Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Bogusław Łój

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Dejewska vel Dej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 09 czerwca 2022 r. w Z.

sprawy z odwołania K. L. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą
w N. oraz K. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 23.11.2021 r. nr (...)

o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż odwołująca K. W. jako pracownik u płatnika składek Przedsiębiorstwo (...) w N. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu w okresie
od 17.05.2021 r. do 17.08.2021 r.

II.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołujących: K. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...)
z siedzibą w N., K. W. kwotę po 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

sędzia Bogusław Łój

Sygn. akt IV U 73/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.11.2021 r., pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że K. W. jako pracownik u płatnika składek Przedsiębiorstwo (...)w N. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 17.05.2021r. do 17.08.2021r.

Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

W uzasadnieniu organ rentowy wywodził, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala przyjąć, iż K. W. świadczyła pracę na rzecz płatnika składek na warunkach określonych w art. 22 k.p., a umowa o pracę została zawarta dla pozoru celem obejścia przepisów prawa, a więc wyłącznie w celu zgłoszenia tej osoby do ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji w celu uzyskania prawa do świadczeń z tego tytułu i jako tak zawarta jest nieważna.

Odwołania od tej decyzji wnieśli zarówno K. W. , jak i płatnik składek K. L., zaskarżając tę decyzję w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że odwołująca się jako pracownik płatnika podlegała w spornym okresie ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Ponadto odwołujący się wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniach odwołań dążono do wykazania, że w spornym okresie skarżąca faktycznie wykonywała pracę zgodnie z zawartą umową o pracę oraz, że istniała potrzeba jej zatrudnienia.

W odpowiedzina odwołania pozwany wniósł o ich oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Na podstawie art. 219 k.p.c. połączono sprawy z obu odwołań w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek K. L. wykonuje działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) w N. r., której przedmiotem jest działalność w obszarze 82 rodzajów według kodów PKD, od doradztwa inwestycyjnego, porad prawnych, kupno, sprzedaż nieruchomości w tym nieruchomości rolnych, do wynajmu nieruchomości. Działalność tę prowadzi od 2013 roku po przerwie, w czasie której prowadził działalność gospodarczą poza Polską. Wcześniej prowadził działalność gospodarczą od 1991 roku, w w podobnym zakresie. Płatnik składek prowadził działalność osobiście, aczkolwiek korzystał w różnych okresach z odpłatnej pracy zleceniobiorców jak i pracownika ( w latach 2016 -2020 za wynagrodzeniem 6.300 zł netto).

Ubezpieczona jest osobą niepełnosprawną, cierpi na porażenie mózgowe dziecięce z porażeniem mózgowym spastycznym lewostronnym, opóźnienie rozwoju psychomotorycznego, zespół aberracji chromosomalnych. K. W. posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Ze względu na stan zdrowia ubezpieczona wystąpiła o wypłatę renty socjalnej. ZUS odmówił jej przyznania prawa do renty w związku z czym Ubezpieczona złożyła odwołanie. Wyrokiem z dnia 02.08.2017r. Sąd uznał Ubezpieczoną za niezdolną do pracy od dnia 16.12.2014r. przez okres 2 lat. Wyrok ten został utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu. Ubezpieczona składała wniosek o rentę socjalna i za każdym, razem ZUS odmawiał jej przyznania prawa do renty, a ubezpieczona składała od tych decyzji odwołania w wyniku, których toczyły się jeszcze dwie sprawy przed Sądem Okręgowym Zielonej Górze.

Z tego też powodu aktywność zawodowa wnioskodawczyni była ograniczona. Podstawą odmowy przyznania prawa do renty socjalnej było stwierdzenie, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

Wnioskodawczyni kilkukrotnie podejmowała próby podjęcia pracy, jednak ze względu na ograniczenia zdrowotne pracę wykonywała prze krótkie okresy czasu.

Dowód: zeznania ubezpieczonej i płatnika składek k. 35-37,

akta organu rentowego.

Płatnik nie zatrudniał wcześniej pracowników, jednak otrzymał odszkodowanie z tytułu szkody doznanej wskutek wypadku komunikacyjnego. Pieniądze te postanowił zainwestować w rozwój działalności gospodarczej, a w tym zatrudnienie pracownika. Płatnik wywiesił ogłoszenie, o poszukiwaniu pracownika na zewnętrznej szybie swojego lokalu mieszczącego się przy ul. (...) w N..

Po pewnym czasie wnioskodawczyni skontaktowała się płatnikiem w sprawie pracy i odbyła z nim rozmowę kwalifikacyjna za pomocą komunikatora W..

Zatrudnienie wnioskodawczyni jako osoby niepełnosprawnej dofinansowane było przez Urząd Pracy. W związku z powyższym zatrudnienie ubezpieczonej było opłacalne dla pracodawcy. Do tej chwili płatnik składek nikogo nie zatrudniał, bo wiązało się to ze zbyt dużymi kosztami. Mając możliwość uzyskania dofinansowania na zatrudnienie pracownika, zatrudnienie pracownika stało się dla płatnika korzystne. Z tego powodu zdecydował się na wnioskodawczyni w ramach umowy o pracę.

K. W. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej 17.05.2021 r. na okres próbny, od 17.05.2021 r. do 17.08.2021 r. W umowie zostało wskazane stanowisko: pracownik administracyjno-biurowy, wymiar czasu pracy: pełen etat, wysokość wynagrodzenia: 4840,00 zł brutto miesięcznie.

Do obowiązków K. W. na stanowisku pracownika administracyjno-biurowego należało:

- m.in. praca zdalna,

- obsługa korespondencji firmowej tradycyjnej oraz elektronicznej,

- obsługa sklepu internetowego,

- obsługa zamówień,

- pozyskiwanie nowych klientów oraz kontakt z obecnymi klientami przedsiębiorstwa, -kontakt z pracownikami w zakresie przekazywania obowiązków i dopilnowanie ich wykonania,

- nadzór nad biurem i nieruchomościami,

- dbanie o estetykę i porządek w miejscy pracy.

Jako materialne dowody zatrudnienia K. W. płatnik składek przedłożył pozwanemu organowi rentowemu następujące dokumenty: umowę o pracę, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, kwestionariusz osobowy, zgodę pracownika na przetwarzanie danych, oświadczenie pracownika dla celów stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, oświadczenie pracownika o zapoznaniu się z przepisami zakładowymi, zasadami BHP i zakresem informacji objętych tajemnicą, oświadczenie pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zakres czynności pracownika, świadectwa ukończenia szkół przez ubezpieczoną, świadectwo pracy, wnioski o udzielenie urlopu wypoczynkowego, wniosek o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, potwierdzenia przelewów bankowych, informacje o warunkach zatrudnienia, dokumenty związane z ubieganiem się pracownika o zatrudnienie tj. orzeczenie o niepełnosprawności, podanie o pracę oraz orzeczenie lekarskie, wniosek płatnika o zawarcie umowy na zorganizowanie stażu dla bezrobotnych, zeznania podatkowe, listy obecności, fotografie przedstawiające miejsce pracy, fotografie nieruchomości, samochodów służbowych oraz produktów wystawianych na sprzedaż w Internecie.

K. W. stała się niezdolna do pracy od 03.08.2021 r. do 06.08.2021 r. oraz od 11.08.2021 r. Zakład pracy wypłacił ww. wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy od 03.08.2021 r. do 06.08.2021 r., od 11.08.2021 r. do 17.08.2021 r. i od 18.08.2021r. do 24.11.2021r.

Wnioskodawczyni wykonywała swoje obowiązki pracownicze zgodnie z treścią zawartej umowy, bądź w formie zdalnej, bądź pracę świadczyła osobiście w wyznaczonym miejscu, w którym miała odpowiednie warunki do wykonywanej pracy.

Do pracy dojeżdżała transportem publicznym lub dowoził ją partner S. W..

Dowód: dokumenty przedłożone przez płatnika składek w aktach organu

rentowego, ponadto dokumenty na k. 13 -16 akt,

zeznania świadków: O. B., M. W. (1),

S. W. k. 52 -53 akt.

Kontrola przeprowadzona przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, której przedmiotem było zatrudnienie wnioskodawczyni nie stwierdziła nieprawidłowości w tym zakresie.

Dowód: pismo PFRON k. 48 akt.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy odwołująca się, w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji, po zawarciu umowy o pracę z płatnikiem składek, faktycznie tę pracę wykonywała, a tym samym – czy podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik.

Przepis art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 423 z późn. zm.) stanowi o obowiązku objęcia ubezpieczeniem społecznym osób fizycznych będących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej pracownikami – czyli osobami pozostającymi w stosunku pracy. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli w treści stosunku prawnego łączącego strony (ocenianego nie tylko przez treść umowy, ale przede wszystkim przez sposób jego wykonywania), przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, określone w art. 22 § 1 k.p., ex lege prowadzi to do objęcia ubezpieczeniem społecznym.

Z uwagi na fakt, że obowiązek ubezpieczenia jest pochodną stosunku pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalając obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu ma możliwość oceny łączącego ubezpieczonego stosunku pracy w oparciu o zawartą umowę o pracę (art. 83 ust 1 ustawy systemowej).

Zgodnie z art. 2 Kodeksu pracy, pracownikiem jest osoba, zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Między pracownikiem a pracodawcą zawiązywana jest więź prawna, która jest warunkiem koniecznym a zarazem wystarczającym dla przyznania danej osobie statusu pracownika. Więzią tą jest pozostawanie w stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem za wynagrodzeniem (art. 22 k.p.). Stosunek pracy uzewnętrznia wolę umawiających się stron, z których jedna deklaruje wolę świadczenia pracy, natomiast druga stworzenie stanowiska pracy i zapewnienie świadczenia pracy za wynagrodzeniem.

Samo zawarcie umowy o pracę nie stanowi przesłanki nawiązania pracowniczego stosunku ubezpieczenia społecznego, a taką przesłanką jest zatrudnienie rozumiane jako wykonywanie pracy w stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06.09.2000 r., OSNP 2002/5/124).

Choć zatem – według art. 11 k.p. – dla nawiązania stosunku pracy niezbędnymi, a według art. 26 k.p. wystarczającymi, są zgodne oświadczenia woli pracodawcy i pracownika, to dla objęcia ubezpieczeniem społecznym jest istotne, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do dania mu pracy, oraz to czy zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany.

W związku z tym, gdy zostanie wykazane, iż po zawarciu umowy o pracę nie doszło do faktycznego wykonywania pracy przez pracownika, jego zgłoszenie do ubezpieczenia należy uznać za mające charakter fikcyjny, nacechowany zamiarem wyłudzenia świadczeń pod pozorem zatrudnienia.

Jednakże może to nastąpić tylko w takiej sytuacji – w przeciwnym bowiem razie, jeśli strony umowy wykażą, iż praca była w rzeczywistości świadczona i sposób jej wykonywania był właściwy dla umowy o pracę, brak jest podstaw do uznania, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru, celem wyłudzenia określonego świadczenia, jak zarzucał w niniejszej sprawie pozwany.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza bowiem, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo chce wywołać inne, niż wynikałoby to ze złożonego przez nią oświadczenia woli (art. 83 § 1 k.c.)

Stanowisko to znajduje oparcie w utrwalonym już orzecznictwie Sądu Najwyższego, które tutejszy sąd w pełni podziela (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17.12.1996 r., OSN 97/15/275, z dnia 21.04.1998 r., OSN 99/7/251, z dnia 17.03.1998 r., OSN 99/7/591).

Do dokonania merytorycznej zasadności zgłoszonego żądania włączenia do pracowniczego ubezpieczenia społecznego odwołującej się rozważenia wymagała zatem kwestia skuteczności umowy o pracę zawartej w dniu 17.05.2021 r.

W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że pomiędzy stronami umowy doszło do nawiązania stosunku pracy i zatrudnienia odwołującej się, a zatem przynależy ona do określonej w ustawie z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych grupy pracowników zatrudnionych, co skutkuje objęciem jej z mocy ustawy ubezpieczeniem społecznym.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdził, aby sporna umowa o pracę była dotknięta wadą oświadczeń woli jej stron – w postaci pozorności, czy też była zawarta w celu obejścia prawa, jak podnosi pozwany w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Należy jednak w tym miejscu zwrócić również uwagę na ustalony przez pozwany organ rentowy stan faktyczny będący podstawą wydania zaskarżonej decyzji.

Odwołujący przedstawili pozwanemu w toku postępowania kontrolnego szereg dowodów, które pozwanym odmówił wiarygodności, nie wskazując jednak żadnych merytorycznych zarzutów, stwierdzając jedynie, że budzą one wątpliwości. W ocenie Sądu organ rentowy nie mógł więc, wydając decyzję, bazować tylko na prostej negacji faktów, co do których dowody przedłożyli odwołujący. Z kolei w toku postępowania sądowego poza kwestionowaniem dowodów przedstawianych przez odwołujących zachowywał całkowitą bierność, w szczególności nie wskazywał dowodów przeczących zeznaniom odwołujących, nie wykazał inicjatywy dowodowej. W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł jedynie o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron by w końcu stwierdzić, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia stanowiska odwołujących.

Z zebranych dowodów wynika, że w spornym okresie r. (do dnia poprzedzającego pierwszy dzień niezdolności do pracy wnioskodawczyni faktycznie wykonywała pracę na rzecz płatnika na warunkach określonych w zawartej przez strony umowie o pracę.

Na podstawie dowodów z zeznań świadków, zeznań płatnika składek i ubezpieczonej, znajdujących potwierdzenie w dowodach z dokumentów w postaci zwłaszcza dokumentacji pracowniczej oraz dokumentacji medycznej, Sąd ustalił ponad wszelką wątpliwość, że K. W. faktycznie świadczyła pracę na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy oraz we wskazanym przez pracodawcę miejscu i czasie, zaś płatnik składek K. L. zatrudniał ją za wynagrodzeniem, które otrzymała. Tym samym w niniejszej sprawie strony umowy wykonywały względem siebie prawa i obowiązki stron stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 22 § 1 k.p.

Z przeprowadzonych dowodów wynika, że odwołująca się w spornym okresie wykonywała na rzecz płatnika pracę określoną jej zakresem obowiązków. Praca ta była wykonywana w wyznaczonym miejscu i czasie – w biurze płatnika, przez osiem godzin dziennie od poniedziałku do piątku, pod jego kierownictwem, bądź zdalnie z miejsca zamieszkania wnioskodawczyni. Należy przecież mieć również na uwadze, że sporny okres zatrudnienia wnioskodawczyni miał miejsce w apogeum zakażeń i zachorowania na Covid – 19. Sytuacja epidemiologiczna miał niewątpliwy i oczywisty wpływ na sposób i formę świadczenia pracy przez odwołującą K. W.. Przy czym na uwadze trzeba mieć również, że jest ona osobą niepełnosprawną. Odnosząc się do zarzutu organu rentowego, że praca skarżącej nie doprowadziła do uzyskania materialnych rezultatów, należy stwierdzić, że rezultaty danej pracy nie zawsze muszą być materialne, możliwe do przedłożenia do akt sprawy i praca świadczona przez wnioskodawczynię takich, jak chciałby pozwany materialnych dowodów nie musiała zostawiać. Wskazał na to w swoich zeznaniach płatnik składek. A wynikało to przede wszystkim ze sposobu świadczenia tej pracy przez wnioskodawczynię

Fakt wykonywania ww. pracy został potwierdzony zeznaniami świadka i stron. Świadek O. B. prowadzący prace remontowe w lokalu płatnika składek widywał odwołującą w czasie pracy wskazując, że jeżeli prowadził pracę w pomieszczeniu, w którym przebywała wnioskodawczyni, to ona zmieniała miejsce świadczenia pracy. Również świadkowie matka i partner wnioskodawczyni potwierdzili okoliczność świadczenia pracy na rzecz K. L., a ich brak szczegółowej wiedzy na temat charakteru i rodzaju wykonywanych przez wnioskodawczynię czynności nie może dziwić. Partner odwołującej niejednokrotnie podwoził wnioskodawczynię do pracy, szczegółowo opisując trasę dojazdu już na terenie N.. Bez przejechania trasy już w N., po podwórzach nie mógłby w taki sposób trasy tej opisać.

W końcu należy też zwrócić uwagę na okoliczność, której pozwany nie zauważył i do niej się nie odniósł. Mianowicie płatnik składek na zatrudnienie wnioskodawczyni miał dotację z Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych, w związku z czym przeprowadzona była kontrola w zakresie prawidłowości wykorzystania tych środków. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości ( k. 48 akt).

Zeznania świadków są spójne, logiczne i oparte na ich osobistych obserwacjach. Są ponadto zgodne z pozostałym materiałem dowodowym sprawy, w tym zeznaniami stron, które potwierdzały ww. fakty, opisały okoliczności, w których doszło do zatrudnienia, zakres obowiązków pracownika, wykonywane przez wnioskodawczynię czynności. Zwłaszcza sama wnioskodawczyni opisała, jakie obowiązki wykonywała, w jakiej formie i w jakim miejscu. Pozwany nie zakwestionował tych zeznań na etapie postępowania sądowego, nie przedłożył dowodów przeciwnych. Mając to na względzie, Sąd w całości oparł się na zgromadzonych w sprawie zeznaniach.

Pozwany podważał wiarygodność świadka M. W. (2) wskazując, że jest osobą bliską dla odwołującej, podobnie jak i matka M. W. (1), jednak sam stosunek pokrewieństwa czy bliskości nie może uzasadniać takiego wniosku, trzeba wykazać taki wniosek dowodami przeciwnymi bądź brak wiarygodności wykazując nie tylko przez samo pokrewieństwo czy bliskość w stosunku do strony.

Kolejny argument organu rentowego dotyczy tego, że odwołująca się nie miała doświadczenia w pracy biurowej. Jednakże zdaniem Sądu, takie doświadczenie w ogóle nie było potrzebne na stanowisku, na którym miała pracować. Poza tym pracowała pod kierunkiem płatnika składek, on jej wydawał polecenia wykonania konkretnych zadań i z wykonania tych zadań rozliczał.

Wątpliwości Sądu nie budzi też istnienie realnej potrzeby zatrudnienia pracownika. Szczegółowo okoliczności te opisał płatnik składek i w ocenie Sądu wskazane okoliczności potrzebę taką uzasadniają, a poza tym to pracodawca decyduje o potrzebie zatrudnienia pracownika i on ponosi takiej decyzji ryzyko gospodarcze.

Również wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni nie podważa stanowiska odwołujących, a i w ocenie Sądu wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni nie jest wygórowana. Nie można przy tej ocenie mieć na uwadze, że część kosztów związanych w zatrudnieniem wnioskodawczyni pokrywał PFRON.

Tak samo o pozorności zatrudnienia nie świadczy fakt, że płatnik nie zatrudniał nikogo na miejsce skarżącej ani przed zawarciem spornej umowy, ani po rozpoczęciu przez skarżącą okresu pobierania świadczeń. Wnioskodawca K. L. wyjaśnił, że czekał i czeka na wnioskodawczynię, bo może zgodnie z porozumieniem z PFRON zatrudnić na stażu wnioskodawczynię przez 6 miesięcy, a zawarł umowę tylko na trzy miesiące, chcąc sprawdzić jak będzie się współpraca układała.

Zdaniem Sądu, niekwestionowane jest, że strony mają prawo ustalić warunki umowy w dogodny dla siebie sposób i jeśli tylko ogólnie wyznaczone w art. 22 k.p. ramy umowy o pracę są zachowane i elementy właściwe dla umowy o pracę dominują, łącząca strony umowa nadal korzysta z przywileju uznania jej za umowę o pracę. Takie też warunki spełniała sporna umowa.

W świetle powyższego, zdaniem sądu, zatrudnienie odwołującej się – w kontekście rzeczywistej potrzeby zatrudnienia pracownika, a także faktycznej realizacji obowiązków stron stosunku pracy – było racjonalne i nie nosiło cech pozorności.

W świetle powyższego przyjąć w sprawie należało, że pomiędzy stronami umowy doszło do rzeczywistego nawiązania stosunku pracy, a zatem że strony nie zawarły jedynie pozornej umowy o pracę, do której wykonania by nie przystąpiono. Chybiony są zatem zarzuty pozwanego organu rentowego.

Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.01.2005 r. (II UKN 141/04), że nie można przyjąć pozorności oświadczenia woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę a pracodawca świadczenia te przyjmował (art. 83 § 1 k.p.c. w zw. z art. 300 k.p.), oraz w wyroku z dnia 04.08.2005 r. (II UKN 320/04) i wyroku z dnia 11.01.2006 r. (II UK 51/03), że stronom umowy o pracę na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa wynikające z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Tym bardziej, że zawarcie umowy o pracę, choćby zamierzało wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych nie jest powiązane z zamiarem obejścia ustawy, gdy praca faktycznie jest świadczona (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 04.08.2005 r., II UKN 820/04).

Pracowniczy charakter świadczeń ze strony wnioskodawczyni w ustalonych okolicznościach sporu nie budzi wątpliwości Sądu, a tym samym istnieją przesłanki objęcia jej obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym pracowniczym z mocy wyżej wskazanych przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

O nieważności umowy można byłoby mówić w sytuacji zgłoszenia do ubezpieczenia jako pracownika osoby, która rzeczywiście pracy nie świadczyła. Podkreślić należy, że wady oświadczeń woli dotyczące umowy o pracę – nawet powodujące jej nieważność – nie skutkują utratą prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W tych stosunkach prawną doniosłość ma jedynie zamiar obejścia prawa przez „fikcyjne” zawarcie umowy, tj. takiej, która nie wiąże się ze świadczeniem pracy, a dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Takie samo stanowisko prezentuje Sąd Najwyższy (wyrok SN z 25.01.2005 r., II UK 141/04, wyrok SN z 02.06.2006 r., II UK 337/05).

Reasumując, w niniejszej sprawie odwołująca się wykonywała prawa i obowiązki wynikające z umowy o pracę zawartej z płatnikiem, w konsekwencji czego dokonano zgłoszenia do ubezpieczenia osoby będącej podmiotem ubezpieczenia, świadczącej pracę i przez to noszącej cechy „zatrudnianego pracownika”.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego (pkt II) postanowiono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265), zasądzając odpowiednią stawkę na rzecz każdego z odwołujących.

Sędzia Bogusław Łój