustalonych podczas badania są wynikiem stanu zdrowia dziecka i jego niepełnosprawności, które są subiektywne, a które wynikają ze zwykłej nieporadności osób w danym wieku, czy o danym charakterze. Ponadto do opinii nie wniesiono zastrzeżeń, co dowodzi, iż była ona wyczerpująca i dała odpowiedź na wszystkie postawione pytania.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył :

Odwołanie podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2020.426 j.t.) osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Kryteria oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia określone zostały Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz.U.2002.17.162). Zgodnie z § 1 rozporządzenia oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2 rozporządzenia, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu, sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość poprawy stanu funkcjonowania pod wpływem leczenia i rehabilitacji. (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

W § 2 ust. 1 rozporządzenia wymienione zostały schorzenia uzasadniające konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku. Zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia, do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,

5) całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,

6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Z powyższego wynika, iż zaliczenie do osób niepełnosprawnych w przypadku dziecka do 16 roku życia może mieć miejsce w dwóch sytuacjach: gdy dziecko jest niezdolne do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych w postaci samoobsługi, poruszania się, komunikacji z otoczeniem, co rodzi konieczność zapewnienia mu stałej (długotrwałej) opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, albo gdy dziecko zachowuje zbliżoną do rówieśników zdolność do zaspokajania wskazanych potrzeb życiowych, w związku jednak ze znacznym zaburzeniem funkcjonowania organizmu wymaga stałego leczenia i rehabilitacji w domu i poza domem i w tym zakresie zwiększonej pomocy rodziców.

W rozpoznawanej sprawie sporne było to czy małoletni w związku z niepełnosprawnością wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (pkt 7 wskazań) i do kiedy.

Zdolność do samodzielnej egzystencji ocenia się w porównaniu do zdrowych rówieśników chorego dziecka. Oczywistym jest bowiem, iż w różnym okresie życia także zdrowe dzieci wymagają w różnym stopniu wsparcia rodzica w zwykłych codziennych czynnościach – w przypadku niemowląt zachodzi całkowita niezdolność do wykonywania czynności samoobsługowych, potem wraz z wiekiem w przypadku dzieci zdrowych udział rodzica w takich czynnościach stopniowo ulega zmniejszeniu, zmienia się w nadzór, a z czasem całkowicie ustaje. Natomiast w przypadku dzieci chorych na przewlekłe choroby, opieka rodzica musi być nieco szersza niż u dzieci zdrowych. Decydujące znaczenie ma tu nie fakt występowania schorzenia, a jego wpływ na funkcjonowanie dziecka oraz stopień zaburzenia tego funkcjonowania. Trudno postawić wyraźną granicę między zwiększoną pomocą rodzica w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych (obejmujących też leczenie), a konieczną pomocą stałą (długotrwałą) w związku ze znacznym ograniczeniem zdolności do samodzielnej egzystencji. Często bowiem zdarza się, iż część czynności samoobsługowych dziecko wykonuje w stopniu zbliżonym do rówieśników, w innych natomiast, w przeciwieństwie do nich, wymaga z uwagi na ograniczenia chorobowe określonego wsparcia. Ocenie zatem zawsze musi podlegać sytuacja konkretnego dziecka, jego stan zdrowia i ograniczenia w zwykłym życiu.

A zatem nieodzownym elementem do stwierdzenia przesłanki wymogu „stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji” jest uprzednie stwierdzenie czy u dziecka występuje niezdolność do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, o czym mowa w § 1 pkt 2 cytowanego rozporządzenia i co do tego elementu wypowiedziała się w sprawie w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości biegła, która zdecydowała o czasowym przedłużeniu kontroli matki nad małoletnim powodem. W taki też sposób- jednoznaczny i nie budzący wątpliwości biegła wskazała, iż matka dziecka powinna zmierzać do usamodzielnienia się syna przy pomocy intensywnych procesów edukacyjnych i psychologicznych, które pozwolą dziecku w niedługim czasie ( 1 rok od daty wydania opinii) kontrolować chorobę. Po tym czasie będzie należało dokonać orzeczniczej kontroli nabytych przez małoletniego w tym zakresie umiejętności.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1i 2 k.p.c. zmieniono zaskarżone orzeczenie jak w punkcie I wyroku, zaś w zakresie orzeczenia wymogu stałej opieki aż do 16 roku życia odwołanie oddalono w punkcie II wyroku.