Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X Ka 360/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

9 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział X Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Dziwański (del.)

Protokolant: sekr. sądowy Edyta Marcinkiewicz

przy udziale prokuratora Andrzeja Piasecznego

po rozpoznaniu w dniu 9.6.2022 r.

w sprawie M. B., oskarżonego o czyn z art. 278 §1 k.k. w zw. z art. 12 §2 k.k.,

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z 15.2.2022 r. sygn. akt VIIIK 468/21

orzeka:

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

- punktowi I nadaje brzmienie: „oskarżonego M. B., w ramach zarzucanego mu czynu, uznaje za winnego popełnienia następujących wykroczeń wyczerpujących dyspozycje art. 119 §1 k.w.:

- 17 października 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 10,85 litrów oleju napędowego o wartości 53,49 zł,

- 27 listopada 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 10,71 litrów oleju napędowego o wartości 54,73 zł.,

- 8 grudnia 2019 r. w P. przy ul. (...) na stacji paliw (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 41,65 litrów oleju napędowego o wartości 226,41 zł.,

- 11 stycznia 2020 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 43,88 litrów oleju napędowego o wartości 261,53 zł,

przyjmując, że oskarżony popełnił te wykroczenia w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu takiej samej sposobności i odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 278 §1 k.k. w zw. z art. 12 §2 k.k. i za to na podstawie art. 278 §1 k.k. wymierza mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności”;

- punktowi II nadaje brzmienie „na podstawie art. 46 §1 k.k. zobowiązuje oskarżonego do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) z siedzibą w H. 596 (pięćset dziewięćdziesiąt sześć) zł 16 (szesnaście) gr;

II.  uchyla punkt III zaskarżonego wyroku;

III.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 360/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie z 15.2.2022 r. w sprawie VIII K 468/21

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. B.

karalność

karta karna

127-138

2.1.1.2.

M. B.

karalność za czyny:

- w dniu 2 lutego 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 28,09 litrów oleju napędowego o wartości 149,99 zł., za który oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. IIIK 556/19,

- w dniu 18 lutego 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 40,02 litrów oleju napędowego o wartości 208,10 zł., za który oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. IIIK 556/19,

- w dniu 1 maja 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 50,16 litrów oleju napędowego o wartości 262,84 zł., za który oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. VIIIK 270/20,

- w dniu 28 sierpnia 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki M. (...) o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 45,02 litrów oleju napędowego o wartości 228,25 zł., za który oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. VIIIK 270/20.

odpisy wyroków

171, 173-174, 176-177, 182, 191-192

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

karta karna

niezaprzeczona

2.1.1.2.

odpisy wyroków

niezaprzeczone

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Apelacja obrońcy:

rażąca niewspółmierność (surowość) kary wymierzonej oskarżonemu, przez nieuwzględnienie w stopniu dostatecznym przyznania się, skruchy, dość zaawansowanego wieku oskarżonego, nie kwestionowania swojego sprawstwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest częściowo zasadny w tym sensie, że doprowadził do kontroli instancyjnej orzeczenia, na skutek której doszło do zmniejszenia kary.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w pkt I poprzez wymierzenie kary ograniczenia wolności lub obniżenie kary pozbawienia wolności do 3 miesięcy.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek był zasadny, lecz nie z powodu zasadności zarzutu, lecz z przyczyn opisanych w pkt 4.1.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd okręgowy uznał, że utrzymanie w mocy wyroku sądu rejonowego byłoby rażąco niesprawiedliwe (art. 440 k.p.k.). Sąd ten uznał oskarżonego za winnego popełnienia przestępstwa. Zarówno jednak z przyjętej kwalifikacji prawnej, jak i uzasadnienia wyroku wynika, że sąd rejonowy miał zamiar przypisania oskarżonemu popełnienia szeregu wykroczeń wyczerpujących znamiona z art. 119 §1 k.w. Takie właśnie poczynił ustalenia faktyczne, czemu dał wyraz w uzasadnieniu. Należało więc zmienić wyrok sądu meriti w ten sposób, że przypisać oskarżonemu klarownie i jednoznacznie popełnienie szeregu wykroczeń. Zdaniem sądu okręgowego wykroczenia te pozostają w zbiegu realnym. Wobec tego, że oskarżony (jak ustalił sąd rejonowy) popełnił te wykroczenia w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu takiej samej sposobności należało uznać, że odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 278 §1 k.k. w zw. z art. 12 §2 k.k. Użyta w art. 12 §2 k.k. formuła „odpowiada jak za jeden czyn zabroniony” oznacza, że sprawca nie tylko w sensie „naturalnym”, ale i w świetle prawa popełnił kilka czynów zabronionych (wykroczeń), chociaż odpowiada wedle reguł przewidzianych dla odpowiedzialności za jeden czyn, podczas gdy z art. 12 §1 k.k. wynika, że kilka czynów w sensie „naturalnym” ustawodawca uznaje za jeden czyn („uważa się za jeden czyn zabroniony”). W konsekwencji czego owe czyny nazwane są zachowaniami (tak M. Gałązka w Komentarzu do Kodeksu Postępowania Karnego red. Grześkowiak 2021, wyd. 7).

Z drugiej strony z przypisanego czynu należało wyeliminować wykroczenia za które oskarżony został już skazany w innych postępowaniach. Są to wykroczenia:

- w dniu 2 lutego 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 28,09 litrów oleju napędowego o wartości 149,99 zł., za które oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. IIIK 556/19,

- w dniu 18 lutego 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 40,02 litrów oleju napędowego o wartości 208,10 zł., za które oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. IIIK 556/19,

- w dniu 1 maja 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 50,16 litrów oleju napędowego o wartości 262,84 zł., za które oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. VIIIK 270/20,

- w dniu 28 sierpnia 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki M. (...) o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 45,02 litrów oleju napędowego o wartości 228,25 zł., za które oskarżony został skazany wyrokiem Sąd Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w sprawie o sygn. VIIIK 270/20.

Warto w tym miejscu podnieść, że z uwagi na to, że w drodze fikcji prawnej sprawca wielu wykroczeń odpowie jak za przestępstwo, pojawia się wątpliwość, czy wcześniejsze osądzenie wykroczenia popełnionego w okresie opisanym w wyroku aktywizuje przesłankę powagi rzeczy osądzonej. Sugestii w tym względzie dostarczył ustawodawca w art. 10a §1 k.w. Regulacja ta wyklucza powagę rzeczy osądzonej (tak M. Gałązka w Komentarzu do Kodeksu Postępowania Karnego red. Grześkowiak 2021, wyd. 7). Jak zważono powyżej, użyta w art. 12 §2 k.k. formuła „odpowiada jak za jeden czyn zabroniony” oznacza, że sprawca nie tylko w sensie „naturalnym”, ale i w świetle prawa popełnił kilka wykroczeń, każde w innym czasie.

Sąd okręgowy usunął również z opisu czynów wykroczenie polegające na tym, że oskarżony w dniu 11 lutego 2019 r. w W. przy ul. (...) na stacji paliw (...) poprzez zatankowanie do zbiornika samochodu m-ki F. (...)-kb o nr rej. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 47,63 litrów oleju napędowego o wartości 249,10 zł. Nastąpiło bowiem przedawnienie karalności tego wykroczenia. Niezasadne byłoby umorzenie postępowania co do tego czynu. W akcie oskarżenia prokurator zarzucił bowiem oskarżonemu popełnienie jednego czynu. W ramach tego czynu oskarżonemu przypisano popełnienie szeregu wykroczeń. Innymi słowy nastąpiła modyfikacja treści jedynego zarzutu.

Wymierzając karę sąd okręgowy wziął pod uwagę, że na skutek zmiany wyroku, przypisano oskarżonemu sprawstwo znacznie mniejszej liczby kradzieży niż w wyroku sądu rejonowego.

Konsekwencją przypisania oskarżonemu mniejszej liczby kradzieży była zmiana w zakresie pkt II wyroku sądu rejonowego i odpowiednie zmniejszenie odszkodowania.

Sąd okręgowy w trybie art. 440 k.p.k. uchylił również punkt trzeci zaskarżonego wyroku. Nie był on bowiem potrzebny. W akcie oskarżenia prokurator zarzucił oskarżonemu popełnienie jednego czynu. W ramach tego czynu oskarżonemu przypisano popełnienie szeregu wykroczeń pomijając te przedawnione. Innymi słowy nastąpiła modyfikacja treści jedynego zarzutu, a nie umorzenie części czynów, a skazanie za inne.

Powyższe zmiany wyroku sądu rejonowego zostały dokonane na korzyść oskarżonego. Korzystniejsze jest bowiem przypisanie sprawstwa wykroczeń, niż przestępstwa.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Powyższe okoliczności podlegały uwzględnieniu z urzędu wobec brzmienia art. 440 k.p.k.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Ponad to co opisano w pkt 4.1., wyrok sądu rejonowego należało utrzymać w mocy, jako prawidłowy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W przedmiotowym zakresie (ponad to co opisano w pkt 4.1.) wyrok odpowiadał prawu.

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zarówno przedmiot, jak i zakres zmiany opisano szczegółowo w pkt 4.1.

Zwięźle o powodach zmiany

Powyższe zmiany były konieczne gdyż utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe.

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Orzeczenie o kosztach oparto o treść art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., biorąc pod uwagę względy słuszności.

PODPIS

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o karze

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana